Κυριακή 21 Φλεβάρη 2010
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
Πώς τα ωοτόκα θηλαστικά επιβίωσαν μετά την εμφάνιση των ζωοτόκων

Ο ορνιθόρυγχος με το χαρακτηριστικό ράμφος σαν της πάπιας και το άλλο ωοτόκο θηλαστικό, ο ακανθωτός μυρμηγκοφάγος, ίσως οφείλουν την ύπαρξή τους σήμερα στους προγόνους τους που προσαρμόστηκαν στη ζωή στο νερό, αποφεύγοντας τον ανταγωνισμό των μαρσιποφόρων
Ο ορνιθόρυγχος με το χαρακτηριστικό ράμφος σαν της πάπιας και το άλλο ωοτόκο θηλαστικό, ο ακανθωτός μυρμηγκοφάγος, ίσως οφείλουν την ύπαρξή τους σήμερα στους προγόνους τους που προσαρμόστηκαν στη ζωή στο νερό, αποφεύγοντας τον ανταγωνισμό των μαρσιποφόρων
Μόνο δύο είδη ωοτόκων θηλαστικών ζουν πάνω στη Γη σήμερα: Ο ορθνιθόρυγχος ή πλατύπους, με το χαρακτηριστικό ράμφος σαν της πάπιας και ο ακανθωτός μυρμηγκοφάγος (έχιδνα). Αυτά τα παράξενα μονοτρήματα (όπως ταξινομούνται βιολογικά) ήταν κυρίαρχα στη σημερινή Αυστραλία, μέχρι την εμφάνιση των μαρσιποφόρων ξαδέρφων τους, πριν από 71 έως 54 εκατομμύρια χρόνια. Νέες έρευνες υποδείχνουν ότι αυτά τα δύο είδη κατάφεραν να επιβιώσουν χάρη στο ότι οι πρόγονοί τους μην μπορώντας να τα βγάλουν πέρα με τον ανταγωνισμό στη στεριά, στράφηκαν προς το νερό.

Τα μαρσιποφόρα, πριν κυριαρχήσουν στην Αυστραλία πέρασαν από την Ασία στην Αμερική και μετά στην Ανταρκτική (που τότε δεν ήταν παγωμένη). Αναγκασμένα να ανταγωνίζονται για την τροφή τους τα ντόπια ζώα κάθε ηπείρου, φαίνεται να προσαρμόστηκαν εξελικτικά, να δυνάμωσαν, να «σκληραγωγήθηκαν». Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πώς κατάφεραν να επιβιώσουν οι πρόγονοι του ορθνιθόρυγχου και του ακανθωτού μυρμηγκοφάγκου και δεν εξαφανίστηκαν όπως οι πρόγονοι τόσων άλλων ζώων της Αυστραλίας; Το κατάφεραν πηγαίνοντας εκεί που δεν μπορούσαν να πάνε τα μαρσιποφόρα, πηγαίνοντας στο νερό, υποστηρίζουν οι επιστήμονες. Τα νεογνά των μαρσιποφόρων μετά τη γέννησή τους παραμένουν στο μάρσιπο, όπου θηλάζουν επί βδομάδες και θα πνίγονταν αν οι μητέρες τους έπρεπε να κολυμπήσουν για αρκετή ώρα.

Για τους ορνιθόρυγχους, που είναι αμφίβια, η εξήγηση φαίνεται επαρκής, αλλά πώς μπορεί να έχει εφαρμογή για τις έχιδνες, που ζουν αποκλειστικά στη στεριά; Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τη γενετική για να βρουν απάντηση. Διαπίστωσαν ότι οι έχιδνες απέκλιναν από τους ορνιθόρυγχους μόλις 19 έως 48 εκατομμύρια χρόνια πριν, πράγμα που σημαίνει ότι οι ακανθωτοί μυρμηγκοφάγοι είχαν μέχρι «πρόσφατα» αμφίβιους προγόνους και μόνο όταν απομακρύνθηκαν βιολογικά απ' αυτούς και τον ορθνιθόρυγχο αποίκισαν και πάλι τη στεριά. Η αεροδυναμική μορφή του σώματός τους, τα πίσω πόδια που προεξέχουν από το σώμα και ίσως στο παρελθόν χρησιμοποιούνταν σαν τιμόνι και το περίγραμμα ενός ράμφους σαν της πάπιας που εμφανίζουν τα έμβρυα του ακανθωτού μυρμηγκοφάγου σε μια φάση της ανάπτυξής τους, είναι σημαντικές ενδείξεις παλιότερης πιο στενής σχέσης με το νερό. Οι επιστήμονες δεν έχουν βρει ακόμα απολιθώματα των μεταβατικών προγόνων του ακανθωτού μυρμηγκοφάγου, αλλά θεωρούν πολύ πιθανό η τύχη τους να αλλάξει καθώς πρόκειται το επόμενο διάστημα να εξετάσουν τοποθεσίες με απολιθώματα ηλικίας 20 έως 25 εκατομμυρίων ετών, δηλαδή γύρω στην εποχή που έγινε η μετάβαση της έχιδνας από τη μορφή του ορνιθόρυγχου στη σύγχρονη μορφή.

Δεν ήταν όλοι οι τυραννόσαυροι τεράστιοι!

Το ανοιχτόχρωμο κρανίο του Ράπτορεξ έχει όλα τα χαρακτηριστικά του τεράστιου κρανίου του Τυραννόσαυρου Ρεξ, που βρίσκεται πίσω του, με προφανή εξαίρεση το μέγεθος
Το ανοιχτόχρωμο κρανίο του Ράπτορεξ έχει όλα τα χαρακτηριστικά του τεράστιου κρανίου του Τυραννόσαυρου Ρεξ, που βρίσκεται πίσω του, με προφανή εξαίρεση το μέγεθος
Με μέγεθος διώροφου λεωφορείου και δόντια σε μέγεθος και σχήμα μπανάνας, ο Τυραννόσαυρος Ρεξ θεωρείται ως ένα από τα πιο φοβερά ζώα που περπάτησαν ποτέ πάνω στη Γη. Κι άλλοι τυραννόσαυροι, όπως ο Αλμπερτόσαυρος και ο Ταρμπόσαυρος, δεν ήταν λιγότερο μεγάλοι και φοβεροί, παρά τα μικροσκοπικά και μάλλον αστεία μπροστινά πόδια τους. Ομως, όπως αποδείχτηκε πρόσφατα, δεν είχαν όλοι οι τυραννόσαυροι τα ίδια σωματικά χαρακτηριστικά. Νέα ευρήματα κάνουν τους επιστήμονες να επανεξετάσουν όσα θεωρούνταν δεδομένα γι' αυτήν την οικογένεια δεινοσαύρων.

Την τελευταία δεκαετία οι ερευνητές είχαν υποθέσει ότι το τεράστιο κεφάλι που είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για να σχίζει σάρκα και να σπάει κόκαλα, τα μικροσκοπικά μπροστινά πόδια και τα μεγάλα δυνατά πίσω πόδια που χρειάζονται για το τρέξιμο, έπρεπε να συνδέονται με το μεγάλο σώμα, αφού δεν παρατηρούνται σε αυτές τις αναλογίες σε μικρότερους δεινόσαυρους. Ο Ράπτορεξ ήρθε να αλλάξει αυτήν τη θεωρία. Πρόκειται για ένα δεινόσαυρο - απολιθώματά του βρέθηκαν στη Μογγολία - ο οποίος ζούσε πριν από 125 εκατομμύρια χρόνια (60 εκατομμύρια χρόνια νωρίτερα από τον Τυραννόσαυρο Ρεξ). Αν και το σώμα του έμοιαζε καταπληκτικά με του μεγάλου Ρεξ, είχε μόλις το ένα εκατοστό του μεγέθους του και βάρος περίπου όσο το βάρος ενός ανθρώπου. Οι παλαιοντολόγοι ανέκαθεν αναρωτιόνταν γιατί να έχει τόσο δυνατά πίσω πόδια ο Τ. Ρεξ, αφού έτσι κι αλλιώς το μεγάλο μέγεθός του, έκανε δύσκολο το τρέξιμο. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο Ράπτορεξ αποδεικνύει ότι τα πόδια για τρέξιμο ο Τ. Ρεξ τα κληρονόμησε εξελικτικά από ένα μικροσκοπικό πρόγονό του.

Ομως, δεν ακολούθησαν όλα τα μέλη της οικογένειας των τυραννόσαυρων την ίδια πορεία όσον αφορά τη διατήρηση των σωματικών χαρακτηριστικών. Μια δεύτερη ανακάλυψη από τη Μογγολία, αυτή τη φορά απολιθωμένων οστών του δεινόσαυρου που ονομάστηκε Αλιόραμους αλτάι, δείχνει ότι υπήρξαν και τυραννόσαυροι πολύ διαφορετικοί. Το ηλικίας 65 εκατομμυρίων ετών δείγμα προέρχεται από ζώο βάρους 350 κιλών και παρότι εκτιμάται ότι όταν επήλθε ο θάνατος του συγκεκριμένου Αλιόραμους αλτάι, δεν πρέπει να ήταν περισσότερο από 9 χρόνων, ήταν ήδη πιο βαρύς από τον Ράπτορεξ, αλλά πολύ πιο μικρόσωμος από τον Τ. Ρεξ (που έφτανε στο μέγιστο μέγεθος σε ηλικία 18 ετών). Επιπλέον, το νέο είδος τυραννόσαυρου έχει εντελώς διαφορετικό σχήμα κρανίου, πιο μακρύ και ελαφρύ, μοιάζοντας αρκετά με εκείνο του κροκόδειλου. Δεν είχε δόντια σε σχήμα μπανάνας, ούτε και τις αναλογίες που επέτρεπαν στους τυραννόσαυρους να έχουν πολύ δυνατό δάγκωμα. Αντίθετα, είχε 8 μικρά κέρατα που προεξείχαν προς το πλάι. Αν και μικρά σε σχέση με τα κέρατα δεινοσαύρων, όπως ο Τρικεράτοψ, τα κέρατα του Αλιόραμους είναι απρόσμενα για τυραννόσαυρο.

Παρότι ο Αλιόραμους φαίνεται πιο αδύναμος, ίσως είναι ακριβώς τα πιο ντελικάτα χαρακτηριστικά του που του επέτρεψαν να τα βγάλει πέρα δίπλα στο μεγαλύτερο και πιο «κακό» αδερφό του, τον Ταρμπόσαυρο, σε μια συμβίωση στην ίδια περιοχή, όπως συμβαίνει σήμερα στην αφρικανική σαβάνα με τα τσιτάχ και τα λιοντάρια. Ενώ ο Ταρμπόσαυρος κυνηγούσε μεγαλύτερα θηράματα, ο Αλιόραμους λόγω μεγαλύτερης ταχύτητας και ευελιξίας ίσως ήταν σε καλύτερη θέση να κυνηγήσει μικρά θηράματα (κυρίως μικρούς δεινόσαυρους).


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ