Πέμπτη 23 Απρίλη 2015
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΙΛΙΑ ΓΚΟΥΡΙΝ και ΑΖΝΤΑΡ ΙΜΠΡΑΓΚΙΜΟΦ
Δυο παιδιά της γειτονιάς

Παρθενική ταινία μεγάλου μήκους του Ουκρανού Ιλια Γκουρίν (1922 - 1994) και του Τουρκμένου, Αζντάρ Ιμπραγκίμοφ (1919 - 1993), σε εκπληκτικό σενάριο Ναζίμ Χικμέτ.

Σε κάποια περιοχή της Ανατολής, δυο φτωχά παιδιά, ο Αχμέτ και ο Νουρί, μεγάλωσαν μαζί, δούλεψαν μαζί σε εργοστάσιο, σπούδασαν μαζί γνωρίζοντας πολύ καλά την εκμετάλλευση. Νεαροί άνδρες πια, ψάχνουν να χτίσουν το μέλλον τους. Ο Νουρί μάλιστα, γερή πέννα, αρθρογραφεί με ψευδώνυμο σε όποιο έντυπο του δίνεται η ευκαιρία κι ας φιλοξενεί ημίγυμνες στο οπισθόφυλλο. Εναντίον της αδικίας και της εκμετάλλευσης από τους ξένους ιμπεριαλιστές και τις στρατιωτικές τους συμφωνίες αλλά και τους ντόπιους κεφαλαιοκράτες που πλουτίζουν απ' αυτές, θα αποφασίσουν να βγάλουν ένα πολιτικό περιοδικό, το «ΦΩΣ», που να χτυπά την κυρίαρχη πολιτική.

Τον Νουρί έχει ήδη πλευρίσει μια μεγάλη αστική εφημερίδα μέσω της κόρης του πλούσιου εκδότη και η επαγγελματική του αποκατάσταση, ως έγκριτου πλέον, μέλους του σωματείου δημοσιογράφου, διαγράφεται λαμπρή, αρκεί αυτός να το θελήσει. Στα επόμενα κεφάλαια βρισκόμαστε κοινωνοί μιας ομαλής «διαδικασίας εξαγοράς» του Νουρί από τους αστούς και της σταδιακής μετάλλαξης του δημοσιογράφου. Οι Αχμέτ και Νουρί, ως εκδότες του έντυπου «ΦΩΣ», φυλακίζονται για ενέργειες εχθρικές προς το κράτος. Ο λαός συσπειρώνεται κι αρχίζει να μαζεύει υπογραφές για την απελευθέρωσή τους απ' τη μια κι απ' την άλλη, η αστική εφημερίδα και το φιλελεύθερο κόμμα που αυτή υπηρετεί, ξεκινούν καμπάνια για γενική αμνηστία, να ξεγελάσουν με το προσωπείο της φιλολαϊκής δύναμης του συστήματος.

Με την αποφυλάκισή τους, οι δρόμοι των δύο φίλων, χωρίζουν οριστικά. Εξαίρετος ο συμβολισμός των αυτοκινήτων στη διχάλα του δρόμου. Καθένα παίρνει τη δική του κατεύθυνση. Ο Νουρί θα αλλάξει και επίσημα πεποιθήσεις. Στο περιοδικό «ΦΩΣ» θα μπει επιτροπή που θα καθορίζει την πολιτική γραμμή των άρθρων. «Οχι, εγώ δεν μπορώ να γράφω για την επιτροπή, αλλά γι' αυτό που βασανίζει εμένα - δηλώνει μεγαλόφωνα ο Νουρί - δεν υποκλίνομαι σε καμιά πειθαρχία που με εξευτελίζει». Θα επιστρέψει στην αστική εφημερίδα για να στηρίζει τώρα με την αρθρογραφία του τα οφέλη από την ιμπεριαλιστική συμφωνία στρατιωτικής βοήθειας... Ακόμα και η κόρη του εκδότη, ελκούμενη μέχρι πρότινος από την εξωτική γοητεία της αδιαλλαξίας στον Νουρί, ξεσπά υποτιμητικά «νόμιζα ότι είσαστε άνθρωπος από άλλο πλανήτη».

Το «ΦΩΣ» τον αποκαλύπτει στο λαό, τον ξεσκεπάζει σαν προδότη: «Πέρασε στο λαιμό της μάνας του τη θηλιά». Ο Νουρί πλέον, πολιτικά, είναι καμένο χαρτί. Μ' αυτόν τελείωσαν. Τώρα πρέπει να εξουδετερωθεί η αυθεντική φωνή, ο Αχμέτ. Στις προβοκάτσιες, είναι ιστορικά γνωστό, οι αστοί είναι άσσοι. Με τα λεφτά, τους νόμους και τη Δικαιοσύνη τους πετυχαίνουν - όταν δεν υπάρχει οργάνωση και επαγρύπνηση. Το σενάριο του Χικμέτ διαχρονικό, τόσο επίκαιρο και σημερινό που ξαφνιάζει...

Η ταινία των Γκουρίν - Ιμπραγκίμοφ αποκαλύπτει ώριμες αφηγηματικές στρατηγικές και θαυμαστά «ξαφνιάσματα» σαν το απρόσμενο ιντερμέδιο «τύπου μιούζικαλ» στα μισά του φιλμ που κλείνει με νόημα το μάτι όταν πανηγυρικά, στο τέλος της σκηνής, αποκαλύπτεται ότι και δι' αυτού του τρόπου συγκεντρώνονται λεφτά για το περιοδικό. Ενας γοητευτικά αόρατος αφηγητής με voice off, ως σταθερός άξονας. Εύπλαστη κινηματογραφική γλώσσα διάσπαρτη από μικρές, καθοριστικές λεπτομέρειες, χαρακτήρες που απευθύνονται μετωπικά στην κάμερα, μια συναρπαστική κάμερα που ρέει και κινείται χορευτικά σε ρυθμούς «λεγκάτο». Περίφημο το πλάνο από κάτω προς τα πάνω, του Νουρί με το νοικιασμένο φράκο. Σαν φουσκωμένος γάλος, τόσο εκτόπισμα αισθάνεται ότι του πρόσθεσε η αναγνώριση των αστών... Στην εισαγωγή που μετατρέπεται σε πλαίσιο της κυρίως μυθοπλασίας, η ταινία ξεδιπλώνει με τρόπο συναρπαστικό την τοιχογραφία των ανθρώπινων χαρακτήρων που θα συναντήσουμε κατά το ξετύλιγμα της ιστορίας. Μιας ιστορίας που τοποθετείται κάπου στο τέλος του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου σε κάποια χώρα της Ανατολής, κοντά σε ένα χωριό με το σημαδιακό όνομα «Πύλη του παραδείσου»... (από σήμερα η ταινία προβάλλεται στην Αλκυονίδα).

Με τους: Βαντίμ Μεντβέντβεφ, Σέμιον Σοκολόφκσι, κ.ά.

Παραγωγή: «Dvoe Iz Odnogo Kvartala» - Σοβιετική Ενωση (1957).

Δυο εντυπωσιακά παιδιά της γειτονιάς

Πολλές, πάμπολλες οι ταινίες της βδομάδας, οι περισσότερες αποκαλύπτουν, μέσω του τίτλου τους, τη θεματική τους πάνω κάτω, η ακρίβεια εδώ δεν παίζει ρόλο στις ιστορίες και προσεγγίσεις, αυτό που αλλάζει είναι μόνο οι σταρ... Παράδειγμα η αμερικάνικη «Πρωταθλητές με Ψυχή» («McFarland, USA», 2015) σε σκηνοθεσία της Νίκι Κάρο, η επίσης αμερικάνικη «Η Συμμορία του Παρκούρ» («Tracers», 2015) σε σκηνοθεσία του Ντάνιελ Μπενμάγιορ, καθώς και η αμερικάνικη αισθηματική «Το Μυστικό της Ανταλάιν» («The Age of Adaline», 2015) σε σκηνοθεσία Λι Τόλαντ Κρίγκερ. Οσο για την άλλη αμερικάνικη «Αναρχία» («Cymbeline», 2014) σε σκηνοθεσία Μάικλ Αλμερέιντα, διαθέτει - λέγεται - συγγένειες με το σαιξπηρικό δράμα «Κυμβελίνος». Πρεμιέρα απόψε και για την γαλλοβελγική «Το Τίμημα Της Δόξας» («La rancon de la gloire», 2014) του Ζαβιέ Μποβουά με τον Μπενουά Πελβούρντ...

Πρεμιέρα απόψε κάνουν και αξιόλογες - διαφορετικής κλίμακας καθεμιά τους - ταινίες που θα έπρεπε να τύχουν της προσοχής του κοινού. Χιλιανο-γαλλική συμπαραγωγή «Ο Χορός της Πραγματικότητας» («La danza de la realidad», 2013) του 83χρονου σήμερα Χιλιανού κινηματογραφιστή Αλεχάνδρο Χοδορόφσκι. Πρώτη ταινία του θρυλικού σκηνοθέτη μετά από 23 ολόκληρα χρόνια σιωπής. Πρόκειται για φανταστική αυτοβιογραφία που ανασυνθέτει την απίστευτη περιπέτεια της ζωής του. Ο Χοδορόφσκι, που, από μικρός, ανακαλύπτει την γοητεία της λεπτής γραμμής μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, θα επιλέξει να ζήσει ακριβώς εκεί. Και θα μετατρέψει σε ανεκτίμητο όπλο του τη σπάνια ικανότητά του να ισορροπεί ανάμεσα στα δύο. (Πανηγυρική προβολή στις 19.00, απόψε, στο «Αστορ»).

Το άγχος κυριαρχεί στη δανέζικη ταινία «Η Δεύτερη Αλήθεια» («En chans til», 2014) που αγγίζει σημεία πόνου και προσφέρεται για συζητήσεις ηθικής. Το γενικό θέαμα αμφιταλαντευόμενο, η εστίαση όμως σε μια οικογένεια στο όριο της έλλειψης, βρίσκει στόχο, από την αρχή ως το τέλος. Η σκηνοθέτης Σουσάνε Μπίερ μοιάζει να προσκαλεί, με τις ταινίες της, τους θεατές σε μεσοαστικές οικογένειες του Βορρά για να δουν τι γίνεται όταν κλείνουν οι πόρτες με τους συχνά καταθλιπτικούς ενοίκους των ευρύχωρων και κλειστοφοβικών σπιτιών των ντυμένων στα λευκά. Τη σκηνοθέτη δεν ενδιαφέρει ο κοινωνικός ρεαλισμός παρά ο ρεαλισμός της μεσοαστικής τάξης. Η ταινία της με πολύπλοκο σενάριο κινείται ανάμεσα σε δράμα και θρίλερ κι εστιάζει στον αστυνομικό Αντρέας που διακινδυνεύει τη θέση του, αφού βάζει στο μάτι μια υπόθεση που μπορεί να βγάλει τον ίδιο από την άθλια προσωπική του κατάσταση. Ο θάνατός σου η ζωή μου δηλαδή.

Τέλος, η Γαλλίδα Μαριάν Ταρντιέ, στο πρώτο της μεγάλου μήκους φιλμ «Σε Επιφυλακή» («Qui Vive», 2014) βρίσκει τους σωστούς τόνους να αναδείξει απλά, χωρίς φιοριτούρες, μεγαλοστομίες και καρικατούρες, τη θλιβερή ζωή του σύγχρονου προαστίου. Σχεδιάζει και χρωματίζει με αξιέπαινο ρεαλισμό που δεν πέφτει σε κλισέ την εργατική νεολαία των προαστίων, ξένη και γαλλική. Η Ταρντιέ κάνει μια κοινωνική ταινία γεμάτη ανθρωπιά. Να τη δείτε!

ΤΣΑΪ ΜΙΝΓΚ - ΛΙΑΝΓΚ
Αδέσποτα σκυλιά

Πρόκειται μάλλον για την ύστατη ταινία του Τσάι, του «φάρου» της δεκαετίας του '90 του ταϊβανέζικου σινεμά. Ο 57χρονος σκηνοθέτης ήταν ήδη βαριά άρρωστος όταν συνέλαβε την ιδέα της ταινίας του, παρατηρώντας στην Ταϊπέι έναν άνθρωπο - πλακάτ. Ταινία φιλόδοξη, λυρική, με πλαστικότητα μελαγχολική, κουβαλά μέσα της ατέλειωτη θλίψη για την αδικία στην αλληλουχία των επί δίωρο σταθερών πλάνων, αλλά φλερτάρει και με την ανία όταν στήνει στο προσκήνιο την επιβίωση μιας εξαθλιωμένης οικογένειας της σύγχρονης καπιταλιστικής μεγαλούπολης. Η ταινία ή γοητεύει ή απελπίζει, δεν αφήνει πάντως κανέναν αδιάφορο. Κινηματογραφική πρόταση μοναδική με έντονο χαρακτήρα «δημιουργού» που όταν βουτά στο ρεαλισμό και βγαίνει από την ύπνωση, μεταμορφώνεται σε αποτύπωμα ιστορικό. Πικρό, ατμοσφαιρικό παραμύθι για τη σύγχρονη φτώχεια, στα όρια του φορμαλισμού, βραβεύτηκε από την κριτική επιτροπή στο τελευταίο κινηματογραφικό φεστιβάλ της Βενετίας.

Η ταινία, που εκτιμάμε απευθύνεται κύρια σε μυημένους σινεφίλ, μοιάζει με τελετουργικό αποχαιρετισμού του σκηνοθέτη των «εκκρεμοτήτων», της «αστικής μοναξιάς» και της «σύγχρονης απόγνωσης». Μοιάζει - όπως διαβάσαμε κάπου - να «οργανώνει την κυκλοφορία ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών κι εκείνον των νεκρών, ανάμεσα στον φυσικό και τον διανοητικό χώρο, ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα». Αφαιρετική η μορφή, επιτήδευση σκηνογραφική, ελλειπτικό μοντάζ, ο λόγος σπάνιος, τα πλάνα ατέλειωτα και επανερχόμενο μοτίβο το νερό. Δάκρυα, βροχή, λίμνη... «Δεν με ενδιαφέρει πια η βασική αφήγηση», δηλώνει ο δημιουργός. Η πλοκή σβήνει σε όφελος της δημιουργικής διάστασης τόσο του χρόνου όσο των άλλων πρώτων υλών του σινεμά. «Αρνούμαι να κάνω τις παραχωρήσεις που απαιτεί το εμπορευματικό σινεμά και ονειρεύομαι καινούργιες μορφές διανομής».

Ακολουθούμε την περιπλάνηση σε μια αχανή πόλη, ενός σκληρά εργαζόμενου πατέρα - στο ρόλο ο ηθοποιός φετίχ του Τσάι, Λι Κανγκ-σενγκ - που αδυνατεί να ζήσει τα παιδιά του που κοιμούνται σε εγκαταλειμμένους χώρους... Κάποιο είδος ανθρώπινης αξιοπρέπειας επιμένει ακόμα, αυτή των καθημερινών ρουτινών. Βούρτσισμα δοντιών, χτένισμα μαλλιών, αλλαγή ρούχων, πλύσιμο σε δημόσιες τουαλέτες. Στην εικόνα υπάρχει και μια μοναχική γυναίκα, μια εργαζόμενη σε σούπερ μάρκετ που συστηματικά ταΐζει τους αδέσποτους σκύλους. Μια μέρα οι δρόμοι τους διασταυρώνονται... (στο «Αστυ»).

Με τους: Λι Κανγκ - σενγκ, Γιανγκ Κουέι Μέι, κ.ά.

Παραγωγή: «Stray Dogs» - Γαλλία, Ταϊβάν (2013).



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ