Από τη συνάντηση Τσίπρα - Ζάεφ στο Νταβός

Μάλιστα, όσο προχωράνε οι διαπραγματεύσεις Ελλάδας - ΠΓΔΜ, με αιχμή το ονοματολογικό, και οι παράλληλες συνομιλίες με ΕΕ και ΝΑΤΟ, για την «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» της περιοχής, τόσο πυκνώνει η επιχειρηματολογία για τα οικονομικά και γεωπολιτικά οφέλη που θα αποκομίσει η χώρα από την ένταξη της ΠΓΔΜ και των άλλων κρατών των Δυτικών Βαλκανίων στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Η ελληνική κυβέρνηση θέλει να αναδειχθεί σε σημαιοφόρο των σχεδιασμών ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στην περιοχή, συνδέοντας το στόχο της «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης» με τις επιδιώξεις και τα «οράματα» της ελληνικής αστικής τάξης να αναβαθμίσει το ρόλο της, μέσα από την ανάδειξη της χώρας σε ενεργειακό και διαμετακομιστικό κόμβο.

Ο στόχος αυτός περνάει μέσα από τη σταθερότερη ευθυγράμμιση των Δυτικών Βαλκανίων με τον προσανατολισμό και τα σχέδια ΝΑΤΟ - ΕΕ, τη μεγαλύτερη ενσωμάτωση στις δομές των δύο ιμπεριαλιστικών οργανισμών, στους οποίους η Ελλάδα αποτελεί το παλιότερο μέλος στην περιοχή, με σημαντικό ρόλο στη μέχρι τώρα εμπέδωση των ευρωΝΑΤΟικών σχεδίων.

Ακριβώς αυτό είναι που θέτει την Ελλάδα στο επίκεντρο ισχυρών ανταγωνισμών στα Βαλκάνια και τη γύρω περιοχή, καθώς άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, με πρώτη τη Ρωσία, «τρέχουν» σχεδιασμούς αντίρροπους προς αυτούς των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ.

Είναι επίσης βέβαιο ότι η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στις ευρωατλαντικές δομές θα οξύνει τον ανταγωνισμό και με αυτές τις χώρες, που φιλοδοξούν επίσης να αναβαθμίσουν το ρόλο τους, αξιοποιώντας και τη μελλοντική τους ιδιότητα ως κρατών - μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Απ' αυτή τη σκοπιά, δεν είναι τυχαία η στήριξη που παρέχει η Τουρκία στην ΠΓΔΜ σε ό,τι αφορά την «ευρωπαϊκή της προοπτική», προμηνύοντας μάλιστα και αύξηση των τουρκικών επενδύσεων στη γείτονα χώρα.

Με δεδομένα τα παραπάνω, η ελληνική κυβέρνηση τρέχει να «βγει μπροστά» και να πρωταγωνιστήσει στις προωθούμενες διευθετήσεις, για να υπηρετήσει τα συμφέροντα όχι των εργαζομένων και του λαού, αλλά της ελληνικής αστικής τάξης, που αντιλαμβάνεται τη συγκυρία και τις εξελίξεις ως μια μεγάλη «ευκαιρία» για να θωρακίσει και να διευρύνει τα ερείσματά της στα Βαλκάνια.

Κι όλα αυτά σε μια περίοδο που διαμορφώνονται προϋποθέσεις ανάκαμψης της οικονομίας, μετά από 10 σχεδόν χρόνια καπιταλιστικής κρίσης, η οποία στοίχισε μεταξύ άλλων στο ελληνικό κεφάλαιο απώλεια θέσεων σε ό,τι αφορά την οικονομική του διείσδυση στις χώρες της Βαλκανικής.

Θυμίζουμε ότι αμέσως μετά τη συνάντηση με τον Ζ. Ζάεφ στο Νταβός, ο Αλ. Τσίπρας είχε δηλώσει πως «είναι ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης (...) ειδικά στη φάση της μετάβασης στη μεταμνημονιακή εποχή, να κλείσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα μέτωπα και να οικοδομήσουμε μια νέα δυναμική φυσιογνωμία, διαδραματίζοντας τον ηγετικό ρόλο που μας αναλογεί στα Βαλκάνια».

Επίσης, από τον περασμένο Γενάρη, πριν ακόμα γίνουν εντατικές οι συνομιλίες με τα Σκόπια, ο υπουργός Εξωτερικών σημείωνε την ανάγκη «να πάρει πάνω της» η κυβέρνηση τις «ιστορικές ευθύνες», για να αποτελέσει η Ελλάδα «εκείνον τον ηγετικό παράγοντα, που θα δώσει σταθερότητα και ασφάλεια σε όλη την περιοχή (...) και θα της δώσει και μια δυνατότητα για μεγαλύτερη ένταξη στους διεθνείς οργανισμούς».

Αλλά και ο υπουργός Εσωτερικών, Π. Σκουρλέτης, έλεγε την ίδια περίοδο ότι «δεν πρέπει να χαθεί αυτή η ευκαιρία» και ότι η επίλυση του ονοματολογικού, με πρωτοβουλία της Ελλάδας, «ανεβάζει την αξιοπιστία της στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και απέναντι στους Ευρωπαίους εταίρους και εμπεδώνει αυτό που χαρακτηρίζει την Ελλάδα, ως ένας πυλώνας σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή».

Ανάλογες απόψεις, που τοποθετούσαν τις ελληνικές φιλοδοξίες και επιδιώξεις στον καμβά των ευρωατλαντικών σχεδιασμών στη Βαλκανική, δημοσιεύονταν την ίδια περίοδο στον αστικό Τύπο. Γράφτηκε, για παράδειγμα, ότι η Ελλάδα έχει πολλούς λόγους να θέλει τα Δυτικά Βαλκάνια «συνδεδεμένα με την Ευρώπη», επειδή «θα μπορούσαν να διευρύνουν τον ελληνικό οικονομικό χώρο, να λειτουργήσουν ως άλλη ενδοχώρα για τα ελληνικά συμφέροντα και μαζί να προσφέρουν ασφαλή και ελεύθερη δίοδο από και προς την Ελλάδα για τα προϊόντα, τις υπηρεσίες και τους ταξιδιώτες».

Σε άλλες αναλύσεις σημειωνόταν ότι «η Βόρεια Ελλάδα πάντα είχε μια φυσική ενδοχώρα που ήταν τα Βαλκάνια (...)», ενώ καταγράφονταν και στοιχεία που αποδεικνύουν τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα της Ελλάδας στην ΠΓΔΜ και τις προοπτικές αυτά να επεκταθούν, μέσα από τη διαδικασία της ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης, κυρίως στους τομείς των Μεταφορών και της Ενέργειας.

Ολα αυτά έρχονται να «κουμπώσουν» με τη νέα «Στρατηγική της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια», που ιεραρχεί ψηλά στις προτεραιότητες την επέκταση της διασυνδεσιμότητας των μεταφορικών και ενεργειακών δικτύων, με μεγαλεπήβολα έργα και χρήμα, που αναμένεται να αυξηθεί κι άλλο τη διετία 2019 - 2020, όσο προχωρά η διαδικασία ένταξης μιας ακόμα ομάδας κρατών των Δυτικών Βαλκανίων στην ιμπεριαλιστική Ενωση.

«Τα Δυτικά Βαλκάνια περιβάλλονται γεωγραφικά από τα κράτη - μέλη της ΕΕ και αποτελεί πολιτική προτεραιότητα να συνδεθούν οι υποδομές μεταξύ της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη διασυνδεδεμένων διευρωπαϊκών δικτύων στους τομείς των Μεταφορών, της Ενέργειας και των ψηφιακών υπηρεσιών», αναφέρεται στο κείμενο της νέας Στρατηγικής.

Ομοίως, το Συμβούλιο των υπουργών Μεταφορών της ΕΕ τον περασμένο Δεκέμβρη σημείωνε με έμφαση ότι «ο ενοποιημένος χαρακτήρας των διεθνών μεταφορών οδηγεί τα κράτη στην επιθυμία να δημιουργήσουν μια Κοινότητα Μεταφορών μεταξύ της ΕΕ και των συμβαλλομένων μερών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Αλβανίας, Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, ΠΓΔΜ, Κοσσυφοπεδίου, Μαυροβουνίου, Σερβίας), με βάση τη σταδιακή ενοποίηση της αγοράς μεταφορών στα συμβαλλόμενα μέρη».

Ο στόχος που μπαίνει είναι η «προώθηση ολοκληρωμένων οδικών και σιδηροδρομικών σχεδίων», καθώς βαίνει προς υλοποίηση και «μια νέα σιδηροδρομική στρατηγική, για να φέρει τα Δυτικά Βαλκάνια στο κύριο δίκτυο και την αγορά της ΕΕ και να προωθήσει το άνοιγμα της περιφερειακής σιδηροδρομικής αγοράς». Παράλληλα, στο παράρτημα της Στρατηγικής δίνεται ένα σφιχτό χρονοδιάγραμμα «δράσεων» προς υλοποίηση έως το 2020, που βαθαίνει τους οικονομικούς και άλλους δεσμούς με την ΕΕ και βοηθάει τα μονοπώλιά της να κατοχυρώσουν θέσεις.

Για παράδειγμα, το διάστημα 2019 - 2020, προβλέπεται να επεκταθεί η Ενεργειακή Ενωση της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια, ώστε να διασφαλιστούν η ενεργειακή ασφάλεια (η απρόσκοπτη ροή Ενέργειας), το «άνοιγμα των αγορών». Το 2018 - 2019, να ολοκληρωθεί η Περιφερειακή Αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στα Δυτικά Βαλκάνια και να διασφαλιστεί η ενσωμάτωση της αγοράς των Δυτικών Βαλκανίων στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Το 2018, να υποστηριχθεί μια νέα σιδηροδρομική στρατηγική, που θα φέρει τα Δυτικά Βαλκάνια στο κύριο δίκτυο της ΕΕ μέσω της προοδευτικής ένταξής τους στους ανατολικοευρωπαϊκούς και μεσογειακούς διαδρόμους.

Αντίστοιχα, η βουλγαρική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, για το τρέχον εξάμηνο, εξαγγέλλει ότι «η περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων συγκαταλέγεται στις πρωταρχικές προτεραιότητες» και για το λόγο αυτό θα επιδιώξει «να εμβαθύνει τη συνεργασία στην περιοχή, όπου ένας από τους κύριους στόχους είναι να δημιουργηθεί και να συνδεθεί η μεταφορική υποδομή (...) Θα επιδιώξει τη συνδεσιμότητα των δικτύων των Δυτικών Βαλκανίων, η οποία θα διασφαλίζει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της περιοχής».

Αυτό θα πρέπει να διαβαστεί σε συνδυασμό και με άλλους στόχους που έχει χρεωθεί να «τρέξει» η βουλγαρική προεδρία. Για παράδειγμα, στο κεφάλαιο «Ενέργεια», «θα προσπαθήσει να επιτύχει μια σταθερή Ενεργειακή Ενωση και να αυξήσει τις δυνατότητες περιφερειακής συνεργασίας, προωθώντας την κατασκευή των απαραίτητων υποδομών (βλ. σταθμούς αποθήκευσης, αγωγούς και δίκτυα), προκειμένου να τεθεί τέλος στην απομόνωση ορισμένων κρατών - μελών από τα ευρωπαϊκά δίκτυα φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας (σ.σ.: άρα της εξάρτησής τους από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου).

Η εξασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού με φυσικό αέριο μέσω της διαφοροποίησης των πηγών και των διαδρομών, η προστασία των κρίσιμων ενεργειακών υποδομών (σ.σ.: με τις ΝΑΤΟικές δυνάμεις) καθώς και τα μέτρα που σχετίζονται με την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης ως συμβολή στη μείωση της κατανάλωσης Ενέργειας συγκαταλέγονται μεταξύ των βασικών θεμάτων με τα οποία θα ασχοληθεί η βουλγαρική προεδρία με σκοπό την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων».

Είναι φανερό επομένως από ποια γωνία θέασης βλέπουν τις εξελίξεις στα Βαλκάνια η ελληνική αστική τάξη και το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα, αφού με τους στόχους της «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης» και τα «αναπτυξιακά» οράματα του κεφαλαίου δεν διαφωνεί κανένα από τα αστικά κόμματα, που κατά τ' άλλα ασκούν κριτική στην κυβέρνηση για τους χειρισμούς της στο ονοματολογικό.

Το ίδιο ισχύει και με τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ στην περιοχή, όπου επίσης η κυβέρνηση θέλει να παίξει ρόλο. Είναι χαρακτηριστικές οι παρεμβάσεις του Αμερικανού πρέσβη, που αναδεικνύουν τη «σύγκλιση» της αμερικανικής ατζέντας στην Ευρώπη «με το έργο» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, δίνοντας έμφαση στο ρόλο που μπορεί να παίξει η Ελλάδα ως «ενεργειακός κόμβος» για τη στήριξη της «ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας» και της διαφοροποίησης των πηγών ενεργειακού εφοδιασμού, την απεξάρτηση δηλαδή από τις εισαγωγές ρωσικού καυσίμου.

«Η Ελλάδα αποτελεί κρίσιμο μέρος αυτής της ατζέντας», είχε πει σε μια από τις παρεμβάσεις του ο Τζ. Πάιατ, αναφερόμενος σε έργα όπως ο TAP, ο IGB Interconnector (αγωγός Ελλάδας - Βουλγαρίας), η FSRU (η πλωτή μονάδα παραλαβής, αποθήκευσης και αεριοποίησης) στην Αλεξανδρούπολη, «όπου ελπίζουμε να δούμε έναν επενδυτή από την Αμερική».

«Ολα αυτά είναι βήματα που απεικονίζουν τον αναδυόμενο ρόλο της Ελλάδας ως ευρωπαϊκού ενεργειακού κόμβου, αλλά και τη σύγκλιση της αμερικανικής ατζέντας ενεργειακής διπλωματίας στην Ευρώπη με το έργο που έχουν κάνει ο πρωθυπουργός Τσίπρας και η ελληνική κυβέρνηση», ανέφερε ο Αμερικανός πρέσβης, δίνοντας ανάγλυφα όλο το παρασκήνιο της συζήτησης και των διεργασιών που «τρέχουν» πίσω από τη διαπραγμάτευση για το όνομα της ΠΓΔΜ.

Μετά απ' αυτά, γίνεται καλύτερα αντιληπτή η δήλωση του Αλ. Τσίπρα μετά τη συνάντηση με τον Ζ. Ζάεφ στο Νταβός, ότι «η επίλυση των διαφορών μας με την ΠΓΔΜ δεν αποτελεί υποχρέωσή μας έναντι τρίτων, αλλά έχει να κάνει με την εξυπηρέτηση των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων εθνικών μας συμφερόντων» και ότι η μη επίλυση του Σκοπιανού «θα αποβεί τελικά σε βάρος της Ελλάδας». Κρίνοντας από τη σκοπιά της αστικής τάξης, η κυβέρνηση εμφανίζεται συνεπής στην προώθηση των συμφερόντων της και στο ζήτημα της ΠΓΔΜ, που συνδέεται άμεσα με το στόχο της «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης» και βάζει το λαό μπροστά σε νέες περιπέτειες και κινδύνους...

Από κινητοποίηση Επιτροπών Ειρήνης στη βάση της Σούδας. Καμία εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους!

Ο ρόλος της ομολογήθηκε ανοιχτά σε πρόσφατη συνέντευξη του Αμερικανού πρέσβη Τζέφρι Πάιατ, ο οποίος αναφέρθηκε στην ανάγκη να αντιμετωπιστεί η «κακόβουλη επιρροή» της Ρωσίας στα Δυτικά Βαλκάνια και να συνεχιστεί η πορεία ένταξης των συγκεκριμένων χωρών στους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Ο Τζ. Πάιατ χαρακτήρισε την Ελλάδα γεωπολιτικό «κρίκο», έναν κατάλληλο μεντεσέ μεταξύ ΝΑΤΟ, ΕΕ και ευρύτερης περιοχής. Τόνισε τη θετική επιρροή της Ελλάδας στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο και τη συμβολή της ως πυλώνα σταθερότητας.

Τα κυβερνητικά στελέχη και τα βασικά αστικά μέσα ενημέρωσης αναφέρονται γενικόλογα στην ελληνική συμβολή στην εμπέδωση της σταθερότητας, της δημοκρατίας και της ειρήνης στην περιοχή.

Πίσω από το συγκεκριμένο φραστικό περιτύλιγμα κρύβονται, όπως θα δούμε, οι μεθοδεύσεις για να ισχυροποιηθεί η δικτατορία του κεφαλαίου σε όλες τις βαλκανικές χώρες και να εμπλακούν ακόμα περισσότερο οι βαλκανικοί λαοί στα ιμπεριαλιστικά επιθετικά σχέδια του ΝΑΤΟ και στο εκρηκτικό κουβάρι των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων.

Για να αποκαλύψουμε τον πραγματικό ρόλο της ελληνικής κυβέρνησης, πρέπει να αναφερθούμε στη συνολική εικόνα των αντιθέσεων στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Τα σχέδια διεύρυνσης του ΝΑΤΟ προς τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη δεν είναι καινούργια. Τέθηκαν σε εφαρμογή ήδη απ' τη δεκαετία του '90, αμέσως μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με τη Ρωσία, για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής. Η υλοποίηση αυτών των σχεδίων απαιτούσε τη διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας και συνοδεύτηκε απ' τις ιμπεριαλιστικές στρατιωτικές επεμβάσεις του ΝΑΤΟ στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη το 1995, στο Κοσσυφοπέδιο το 1999 και στην ΠΓΔΜ το 2001. Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκαν οι κατάλληλοι μηχανισμοί όπως το Ευρω-Ατλαντικό Συμβούλιο Σύμπραξης (EAPC) και το πρόγραμμα Σύμπραξης για την Ειρήνη (PfP), ώστε να διευκολυνθεί η αυτοτελής συνεργασία κάθε κράτους της περιοχής με το ΝΑΤΟ με την απαραίτητη ευελιξία.

Από τότε η προσπάθεια ενίσχυσης και επέκτασης της επιρροής του ΝΑΤΟ ήταν συνεχής και αυτονόητη, αν αναλογιστεί κανείς την οικονομική, γεωγραφική και στρατιωτική σημασία ελέγχου των Βαλκανίων για την ηγεμονία στην ευρύτερη περιοχή της Ευρασίας. Τα Βαλκάνια αποτελούν χώρο στρατηγικής σημασίας για τη στρατιωτική περικύκλωση της Ρωσίας και για τη μεταφορά Ενέργειας και εμπορευμάτων προς την ΕΕ. Παράλληλα, αποτελούν στο σύνολό τους μια αξιοσημείωτη αγορά για την εξαγωγή κεφαλαίου και εμπορευμάτων απ' τα ανταγωνιζόμενα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Διαθέτουν επίσης φτηνή εργατική δύναμη και σημαντικές ενεργειακές πηγές σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Ωστόσο, την τελευταία διετία, είναι προφανές ότι το ΝΑΤΟ βιάζεται. Η γρήγορη ένταξη κρατών των Δυτικών Βαλκανίων στις γραμμές του φαίνεται να αποτελεί πλέον μια πολύ σημαντική προτεραιότητα. Η ΕΕ απ' την πλευρά της επιταχύνει επίσης το βηματισμό της, για να προχωρήσει τη διεύρυνσή της στα Δυτικά Βαλκάνια.

Η κλιμάκωση του ανταγωνισμού, η όξυνση των αντιθέσεων μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κέντρων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και ερμηνεία. Για να κατανοήσουμε τις εξελίξεις, πρέπει να δούμε τη μεγάλη εικόνα της όξυνσης των αντιθέσεων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία και την Κίνα στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Η όξυνση αντανακλάται στην πρόσφατη δημοσίευση της νέας «Εθνικής Στρατηγικής» των ΗΠΑ, όπου η Κίνα και η Ρωσία κατονομάζονται ανοιχτά για πρώτη φορά ως στρατηγικοί ανταγωνιστές, σε σχέση με τα παλαιότερα γενικόλογα σχήματα των «ασύμμετρων απειλών» και των «φίλων της τρομοκρατίας». Επίσης, δεν αναφέρεται πλέον η Τουρκία ως σύμμαχος των ΗΠΑ.

Οι μεγαλύτεροι διεθνείς ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί και τα σχετικά διεθνή φόρα έχουν αποτυπώσει το οικονομικό υπόβαθρο αυτών των επιλογών, δηλαδή το μεγάλο μέγεθος υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου που προαναγγέλλει μια επερχόμενη διεθνή συγχρονισμένη καπιταλιστική κρίση, καθώς και την άνοδο της οικονομικής ισχύος της Κίνας, που απειλεί μεσοπρόθεσμα την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ. Εκθεση του ΔΝΤ το Δεκέμβρη του 2017 αναφέρεται στον κίνδυνο μιας νέας διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης με αφετηρία την οικονομία της Κίνας. Το ζήτημα της επόμενης διεθνούς συγχρονισμένης καπιταλιστικής κρίσης ήταν ένα απ' τα θέματα στο Συνέδριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός το Γενάρη του 2018.

Η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων ήταν το θέμα της κεντρικής συζήτησης στο Νταβός: «Δημιουργία κοινού μέλλοντος σ' έναν κατακερματισμένο κόσμο». Αξίζει να σημειωθεί η αναφορά του υπουργού Εμπορίου των ΗΠΑ Γουίλμπουρ Ρος, «βρισκόμαστε σε εμπορικό πόλεμο», και η κριτική της Γερμανίδας καγκελάριου Μέρκελ κατά της νέας αμερικανικής πολιτικής του προστατευτισμού, που κορυφώθηκε, με τη διατύπωση της αμφιβολίας της για το αν ο κόσμος διδάχτηκε κάτι απ' τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι η βιασύνη για την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ αφορά:

α) Την επιδίωξη εξασθένισης της επιρροής της Ρωσίας και της Κίνας και των σχεδιασμών τους στην περιοχή (αξιοποίηση των Βαλκανίων απ' την Κίνα ως πύλης μεταφοράς εμπορευμάτων στην ΕΕ και ενεργειακή εξάρτηση της περιοχής απ' το ρωσικό φυσικό αέριο).

β) Την αντιστάθμιση μιας πιθανής αλλαγής της εξωτερικής πολιτικής της τουρκικής κυβέρνησης Ερντογάν, που θα επιδράσει στο συσχετισμό δυνάμεων στην περιοχή σε βάρος των ΗΠΑ. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές ήταν ακόμα σε εξέλιξη η επίσκεψη του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Ρεξ Τίλερσον στην Αγκυρα.

γ) Την αξιοποίηση της προθυμίας της ελληνικής κυβέρνησης να αναλάβει ρόλο σημαιοφόρου του ΝΑΤΟ, για να υπηρετήσει τα στρατηγικά συμφέροντα της ελληνικής αστικής τάξης.

δ) Την αυξανόμενη οικονομική σημασία της περιοχής για τα διασυνδεδεμένα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών, Ενέργειας, ψηφιακών υπηρεσιών και για τις Αμεσες Ξένες Επενδύσεις των μονοπωλίων της ΕΕ, που αποτυπώνεται στην πρόσφατη σχετική στρατηγική της ΕΕ.

Το αυξανόμενο ενδιαφέρον της Κίνας για τα Βαλκάνια σχετίζεται με την προώθηση του στρατηγικού σχεδίου της «Μια ζώνη - Ενας Δρόμος Συνεργασίας και Ανάπτυξης», για τη σύνδεση Ασίας - Ευρώπης με οικονομικούς διαδρόμους μεταφοράς εμπορευμάτων, το οποίο περιλαμβάνει διμερείς διακρατικές συμφωνίες και δημιουργία υποδομών με κινεζική χρηματοδότηση. Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκε η «Πρωτοβουλία 16+1», στην οποία συμμετέχουν η Κίνα και 16 κράτη της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων. Στην «Πρωτοβουλία» αυτή συμμετέχουν απ' τα Βαλκάνια η Σερβία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Αλβανία, η ΠΓΔΜ, το Μαυροβούνιο, η Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Τα Βαλκάνια είναι το γεωγραφικό κέντρο των χερσαίων διαδρομών του κινεζικού σχεδίου και περιλαμβάνει τη βασική θαλάσσια πύλη του σχεδίου, το λιμάνι του Πειραιά. Επομένως, οι εμπορικές και μεταφορικές συμφωνίες της Κίνας με τα βαλκανικά κράτη έχουν ιδιαίτερη σημασία για τους στόχους της σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ηδη μεταξύ Σερβίας και Κίνας υπήρξε συμφωνία για την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου της Σερβίας και τη δημιουργία σιδηροδρομικής γραμμής υψηλών ταχυτήτων που θα συνδέει το Βελιγράδι με τη Βουδαπέστη. Η πιθανή μεταφορά κινεζικών εμπορευμάτων απ' τον Πειραιά προς αυτό το δίκτυο θα διέρχεται απ' την ΠΓΔΜ.

Η παρουσία της Ρωσίας στα Βαλκάνια έχει μεγάλο ιστορικό βάθος. Η Ρωσία διατηρεί σημαντικά οικονομικά και πολιτικά ερείσματα στη Σερβία, στο Μαυροβούνιο, στην ΠΓΔΜ και στη Βουλγαρία. Σε πρόσφατο πόρισμά της, η Βρετανική Βουλή των Λόρδων διαπιστώνει άνοδο της ρωσικής επιρροής και απροθυμία των πολιτών να ενταχθούν στις ευρωατλαντικές δομές, στα Δυτικά Βαλκάνια. Το πόρισμα επισημαίνει ότι βασικό πρακτορείο ειδήσεων στη Σερβία και το Μαυροβούνιο παραμένει το ρωσικό «Sputnik».

Η Σερβία έχει ήδη υπογράψει κοινή αμυντική συνθήκη με τη Ρωσία (που περιλαμβάνει και τον εκσυγχρονισμό της σερβικής αεράμυνας) και συζητά τη ρωσική πρόταση για ένταξή της στην Ευρασιατική Οικονομική Ενωση.

Τα Βαλκάνια έχουν επίσης διπλή σημασία για τον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, αφενός ως προνομιακή αγορά για το ρωσικό φυσικό αέριο και αφετέρου ως βασικός χώρος διέλευσης για τα σχέδια μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ (αρχικά του South Stream και στη συνέχεια του Turkish Stream). Ας μην ξεχνάμε ότι το 2016 η «Gazprom» προμήθευσε το 1/3 της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Η Ρωσία ελέγχει τον ενεργειακό όμιλο της Σερβίας NIS (51% μετοχών στην «Gazprom»), πετρελαϊκά διυλιστήρια στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη και έχει συμφωνήσει να προμηθεύει τον κόμβο διανομής φυσικού αερίου «Balkan» στη Βουλγαρία για τη Ν/Α Ευρώπη.

Σημαντική πλευρά των εξελίξεων των τελευταίων χρόνων αποτελεί η αύξηση της επιθετικότητας της τουρκικής αστικής τάξης στην ευρύτερη περιοχή, που συνοδεύεται με κινήσεις επανεξέτασης των συμμαχιών της στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Η κυβέρνηση Ερντογάν εμφανίζεται να αμφισβητεί τη Συνθήκη της Λοζάνης, τα σύνορα της περιοχής και να απειλεί τις ΗΠΑ με πιθανή αναθεώρηση της συμμαχικής πολιτικής απέναντί τους.

Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις επιδεινώθηκαν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά της κυβέρνησης Ερντογάν και την ανικανοποίητη απαίτηση της Τουρκίας για έκδοση του Γκιουλέν απ' τις ΗΠΑ. Ακολούθησαν ορισμένα επεισόδια, με πιο χαρακτηριστικό την αναφορά του Ερντογάν στον πίνακα των εχθρών του ΝΑΤΟ σε άσκηση στη Νορβηγία, που αποδόθηκε σε τεχνικό λάθος απ' τον γγ του ΝΑΤΟ.

Η ουσία της επιδείνωσης των αμερικανοτουρκικών σχέσεων αφορά, απ' τη μια, τη στήριξη των ΗΠΑ στα σχέδια αυτονόμησης κουρδικών περιοχών στα νότια σύνορα της Τουρκίας και την αμερικανική στήριξη στις επιλογές του Ισραήλ. Απ' την άλλη, αφορά τις επιδιώξεις του τουρκικού κεφαλαίου να αναβαθμίσει τη θέση του στη Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια, αξιοποιώντας τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, την οθωμανική ιστορική παράδοση και το μουσουλμανικό θρησκευτικό - πολιτιστικό στοιχείο στους πληθυσμούς της περιοχής. Σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα, στα Βαλκάνια ζουν 8 εκατομμύρια μουσουλμάνοι κυρίως σε Αλβανία και Βοσνία - Ερζεγοβίνη.

Ζητήματα όξυνσης των αντιθέσεων αποτελούν η σταδιακή αναβάθμιση των σχέσεων Τουρκίας - Ρωσίας στους τομείς της Ενέργειας (αγωγός Turkish Stream, πυρηνικά εργοστάσια κ.ά.), των στρατιωτικών εξοπλισμών (αγορά S-400 κ.ά.) και στις διαπραγματεύσεις για το μέλλον της Συρίας (Σύνοδος Ρωσίας - Ιράν - Τουρκίας στο Σότσι). Επίσης, η στήριξη της κυβέρνησης του Ισραήλ για δημιουργία ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, η μονομερής αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ απ' την αμερικανική κυβέρνηση Τραμπ και κυρίως η χρηματική και στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ προς τις δυνάμεις των Κούρδων ανταρτών της Συρίας. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη δημιουργήσει στρατιωτικές βάσεις στην πετρελαιοπαραγωγό περιοχή της βορειοανατολικής Συρίας και στοχεύουν στη συγκρότηση «Συνοριακής Δύναμης Ασφαλείας» στα σύνορα Τουρκίας - Συρίας, κυρίως με κουρδικές δυνάμεις.

Μετά τη δεύτερη στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας στη Συρία (επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας») στο Αφρίν, οι ΗΠΑ προειδοποίησαν ότι θα απαντήσουν στρατιωτικά επιθετικά, αν ο τουρκικός στρατός προωθηθεί στη συγκεκριμένη περιοχή του Μάνμπιτζ. Ο Ερντογάν απάντησε αποφασιστικά ότι όσοι κάνουν τέτοιες δηλώσεις «δεν έχουν δοκιμάσει ποτέ οθωμανικό ράπισμα».

Στην πραγματικότητα, η Τουρκία διεξάγει μια σύνθετη διαπραγμάτευση κυρίως με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, με βασικούς στόχους την αποτροπή δημιουργίας ανεξάρτητου Κουρδιστάν στον άξονα Β. Ιράκ - Συρίας, τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών Κιρκούκ - Μοσούλης και την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και της Ελλάδας, ιδιαίτερα της οριοθέτησης των σχετικών ΑΟΖ.

Κλιμακώνει τις στρατιωτικές και τις διπλωματικές προκλήσεις της, ώστε να δημιουργεί «τετελεσμένα» με πρότυπο την ιστορία των λεγόμενων «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο.

Πρόσφατα, ο Τούρκος αρχηγός ΓΕΕΘΑ Χ. Ακάρ, με αφορμή τη νέα τουρκική εισβολή στη Συρία, διακήρυξε ξανά την ικανότητα της Τουρκίας να διεξάγει ταυτόχρονα 2,5 πολέμους, λέγοντας: «Εχουμε τη δυνατότητα να διεξάγουμε στρατιωτική επιχείρηση στο Αφρίν και ταυτοχρόνως να ελέγχουμε το Αιγαίο».

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται η παρεμπόδιση των γεωτρήσεων στο «οικόπεδο 3» της ΑΟΖ Κύπρου, ο διεμβολισμός σκάφους του Λιμενικού στην περιοχή των Ιμίων, οι συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων και κυρίως οι νέες αναφορές του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών ότι τα Ιμια ανήκουν στην Τουρκία και ότι δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.

Οι συγκεκριμένες εξελίξεις αξιοποιούνται από την ελληνική αστική πολιτική για να εμφανιστούν ως μονόδρομος η ενεργή συμπόρευση της Ελλάδας με τα ευρωατλαντικά σχέδια και η ανάγκη στρατιωτικής και πολιτικής συνεργασίας με το Ισραήλ.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι μόλις πριν δυο βδομάδες ο Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα, Τζ. Πάιατ, εξέφραζε την ανησυχία του για ένα «ατύχημα» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο.

Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί αφενός να συμβάλει ενεργά στην προώθηση των σχεδίων του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο και αφετέρου να αξιοποιήσει όσο μπορεί την επιδείνωση των σχέσεων των ΗΠΑ με την τουρκική κυβέρνηση Ερντογάν, με σκοπό να αναβαθμίσει τη θέση της εγχώριας αστικής τάξης στην ευρύτερη περιοχή.

Ολες οι κινήσεις της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής που αφορούν την προετοιμασία στρατηγικής συμφωνίας με την Αλβανία, τις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση της ΠΓΔΜ και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, εντάσσονται και υπηρετούν την προσπάθεια «γεωπολιτικής αναβάθμισης» της θέσης της ελληνικής αστικής τάξης.

Γενικότερα η διαπάλη μεταξύ του εθνικιστικού και του κοσμοπολίτικου ρεύματος στο ελληνικό αστικό πολιτικό σύστημα, σχετικά με την ανάγκη άσκησης μεγαλύτερων πιέσεων ή την ανάγκη ορισμένων συμβιβασμών με τις αστικές τάξεις της Τουρκίας, της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ, αφορά τη διαπραγμάτευση στο στρατόπεδο του ταξικού εχθρού. Οπως και στο παρελθόν, απ' την εποχή του Ελ. Βενιζέλου μέχρι σήμερα, οι εσωτερικές διαμάχες της αστικής τάξης, οι διαφορετικές προσεγγίσεις για τις αναγκαίες διεκδικήσεις και παραχωρήσεις αφορούν την ενίσχυση της θέσης του εγχώριου κεφαλαίου. Καμιά αστική πλευρά δεν αμφισβητεί ουσιαστικά τα σχέδια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Ολα τα αστικά ρεύματα προσυπογράφουν τους βασικούς οικονομικούς στόχους του ελληνικού κεφαλαίου, που αφορούν μεταξύ άλλων:

α) Τη συμμετοχή της Ελλάδας στα ευρωατλαντικά σχέδια του Νότιου Ενεργειακού Διαδρόμου της ΕΕ για μεταφορά φυσικού αερίου στα Βαλκάνια και στην ΕΕ με αγωγούς (ΤΑΡ, IGB, East Med κ.ά.) και με θαλάσσια μεταφορά υγροποιημένου LNG, όπου πρωταγωνιστεί το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο.

β) Την εξαγωγή κεφαλαίου και την αύξηση των επενδύσεων εγχώριων ομίλων στα Βαλκάνια, που κατέχουν ήδη σημαντικές θέσεις στην Αλβανία και την ΠΓΔΜ και σε μικρότερο βαθμό στη Βουλγαρία.

γ) Τη χερσαία, κυρίως σιδηροδρομική, μεταφορά εμπορευμάτων διαμέσου των Βαλκανίων προς την ΕΕ, κυρίως της Κίνας απ' το λιμάνι του Πειραιά.

δ) Τη διασφάλιση ενός σταθερού πλαισίου για την αξιοποίηση των εγχώριων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπου θα πρωταγωνιστήσουν η αμερικανική «ExxonMobil» και η γαλλική «Total».

Παράλληλα, το σύνολο των βασικών αστικών πολιτικών δυνάμεων στην Ελλάδα στηρίζει στην πράξη τη «συμφωνία» Τραμπ - Τσίπρα, που περιλαμβάνει την αναβάθμιση και επέκταση της δράσης των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων, την αύξηση των δαπανών για εξοπλισμούς του ΝΑΤΟ, τον ενεργό ρόλο της Ελλάδας στη συλλογή και ανάλυση πληροφοριών, τη συμμετοχή στο στρατιωτικό έλεγχο των θαλάσσιων διαύλων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Γενικότερα η ελληνική κυβέρνηση είναι συνένοχη και όχι θύμα των πιέσεων του ΝΑΤΟ.

Η αστική προπαγάνδα προσπαθεί επίμονα και με ένα εύρος επιχειρημάτων να παρουσιάσει το ΝΑΤΟ και την ΕΕ ως παράγοντες ειρήνης, σταθερότητας και ευημερίας για τους λαούς της περιοχής. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ εμπλουτίζει αυτήν την προπαγάνδα με τα υποτιθέμενα οφέλη για το λαό της χώρας μας απ' την αναβάθμιση της θέσης της εγχώριας αστικής τάξης. Μόνο που αυτοί οι ισχυρισμοί δεν έχουν καμία σχέση με την αλήθεια. Κανένα απ' τα επιχειρήματά τους δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική.

Η θέση ότι όσο αυξάνει η στρατιωτική ισχύς του ΝΑΤΟ τόσο δρα αποτρεπτικά για το ξέσπασμα πολεμικών συγκρούσεων διαψεύδεται απ' την ίδια τη ζωή. Το ΝΑΤΟ ως στρατιωτική ιμπεριαλιστική συμμαχία, με ενεργό ρόλο στον έλεγχο και στο ξαναμοίρασμα των αγορών, είναι ταυτισμένο με τις αιματοβαμμένες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις απ' τη Γιουγκοσλαβία μέχρι το Ιράκ, τη Λιβύη, τη Συρία. Οσο αυξάνει η ισχύς του ΝΑΤΟ, τόσο αναβαθμίζει και προωθεί τα στρατιωτικά επιθετικά του σχέδια, με κορυφαίους στόχους την περικύκλωση της Ρωσίας και την παρέμβαση στη θαλάσσια περιοχή της Κίνας. Ο εκσυγχρονισμός των δομών διοίκησης του ΝΑΤΟ, η εστίαση στην ταχεία μετακίνηση στρατευμάτων και εξοπλισμού και στην αναβάθμιση των πυρηνικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ, που περιλαμβάνει «το πρώτο πυρηνικό πλήγμα» εναντίον του αντίπαλου, είναι αποκαλυπτικά.

Ο ισχυρισμός ότι η ένταξη περισσότερων χωρών στο ΝΑΤΟ θα οδηγήσει σε υπέρβαση των μεταξύ τους αντιθέσεων, συσκοτίζει σκόπιμα τον αντιδραστικό χαρακτήρα της ιμπεριαλιστικής ευρωατλαντικής συμμαχίας. Η ένταξη αστικών κρατών σε κάθε ιμπεριαλιστική συμμαχία δεν εξαφανίζει τις μεταξύ τους ανισότητες σε οικονομική, στρατιωτική και πολιτική ισχύ, ούτε το μεταξύ τους ανταγωνισμό, στη βάση της επίδρασης του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης των καπιταλιστικών οικονομιών.

Αντίθετα, οι ηγετικές δυνάμεις κάθε ιμπεριαλιστικής συμμαχίας όπως οι ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ αξιοποιούν αυτές τις ενδοαστικές αντιθέσεις για να αυξήσουν την επιρροή τους, αξιοποιούν και την πολιτική τού «διαίρει και βασίλευε» σε πολλές περιπτώσεις. Αρκεί να θυμηθούμε τη στάση των ΗΠΑ στην τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο, στην προσπάθεια επιβολής «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, στη στήριξη των σχεδίων της «μεγάλης Αλβανίας», στην πρόσφατη εσωτερική διαπάλη στην ΠΓΔΜ, στην υποδαύλιση εθνικιστικών και αλυτρωτικών πολιτικών ρευμάτων στα Βαλκάνια.

Η θέση ότι η ανάληψη πιο ενεργού ρόλου στα ευρωατλαντικά σχέδια και η αναβάθμιση της θέσης της εγχώριας αστικής τάξης στην περιοχή ωφελεί παράλληλα και το λαό, συσκοτίζει το ρόλο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ ως βασικών στηριγμάτων της δικτατορίας του κεφαλαίου στα κράτη - μέλη τους, τόσο σε συνθήκες ιμπεριαλιστικής ειρήνης όσο και σε συνθήκες ιμπεριαλιστικού πολέμου. Η στάση του ΝΑΤΟ την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα και στην Τουρκία είναι γνωστή και δεν χρειάζεται να επεκταθούμε.

Σήμερα έχουμε μπροστά μας τη χειροπιαστή απόδειξη της στήριξης της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στην αστική αντιλαϊκή επίθεση, στην επιβολή φτηνής εργατικής δύναμης για να ανακάμψουν τα κέρδη και να αναβαθμιστεί η θέση των μονοπωλιακών ομίλων, του κεφαλαίου στη χώρα μας και στην ευρύτερη περιοχή. Γνωρίζουμε επίσης τα βάρη που σηκώνει ο λαός για νέες εξοπλιστικές δαπάνες που αφορούν τα σχέδια του ΝΑΤΟ.

Το ΝΑΤΟ και η ΕΕ είναι εχθροί των λαών και στην περίοδο της ιμπεριαλιστικής ειρήνης. Για τους εργάτες και γενικότερα τους λαούς των Βαλκανίων είναι μονόδρομος η κοινή αγωνιστική δράση ενάντια στους καπιταλιστές, στις εγχώριες αστικές τάξεις, στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.

Για να μην πληρώσουν οι λαοί την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και τους αντιλαϊκούς προσωρινούς συμβιβασμούς της ιμπεριαλιστικής ειρήνης, πρέπει να αγωνιστούν σε κάθε χώρα ενάντια σε όλα τα ιμπεριαλιστικά σχέδια, για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου. Σε αυτήν την κατεύθυνση το ΚΚΕ αγωνίζεται αποφασιστικά, καθημερινά. Για να σημαδέψει πρώτα απ' όλα η εργατική τάξη, ο λαός στη χώρα μας τον πραγματικό αντίπαλο: Την εγχώρια αστική τάξη και τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες που την στηρίζουν, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Από τη συνάντηση των ΥΠΕΞ Ελλάδας - ΠΓΔΜ με τον ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ στην αρχή της βδομάδας

Αλλωστε, και η πιο πρόσφατη συνάντηση στελεχών από τις δύο πλευρές, για την προώθηση των περιλάλητων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ εστίασε, μεταξύ άλλων, σε έργα «συνδεσιμότητας» (δίκτυα, αγωγοί κ.λπ.) και την προώθηση «επιχειρηματικών πρωτοβουλιών».

Τον τόνο στα τέτοια διαβούλια δίνουν βέβαια οι ευρύτεροι σχεδιασμοί ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ για ένταξη όχι μόνο της ΠΓΔΜ, αλλά συνολικά των Δυτικών Βαλκανίων στους ευρωατλαντικούς οργανισμούς, ώστε να περιορίσουν την επιρροή ανταγωνιστικών ιμπεριαλιστικών κέντρων, όπως Ρωσία και Κίνα, ενόσω οξύνονται οι μεταξύ τους ανταγωνισμοί για τον έλεγχο αγορών, πλουτοπαραγωγικών πηγών και διαύλων.

Ενδεικτικά είναι όσα ειπώθηκαν την Πέμπτη στη Σόφια της Βουλγαρίας στο λεγόμενο άτυπο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, που συνεδρίασε υπό την προεδρία της ύπατης εκπροσώπου, αρμόδιας για θέματα Εξωτερικών και Ασφάλειας, Φεντερίκα Μογκερίνι.

Η ΥΠΕΞ της Βουλγαρίας (χώρα που έχει αυτό το εξάμηνο την προεδρία στο Συμβούλιο της ΕΕ), Εκατερίνα Ζαχαρίεβα, χαρακτήρισε την «ευρωενωσιακή ολοκλήρωση» των Δυτικών Βαλκανίων μία από τις προτεραιότητες της βουλγαρικής προεδρίας και στρατηγικό στόχο της ΕΕ. Μάλιστα, ερωτηθείσα σχετικά, έβαλε το ονοματολογικό των Σκοπίων σε αυτό το πλαίσιο, λέγοντας ότι μια συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ για το θέμα θα είναι σε όφελος όχι μόνο των δύο χωρών, αλλά και της ΕΕ.

Η Φεντερίκα Μογκερίνι, επίσης, χαρακτήρισε «κορυφαία προτεραιότητα» για τη βουλγαρική προεδρία αλλά και όλους τους ευρωενωσιακούς θεσμούς την «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση» της δυτικής Βαλκανικής.

Αντίστοιχα θετικοί στην ένταξη των 6 χωρών των Δυτικών Βαλκανίων (Σερβία, Μαυροβούνιο, Κόσσοβο, ΠΓΔΜ, Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη) στην ΕΕ εμφανίστηκαν στις δηλώσεις τους πριν από τη Σύνοδο οι ΥΠΕΞ ισχυρών καπιταλιστικών κρατών, όπως της Βρετανίας και της Γερμανίας, Μπ. Τζόνσον και Ζ. Γκάμπριελ, αντίστοιχα.

Οι διαφοροποιήσεις, δε, που εντοπίστηκαν στη Σύνοδο αφορούσαν κυρίως το αν πρέπει ή όχι να επιταχυνθεί η τέτοια ενσωμάτωση, αρχής γενομένης - όπως προγραμματίζεται - από την ένταξη Σερβίας και Μαυροβουνίου το 2025.

Ο ΥΠΕΞ της Ουγγαρίας, Πέτερ Σιγιάρτο, φέρεται να εξέφρασε την «πολύ μεγάλη απογοήτευσή» του για το στόχο αυτό, λέγοντας πως θα πρέπει να γίνουν δεκτές ήδη από το 2022. Πολωνία, Ιταλία και Αυστρία είναι επίσης μεταξύ όσων τάσσονται υπέρ της επιτάχυνσης των προσπαθειών για διεύρυνση.

«Γλαφυρή» ως προς το τι τροφοδοτεί τη «βιασύνη» τους ήταν η Αυστριακή ΥΠΕΞ, Κάριν Κνάισλ, που διερωτήθηκε προς τους δημοσιογράφους: «Ποιος θα βρεθεί πρώτος στο Βελιγράδι; Η Κίνα ή η ΕΕ; Αυτό πρέπει να δούμε, καθώς είναι ο άμεσος γείτονάς μας».

Παρέμβαση στο θέμα υπήρξε και από το ΝΑΤΟ. Ερωτηθείς σχετικά, την Πέμπτη, στο περιθώριο της Συνόδου των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, ο γγ της λυκοσυμμαχίας, Γ. Στόλτενμπεργκ, είπε:

«Το ΝΑΤΟ αποφάσισε το 2008, στη Σύνοδο Κορυφής στο Βουκουρέστι, να προσκαλέσουμε την ΠΓΔΜ να γίνει μέλος, μόλις το θέμα της ονομασίας επιλυθεί με αμοιβαίο και αποδεκτό τρόπο. Δεν ήταν δυνατόν, σε όλα τα χρόνια από τότε, να βρούμε λύση. Ελπίζω ότι οι ανανεωμένες πρωτοβουλίες που έχουμε δει τώρα μπορούν να οδηγήσουν σε μια αμοιβαία αποδεκτή λύση. Επισκέφθηκα πρόσφατα τα Σκόπια. Αυτό ήταν ένα από τα θέματα που συζητήσαμε και η κυβέρνηση στα Σκόπια, η νέα κυβέρνηση εκεί με τον πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ, δήλωσε σαφώς ότι θα ήθελαν να δείξουν κάποια ευελιξία, να προσπαθήσουν να βρουν λύση».

Συνέχισε: «Πρόσφατα μίλησα με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Τσίπρα και έχουμε τον διαπραγματευτή των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος έχει υποβάλει τώρα ορισμένες νέες προτάσεις σχετικά με τον τρόπο επίλυσης αυτού του ζητήματος (...) Ελπίζω πραγματικά ότι είναι δυνατή η εξεύρεση λύσης, διότι αυτό θα λύσει ένα πρόβλημα που υπήρξε εδώ και πολύ καιρό μεταξύ της ΠΓΔΜ και της Ελλάδας και θα επιτρέψει επίσης στην ΠΓΔΜ να γίνει μέλος της Συμμαχίας. Συνεπώς, τους παροτρύνω να είναι ευέλικτοι και να προσπαθήσουν να βρουν λύση»...

Λύση κόντρα στα σχέδια άλλων κέντρων για τη Βαλκανική, στη δράση των οποίων παρέπεμψε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης των Σκοπίων, Μπουγιάρ Οσμάνι, λέγοντας ότι «υπάρχουν δυνάμεις που δεν θέλουν η "Μακεδονία" να κλείσει αυτό το ζήτημα και να πετύχει», την ένταξη στους ευρωατλαντικούς θεσμούς.

Τα στελέχη και οι φορείς της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ με ευκολία αγκαλιάζουν και ενσωματώνουν τέτοιου είδους απόψεις και θέσεις, δίνοντας βήμα στις φωνές αυτές σε εκδηλώσεις τους κ.ο.κ., αφού ουσιαστικά διαβλέπουν σε αυτές τη διαμόρφωση του «αριστερού» άλλοθι για την πολιτική που ασκούν, που είναι επί της ουσίας πολιτική στήριξης της «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης» των Βαλκανίων με αιχμή σε αυτήν τη φάση την ένταξη της ΠΓΔΜ τον προσεχή Ιούλη στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ αργότερα.

Τα συνθήματα - αιτήματα αυτά έχουν την αφετηρία τους μέσα στην περίοδο των αστικών επαναστάσεων και των πρώτων βημάτων των καπιταλιστικών κρατών, εξέφραζαν την προοδευτική τάση για την εποχή συγκρότησης εθνών - κρατών, με το ξεπέρασμα του φεουδαρχικού κατακερματισμού, από τη μια, αλλά και την καταπίεση των απολυταρχικών αυτοκρατοριών, από την άλλη.

Με αυτήν την έννοια τα συνθήματα του «εθνικού αυτοπροσδιορισμού και της εθνικής αυτοδιάθεσης» ήταν τότε προοδευτικά, αν και ήδη από τον 19ο αιώνα τίθεται ο προβληματισμός για το πώς τέτοια συνθήματα αξιοποιούνται στην αντιπαράθεση ανάμεσα στις αυτοκρατορίες, όπως π.χ. η περίπτωση του κινήματος της εθνικής χειραφέτησης των Σλάβων εντός της Αυστροουγγαρίας που καθοδηγείται στενά από τα αντίστοιχα ρωσικά προξενεία, παραδείγματα που καταγράφουν πρώτοι απ' όλους οι Μαρξ και Ενγκελς σε κείμενά τους.

Στη συνέχεια το «εθνικό ζήτημα», το ζήτημα της «εθνικής αυτοδιάθεσης» αντιμετωπίζεται κυρίως από τον Λένιν ως σύνθημα με το οποίο μπορούν να τραβηχτούν οι χιλιάδες των καταπιεζόμενων αγροτικών εθνοτήτων της Ευρώπης και της Ασίας στην πάλη ενάντια στις μεγάλες πολυεθνικές αυτοκρατορίες και στην αποικιοκρατία ως σύμμαχοι στην πάλη του προλεταριάτου για τη σοσιαλιστική επανάσταση. Ομως, και τότε ο Λένιν με σαφήνεια προσδιορίζει ότι τα συνθήματα αυτά έχουν νόημα προοδευτικό μόνο ως επιμέρους συνθήματα (μερικά, ειδικά) που εξυπηρετούν το γενικό, το κύριο, που δεν είναι άλλο από αυτό της πάλης για το σοσιαλισμό και δεν έρχονται σε αντίθεση με αυτή την πάλη, ως συνθήματα «δεμένα» δηλαδή με την επανάσταση