Αντίστροφα μετράει ο χρόνος για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ από 9 μέχρι 11 Ιούλη στην Ουάσιγκτον, όπου αναμένεται να παρθούν σημαντικές αποφάσεις για τη σύγκρουση με τη Ρωσία, την πορεία ένταξης της Ουκρανίας και άλλα ζητήματα, όπως η διαμόρφωση της πρώτης συγκροτημένης στρατηγικής του ΝΑΤΟ για τη Νότια Πτέρυγά του.

Η σύνοδος θα είναι η τελευταία υπό την προεδρία του Γ. Στόλτενμπεργκ, μετά από 10 χρόνια στην κεφαλή της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας, καθώς από τον ερχόμενο Οκτώβρη αναλαμβάνει ο νέος γγ του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε.

Ενόψει της συνόδου, αξιωματούχοι και ευρωατλαντικά επιτελεία αναλύουν τις εξελίξεις και την ατζέντα, επιβεβαιώνοντας ότι οι αποφάσεις της συνόδου θα αποτελέσουν κομβικό σημείο για την κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης.

Σε άρθρο του, το «Atlantic Council», μια από τις βασικές ευρωατλαντικές δεξαμενές σκέψης, υποστηρίζει πως «το μέλλον της Συμμαχίας βρίσκεται στη νίκη της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας»¹.

Συγκεκριμένα, τονίζει πως η επικείμενη Σύνοδος Κορυφής θα πρέπει να αναλάβει δράση «για να θέσει την Ουκρανία σε σαφή πορεία προς τη νίκη» και προτείνει μια στρατηγική με πέντε βασικά στοιχεία: Το πρώτο είναι η απερίφραστη υποστήριξη των ηγετών του ΝΑΤΟ «στους πολεμικούς στόχους της Ουκρανίας». Οπως σημειώνεται, «το ΝΑΤΟ δεν μπορεί πλέον να διστάζει να παράσχει στην Ουκρανία τα όπλα που τόσο επειγόντως χρειάζεται - στον ρυθμό που χρειάζεται και χωρίς περιορισμούς στη χρήση τους εναντίον νόμιμων στρατιωτικών στόχων στη Ρωσία».

Και συνεχίζει: «Στη Ρωσία πρέπει να επιβληθούν πραγματικά ολοκληρωμένες και αποτελεσματικές κυρώσεις». Ως προς αυτό, το «Atlantic Council» σημειώνει ότι «το ΑΕΠ της Ρωσίας αυξήθηκε κατά περισσότερο από 3% πέρυσι, παρά τις δυτικές κυρώσεις (...) Οι αυστηρές κυρώσεις από μόνες τους μπορεί να μην σταματήσουν την εισβολή του Πούτιν, αλλά η επιβολή τους θα αποδυναμώσει την πολεμική μηχανή της Ρωσίας, θα υπονομεύσει την πολιτική σταθερότητα στη χώρα και θα χρησιμεύσει ως θετική αντανάκλαση της αποφασιστικότητας της Συμμαχίας».

Τέταρτος άξονας της «νέας» στρατηγικής είναι η «δυναμική επιρροή στον ρωσικό λαό»: «Η υπερατλαντική κοινότητα απλώς δεν έχει μια εντατική εκστρατεία πληροφόρησης στο θέμα αυτό, από φόβο μήπως δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Δύση έχει πρόθεση να αλλάξει το καθεστώς στη Ρωσία». Τέλος, τονίζεται πως η Σύνοδος Κορυφής της Ουάσιγκτον πρέπει να παραχωρήσει στην Ουκρανία μια σαφή πορεία προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ, ζήτημα που αναμένεται να κυριαρχήσει στις συζητήσεις.

Σε συνέντευξη Τύπου στην Πράγα στις 31 Μαΐου, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν υποσχέθηκε ότι η Σύνοδος Κορυφής της Ουάσιγκτον θα παράσχει στην Ουκρανία μια «γέφυρα προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ».

Το ΝΑΤΟ είχε διαβεβαιώσει για πρώτη φορά το 2008 ότι η Ουκρανία θα γίνει μέλος της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας. Κατά τη Σύνοδο Κορυφής το 2023 στο Βίλνιους της Λιθουανίας, μεγάλη ομάδα κρατών προσπάθησε να αποσπάσει πρόσκληση για την Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, διαφώνησαν όμως ΗΠΑ και Γερμανία, υπό τον φόβο μιας ραγδαίας κλιμάκωσης του πολέμου με τη Ρωσία.

Παρ' όλα αυτά, η πόρτα έμεινε ανοιχτή, καθώς στο ανακοινωθέν της Συνόδου τα κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ επανέλαβαν «τη δέσμευση που αναλάβαμε στη Σύνοδο Κορυφής του 2008 στο Βουκουρέστι ότι η Ουκρανία θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ».

Οπως τονίζει το «Atlantic Council» σε άρθρο με τίτλο «Χτίζοντας τη γέφυρα: Πώς να προσδώσουμε αξιοπιστία στην υπόσχεση του ΝΑΤΟ για ένταξη της Ουκρανίας»², υπάρχουν ήδη ερμηνείες από παρατηρητές του ΝΑΤΟ σχετικά με το τι μπορεί να περιλαμβάνει η προτεινόμενη από τον Μπλίνκεν «γέφυρα προς το ΝΑΤΟ» για την Ουκρανία.

«Μια πιθανότητα είναι μια πιο ισχυρή εστίαση στην ένταξη στο Συμβούλιο ΝΑΤΟ - Ουκρανίας. Μια άλλη είναι η ανάληψη από τη Συμμαχία της ευθύνης για τη δημιουργία και τον συντονισμό της βοήθειας προς την Ουκρανία. Μια τρίτη θα μπορούσε να είναι ακόμη και ένας διευρυμένος ρόλος του ΝΑΤΟ στην εκπαίδευση Ουκρανών στρατιωτών».

Η ευρωατλαντική δεξαμενή σκέψης σημειώνει πως το ΝΑΤΟ στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής μπορεί να λάβει τρεις αποφάσεις προς την κατεύθυνση που περιγράφει ο Μπλίνκεν: «Πρώτον, η Συμμαχία θα πρέπει να αναγνωρίσει επίσημα ότι η Ουκρανία πληροί τις προϋποθέσεις ένταξης στο ΝΑΤΟ. Δεύτερον, η Συμμαχία θα πρέπει να καλέσει την Ουκρανία να διαθέσει στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό για να καταλάβει θέσεις στα επιτελεία, τις υπηρεσίες και τη δομή στρατιωτικής διοίκησης του ΝΑΤΟ (...) Τρίτον, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να παραχωρήσει στην Ουκρανία ό,τι παραχωρήθηκε και σε άλλες υποψήφιες χώρες που κλήθηκαν να περάσουν τη γέφυρα προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ - μια θέση παρατηρητή στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο (NAC), το όργανο λήψης αποφάσεων της Συμμαχίας».

Οπως όλα δείχνουν, δηλαδή, στη σύνοδο θα γίνει ένα αποφασιστικό βήμα προς την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, που θα ρίξει «λάδι στη φωτιά» της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία, η οποία έχει ήδη προειδοποιήσει για τις συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης.

Ενδεικτική επίσης για την ατζέντα της επικείμενης συνόδου ήταν η συνέντευξη που έδωσε ο ανώτερος στρατιωτικός αξιωματούχος της ευρωατλαντικής συμμαχίας, ο ναύαρχος και πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ, Ρομπ Μπάουερ, στο «Hudson Institute» στις αρχές του Ιούνη³.

Ο πιο αδύναμος κρίκος στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο και την πολεμική του προετοιμασία, σύμφωνα με τον Μπάουερ, είναι η αύξηση της παραγωγικής δυνατότητας της αμυντικής βιομηχανίας.

«Τα χρήματα δεν είναι απαραίτητα το μεγαλύτερο πρόβλημα», σημείωσε και πρόσθεσε πως «η παραγωγική ικανότητα στο δικό μας μέρος του κόσμου δεν είναι αρκετά καλή. Δεν είναι αρκετά μεγάλη για να αγοράσουμε και να παράγουμε όλα τα πράγματα που χρειαζόμαστε. Ετσι, έχουμε τα χρήματα τώρα, αλλά δεν έχουμε την παραγωγική ικανότητα για να τα αποκτήσουμε αρκετά γρήγορα».

Είπε επίσης πως «δεν είναι μόνο η αμυντική βιομηχανία, αλλά και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (...) γιατί χρειάζεσαι επενδυτές για να χτίσεις αυτά τα νέα εργοστάσια. Και τότε συναντάς πράγματα, ειδικά στην Ευρώπη και στον Καναδά, όπου υπάρχει μια συζήτηση σχετικά με το αν είναι ηθική η επένδυση στην αμυντική βιομηχανία».

Τα περί «ηθικής» που αναφέρει ο ΝΑΤΟικός αξιωματούχος είναι το προκάλυμμα για να αντιμετωπιστεί με μεγαλύτερη πυγμή η ανησυχία των λαών για τις επικίνδυνες εξελίξεις και τη στροφή της οικονομίας σε πολεμική, που σημαίνει νέες θυσίες για τους εξοπλισμούς και για τα κέρδη της βιομηχανίας του πολέμου.

Ταυτόχρονα, ο Μπάουερ υπογράμμισε την ανάγκη να προετοιμάζονται για πόλεμο οι κοινωνίες των κρατών - μελών: «Νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε μια συζήτηση σχετικά με την κοινωνική βούληση», καθώς, όπως είπε, οι λαοί «είναι μέρος της λύσης, είτε τους αρέσει είτε όχι».

Επειδή «αν μπεις σε έναν πόλεμο, χρειάζεσαι περισσότερους ανθρώπους, γιατί οι στρατιώτες πεθαίνουν, τραυματίζονται. Ετσι, αν έχεις επαγγελματικές ένοπλες δυνάμεις, αυτό είναι καλό, αλλά αρκετά σύντομα σε μια σύγκρουση θα αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα αριθμών. Και ως εκ τούτου, θα κοιτάξεις προς την κοινωνία. Είστε μέρος της λύσης και δεν μπορείτε να γυρίσετε την πλάτη», είπε κουνώντας το δάχτυλο στους λαούς και δείχνοντας τον κυνισμό με το οποίο η αστική τάξη προετοιμάζει το έδαφος για να γίνουν κρέας στα κανόνια της, να στρατευτούν κάτω από τις σημαίες των δικών της συμφερόντων.

Αν και ο πόλεμος στην Ουκρανία αναμένεται να κυριαρχήσει στις συζητήσεις της Συνόδου, στην ημερήσια διάταξη υπάρχει και το ζήτημα διαμόρφωσης της πρώτης στρατηγικής του ΝΑΤΟ για τη νότια πτέρυγά του, με στόχο τη θωράκιση και ενίσχυση της παρουσίας του σε μια περιοχή ιδιαίτερα κρίσιμη για την εξέλιξη των ανταγωνισμών με Κίνα, Ρωσία και τους συμμάχους τους.

Η συζήτηση αυτή αφορά άμεσα και την Ελλάδα, που διεκδικεί αναβαθμισμένους ρόλους στην περιοχή, για λογαριασμό της ΝΑΤΟικής σταθερότητας και ασφάλειας, προϋπολογίζοντας μάλιστα γι' αυτόν τον σκοπό νέο πακτωλό χρημάτων για εξοπλισμούς και συμμετοχή σε πολεμικές αποστολές.

«Παρά την κρίσιμη σημασία του πολέμου στην Ουκρανία για τη Συμμαχία, αρκετά μέλη του ΝΑΤΟ ανησυχούν επίσης για την αστάθεια στη νότια πτέρυγα της Συμμαχίας, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, το Σαχέλ και τη Μεσόγειο Θάλασσα που συνδέει τις περιοχές αυτές με τις ακτές των συμμάχων», σημειώνει το «Atlantic Council».⁴

Οπως τονίζει, η Ευρώπη μετά το ξέσπασμα του πολέμου έχει μειώσει τις ροές πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία, και σε έναν βαθμό τις αντικατέστησε από την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Το τελευταίο τρίμηνο του 2023, η ΕΕ εισήγαγε το 21% του πετρελαίου της από Λιβύη, Σαουδική Αραβία και Ιράκ. Εισήγαγε επίσης το 17,8% του φυσικού αερίου από την Αλγερία και το 24,1% του υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Λιβύη και το Κατάρ. Η αστάθεια στη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ δεν απειλεί μόνο τον ενεργειακό ανεφοδιασμό, αλλά και το θαλάσσιο εμπόριο, καθώς η διακίνηση εμπορευμάτων μέσω της Μεσογείου αντιπροσωπεύει το 15% της παγκόσμιας ναυτιλίας με βάση τις προσεγγίσεις λιμανιών.

Ακόμα ένας σημαντικός παράγοντας που απαιτεί τη διαμόρφωση συγκεκριμένης στρατηγικής στη νότια πτέρυγα, είναι η ρωσική επιρροή στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Οπως παρατηρεί η ανάλυση, η μισθοφορική ομάδα «Wagner» διατηρεί σημαντική παρουσία στη Λιβύη, στο Μάλι και το Σουδάν, αλλά και μια ναυτική βάση στο Ταρτούς της Συρίας, όπου εδρεύει η Μεσογειακή Μοίρα της. «Η ναυτική παρουσία της Ρωσίας στη Μεσόγειο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για επιθετικές, αμυντικές ή υβριδικές επιχειρήσεις εναντίον των μελών της Συμμαχίας ή των συμφερόντων τους», τονίζεται στο άρθρο της «Atlantic Council».

Μια βασική πρόκληση που θα αντιμετωπίσει η διαμόρφωση της στρατηγικής για τη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ, είναι η «θεμελιώδης διαφορά στις απόψεις σχετικά με την αποστολή και το πεδίο εφαρμογής του ΝΑΤΟ. Ορισμένα μέλη υιοθετούν μια επεκτατική άποψη ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να ενεργεί για να βοηθήσει τους συμμάχους να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες τους για την ασφάλειά τους, χωρίς περιορισμούς ως προς τη φύση των δραστηριοτήτων ή τον γεωγραφικό χώρο. Αλλοι, με πιο ηχηρή τη Γαλλία, υποστηρίζουν ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να εστιάζει πρωτίστως - ακόμη και αποκλειστικά - στην εδαφική άμυνα».

Σύμφωνα με το think tank, οι απόψεις της Γαλλίας σχετικά με το τι πρέπει να κάνει το ΝΑΤΟ, υποδηλώνουν ότι θα αντισταθεί σε οποιαδήποτε επέκταση της αρμοδιότητας του ΝΑΤΟ στη νότια πτέρυγα, σε αντίθεση με τις θέσεις π.χ. της Ιταλίας και της Ισπανίας, που ζητούν μεγαλύτερη εμπλοκή του ΝΑΤΟ σε ζητήματα όπως το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό.

Παραπομπές:

1. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/nato-at-75-the-alliances-future-lies-in-ukraines-victory-against-russia/

2. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/building-the-bridge-how-to-inject-credibility-into-natos-promise-of-membership-for-ukraine/

3. https://www.hudson.org/events/nato-era-collective-defense-rob-bauer

4. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/nato-should-be-ambitious-with-its-new-southern-flank-strategy/