Η συζήτηση στη Βουλή για το νέο εξοπλιστικό «πακέτο» έγινε την ώρα που στις Βρυξέλλες συνερχόταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, εξετάζοντας το «στρατηγικό θεματολόγιο για την περίοδο 2024 - 2029» (τη λεγόμενη «στρατηγική ατζέντα» της ΕΕ).

Για άλλη μια φορά η ελληνική κυβέρνηση εμφανίστηκε στη Σύνοδο ως «λαγός» για την παραπέρα στρατιωτικοποίηση της ΕΕ. Στο πλαίσιο της συζήτησης περί «στρατηγικής αυτονομίας», ο Κυρ. Μητσοτάκης επανέφερε την πρόταση που προωθεί σε συνεργασία με τον Πολωνό πρωθυπουργό, Ντ. Τουσκ, «για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αντιπυραυλικής ασπίδας ως ενός έργου "φάρου", το οποίο μπορεί να σηματοδοτήσει ένα νέο βήμα στην ευρωπαϊκή αμυντική συνεργασία σε μια εποχή όπου όλοι αναγνωρίζουμε ότι η Ευρώπη πρέπει να κάνει περισσότερα για να θωρακίσει την κοινή της άμυνα».

Σχέδιο για κοινή αντιπυραυλική ασπίδα της ΕΕ υπήρχε και στο παρελθόν, αλλά τώρα φαίνεται πως επιταχύνεται, με φόντο την όξυνση των ανταγωνισμών και τον πολεμικό πυρετό ΝΑΤΟ και ΕΕ.

Το 2001, όταν οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν τη μονομερή αποχώρησή τους από την Αντιβαλλιστική Συμφωνία (ΑΒΜ) του 1972, παρουσίασαν ένα σχέδιο περιορισμένης αντιαεροπορικής ασπίδας με ραντάρ στην Αλάσκα, στην Αγγλία και με προοπτική επέκτασης στην Ευρώπη. Το 2013, η κυβέρνηση Ομπάμα ακύρωσε το ευρωπαϊκό σκέλος του προγράμματος και το αντικατέστησε με το «Aegis», που αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ.

Στη συνέχεια, τον Οκτώβρη του 2022, η Γερμανία ανακοίνωσε την «Πρωτοβουλία Ευρωπαϊκής Αντιαεροπορικής Ασπίδας» (European Sky Shield Initiative - ESSI), με το βλέμμα στην αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Η ESSI βασίζεται στο γερμανικό σύστημα «IRIS-T» για την άμυνα μεσαίου βεληνεκούς, στο αμερικανικό «Patriot» για μεγάλου βεληνεκούς και στο εξωατμοσφαιρικό υπερηχητικό αντιβαλλιστικό σύστημα «Arrow 3», που αναπτύσσουν και παράγουν από κοινού το Ισραήλ και οι ΗΠΑ.

Εκείνη τη χρονιά, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, 15 χώρες υπέγραψαν «μνημόνιο κατανόησης» για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού συστήματος αεράμυνας (Γερμανία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Εσθονία, Φινλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Λετονία, Λιθουανία, Ολλανδία, Νορβηγία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία και Ουγγαρία). Δανία, Σουηδία, Αυστρία και Ελβετία προσχώρησαν αργότερα στην πρωτοβουλία, ενώ τον περασμένο Φλεβάρη εντάχθηκαν η Τουρκία και η Ελλάδα, αυξάνοντας σε 21 τον συνολικό αριθμό.

Απέξω έμειναν Γαλλία και Ιταλία, καταγγέλλοντας ότι το σχέδιο είναι κομμένο και ραμμένο στα συμφέροντα της γερμανικής πολεμικής βιομηχανίας και ότι τα δικά τους μονοπώλια είναι ριγμένα στη μοιρασιά. Οι δύο χώρες, μέσω της κοινοπραξίας «Eurosam», έχουν αναπτύξει ένα εναλλακτικό αντιαεροπορικό σύστημα μεγάλου βεληνεκούς, το SAMP/T, το οποίο δεν περιλαμβανόταν στον γερμανικό σχεδιασμό.

Μέσα σ' αυτό το κλίμα όξυνσης των αντιθέσεων και στο εσωτερικό της ΕΕ, Μητσοτάκης και Τουσκ αναφέρουν στην επιστολή τους προς την Κομισιόν ότι η Ευρώπη, ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, χρειάζεται ένα «πρόγραμμα - ναυαρχίδα» που θα αντιμετωπίζει όλες τις εναέριες απειλές. Υποστηρίζουν ότι το πρόγραμμα θα ενισχύσει τις αμυντικές δυνατότητες της ΕΕ και θα δώσει «κίνητρα στις ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες να αναπτύξουν τεχνολογίες αιχμής και να γίνουν παγκόσμιοι ηγέτες στους τομείς τους», ενώ θα σταλεί και σαφές μήνυμα ότι «η Ευρώπη είναι ενωμένη και αποφασισμένη να προστατεύσει τον εαυτό της, ότι είναι μια παγκόσμια δύναμη της οποίας η οικονομική ισχύς ενισχύεται από τη στρατιωτική ισχύ».

Συγκεκριμένα, ο υπουργός Αμυνας, Ν. Δένδιας, εισηγήθηκε την Πέμπτη στην Ειδική Διαρκή Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής την απόκτηση 20 αεροσκαφών τύπου F-35 (χωρίς να αποκλείεται η άσκηση προαίρεσης αργότερα για επιπλέον 20), αλλά και την «έναρξη διερεύνησης συμμετοχής στο πρόγραμμα ναυπήγησης, στην Ελλάδα, της φρεγάτας Constellation, της νέας γενιάς φρεγάτας του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού», όπως την παρουσίασε.

Θυμίζουμε ότι στα τέλη Γενάρη, το αμερικανικό ΥΠΕΞ ενέκρινε την πώληση 20+20 F-35 στην Ελλάδα, έναντι 8,6 δισ. δολαρίων, όπως λένε οι Αμερικανοί. Προηγήθηκε η έγκριση πώλησης F-16 στη ΝΑΤΟική «σύμμαχο» Τουρκία, την οποία οι Αμερικανοί εξοπλίζουν εξίσου, επιβεβαιώνοντας το παζάρι που διεξάγεται στην περιοχή και την υποδαύλιση άλλης μιας κούρσας εξοπλισμών στη συνεχή εναλλαγή φάσεων ύφεσης και έντασης στις σχέσεις των δυο ΝΑΤΟικών «συμμάχων».

Σύμφωνα με τις κυβερνητικές διαρροές, η Πολεμική Αεροπορία θα αποκτήσει μία μοίρα F-35 στη διαμόρφωση Block 4. Η δε κουβέντα για τις φρεγάτες «Constellation» αφορά την έναρξη συζητήσεων με τους Αμερικανούς για τον τρόπο συμμετοχής της Ελλάδας και του Πολεμικού Ναυτικού στο πρόγραμμα, το χρονοδιάγραμμα, τη συμμετοχή των ελληνικών ναυπηγείων, τη χρηματοδότηση και τη διαμόρφωση του πλοίου το οποίο θα προορίζεται για τον ελληνικό Στόλο.

Στις 16/1 παραλήφθηκε από το ΓΕΝ σχετική επιστολή του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού, «καταρχήν αποδοχής» του ελληνικού αιτήματος για σχεδιασμό και συμπαραγωγή έως 7 φρεγατών τέτοιας κλάσης στα ελληνικά ναυπηγεία. Σε κάθε περίπτωση, η διαδικασία βρίσκεται σε αρχικό στάδιο.

Να σημειωθεί, όσον αφορά τη στάση των υπόλοιπων δυνάμεων, ότι το ΠΑΣΟΚ συντάχθηκε ανοικτά με το κυβερνητικό σχέδιο για τα F-35, ενώ τα άλλα κόμματα και μορφώματα διαφοροποιήθηκαν στα επιμέρους και επουσιώδη. Στοιχήθηκαν πάντως ακόμα πιο ...ενθουσιωδώς για τις φρεγάτες, όπου ομονόησαν ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, Βελόπουλος, Νίκη.

Το γεγονός αυτό έκανε τον Ν. Δένδια να δηλώνει τη «μεγάλη» του «ικανοποίηση για το επίπεδο της συζήτησης, αλλά και για τη συναίνεση που σε βασικά θέματα διαμορφώνεται».

Αλλωστε, κανένα από τα άλλα κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, Ελληνική Λύση, Πλεύση Ελευθερίας) δεν αμφισβητεί τη στρατηγική της περαιτέρω εμπλοκής στα αμερικανοΝΑΤΟικά σχέδια, για τα συμφέροντα της αστικής τάξης, που απαιτεί και αναβάθμιση των εξοπλισμών, ειδικά μπροστά στο ισχυρό ενδεχόμενο μιας γενικευμένης πολεμικής ανάφλεξης.

Οι όποιες «ενστάσεις» των άλλων κομμάτων περιορίζονται στα «ανταλλάγματα» που πρέπει να παζαρέψει η κυβέρνηση από τους πωλητές όπλων, όπως οι ΗΠΑ. Ακόμα κι αυτά τα «ανταλλάγματα» όμως (π.χ. παραχώρηση έξτρα στρατιωτικού υλικού, συμπαραγωγές που εντάσσουν τη Ναυπηγοεπισκευή στην πολεμική οικονομία, πολιτική στήριξη στον ανταγωνισμό με την Τουρκία κ.ά.) οδηγούν σε ακόμα μεγαλύτερη εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και στον πόλεμο.

Το ΚΚΕ καταψήφισε τις κυβερνητικές εισηγήσεις για τις νέες πολεμικές δαπάνες και κατήγγειλε ότι οι εξοπλισμοί και η ραγδαία μετατροπή της οικονομίας σε πολεμική είναι στοιχείο ενεργότερης συμμετοχής της χώρας στα εγκληματικά σχέδια των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, που απαιτούν ακόμα περισσότερα όπλα και τροφοδοτούν την περαιτέρω εμπλοκή.

Αυτός ο φαύλος κύκλος είναι που βυθίζει τον λαό όλο και πιο βαθιά στον βούρκο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και πολέμων, την ίδια ώρα που εξαθλιώνεται οικονομικά και στερείται ακόμα και τα βασικά.

Το είχε επιβεβαιώσει προηγουμένως ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντ. Μπλίνκεν, που υπέγραψε τον Γενάρη σχετική επιστολή της κυβέρνησής του προς τον Κυρ. Μητσοτάκη:

«Η παραχώρηση αμυντικού υλικού στους συμμάχους μας στο NATO αποτελεί θεμελιώδες συστατικό των προσπαθειών μας να τονώσουμε την ευρωπαϊκή ασφάλεια και να ενισχύσουμε τις συλλογικές αποτρεπτικές και αμυντικές δυνατότητες της Συμμαχίας. Προς αυτόν τον σκοπό, έχουμε επιδιώξει να συνεργαστούμε στενά με την Ελλάδα, ώστε να προωθήσουμε τα κοινά συμφέροντά μας», σημείωνε.

Τόνιζε, δε, ότι τον «ενθαρρύνει η πρόοδος που έχουμε επιτελέσει μαζί στο πλαίσιο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ - Ελλάδας (σ.σ. η Συμφωνία για τις Βάσεις) ώστε να διατηρήσουμε ισχυρά, ικανά και διαλειτουργικά στρατεύματα», εξ ου και οι Αμερικανοί βάζουν μπρος «να διευρύνουμε την εταιρική συνεργασία μας σε θέματα ασφάλειας».

Το επιβεβαίωνε, επίσης, η επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο, με την οποία «προτάθηκε» η πώληση F-35 στην Ελλάδα:

«Αυτή η προτεινόμενη πώληση θα υποστηρίξει τους στόχους εξωτερικής πολιτικής και την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, βελτιώνοντας τις αεροπορικές δυνατότητες και τη διαλειτουργικότητα ενός συμμάχου του ΝΑΤΟ ο οποίος είναι μια δύναμη για την πολιτική και οικονομική σταθερότητα στην Ευρώπη. Η προτεινόμενη πώληση θα επιτρέψει στην Ελλάδα (...) να συμβάλει στις αποστολές του ΝΑΤΟ για τη διατήρηση της περιφερειακής ασφάλειας, την υπεράσπιση των Συμμάχων του ΝΑΤΟ και τη διατήρηση της διαλειτουργικότητας με τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ». Τονίζεται επίσης ότι «η προτεινόμενη πώληση αυτού του εξοπλισμού και υποστήριξης δεν θα αλλάξει τη βασική στρατιωτική ισορροπία στην περιοχή».

Οπερ σημαίνει ότι οι Αμερικανοί εξοπλίζουν την Ελλάδα και άλλες «σύμμαχες» χώρες για τις επιθετικές ανάγκες και τα σχέδιά τους.

Σε πανομοιότυπη γλώσσα και μην αφήνοντας περιθώρια παρερμηνειών για τους σκοπούς των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ ήταν η αντίστοιχη επιστολή προς το Κογκρέσο και για την πώληση σύγχρονων F-16 στην Τουρκία (συν πακέτου εκσυγχρονισμού υπαρχόντων), που ανέφερε τότε:

«Αυτή η προτεινόμενη πώληση θα υποστηρίξει τους στόχους εξωτερικής πολιτικής και την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, βελτιώνοντας τις αεροπορικές δυνατότητες και τη διαλειτουργικότητα ενός συμμάχου στο ΝΑΤΟ, που είναι μια δύναμη για πολιτική και οικονομική σταθερότητα στην Ευρώπη».

Επίσης, «αυτά τα νέα και ανακαινισμένα αεροσκάφη θα παράσχουν στην Τουρκία έναν στόλο εκσυγχρονισμένων πολεμικών αεροσκαφών πολλαπλών ρόλων, που θα της επιτρέψουν (...) να συμβάλει στις αποστολές του ΝΑΤΟ για τη διατήρηση της περιφερειακής ασφάλειας, την υπεράσπιση των συμμάχων του ΝΑΤΟ και τη διατήρηση της διαλειτουργικότητας με τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ».

Και τέλος: «Η προτεινόμενη πώληση αυτού του εξοπλισμού και υποστήριξης δεν θα αλλάξει τη βασική στρατιωτική ισορροπία στην περιοχή».

Με τις νέες δρομολογούμενες αγορές, οι προμήθειες για τις ανάγκες των ΗΠΑ και ΝΑΤΟ αναδεικνύονται βαρέλι δίχως πάτο. Θυμίζουμε ότι, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της λυκοσυμμαχίας («Defence Expenditure of NATO Countries» 2014 - 2024), ο ελληνικός λαός πλήρωσε για στρατιωτικές δαπάνες (προσανατολισμένες όπως είναι στα πρότυπα και προτάγματα των Ευρωατλαντικών) 8,054 δισ. ευρώ το 2022, 6,224 το 2023, ενώ προϋπολογίζεται να καταβάλει 7,126 δισ. ευρώ το 2024. Το αντίστοιχο ποσό το 2014 ήταν 3,939 δισ.

Σημαντική δαπάνη που πληρώνει ο λαός είναι και τα 500.000 ευρώ που κοστίζει η αποστολή φρεγάτας στην Ερυθρά κάθε μέρα, όταν η κυβέρνηση αρνείται να ικανοποιήσει «λόγω δημοσιονομικού κόστους» και τα πιο στοιχειώδη αιτήματα του εργατικού - λαϊκού κινήματος για την ανακούφιση από την ακρίβεια. Η ανάπτυξη της «Υδρας» κόστισε στον λαό πάνω από 45 εκατομμύρια ευρώ, πληρωμένα για τις ανάγκες των εφοπλιστών και τους ομίλους της διαμετακόμισης, ενώ ο λογαριασμός συνεχίζει να τρέχει τώρα με τα «Ψαρά».

Ο απερχόμενος (δεξιά) και ο επόμενος (αριστερά) γγ του ΝΑΤΟ

Η σύνοδος θα είναι η τελευταία υπό την προεδρία του Γ. Στόλτενμπεργκ, μετά από 10 χρόνια στην κεφαλή της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας, καθώς από τον ερχόμενο Οκτώβρη αναλαμβάνει ο νέος γγ του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε.

Ενόψει της συνόδου, αξιωματούχοι και ευρωατλαντικά επιτελεία αναλύουν τις εξελίξεις και την ατζέντα, επιβεβαιώνοντας ότι οι αποφάσεις της συνόδου θα αποτελέσουν κομβικό σημείο για την κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης.

Σε άρθρο του, το «Atlantic Council», μια από τις βασικές ευρωατλαντικές δεξαμενές σκέψης, υποστηρίζει πως «το μέλλον της Συμμαχίας βρίσκεται στη νίκη της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας»¹.

Συγκεκριμένα, τονίζει πως η επικείμενη Σύνοδος Κορυφής θα πρέπει να αναλάβει δράση «για να θέσει την Ουκρανία σε σαφή πορεία προς τη νίκη» και προτείνει μια στρατηγική με πέντε βασικά στοιχεία: Το πρώτο είναι η απερίφραστη υποστήριξη των ηγετών του ΝΑΤΟ «στους πολεμικούς στόχους της Ουκρανίας». Οπως σημειώνεται, «το ΝΑΤΟ δεν μπορεί πλέον να διστάζει να παράσχει στην Ουκρανία τα όπλα που τόσο επειγόντως χρειάζεται - στον ρυθμό που χρειάζεται και χωρίς περιορισμούς στη χρήση τους εναντίον νόμιμων στρατιωτικών στόχων στη Ρωσία».

Και συνεχίζει: «Στη Ρωσία πρέπει να επιβληθούν πραγματικά ολοκληρωμένες και αποτελεσματικές κυρώσεις». Ως προς αυτό, το «Atlantic Council» σημειώνει ότι «το ΑΕΠ της Ρωσίας αυξήθηκε κατά περισσότερο από 3% πέρυσι, παρά τις δυτικές κυρώσεις (...) Οι αυστηρές κυρώσεις από μόνες τους μπορεί να μην σταματήσουν την εισβολή του Πούτιν, αλλά η επιβολή τους θα αποδυναμώσει την πολεμική μηχανή της Ρωσίας, θα υπονομεύσει την πολιτική σταθερότητα στη χώρα και θα χρησιμεύσει ως θετική αντανάκλαση της αποφασιστικότητας της Συμμαχίας».

Τέταρτος άξονας της «νέας» στρατηγικής είναι η «δυναμική επιρροή στον ρωσικό λαό»: «Η υπερατλαντική κοινότητα απλώς δεν έχει μια εντατική εκστρατεία πληροφόρησης στο θέμα αυτό, από φόβο μήπως δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Δύση έχει πρόθεση να αλλάξει το καθεστώς στη Ρωσία». Τέλος, τονίζεται πως η Σύνοδος Κορυφής της Ουάσιγκτον πρέπει να παραχωρήσει στην Ουκρανία μια σαφή πορεία προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ, ζήτημα που αναμένεται να κυριαρχήσει στις συζητήσεις.

Σε συνέντευξη Τύπου στην Πράγα στις 31 Μαΐου, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν υποσχέθηκε ότι η Σύνοδος Κορυφής της Ουάσιγκτον θα παράσχει στην Ουκρανία μια «γέφυρα προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ».

Το ΝΑΤΟ είχε διαβεβαιώσει για πρώτη φορά το 2008 ότι η Ουκρανία θα γίνει μέλος της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας. Κατά τη Σύνοδο Κορυφής το 2023 στο Βίλνιους της Λιθουανίας, μεγάλη ομάδα κρατών προσπάθησε να αποσπάσει πρόσκληση για την Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, διαφώνησαν όμως ΗΠΑ και Γερμανία, υπό τον φόβο μιας ραγδαίας κλιμάκωσης του πολέμου με τη Ρωσία.

Παρ' όλα αυτά, η πόρτα έμεινε ανοιχτή, καθώς στο ανακοινωθέν της Συνόδου τα κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ επανέλαβαν «τη δέσμευση που αναλάβαμε στη Σύνοδο Κορυφής του 2008 στο Βουκουρέστι ότι η Ουκρανία θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ».

Οπως τονίζει το «Atlantic Council» σε άρθρο με τίτλο «Χτίζοντας τη γέφυρα: Πώς να προσδώσουμε αξιοπιστία στην υπόσχεση του ΝΑΤΟ για ένταξη της Ουκρανίας»², υπάρχουν ήδη ερμηνείες από παρατηρητές του ΝΑΤΟ σχετικά με το τι μπορεί να περιλαμβάνει η προτεινόμενη από τον Μπλίνκεν «γέφυρα προς το ΝΑΤΟ» για την Ουκρανία.

«Μια πιθανότητα είναι μια πιο ισχυρή εστίαση στην ένταξη στο Συμβούλιο ΝΑΤΟ - Ουκρανίας. Μια άλλη είναι η ανάληψη από τη Συμμαχία της ευθύνης για τη δημιουργία και τον συντονισμό της βοήθειας προς την Ουκρανία. Μια τρίτη θα μπορούσε να είναι ακόμη και ένας διευρυμένος ρόλος του ΝΑΤΟ στην εκπαίδευση Ουκρανών στρατιωτών».

Η ευρωατλαντική δεξαμενή σκέψης σημειώνει πως το ΝΑΤΟ στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής μπορεί να λάβει τρεις αποφάσεις προς την κατεύθυνση που περιγράφει ο Μπλίνκεν: «Πρώτον, η Συμμαχία θα πρέπει να αναγνωρίσει επίσημα ότι η Ουκρανία πληροί τις προϋποθέσεις ένταξης στο ΝΑΤΟ. Δεύτερον, η Συμμαχία θα πρέπει να καλέσει την Ουκρανία να διαθέσει στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό για να καταλάβει θέσεις στα επιτελεία, τις υπηρεσίες και τη δομή στρατιωτικής διοίκησης του ΝΑΤΟ (...) Τρίτον, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να παραχωρήσει στην Ουκρανία ό,τι παραχωρήθηκε και σε άλλες υποψήφιες χώρες που κλήθηκαν να περάσουν τη γέφυρα προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ - μια θέση παρατηρητή στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο (NAC), το όργανο λήψης αποφάσεων της Συμμαχίας».

Οπως όλα δείχνουν, δηλαδή, στη σύνοδο θα γίνει ένα αποφασιστικό βήμα προς την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, που θα ρίξει «λάδι στη φωτιά» της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία, η οποία έχει ήδη προειδοποιήσει για τις συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης.

Ενδεικτική επίσης για την ατζέντα της επικείμενης συνόδου ήταν η συνέντευξη που έδωσε ο ανώτερος στρατιωτικός αξιωματούχος της ευρωατλαντικής συμμαχίας, ο ναύαρχος και πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ, Ρομπ Μπάουερ, στο «Hudson Institute» στις αρχές του Ιούνη³.

Ο πιο αδύναμος κρίκος στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο και την πολεμική του προετοιμασία, σύμφωνα με τον Μπάουερ, είναι η αύξηση της παραγωγικής δυνατότητας της αμυντικής βιομηχανίας.

«Τα χρήματα δεν είναι απαραίτητα το μεγαλύτερο πρόβλημα», σημείωσε και πρόσθεσε πως «η παραγωγική ικανότητα στο δικό μας μέρος του κόσμου δεν είναι αρκετά καλή. Δεν είναι αρκετά μεγάλη για να αγοράσουμε και να παράγουμε όλα τα πράγματα που χρειαζόμαστε. Ετσι, έχουμε τα χρήματα τώρα, αλλά δεν έχουμε την παραγωγική ικανότητα για να τα αποκτήσουμε αρκετά γρήγορα».

Είπε επίσης πως «δεν είναι μόνο η αμυντική βιομηχανία, αλλά και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (...) γιατί χρειάζεσαι επενδυτές για να χτίσεις αυτά τα νέα εργοστάσια. Και τότε συναντάς πράγματα, ειδικά στην Ευρώπη και στον Καναδά, όπου υπάρχει μια συζήτηση σχετικά με το αν είναι ηθική η επένδυση στην αμυντική βιομηχανία».

Τα περί «ηθικής» που αναφέρει ο ΝΑΤΟικός αξιωματούχος είναι το προκάλυμμα για να αντιμετωπιστεί με μεγαλύτερη πυγμή η ανησυχία των λαών για τις επικίνδυνες εξελίξεις και τη στροφή της οικονομίας σε πολεμική, που σημαίνει νέες θυσίες για τους εξοπλισμούς και για τα κέρδη της βιομηχανίας του πολέμου.

Ταυτόχρονα, ο Μπάουερ υπογράμμισε την ανάγκη να προετοιμάζονται για πόλεμο οι κοινωνίες των κρατών - μελών: «Νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε μια συζήτηση σχετικά με την κοινωνική βούληση», καθώς, όπως είπε, οι λαοί «είναι μέρος της λύσης, είτε τους αρέσει είτε όχι».

Επειδή «αν μπεις σε έναν πόλεμο, χρειάζεσαι περισσότερους ανθρώπους, γιατί οι στρατιώτες πεθαίνουν, τραυματίζονται. Ετσι, αν έχεις επαγγελματικές ένοπλες δυνάμεις, αυτό είναι καλό, αλλά αρκετά σύντομα σε μια σύγκρουση θα αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα αριθμών. Και ως εκ τούτου, θα κοιτάξεις προς την κοινωνία. Είστε μέρος της λύσης και δεν μπορείτε να γυρίσετε την πλάτη», είπε κουνώντας το δάχτυλο στους λαούς και δείχνοντας τον κυνισμό με το οποίο η αστική τάξη προετοιμάζει το έδαφος για να γίνουν κρέας στα κανόνια της, να στρατευτούν κάτω από τις σημαίες των δικών της συμφερόντων.

Αν και ο πόλεμος στην Ουκρανία αναμένεται να κυριαρχήσει στις συζητήσεις της Συνόδου, στην ημερήσια διάταξη υπάρχει και το ζήτημα διαμόρφωσης της πρώτης στρατηγικής του ΝΑΤΟ για τη νότια πτέρυγά του, με στόχο τη θωράκιση και ενίσχυση της παρουσίας του σε μια περιοχή ιδιαίτερα κρίσιμη για την εξέλιξη των ανταγωνισμών με Κίνα, Ρωσία και τους συμμάχους τους.

Η συζήτηση αυτή αφορά άμεσα και την Ελλάδα, που διεκδικεί αναβαθμισμένους ρόλους στην περιοχή, για λογαριασμό της ΝΑΤΟικής σταθερότητας και ασφάλειας, προϋπολογίζοντας μάλιστα γι' αυτόν τον σκοπό νέο πακτωλό χρημάτων για εξοπλισμούς και συμμετοχή σε πολεμικές αποστολές.

«Παρά την κρίσιμη σημασία του πολέμου στην Ουκρανία για τη Συμμαχία, αρκετά μέλη του ΝΑΤΟ ανησυχούν επίσης για την αστάθεια στη νότια πτέρυγα της Συμμαχίας, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, το Σαχέλ και τη Μεσόγειο Θάλασσα που συνδέει τις περιοχές αυτές με τις ακτές των συμμάχων», σημειώνει το «Atlantic Council».⁴

Οπως τονίζει, η Ευρώπη μετά το ξέσπασμα του πολέμου έχει μειώσει τις ροές πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία, και σε έναν βαθμό τις αντικατέστησε από την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Το τελευταίο τρίμηνο του 2023, η ΕΕ εισήγαγε το 21% του πετρελαίου της από Λιβύη, Σαουδική Αραβία και Ιράκ. Εισήγαγε επίσης το 17,8% του φυσικού αερίου από την Αλγερία και το 24,1% του υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Λιβύη και το Κατάρ. Η αστάθεια στη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ δεν απειλεί μόνο τον ενεργειακό ανεφοδιασμό, αλλά και το θαλάσσιο εμπόριο, καθώς η διακίνηση εμπορευμάτων μέσω της Μεσογείου αντιπροσωπεύει το 15% της παγκόσμιας ναυτιλίας με βάση τις προσεγγίσεις λιμανιών.

Ακόμα ένας σημαντικός παράγοντας που απαιτεί τη διαμόρφωση συγκεκριμένης στρατηγικής στη νότια πτέρυγα, είναι η ρωσική επιρροή στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Οπως παρατηρεί η ανάλυση, η μισθοφορική ομάδα «Wagner» διατηρεί σημαντική παρουσία στη Λιβύη, στο Μάλι και το Σουδάν, αλλά και μια ναυτική βάση στο Ταρτούς της Συρίας, όπου εδρεύει η Μεσογειακή Μοίρα της. «Η ναυτική παρουσία της Ρωσίας στη Μεσόγειο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για επιθετικές, αμυντικές ή υβριδικές επιχειρήσεις εναντίον των μελών της Συμμαχίας ή των συμφερόντων τους», τονίζεται στο άρθρο της «Atlantic Council».

Μια βασική πρόκληση που θα αντιμετωπίσει η διαμόρφωση της στρατηγικής για τη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ, είναι η «θεμελιώδης διαφορά στις απόψεις σχετικά με την αποστολή και το πεδίο εφαρμογής του ΝΑΤΟ. Ορισμένα μέλη υιοθετούν μια επεκτατική άποψη ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να ενεργεί για να βοηθήσει τους συμμάχους να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες τους για την ασφάλειά τους, χωρίς περιορισμούς ως προς τη φύση των δραστηριοτήτων ή τον γεωγραφικό χώρο. Αλλοι, με πιο ηχηρή τη Γαλλία, υποστηρίζουν ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να εστιάζει πρωτίστως - ακόμη και αποκλειστικά - στην εδαφική άμυνα».

Σύμφωνα με το think tank, οι απόψεις της Γαλλίας σχετικά με το τι πρέπει να κάνει το ΝΑΤΟ, υποδηλώνουν ότι θα αντισταθεί σε οποιαδήποτε επέκταση της αρμοδιότητας του ΝΑΤΟ στη νότια πτέρυγα, σε αντίθεση με τις θέσεις π.χ. της Ιταλίας και της Ισπανίας, που ζητούν μεγαλύτερη εμπλοκή του ΝΑΤΟ σε ζητήματα όπως το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό.

Παραπομπές:

1. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/nato-at-75-the-alliances-future-lies-in-ukraines-victory-against-russia/

2. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/building-the-bridge-how-to-inject-credibility-into-natos-promise-of-membership-for-ukraine/

3. https://www.hudson.org/events/nato-era-collective-defense-rob-bauer

4. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/nato-should-be-ambitious-with-its-new-southern-flank-strategy/