Μέχρι πρόσφατα, η κυρίαρχη θεωρία για την προέλευση του χρώματος των ματιών, ήταν ότι το καστανό χρώμα οφείλεται σε ένα επικρατές γονίδιο (χρειάζεται μόνο ένα αντίγραφό του στο γονιδίωμα για να κυριαρχήσει) και το γαλάζιο χρώμα σε ένα υπολειπόμενο γονίδιο (χρειάζεται δύο αντίγραφα). Ο ερευνητής Ρ. Στουρμ του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ εκτιμά ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. «Δεν υπάρχει ένα και μοναδικό γονίδιο για το χρώμα των ματιών», λέει, «αλλά τη μεγαλύτερη επίδραση την έχει το γονίδιο OCA2». Αυτό το γονίδιο, που ελέγχει την ποσότητα της χρωστικής μελανίνης που παράγεται από τον οργανισμό, ευθύνεται για το 74% της συνολικής ποικιλομορφίας στο χρωματισμό των ματιών των ανθρώπων.

Ο Στουρμ απέδειξε πρόσφατα ότι το OCA2 επηρεάζεται από άλλα γενετικά στοιχεία. Αναλύοντας το γενετικό κώδικα 3.000 ανθρώπων, ο Στουρμ βρήκε ότι το πώς εκφράζεται το γονίδιο OCA2 (δηλαδή πόση μελανίνη έχει κάθε άνθρωπος) εξαρτάται έντονα από τρεις μονονουκλεοτιδικούς πολυμορφισμούς (μεμονωμένες διαφοροποιήσεις ενός «γράμματος» του γενετικού κώδικα) κοντά στο γονίδιο OCA2. Αυτό σημαίνει ότι τα πράγματα είναι πιο σύνθετα από το μοντέλο του επικρατούς - υπολειπόμενου γονιδίου. «Για παράδειγμα, μεταξύ ατόμων που φέρουν την πολυμορφική ακολουθία TGT και στις τρεις θέσεις και στα δύο αντίγραφα του γονιδίου, το 62% έχουν γαλανά μάτια», λέει ο συνάδελφος του Στουρμ, Ντ. Ντάφι. Αντίθετα, μόνο 21% των ατόμων που έχουν μόνο ένα TGT σε κάθε αντίγραφο γονιδίου και 7,5% απ' αυτούς που δεν έχουν καθόλου το TGT, επίσης έχουν γαλανά μάτια.

Ανάλογα με το συγκεκριμένο συνδυασμό πολυμορφισμών που κληρονομεί κανείς βρίσκεται σε διαφορετικό σημείο του φάσματος ανάμεσα στα γαλανά και στα καστανά μάτια. Και με τα πράσινα μάτια τι γίνεται; «Τα πράσινα μάτια αντιπροσωπεύουν πιθανώς την αλληλεπίδραση πολλαπλών παραλλαγών του OCA2 και άλλων γονιδίων, συμπεριλαμβανόμενου ίσως του γονιδίου για τα κόκκινα μαλλιά», προσθέτει ο Ντάφι.

Το μέλλον του ουρακοτάγκου, πρωτεύοντος θηλαστικού που ήδη βρίσκεται στον κατάλογο των ειδών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, έγινε ακόμη πιο σκοτεινό μετά τη δημοσίευση γενετικής έρευνας που καταγράφει μια απότομη μείωση του πληθυσμού των ουρακοτάγκων.

Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ πήραν δείγμα DNA από τα κόπρανα και τις τρίχες περισσότερων των 200 ουρακοτάγκων σε ένα προστατευόμενο πάρκο της νήσου Βόρνεο. Εξετάζοντας τα τμήματα του DNA που αποκαλούνται μικροδορυφόροι και χαρακτηρίζονται από ταχύτατες μεταλλάξεις, μπόρεσαν να ιχνηλατήσουν γενετικές διαφορές μέχρι τον κοινό πρόγονο των ουρακοτάγκων της περιοχής και να υπολογίσουν τον πληθυσμό τους σε διάφορες χρονικές περιόδους στο παρελθόν. Από τα στοιχεία αυτά αποκαλύπτεται ότι ο αριθμός τους στη Βόρνεο μειώθηκε κατά 95% τις δύο τελευταίες δεκαετίες, απ' όταν ήρθαν δηλαδή οι άποικοι στις περιοχές όπου ζει ο μεγάλος κόκκινος πίθηκος και καθάρισαν από βλάστηση μεγάλα τμήματά τους.

Αν ο πληθυσμός των ουρακοτάγκων συνεχίσει να μειώνεται με το ρυθμό αυτό, τότε το είδος θα εκλείψει μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Η οριστική εξαφάνιση ίσως έρθει νωρίτερα λόγω των συνεπειών που θα επιφέρει η αιμομειξία μεταξύ του μικρότερου αριθμού ζώων σε κάθε νησίδα δάσους που απομένει.

Οι ανασκαφές που γίνονταν επί 6 χρόνια στο εντελώς ακάλυπτο από βλάστηση έδαφος του νησιού Ελεσμερ της καναδικής περιοχής Νουβανούτ, μόλις 1.200 χιλιόμετρα από το Βόρειο Πόλο, έφεραν στην επιφάνεια έναν ανεκτίμητο θησαυρό: Το απολίθωμα ενός όντος ηλικίας 375 εκατομμυρίων ετών, με λέπια, πτερύγια για πόδια και πλατύ κεφάλι στηριγμένο σε λαιμό. Το ον αυτό ονομάστηκε Τίκτααλικ ρόζαε, που στη γλώσσα των Ινουί (κατοίκων των Αρκτικών περιοχών) σημαίνει «μεγάλο ψάρι του ρηχού νερού». Το Τίκτααλικ συμπληρώνει ένα από τα κενά, όσον αφορά τα ευρήματα, στην εξελικτική πορεία της μετάβασης των ειδών από ψάρια που κολυμπούν, σε ζώα που περπατούν στη στεριά. Η δαρβινική θεωρία αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά την επιστημονική της βάση, πρόβλεψε την ύπαρξη ζώων όπως το Τίκτααλικ, πριν ανακαλυφθούν τα απομεινάρια τους θαμμένα στο χώμα.

Οι Αμερικανοί παλαιοντολόγοι Νιλ Σούμπιν και Τεντ Ντάσλερ, σχεδίασαν την έρευνά τους στην Αρκτική με μεγάλη προσοχή. Πριν από 375 εκατομμύρια χρόνια, η καναδική Αρκτική βρισκόταν κοντά στον ισημερινό, έχοντας υποτροπικό κλίμα. Ηταν, δηλαδή, μια περιοχή με μεγάλες πιθανότητες εμφάνισης ενός υδρόβιου ζώου που θα έκανε τα πρώτα βήματα στη στεριά. «Κοιτάζοντας το εξελικτικό δέντρο και γνωρίζοντας μερικά πράγματα για την εξέλιξη και την ιστορία της Γης, προβλέψαμε ότι έπρεπε να υπάρχει ένα ζώο σαν το Τίκτααλικ εκεί πάνω», λέει ο Σούμπιν.

Το ζώο, που έφτανε σε μήκος 2,7 μέτρων είχε πτερύγια με οστά που έμοιαζαν με εκείνα των άκρων των ζώων της στεριάς. Τα οστά αυτά σχηματίζουν ώμο, αγκώνα και καρπό, δίνοντάς στο Τίκτααλικ τη δυνατότητα να κάνει κάτι ανάλογο με τις κάμψεις που κάνουν οι άνθρωποι που γυμνάζονται. Είχε φαρδιά πλευρά, το δέρμα του ήταν καλυμμένο με λέπια και διέθετε λαιμό που του επέτρεπε να περιστρέφει το κεφάλι του. «Το γεγονός ότι το κρανίο δεν είναι συνδεδεμένο με τον ώμο είναι κάτι που δεν το περιμέναμε να υπάρχει σε ένα ζώο που είναι ακόμα ψάρι», τονίζει ο Ντέσλερ. «Υποθέτουμε ότι ήταν μια προσαρμογή στα ρηχά νερά, που επέτρεπε στο ζώο να είναι πιο αποτελεσματικός κυνηγός».

«Εκείνο που είναι πραγματικά εξαιρετικό σχετικά με το Τίκτααλικ, είναι ότι δεν πρόκειται για κάποιο εσωτεριστικό κλάδο της εξέλιξης», υπογραμμίζει ο Σούμπιν. «Δεν κοιτάζουμε ένα εξελικτικό αδιέξοδο. Οταν αντικρίζουμε την εμφάνιση του λαιμού στο Τίκτααλικ, την εμφάνιση του καρπού στο Τίκτααλικ, μιλάμε για την ιστορία του ανθρώπου. Μπορούμε να ιχνηλατήσουμε την ιστορία μας μέχρι πίσω σε όντα σαν αυτό. Η μετάβαση που βλέπουμε σε αυτά τα ψάρια της Δεβόνιας Περιόδου, είναι ένα κομμάτι του μακρινού μας παρελθόντος».