Ακόμη και τότε όταν η φαντασία μου κάλπαζε ακόμη, ακόμη και τότε που νοερά εξερευνούσα την Παταγονία, ακόμη και τότε, ποτέ δεν είχε περάσει από το νου μου πως θα ερχόταν μια μέρα που θα πατούσα το πόδι μου, Γενάρη μήνα μάλιστα, στη Στοκχόλμη. Και όμως, να που η τύχη δε με ρώτησε και, χωρίς να το συνειδητοποιήσω, βρέθηκα να περπατώ στους παγωμένους δρόμους της πραγματικά πανέμορφης αυτής πόλης, χωρίς να γκρινιάζω. Να θαυμάζω, αυτό έκανα. Καθώς η πόλη αυτή δε γνώρισε παγκόσμιους πολέμους, τα κτίρια έμειναν ανέπαφα και έτσι ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δει την ιστορία της Αρχιτεκτονικής από το 17ο αιώνα και μετά. Μια πόλη πολύχρωμη, ευχάριστη, φιλόξενη και ευγενική, μια πόλη πλημμυρισμένη από μουσική και από κρύσταλλα, από Μουσεία και από εκθέσεις έργων τέχνης, τέλος, μια πόλη χτισμένη σε πολυάριθμα νησάκια, ουδείς γνωρίζει τον ακριβή αριθμό. Και να φανταστεί κανείς ότι η γράφουσα διέσχιζε ανέμελα τις μικρές γεφυρούλες που τα συνέδεαν χωρίς να υποψιάζεται ότι από κάτω υπήρχε νερό. Και τι νερό... Κατεψυγμένο. Ανίδεη, άσχετη και ανόητη που ήμουν...

Το όνομά της σημαίνει «νησί κορμού» και η πιο αρχαία αναφορά για την πόλη που σώζεται χρονολογείται από επιστολές του 1252. Τον επόμενο αιώνα, η Στοκχόλμη έγινε η μεγαλύτερη πόλη της Σουηδίας και το κυρίαρχο κάστρο της ήταν πάντα απόρθητο και δεν καταλήφθηκε ποτέ με τη βία. Στα μέσα του 15ου αιώνα, ο πληθυσμός της Στοκχόλμης πλησίαζε τους 6.000 κατοίκους και είχε αναδειχτεί σε μεγάλο εμπορικό κέντρο. Το 1471, ο Σανός βασιλιάς Χριστιανός Α` την πολιόρκησε, αλλά οι Σουηδοί απώθησαν το στρατό του, μα ακόμη και μετά την οπισθοχώρηση των Δανών στην Κοπεγχάγη, οι διαμάχες για την Ενωση συνεχίστηκαν. Η ένταση κλιμακώθηκε το 1520, όταν ευγενείς και κληρικοί επισκέφτηκαν τον Δανό μονάρχη για να συζητήσουν και εκείνος τους συνέλαβε όλους! Μετά το γεύμα, όμως... Την επομένη το πρωί, οι υπόδικοι πέρασαν από μια δίκη, με συνοπτικές διαδικασίες, και κρίθηκαν ένοχοι. Με την ίδια ταχύτητα, 82 άνδρες αποκεφαλίστηκαν και το αίμα τους ενώθηκε με τη ραγδαία βροχή που έπεφτε, βάφοντας έτσι τους δρόμους και τις πλατείες. Καλός χριστιανός ο Χριστιανός... Λιμοί, καταποντισμοί, πείνα, φτώχεια, πανούκλα αποδεκάτιζαν τον πληθυσμό με την πάροδο των χρόνων και η χαρά διαδεχόταν τη συμφορά. Ετσι γίνεται πάντα. Από το 1860, με τα καινούρια πολεοδομικά σχέδια, δημιουργήθηκαν πολλές πλατείες και χτίστηκαν πολυκατοικίες(!), αυτές που βλέπουμε και σήμερα. Το 1912 έγιναν στη Στοκχόλμη οι Ολυμπιακοί Αγώνες, όμως άρχισε να μεταμορφώνεται σε «πόλη κόσμημα» από τη δεκαετία του '60, δηλαδή κατάφερε να συνδυάζει το παλιό με το παλιότερο, το νέο με το νεότερο με έναν εξαιρετικά απλό τρόπο. Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον συγκατοικούν και αποτελούν ένα οικοδομικό σύμπλεγμα συμπαγές, σοφό, κομψό και αδιαίρετο.

Για να πω τη μαύρη αλήθεια, δε γνώριζα αυτές τις ...λεπτομέρειες, που τις διάβασα με το που έφτασα σε έναν τουριστικό οδηγό. Για μένα, η Σουηδία ήταν το γοητευτικό χαμόγελο της Ινγκριντ Μπέργκμαν, οι «Αγριες φράουλες» του ιδιοφυούς σκηνοθέτη Ινγκμαρ Μπέργκμαν, η χώρα που γεννούσε πανέμορφες γυναίκες που θάμπωναν με τη χρυσή παρουσία τους και τη λυγερή κορμοστασιά τους τους νεαρούς Ελληνες, και η βασίλισσα Χριστίνα. Σαν μια τουρίστρια που σέβεται τον εαυτό της, επισκέφτηκα όλα τα Μουσεία για να γνωρίσω τη ζωή και τα έργα των θρυλικών Βίκινγκς, ξόδεψα πολύ χρόνο στο μουσείο Βάζα - που είναι όντως καταπληκτικό, και που όλοι όσοι βρίσκονται στη Στοκχόλμη θα πρέπει πάση θυσία να το επισκεφτούν, απόλαυσα τον καφέ μου σε ένα από τα πολλά καφενεία που εκτός από ένα φλιτζάνι καφέ προσφέρουν και ζωντανή κλασική μουσική με μικρές ορχήστρες, πέρασα μπροστά από το καταθλιπτικό κτίριο που απονέμονται τα βραβεία Νόμπελ, είχα την τύχη να πάω τρεις φορές στην Οπερα και να παρακολουθήσω τον «Καρυοθραύστη», τη «Λίμνη των Κύκνων» και τη μοναδική «Νόρμα» του Μπελίνι, που είχε να παρουσιαστεί από το 1902, εντυπωσιάστηκα από τα φωτισμένα από εκατοντάδες κεριά παράθυρα, που βάζουν οι κάτοικοι αυτής της παραμυθένιας πόλης για να επικοινωνούν με το διαβάτη και να του φωτίζουν το δρόμο! Και μετά είπα στον εαυτό μου: Τώρα που τα είδες, σχεδόν, όλα, οφείλεις να ανακαλύψεις το πορτρέτο της βασίλισσας Χριστίνας. Φυσικά, εγώ είχα στο νου μου την ομώνυμη ταινία με πρωταγωνίστρια την Γκρέτα Γκάρμπο. Ημουν κοριτσάκι ακόμη, όταν ένα θερινό σινεμά έπαιζε την ομώνυμη ταινία και η εικόνα της «θείας» Γκρέτας (Γκάρμπο) στο ρόλο της Χριστίνας, τη στιγμή που ξεπλένει τα μάτια της από τα καυτά ερωτικά της δάκρυά με το καθαρό και κατάλευκο χιόνι, δεν έχει αλλοιωθεί από το χρόνο. Τελικά, στο βασιλικό Μουσείο της Στοκχόλμης, είχα την ατυχία να βρεθώ μπροστά στο πορτρέτο της βασίλισσας Χριστίνας. Παραλίγο να βάλω τα κλάματα. Να λιποθυμήσω. Αυτή η γυναίκα, που η ομορφιά της είχε στοιχειώσει στη φαντασία μου δεκαετίες ολόκληρες, ήταν ένα από τα πιο άσχημα πλάσματα που είχα ποτέ αντικρίσει. Δεν είναι δυνατόν, είπα μέσα μου, δεν είναι δυνατόν να ήταν τόσο άσχημη. Ο καλλιτέχνης ήταν κακός.

Ο ζωγράφος φταίει, σκέφτηκα. Ισως να τη μισούσε, επειδή η Χριστίνα ήταν ευφυής, ευαίσθητη και καλλιεργημένη. Επειδή είχε διδαχτεί φιλοσοφία από τον ίδιο τον Ντεκάρτ, επειδή είχε αρνηθεί με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο να παντρευτεί, γι' αυτό έχασε και το θρόνο. Σκέψου εκείνη την εποχή... Ισως... Επειδή δεν ενέδωσε στο φλερτ που της έκανε... Ισως καλύτερα να είναι να επιστρέψω στην Αθήνα και να θυμάμαι τη δική μου, την πανέμορφη βασίλισσα Χριστίνα, που πέθανε στη Ρώμη στις 19 του Απρίλη του 1689.

Κατάγεται από το Μιλάνο και καταναλώνεται από όλον τον κόσμο. Αναφερόμαστε στο Panettone, στο γλυκό ψωμί των εορτών. Φυσικά, και στις μέρες μας μπορεί να το βρει κανείς σε όλα σχεδόν τα μεγάλα σούπερ μάρκετ. Να, όμως, που υπάρχουν μερικοί, που προτιμούν να το φτιάχνουν μονάχοι τους αυτές τις μέρες. Και μπορεί μεν να θεωρείται παραδοσιακό ιταλικό αρτοσκεύασμα, είναι όμως και ελληνικό. Εγινε δηλαδή, διότι άρεσε. Να το τολμήσουμε; Τι λέτε;

Θα χρειαστούμε 50 γραμ. μαγιά, μισό ποτήρι χλιαρό νερό, 600 γραμμάρια αλεύρι σκληρό, 150 γραμμάρια άχνη ζάχαρη, πέντε αυγά, διακόσια γραμ. βούτυρο, ξύσμα από λεμόνι, τρακόσια γραμ. σταφίδες, μια πρέζα αλάτι, μια κουταλιά της σούπας ηλιέλαιο. Θα βάλουμε στο μίξερ το χλιαρό νερό και θα προσθέτουμε το αλεύρι μέχρι να γίνει μαλακό ζυμάρι για τριάντα λεπτά. Επειτα ανακατεύουμε όλα μαζί τα άλλα υλικά και προσθέτουμε το ζυμάρι. Ζυμώνουμε στο χέρι για αρκετή ώρα (και στο μίξερ) μέχρι να γίνει ελαστική ζύμη, η οποία να ξεκολλάει από το σκεύος. Θα σκεπάσουμε τη ζύμη και θα την αφήσουμε για οκτώ ώρες σε θερμοκρασία δωματίου. Στη συνέχεια, την τοποθετούμε σε μια κυλινδρική φόρμα και την αφήνουμε για άλλες δυο ώρες, ώσπου να διπλασιαστεί ο όγκος της. Θα την ψήσουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 220 βαθμούς για πενήντα λεπτά. Θα την ξεφορμάρουμε αμέσως, αλλά θα πρέπει να κάνουμε υπομονή πολλές ώρες πριν το δοκιμάσουμε.

Ο «Χριστουγεννιάτικος Θησαυρός», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αγκυρα», είναι ένα ενδιαφέρον και συνάμα πολύ καλογραμμένο βιβλίο με εξαιρετική εικονογράφηση. Στο «Χριστουγεννιάτικο Θησαυρό» περιέχονται μια σειρά από ιστορίες των Χριστουγέννων, μεταξύ των οποίων, ιστορίες με τον Αϊ Βασίλη, τον Αϊ Νικόλα, αλλά και τον Καρυοθραύστη, την Σταχτοπούτα, ενώ υπάρχει και μια αναφορά για τα χριστουγεννιάτικα έθιμα.

Παράλληλα, μπορεί κανείς να βρει εύκολες κατασκευές και δραστηριότητες που προσφέρουν μεγάλη ευχαρίστηση και όμορφο αποτέλεσμα. Χριστουγεννιάτικες κάρτες, χαρτί περιτυλίγματος με αστέρια, λαμπερά στολίδια για το δέντρο, αλλά και γλυκές συνταγές για πρωτότυπα δώρα, όπως Ζαχαρωτά Μέντας και Ποντικάκια με ινδική καρύδα.

Μια ευχάριστη έκπληξη βρίσκεται στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, όπου υπάρχουν πολλά χριστουγεννιάτικα τραγούδια, όπως η «Αγια Νύχτα», τα Κάλαντα των Φώτων και των Χριστουγέννων καθώς και άλλα στην αγγλική γλώσσα. Η ιδιαιτερότητα βρίσκεται στο ότι υπάρχουν και οι νότες, οπότε μπορεί κανείς να τα παίξει στο πιάνο ή και στην κιθάρα.

Ο «Χριστουγεννιάτικος Θησαυρός», που έχουν εικονογραφήσει οι Μπρέντα Χόου, Στέφεν Καρτράιτ, Νόρμαν Γιανγκ και Αμάντα Μπάρλοου και έχει διασκευάσει τα παραμύθια η Χέδερ Εϊμερι, θα αποτελέσει ένα βιβλίο πολύτιμο όχι μόνο γι' αυτά τα Χριστούγεννα, αλλά για πολλά ακόμα.

«Ηταν το τελευταίο φύλλο πάνω στη λεύκα. Ετρεμε τόσο, μη φυσήξει ο δυνατός άνεμος και το πάρει. "Φθινόπωρο! Ηρθε το φθινόπωρο" ξεφώνιζε κάθε πρωί, που βρισκόταν το φύλλο, ένας σταχτής σπουργίτης», έτσι αρχίζει το τρυφερό, αλληγορικό και τόσο συγκινητικό παραμύθι: «Το φύλλο που δεν ήθελε να πέσει» (εκδόσεις «Αγκυρα») ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Γιάννης Πλαχούρης για να τελειώσει έτσι:

«Εκείνη τη μέρα το κρύο ήταν περισσότερο από ποτέ. Το χιόνι πυκνό, τα σκέπασε όλα. Το πάρκο άσπρισε παντού. Μονάχα εκεί που έπεσε το φύλο, μονάχα εκεί και πουθενά αλλού στην πόλη, ένα κομμάτι γης κρατιόταν πράσινο και μέσα του τραγουδούσε ο σπουργίτης, φύλακας ζωντανός, χαρούμενος, σα να είχε φέρει πιο νωρίς την Ανοιξη». Μια καλογραμμένη και πολύ ευαίσθητη ιστορία για μικρούς - και μεγάλους, γιατί όχι; - που μας δείχνει ότι η αγάπη έλιωσε την παγωνιά του χειμώνα. Οι εικόνες είναι της Ειρήνης Καραλέκα.

Ενα ρόδι που θα σπάσει σα βόμβα στο κατώφλι της πόρτας μας για να σκορπίσει τύχη και χαρά για όλον το χρόνο, ένα ρόδι που θα φάμε, ένα ρόδι, το χυμό του οποίου θα πιούμε, ένα ρόδι που θα κοσμήσει το σπίτι μας, ένα ρόδι στην καρδιά μας, θα έχουμε σήμερα. Και για πολύ καιρό, γιατί όχι; Ας ετοιμάσουμε μια Grenadine για να την έχουμε. Θα πάρουμε, λοιπόν, ένα λίτρο χυμό ροδιού και πέντε κουταλιές της σούπας μέλι και θα τα βράσουμε για πέντε λεπτά της ώρας. Ετσι άκοπα, έχουμε μονάχοι μας παρασκευάσει σπιτικό σιρόπι γρεναδίνης, που μοιάζει με αυτό του εμπορίου, αλλά δεν περιέχει συντηρητικά. Το βάζουμε στο ψυγείο και θα το χρησιμοποιήσουμε για σορμπέ, για παγωτό ή για κοκτέιλ. Ναι μεν δεν πίνουμε συχνά και μάλλον δεν αγαπούμε το αλκοόλ, αυτές όμως τις μέρες ένα ποτό με ωραία γεύση και υπέροχα χρώματα δε θα μας πειράξει, αντίθετα θα μας χαρίσει μια μικρή απόλαυση και μάλλον θα μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τη μελαγχολία των γιορτινών ημερών.

Να κάνουμε μια σαλάτα με ρόδι και ψαρονέφρι; Θα χρειαστούμε ένα κομμάτι ψαρονέφρι, 4-5 κουταλιές της σούπας σπόρους ροδιού, μια σαλάτα σγουρή εσκαρόλ, δυο πατάτες βρασμένες και κομμένες σε φέτες, ένα ματσάκι ρόκα, αλάτι, πιπέρι και μια κουταλιά της σούπας λάδι. Θα κόψουμε το ψαρονέφρι σε λεπτές φέτες, θα το σοτάρουμε στο τηγάνι με ελάχιστο λάδι, και θα του ρίξουμε αλάτι και πιπέρι. Θα πλύνουμε και θα στεγνώσουμε καλά τη σαλάτα και ρόκα και θα ετοιμάσουμε το ντρέσινγκ(μια κουταλιά του καφέ μουστάρδα, μισό φλιτζάνι λάδι, ένα χυμό λεμόνι και ένα κουτάλι της σούπας χυμό ροδιού, αλάτι και πιπέρι), αρχίζοντας να δουλεύουμε με τη μουστάρδα, το αλάτι, το πιπέρι και το λάδι. Θα προσθέσουμε αργά - αργά και λίγο λεμόνι και το χυμό του ροδιού μέχρι η σάλτσα να γίνει πηχτή. Θα την ανακατέψουμε με τα φύλλα της σαλάτας και τις πατάτες, θα ρίξουμε από πάνω το ψαρονέφρι και θα την πασπαλίσουμε με τους σπόρους του ροδιού.