Κυριακή 20 Φλεβάρη 2005
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
Τσιμπούσι στο βυθό!

Οταν οι επιστήμονες έστειλαν ένα ρομποτικό υποβρύχιο στο βυθό στα ανοιχτά του Κόλπου Μοντερέι, έλπιζαν να βρουν περιοχές με οστρακοειδή. Αντί γι' αυτό, το υποβρύχιο συνάντησε το πτώμα μιας γκρίζας φάλαινας σε αποσύνθεση, που ήταν καλυμμένο από παράξενα σωληνοειδή σκουλήκια. Οι κόκκινες «φτερωτές» κορυφές τους φαίνονταν αρκετά κοινές, όμως τα σκουλήκια προεξείχαν από τα κόκαλα του ζώου κι όχι από τη σάρκα του.

Το υποβρύχιο ανέβασε στην επιφάνεια για εξέταση ένα πλευρό του τεράστιου σκελετού και γρήγορα οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι «φτερωτές» κορυφές ήταν τα βράγχια δύο μέχρι τώρα άγνωστων ειδών, συγγενών με τα σκουλήκια, που ζουν κοντά σε υποβρύχιες υδροθερμικές πηγές. Χωρίς μάτια, στομάχια ακόμα και στόματα, τα δύο νέα είδη διαθέτουν ασυνήθιστες πράσινες, βλεννώδεις «ρίζες» που εκτείνονται βαθιά μέσα στα κόκαλα. Η ανατομή αποκάλυψε την ύπαρξη συμβιωτικών βακτηρίων που ζουν μαζί με τα σκουλήκια και που σ' αυτά οφείλεται το χρώμα τους. Αυτά αποτελούν και την πηγή τροφής τους, αφού μεσολαβούν για την αφομοίωση των λιπών και ελαίων που υπάρχουν μέσα στο μεδούλι. Είναι η μοναδική περίπτωση ζώων που αξιοποιούν τα λιπίδια με τη μεσολάβηση βακτηρίων.

Οι ερευνητές ξαφνιάστηκαν κι όταν διαπίστωσαν ότι όλα τα δείγματα ήταν θηλυκά. Μια πιο επισταμένη εξέταση αποκάλυψε την ύπαρξη μεταξύ 20 και 100 μικροσκοπικών αρσενικών που ζούσαν μέσα σε κάθε θηλυκό, με μοναδικό σκοπό απ' ό,τι φαίνεται την προμήθεια σπέρματος για ένα γιγαντιαίο σάκο με αυγά. Μετά από την ανακάλυψη των σκουληκιών που ονομάστηκαν Οσενταξ (από τη λατινική ονομασία αυτού που καταβροχθίζει κόκαλα), τα σκουλήκια αυτά βρέθηκαν και σε πτώματα φαλαινών σε πιο ρηχά νερά. Απ' ό,τι φαίνεται είναι διαδεδομένα σε όλο τον κόσμο, αλλά κανείς δεν τα είχε περιγράψει μέχρι τώρα. Στη φωτογραφία, στο προσκήνιο φαίνονται πτωματοφάγα «θαλάσσια αγγούρια» που πλησιάζουν.

Νέοι χημικοί δεσμοί

Μερικές σελίδες πρέπει να προστεθούν στα εγχειρίδια χημείας, μετά τις περσινές ανακαλύψεις νέων τύπων χημικών δεσμών, δηλαδή των ηλεκτρομαγνητικών αλληλεπιδράσεων στις οποίες οφείλεται η ένωση ατόμων σε μόρια. Σημαντικότερη ήταν η ανακάλυψη, από Ιάπωνες ερευνητές τον περασμένο Σεπτέμβρη, ενός πανίσχυρου δεσμού μεταξύ δύο ατόμων πυριτίου, που μοιράζονται τρία ζεύγη ηλεκτρονίων.

Οι χημικοί από παλιά θεωρούσαν ότι τα άτομα των στοιχείων που έχουν ατομικό αριθμό μεγαλύτερο από εκείνον του στοιχείου νέον (ευγενές αέριο) δεν μπορούσαν να μοιραστούν περισσότερα από ένα ζεύγη ηλεκτρονίων. Η ανακάλυψη το 1981 των διπλών (ομοιοπολικών) δεσμών πυριτίου - πυριτίου και πυριτίου - άνθρακα έδειξε ότι δεν ξέρουμε ακόμη πολλά σε τομείς των φυσικών επιστημών, που θεωρούνταν εξαντλημένοι. Η ανακάλυψη εκείνη πυροδότησε και το ενδιαφέρον των επιστημόνων για την αναζήτηση και τριπλών ομοιοπολικών δεσμών ανάμεσα στα βαρύτερα στοιχεία.

Ο Ακίρα Σεκιγκούτσι και οι συνάδελφοί του στο Πανεπιστήμιο της Τσουκούμπα ανακάλυψαν τελικά αυτόν το χημικό δεσμό, όταν τροποποίησαν μια ένωση του πυριτίου για να κατασκευάσουν ένα νέο υλικό, ένα κρύσταλλο με σμαραγδένιο χρώμα. Τα πολυμερή, όπως αυτό, που βασίζονται σε τριπλούς δεσμούς πυριτίου - πυριτίου ή πυριτίου - άνθρακα θα μπορούσαν ίσως να λειτουργήσουν σαν τέλειοι αγωγοί του ηλεκτρικού ρεύματος και να χρησιμοποιηθούν σε εξαιρετικά γρήγορα ψηφιακά κυκλώματα.

Δουλεύοντας παράλληλα, ο Μίχαελ Ερεμετς, του γερμανικού Ινστιτούτου Χημείας Μαξ Πλανκ, ανακάλυψε ένα νέο δεσμό μεταξύ των ατόμων αζώτου, του στοιχείου που αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό της γήινης ατμόσφαιρας. Σε αντίθεση με το πυρίτιο, το άζωτο κανονικά σχηματίζει τριπλούς δεσμούς. Ομως, σε πολύ υψηλές πιέσεις και θερμοκρασίες, τα άτομα του αζώτου μετασχηματίζονται σε ένα πολυμερές, μια αλυσίδα ατόμων που συνδέονται με απλούς ομοιοπολικούς δεσμούς. Οταν το πολυμερές άζωτο επανέρχεται στην κανονική του ατμοσφαιρική μορφή, απελευθερώνει ένα τεράστιο ποσό ενέργειας, περισσότερο από 5 φορές όσο απελευθερώνει ίση ποσότητα του εκρηκτικού TNT...

Τα μόρια της ζωής γεννιώνται ανάμεσα στ' άστρα

Το τηλεσκόπιο Γκριν Μπανκ διαμέτρου 100 μέτρων, είναι το μεγαλύτερο κινούμενο ραδιοτηλεσκόπιο στον κόσμο. Μεγαλύτερο, σε διάμετρο «πιάτου» είναι εκείνο του Αρεσίμπο, που έχει κατασκευαστεί σε φυσική κοιλότητα μεταξύ λόφων και γι' αυτό το λόγο είναι σταθερό και «στρέφεται» μόνο από την κίνηση του πλανήτη μας. Είναι τόσο ευαίσθητο το τηλεσκόπιο Γκριν Μπανκ, που πέρσι ανίχνευσε ραδιοεκπομπές χαμηλής συχνότητας από νέφη περιστρεφόμενων οργανικών μορίων στο νεφέλωμα Β2 του αστερισμού του Τοξότη.

Κάθε μόριο μιας χημικής ένωσης παράγει μια μοναδική ραδιοεκπομπή, σαν ραδιοϋπογραφή, που το διακρίνει από τα μόρια όλων των άλλων ενώσεων. Οι δύο αλδεΐδες που ανίχνευσε το τηλεσκόπιο είναι πρόδρομοι των αμινοξέων, από τα οποία συντίθενται οι πρωτεΐνες, αποδεικνύοντας ότι προβιοτικές οργανικές ουσίες παράγονται σε τεράστιες ποσότητες μέσα από διεργασίες που συμβαίνουν αυθόρμητα στα νέφη αερίων από τα οποία δημιουργούνται τα αστέρια και τα ηλιακά συστήματα. Οι ουσίες αυτές μπορεί να μεταφέρθηκαν και στην πρώιμη Γη από τους κομήτες που έπεφταν βροχηδόν πάνω της εκείνη την εποχή. Ο γενέθλιος τόπος των αστεριών, ίσως είναι και ο χώρος που ο ανόργανος κόσμος πραγματοποιεί τα πρώτα βήματα προς τον οργανικό κόσμο, τον κόσμο της ζωής.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ