Στο κάλεσμά τους τα σωματεία και οι φορείς σημειώνουν πως και αυτόν τον χειμώνα το επάγγελμά τους θα λειτουργήσει μέσα στην ανασφάλεια και την πίεση. «Ο χώρος του Πολιτισμού, της Τέχνης, της ψυχαγωγίας και της διασκέδασης χτυπήθηκε όσο κανείς άλλος, με πτώση εργασιών που έφτασε και το 87%. Για τους εργαζόμενους του κλάδου δεν υπάρχουν άλλα οικονομικά περιθώρια, μετά από ενάμιση χρόνο, με περιορισμούς, αναστολή εργασίας», αναφέρουν χαρακτηριστικά και συμπληρώνουν πως με αυτά τα δεδομένα η κυβέρνηση έκοψε και την όποια επιδότηση έδινε από τον Ιούνη και μετά.

Θυμίζουμε πως ο Μίκης Θεοδωράκης πριν ενάμιση χρόνο με επιστολή του είχε παρέμβει για το δίκιο των καλλιτεχνών και την άρνηση της κυβέρνησης να τους στηρίξει ουσιαστικά.

Τη βαθιά τους θλίψη για την απώλεια του Μίκη Θεοδωράκη συνεχίζουν να εκφράζουν συνδικάτα και φορείς.

Η Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη με συγκίνηση αποχαιρετά τον μεγάλο δημιουργό θυμίζοντας, μεταξύ άλλων, και την πολύχρονη σχέση που είχε με την ΕΕΔΥΕ, ήδη από την ίδρυσή της το 1955. «Στην πρώτη απαγορευμένη Πορεία Ειρήνης, το 1963, ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν ανάμεσα στους 1.100 συλληφθέντες από τη χωροφυλακή. Ενα χρόνο μετά κι έπειτα από τη δολοφονία του αντιπροέδρου της ΕΕΔΥΕ, βαλκανιονίκη και βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη, στη δεύτερη Πορεία Ειρήνης, ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν κεντρικός ομιλητής στην κατάληξη της πορείας, στο Πεδίον του Αρεως. Πρωτοστάτησε στον αγώνα ενάντια στην εμπλοκή της χώρας μας στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και τις επεμβάσεις, ενάντια στις αμερικανοΝΑΤΟικές βάσεις και στα πυρηνικά. Στα χρόνια που ακολούθησαν συμμετείχε στη δράση του αντιπολεμικού - αντιιμπεριαλιστικού κινήματος μέσα από τις γραμμές της Επιτροπής Ειρήνης Διανοούμενων - Καλλιτεχνών. Θα τον θυμόμαστε για πάντα να συμμετέχει στις συγκεντρώσεις της ΕΕΔΥΕ και των φορέων του λαϊκού κινήματος ενάντια στις επεμβάσεις στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, αλλά και στις μεγάλες συναυλίες καταδίκης των βομβαρδισμών των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στη Γιουγκοσλαβία. Για τη συμβολή του στη δράση της ΕΕΔΥΕ, του απονεμήθηκε από την ΕΕΔΥΕ το τιμητικό μετάλλιο "Γρηγόρης Λαμπράκης" και ανακηρύχτηκε στο επίτιμο προεδρείο της ΕΕΔΥΕ».

Με ψήφισμα που υιοθέτησε το Διοικητικό της Συμβούλιο αποχαιρετά τον Μίκη Θεοδωράκη η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας. «Στης ζωής την ανηφόρα, όταν κρατάμε σφιχτά το χέρι ο ένας του άλλου, η μία της άλλης, σηκώνοντας τις σημαίες του αγώνα, τα τραγούδια του Μίκη θα είναι πάντα εκεί. Κι ο ήλιος θα είναι βέβαιος για τον κόσμο...», αναφέρει.

Η Γραμματεία της Πανελλαδικής Επιτροπής Μπλόκων σημειώνει ότι η μουσική του Μ. Θεοδωράκη «προβάλλει το δίκιο του αδικημένου, του καταπιεσμένου, του κατατρεγμένου, εκφράζει τους πόθους, τους καημούς, τα προβλήματα, τους αγώνες και τη θέληση του λαού μας για έναν καλύτερο κόσμο».

Το Εργατικό Κέντρο Πειραιά εκφράζει τη βαθιά του θλίψη για την απώλεια του μεγάλου δημιουργού Μίκη Θεοδωράκη, ενώ τονίζει ότι «τα τραγούδια και η μουσική του Μίκη ήταν, είναι και θα είναι σύντροφος των αγώνων, των συλλαλητηρίων, των απεργιών και των διαδηλώσεων της εργατικής τάξης».

«Το έργο του θα σφραγίζει διαχρονικά τους αγώνες του εργατόκοσμου για ένα καλύτερο αύριο, χωρίς εκμετάλλευση, φτώχεια, πολέμους και προσφυγιά», σημειώνει η Ομοσπονδία Οικοδόμων. «Το έργο του Μίκη Θεοδωράκη συνδέει σαν κόκκινη γραμμή τους αγώνες του χθες με τους μελλοντικούς αγώνες, τους μεγάλους στόχους και τα μεγάλα οράματα».

Με βαθιά θλίψη αποχαιρετά τον συνθέτη και η Κίνηση για την Εθνική Αμυνα λέγοντας μεταξύ άλλων πως «συνάδελφοί μας είχαν συλληφθεί γιατί τραγουδούσαν Θεοδωράκη. Είτε την περίοδο της απαγόρευσης είτε αργότερα, τα τραγούδια του συντρόφευαν πολλούς από εμάς, κατά τις ώρες του εγκλεισμού, της βάρδιας (...) στο κατάστρωμα του πολεμικού πλοίου ή του στρατοπέδου».

Στη συνεδρίασή του, την Κυριακή, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα να τιμήσει τον Μίκη Θεοδωράκη, εγκρίνοντας να φιλοξενηθεί δωρεάν η σορός του, στο Α' Νεκροταφείο, μέχρι τον τελικό της προορισμό, να γίνει καλλιτεχνικός διαγωνισμός για την προτομή του, να αποδοθεί το όνομά του σε οδό της Αθήνας και να παραβρεθεί αντιπροσωπεία του Δημοτικού Συμβουλίου στην κηδεία του. Υπερψηφίζοντας εκ μέρους της «Λαϊκής Συσπείρωσης», ο Νίκος Σοφιανός δήλωσε τα εξής:

«Ο Μίκης έζησε σε αυτή την πόλη, διαδήλωνε στους δρόμους αυτής της πόλης, τραγούδαγε στις πλατείες και στα στάδια αυτής της πόλης, υπερασπίστηκε με το όπλο στο χέρι αυτήν την πόλη τόσο στην περίοδο της ναζιστικής κατοχής όσο και τον Δεκέμβρη. Συμφωνούμε με αυτήν την τοποθέτηση του Δημοτικού Συμβουλίου για να εκφράσει συλλυπητήρια και να τιμήσει με συγκεκριμένες ενέργειες τον μεγάλο μας απόντα».

Από νωρίς το μεσημέρι η πλατεία της Μητρόπολης είχε αρχίσει να γεμίζει με κόσμο. Ανθρωποι κάθε ηλικίας με ένα λουλούδι στο χέρι βρέθηκαν εκεί, για να αποτίσουν φόρο τιμής στον Μίκη που τόσο αγάπησαν. Αυτό το μεγάλο λαϊκό πλήθος που τα τραγούδια του Μίκη τα έχει φυλαγμένα στην καρδιά του, έδωσε το «παρών» στη χτεσινή, πρώτη μέρα του λαϊκού προσκυνήματος.

Τη σιωπή και την περισυλλογή «σπάνε», στην αρχή δειλά - δειλά, τραγούδια του συνθέτη. Τραγούδια του αγώνα, τραγούδια λυρικά, τραγούδια επικά και ο κόσμος όλος γίνεται μια φωνή. Μουσικοί με τις κιθάρες δίνουν τον τόνο και οι φωνές του κόσμου όλο και δυναμώνουν. Παρών εκεί και ο Γερμανός μουσικός Χένιγκ Ζίροκ, ιδρυτής της ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης» στη Γερμανία, ο οποίος είχε γυρίσει όλο τον κόσμο ερμηνεύοντας το «Κάντο Χενεράλ» μαζί με τον συνθέτη.

«Αρνηση», «Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ», «Γελαστό παιδί», «Σώπα όπου να 'ναι θα σημάνουν οι καμπάνες», «Κόκκινο τριαντάφυλλο», «Ασμα Ασμάτων», «Το σφαγείο», «Μέρα Μαγιού» ορισμένα μόνο από τα τραγούδια που ακούγονται. Ετσι, «παρόντες» αυτήν τη μέρα ήταν και όλοι οι μεγάλοι ποιητές. Βρέθηκαν και αυτοί «εκεί» για το τελευταίο «αντίο» στον συνθέτη που τους στίχους τους έκανε τραγούδι ξεκλειδώνοντας τα μυστικά τους, γιατί γνώριζε πολύ καλά «πως οι μεγάλοι ποιητές ανήκουν στους εργαζόμενους, στον λαό».

Το λαϊκό προσκύνημα θα συνεχιστεί σήμερα Τρίτη 7 Σεπτέμβρη, από τις 10 το πρωί έως τις 7 το απόγευμα και την Τετάρτη 8 Σεπτέμβρη, από τις 10 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι.

Η τελετή αποχαιρετισμού του Μίκη Θεοδωράκη θα γίνει την Τετάρτη 8 Σεπτέμβρη, στις 3 μ.μ., από τη Μητρόπολη Αθηνών.

Για τον εκλιπόντα θα μιλήσουν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου και ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας. Ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης είχε ζητήσει, με την πολιτική διαθήκη του, να γίνει σεβαστή η ιδεολογία του και οι αγώνες του για την ενότητα των Ελλήνων.

Στη συνέχεια η σορός του Μίκη Θεοδωράκη θα μεταφερθεί με πλοίο στα Χανιά. Την Πέμπτη 9 Σεπτέμβρη, στις 11 το πρωί, στην εκκλησία του Γαλατά Χανίων, θα ψαλεί η νεκρώσιμη ακολουθία και θα ακολουθήσει η ταφή του στο κοιμητήριο του χωριού, σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία, στο πλευρό των γονιών του και του αδερφού του Γιάννη.

Eurokinissi

Ολόκληρο το άρθρο έχει ως εξής:

«Στο έργο - ποταμό του Μίκη Θεοδωράκη συναντήθηκε η καλλιτεχνική ιδιοφυΐα με μια προσωπικότητα που είχε "πάντ' ανοιχτά, πάντ' άγρυπνα τα μάτια της ψυχής του".

Το έργο του Μίκη Θεοδωράκη είναι κατάφαση στη ζωή, είναι άρνηση της ηττοπάθειας, είναι πίστη στη δυνατότητα των λαϊκών ανθρώπων και του αγώνα τους να δημιουργήσουν μια άλλη, ανώτερη μορφή κοινωνίας, όπου θα μπορούν να ανθίσουν ολόπλευρα οι δημιουργικές ικανότητες όλων και του καθενός προσωπικά.

Αλλοτε με ένα κοφτερό σπαθί και άλλοτε με ένα νανούρισμα, αυτό το έργο αφουγκράζεται την εποχή μας και μας λέει ότι αυτός ο κόσμος χρειάζεται να αλλάξει και θα αλλάξει.

Ορμητικός, φλεγόμενος από το πάθος της προσφοράς στον λαό, κατάφερε να χωρέσει στο μεγαλειώδες έργο του όλο το έπος της λαϊκής πάλης του 20ού αιώνα, στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος, πορευόμενος σε δρόμους που έκαιγαν.

"Μεθυσμένος" από το πάθος του για τη μουσική όταν σε μικρή ηλικία άκουσε την Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν, αφιέρωσε έκτοτε τη ζωή του σε αυτήν, χωρίς να διστάσει ούτε στιγμή και με τις παρτιτούρες πάντα μαζί του να πιάσει και το όπλο στο χέρι, ως ΕΠΟΝίτης, ΕΑΜίτης, μέλος του ΚΚΕ, μαχητής στους δρόμους της Αθήνας τον Δεκέμβρη του '44.

Η μυστική πηγή της έμπνευσής του ήταν οι ανοιχτές πληγές του λαού μας, τα ιδανικά της κοινωνικής δικαιοσύνης που έμειναν ανεκπλήρωτα, οι άγριες διώξεις των αγωνιστών και των συντρόφων του που μοιράστηκε μαζί τους στην Ικαρία και στη Μακρόνησο, οι κατοπινοί αγώνες μέσα από την ΕΔΑ και τους Λαμπράκηδες, οι αγώνες του για την πολιτιστική αναγέννηση, οι φυλακές, οι εξορίες και η παράνομη δράση του ενάντια στη χούντα.

Τα ρυάκια αυτής της έμπνευσης, της βασισμένης στη ζωντανή πείρα της δράσης, "έδεσαν" με τη δημιουργική αφομοίωση και τη διαλεκτική υπέρβαση του αποστάγματος της ανθρώπινης δημιουργίας. Στο έργο του Μίκη συνυπάρχουν σχεδόν όλα τα είδη μουσικής: Οι λαϊκοί δρόμοι, το δημοτικό τραγούδι, η αρχαία τραγωδία, το βυζαντινό μέλος, το κλασικό τραγούδι, η συμφωνική μουσική, τα ορατόρια.

Το αποτέλεσμα ήταν ένα ρωμαλέο έργο που συλλαμβάνει τον σφυγμό της εποχής του και προαισθάνεται το επερχόμενο. Αυτή η ρώμη του πολύπλευρου ενιαίου έργου του, θεμελιωμένη στο αίσθημα, το φρόνημα, τη μνήμη και την πείρα του αγωνιζόμενου για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη λαού, γεννά ψυχική ανάταση, κινητοποιεί τη σκέψη και τη βούληση για να ανεβούμε κάθε στιγμή λίγο ψηλότερα.

Αυτά τα υλικά της μεγάλης τέχνης, με τα οποία είναι ζυμωμένο το έργο του Μίκη, επέτρεψαν να είναι ταυτόχρονα οικουμενικό, να σμίξουν πάνω στις μελωδίες του οι καρδιές των ταπεινών όπου Γης.

Ο Μίκης Θεοδωράκης με το έργο του δεν μας δώρισε μόνο ανεπανάληπτες στιγμές ανάτασης σε πολιορκημένους καιρούς, αλλά πάνω απ' όλα γέννησε την ανάγκη στοχασμού και κατέκτησε κάτι πολύ δύσκολο: Το έργο του να μας αφορά όχι μόνο γιατί έχει ανεξάντλητο βάθος, ανεξερεύνητες πλευρές, αλλά πάνω απ' όλα γιατί θα μας συνοδεύει εσαεί στους αγώνες μας για να αλλάξει αυτός ο κόσμος, για να ξημερώσει ένα καλύτερο αύριο.

Με βαθιά συγκίνηση, σκέψη κι ένα ακατάπαυστο χειροκρότημα - ποταμό αποχαιρετούμε τον αγωνιστή - δημιουργό και πρωτεργάτη του πολιτισμού Μίκη Θεοδωράκη, κρατώντας την παρακαταθήκη - πολιτική διαθήκη που μας άφησε σβήνοντας τις λεπτομέρειες και κρατώντας τα "Μεγάλα Μεγέθη", τη σημαία του ΚΚΕ, κάτω από την οποία πέρασε "τα πιο κρίσιμα, τα δυνατά και τα ώριμα χρόνια" του».

Πιο συγκεκριμένα, στην Κεντρική Σκηνή το Σάββατο 25 Σεπτέμβρη θα παρουσιαστεί αφιέρωμα στα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και του Γιάννη Ρίτσου με τίτλο «Είμαστε πολλοί... Είμαστε όλοι... Βήματα που βαδίζουν σίγουρα στο μέλλον...». Η καλλιτεχνική επιμέλεια και ενορχήστρωση είναι του Μανόλη Ανδρουλιδάκη. Τραγουδούν οι: Ρίτα Αντωνοπούλου, Γιάννης Κότσιρας, Κώστας Τριανταφυλλίδης, Μαρία Φαραντούρη. Στη συνέχεια ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου στη συναυλία του θα παρουσιάσει και τραγούδια από την κοινή πορεία των δύο καλλιτεχνών. Φυσικά, πολλά τραγούδια του Μίκη θα ακουστούν και στο αφιέρωμα στον Δημήτρη Χριστοδούλου το οποίο θα πραγματοποιηθεί στη Λαϊκή Σκηνή, με τη συμμετοχή των Πέγκυ Ζήνα και Παντελή Θαλασσινού.

Ακόμα, την Πέμπτη 23 Σεπτέμβρη, στην Κεντρική Σκηνή, στις 23.00, ο Γιώργος Νταλάρας θα πραγματοποιήσει αφιέρωμα στην ποίηση στα τραγούδια του Μίκη. Μαζί του οι Βιολέτα Ικαρη και Ασπασία Στρατηγού.

Από το κελί του Μίκη, το οποίο είχε μείνει ανοιχτό προς τιμήν του συνθέτη, αυτές τις μέρες πέρασε πλήθος κόσμου ψηλαφώντας ένα κομμάτι από την ταραχώδη ζωή του Μίκη, αφήνοντας ένα λουλούδι και σιγοτραγουδώντας κάποιο τραγούδι του.

Σε ανακοίνωσή της η ΚΟ Ωρωπού αναφέρει:

«Η ΚΟ Ωρωπού του ΚΚΕ εκφράζει τη βαθιά της θλίψη για τον θάνατο του μεγάλου μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη. Το έργο του θα βρίσκεται μαζί μας σε όλους τους αγώνες του μέλλοντος.

Ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε σπουδαίους Ελληνες ποιητές, οργανώθηκε στο ΕΑΜ και στο ΚΚΕ, έδωσε μάχες και πέρασε από βασανιστήρια σε φυλακές και εξορίες, μεταξύ των οποίων και στις φυλακές του Ωρωπού, όπου εμπνεύστηκε έργα του, μεταξύ των οποίων το "Μην ξεχνάς τον Ωρωπό". Η επιθυμία του ήταν "να αφήσει αυτόν τον κόσμο σαν κομμουνιστής". Πάντα θα βρίσκεται στις σκέψεις μας».

Σε διαδήλωση του Μεξικάνικου ΚΚ τη δεκαετία του '70

«Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν μια επιβλητική μορφή στο μουσικό και πολιτιστικό στερέωμα και διατήρησε την αφοσίωσή του στους εργάτες και τους καταπιεσμένους. Η μουσική του είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Κόμμα Εργατών Ιρλανδίας, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι «στην Ιρλανδία συνδέεται επίσης με ποιήματα του διάσημου Ιρλανδού συγγραφέα Μπρένταν Μπίαν, τα οποία μεταφράστηκαν στα Ελληνικά το 1966 και ηχογραφήθηκαν στον δίσκο του Μίκη Θεοδωράκη "Ενας όμηρος"».

«Η μουσική και η ζωή του είναι συνδεδεμένα με τους αγώνες της εργατικής τάξης στην Ελλάδα και διεθνώς, για έναν καλύτερο κόσμο», τονίζουν με κοινό μήνυμά τους το Νέο Κομμουνιστικό Κόμμα Ολλανδίας και το Κίνημα Νέων Κομμουνιστών Ολλανδίας, υπενθυμίζοντας επίσης ότι «το 1966 ο Μίκης Θεοδωράκης ανακάλυψε στην Ολλανδία την τραγουδίστρια Λίσμπεθ Λιστ και εντυπωσιάστηκε από τη φωνή της. Το 1967 κυκλοφόρησαν τον δίσκο με τίτλο: "Η Λίσμπεθ Λιστ τραγουδάει Θεοδωράκη". Το πρώτο μέρος του δίσκου περιείχε τον κύκλο τραγουδιών για το "Μαουτχάουζεν", μεταφρασμένο στα Ολλανδικά (...) Το δεύτερο μέρος του δίσκου περιείχε τραγούδια του Ιρλανδού Ρεπουμπλικανού ποιητή Μπρένταν Μπίαν (...) Οταν ο δίσκος κυκλοφόρησε στην Ολλανδία, ο Θεοδωράκης ήταν φυλακισμένος από τη χούντα των συνταγματαρχών».

Μ. Θεοδωράκης - Μ. Φαραντούρη - Φ. Κάστρο

«Το έργο του αποτελεί σύμβολο των αγώνων του ελληνικού λαού και της εργατικής τάξης, όλων των εκμεταλλευομένων και καταπιεσμένων του κόσμου», αναφέρει στο μήνυμά του το Κόμμα Εργασίας Αυστρίας.

Το έργο του Μίκη Θεοδωράκη «είναι ένα υπόδειγμα πολιτιστικής μάχης ενάντια στην αδικία και τη μοιρολατρία, ένα κάλεσμα αντίστασης, μάχης και ελπίδας για τους λαούς, για την ελευθερία και τα δικαιώματά τους», τονίζει το Κομμουνιστικό Κόμμα Βενεζουέλας.

Συλλυπητήρια μηνύματα προς το ΚΚΕ και την οικογένεια του Μίκη Θεοδωράκη έστειλαν επίσης το ΚΚ Ρωσικής Ομοσπονδίας και το ΚΚ Πακιστάν.

Σε δήλωσή του που ανάρτησε στο Twitter, ο Πρόεδρος της Κούβας και ΓΓ του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας, Μιγκέλ Ντίας Κανέλ, σημείωσε: «Ο Μίκης Θεοδωράκης απεβίωσε και όλος ο κόσμος θρηνεί μαζί με την Ελλάδα, για έναν από τους μεγαλύτερους μουσικούς όλων των εποχών. Θρηνεί και η Κούβα που πάντα είχε την αγωνιστική του αλληλεγγύη. Ας ηχήσει στη μνήμη του το "Canto General"!».

Τη «σχέση αγάπης και διεθνιστικής αλληλεγγύης του Μίκη Θεοδωράκη με την Επανάσταση της Κούβας και τον αδάμαστο λαό της» υπογραμμίζει και ο Ελληνοκουβανικός Σύνδεσμος Φιλίας και Αλληλεγγύης, αποχαιρετώντας με συγκίνηση τον Μίκη Θεοδωράκη, ιδρυτικό μέλος του και πρόεδρό του για περισσότερα από δέκα χρόνια.

Η σχέση αυτή με την Κουβανική Επανάσταση, τονίζει, «διατηρήθηκε αμείωτη από τη νίκη της, από το πρώτο ταξίδι του στο νησί το 1962, όταν γνώρισε και έγινε φίλος με τον Τσε Γκεβάρα και τον Φιδέλ Κάστρο. Σαν επαναστάτης καλλιτέχνης, όπως τον αποκάλεσε ο Φιδέλ Κάστρο το 1981, μετά την παρουσίαση του "Κάντο Χενεράλ" του Πάμπλο Νερούδα στην Αβάνα, ο Μίκης Θεοδωράκης υπερασπίστηκε πάντα τους αγώνες των λαών και ιδιαίτερα την Κουβανική Επανάσταση, πρόθυμος να συνδράμει κάθε προσπάθεια απόκρουσης των επιθέσεων του ιμπεριαλισμού και της προπαγάνδας του».

Αντίστοιχα, η Ελληνική Πρωτοβουλία για την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης 2021 στην ιατρική ταξιαρχία «Henry Reeve» της Κούβας, αποχαιρετώντας τον Μίκη Θεοδωράκη, επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι «τίμησε με το παγκόσμιο κύρος του την Επιτροπή μας, υπογράφοντας το κείμενο υποστήριξης της πρότασης για την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης 2021 στους γιατρούς της Κούβας και αποδεχόμενος την πρότασή μας, να αποτελέσει τον Επίτιμο Πρόεδρο» της Ελληνικής Πρωτοβουλίας για τον σκοπό αυτό.

Η Ρωσία τίμησε τον Μίκη Θεοδωράκη, στη διάρκεια εκδηλώσεων το βράδυ της Παρασκευής, στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, όπως ενημέρωσε η ρωσική πρεσβεία στην Αθήνα.

Σε ανάρτησή της στο Twitter, που συνοδεύεται και από σχετικό βίντεο, η πρεσβεία αναφέρει: «Θλιβερή όχι μόνο για την Ελλάδα είδηση. Ολοκλήρωσε την επίγεια πορεία του ο Μίκης Θεοδωράκης, αλλά η μουσική του θα ζει στις καρδιές μας».

Η ελληνική στρατιωτική ορχήστρα «Θησέας» αφιέρωσε την εμφάνισή της στον συνθέτη, ενώ τα πορτρέτα του προβλήθηκαν πάνω στην ελληνική σημαία με φόντο το Κρεμλίνο.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σ. Λαβρόφ, απέστειλε στον Ν. Δένδια συλλυπητήρια επιστολή για την απώλεια του Μ. Θεοδωράκη, όπου μεταξύ άλλων τονίζει ότι ο μουσικοσυνθέτης είναι γνωστός στη Ρωσία για τους αγώνες του για την ελευθερία και την ειρήνη, καθώς και για την ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Πραγματικά ανεξάντλητο είναι το έργο του μεγάλου μουσικοσυνθέτη.

Ορισμένα από τα πιο σπουδαία κομμάτια του Μίκη Θεοδωράκη:

Κύκλοι τραγουδιών: «Επιτάφιος», «Αρχιπέλαγος», «Πολιτεία Α', Β', Γ' και Δ'», «Λιποτάκτες», «Επιφάνια», «Ενας Ομηρος», «Μικρές Κυκλάδες», «Μαουτχάουζεν», «Ρωμιοσύνη», «Αρκαδίες 1-Χ», «Ηλιος και Χρόνος», «Τα τραγούδια του Αντρέα», «18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», «Τα Λαϊκά», «Μυθολογία», «Νύχτα Θανάτου», «Μπαλάντες», «Οι Γειτονιές του Κόσμου», «Διόνυσος», «Φαίδρα», «Μια θάλασσα», «Τα Λυρικά», «Βεατρίκη», «Ως αρχαίος άνεμος», «Λυρικότερα», «Λυρικότατα», «Ερημιά», «Οδύσσεια», «Τα Παιδικά», «Αρκαδίες», «Στην Ανατολή», «Ραντάρ», «Χαιρετισμοί», «Αρκαδίες», «Ασίκικο Πουλάκη», «Τα τραγούδια του Αγώνα» κ.ά.

Συμφωνικά και Μουσική Δωματίου: 1η, 2η, 3η, 4η, 7η Συμφωνία, Κατά Σαδδουκαίων, Canto Olympico, Τρίο για πιάνο, βιολί και βιολοντσέλο, Σεξτέτο, Το Πανηγύρι της Αση-Γωνιάς, Ελληνική Αποκριά, Κύκλος, Σονατίνα για πιάνο, Σουίτα αρ. 1, 2 και 3, Σονατίνα αρ. 1 και αρ. 2 για βιολί και πιάνο, Κοντσέρτο για πιάνο, Ραψωδία για τσέλο και ορχήστρα, Sinfonietta, Adagio.

Καντάτες και Ορατόρια: «Αξιον Εστί», «Επιφάνια Αβέρωφ», «Πνευματικό Εμβατήριο», «Κατάσταση Πολιορκίας», «Canto General», Λειτουργία Νο 2, «Λόρκα» για φωνή, σόλο κιθάρα, χορωδία ορχήστρα, «Canto Olympico» κ.ά.

Μπαλέτα: «Οι Εραστές του Τερουέλ», «Αντιγόνη», «Ζορμπάς», «Επτά Ελληνικοί Χοροί» (μπαλέτο: Μωρίς Μπεζάρ)

Οπερες: «Καρυωτάκης (Οι μεταμορφώσεις του Διονύσου)», «Μήδεια», «Ηλέκτρα», «Αντιγόνη», «Λυσιστράτη» κ.ά.

Μουσική για θέατρο: «Το τραγούδι του νεκρού αδελφού», «Ενας Ομηρος», «Εχθρός Λαός», «Προδομένος Λαός», «Καποδίστριας», «Χριστόφορος Κολόμβος», «Περικλής», «Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή», «Το θεριό του Ταύρου», «Μάκβεθ», «Ομορφη Πόλη» κ.ά.

Μουσική για Αρχαίο Δράμα: «Ορέστεια» (Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες), «Αντιγόνη», «Ιππής», «Λυσιστράτη», «Προμηθεύς Δεσμώτης», «Οιδίπους Τύραννος», «Εκάβη», «Ικέτιδες», «Τρωάδες», «Φοίνισσες», «Αίας».

Μουσική για τον κινηματογράφο: «Το ξυπόλυτο τάγμα» (Greg Tallas), «Honeymoon» (Michael Powell), «Συνοικία το όνειρο» (Αλέκος Αλεξανδράκης), «Φαίδρα» (Ντασσέν), «Les amants de Teruel» (Raymond Rouleau), «Ηλέκτρα», «Ζορμπάς», «Τρωάδες», «Ιφιγένεια» (Μιχάλης Κακογιάννης), «Ζ», «Κατάσταση πολιορκίας» (Γαβράς), «Σέρπικο» (Sidney Lumet), «Ο Ανθρωπος με το γαρίφαλο» (Νίκος Τζήμας) κ.ά.

Τέχνη μεγάλη... Τέχνη επική και λυρική... Πολλά μπορεί κανείς να πει για τη μεγαλειώδη Τέχνη του Μίκη Θεοδωράκη. Αυτό που, σίγουρα, κανείς δεν μπορεί να μην το αναφέρει, ακόμα και αν δεν του αρέσει, είναι ότι η Τέχνη του είναι μεγάλη γιατί ακριβώς στρατεύτηκε με τους πόθους, τα ιδανικά και το δίκιο του λαού μας. Αυτά ανέδειξε. Αυτά τραγούδησε...

Η στάση του είναι δίδαγμα ευθύνης απέναντι στην Τέχνη του. Είναι χαρακτηριστικά όσα είχε αναφέρει το 1964 στα Χανιά απαντώντας σε όσους του έλεγαν να μείνει «ήσυχος», για να διαφυλάξει το ταλέντο και την καριέρα του.

«Ξεχνούν πως όλη τη ζωή μου τη μοίρασα σε αγώνες και σε μουσική. Και είναι οι αγώνες και η μουσική τόσο δεμένα πια μέσα μου, ώστε δεν μπορώ να φανταστώ ούτε αγώνες χωρίς τραγούδι ούτε τραγούδι χωρίς αγώνα. Φαίνεται πως το ταλέντο μου, σαν μια παράξενη μπαταρία, εκεί μέσα γεμίζει. Μέσα στη ζεστασιά της χειραψίας, μέσα στο αετίσιο βλέμμα του συναγωνιστή, μέσα στις ιαχές των συλλαλητηρίων και στη βοή της μάχης...

Ομως το ταλέντο δεν έρχεται μόνο του. Για να φυτρώσει, του πρέπει στρώμα παχύ ευαισθησίας. Αυτό σημαίνει πως ο αληθινός καλλιτέχνης δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος όταν γύρω του οι άλλοι βογκούν, ταπεινώνονται, πεινούν, τσακίζονται... Τότε η ευαισθησία αυτή γίνεται ευθύνη και φέρνει τον καλλιτέχνη μέσα στον λαό...

Πώς θέλετε από τον καλλιτέχνη, που τον εκτιμάτε και τον αγαπάτε, να μένει αδιάφορος, απομονωμένος πίσω από τις παχιές κουρτίνες, πίσω από τη ζωή, και να φτιάχνει ήρεμος, ξένοιαστος και αδιάφορος τραγούδια, όταν έξω, στους βουερούς δρόμους, η αδικία αλωνίζει, το ψέμα θριαμβεύει;

Αυτός ο καλλιτέχνης, κι αν υπάρχει, είναι ψεύτικος και ψεύτικα θα 'ναι τα τραγούδια που θα σας φτιάξει. Γιατί ένα τραγούδι γεννιέται σαν ένα παιδί. Χρειάζεται αγάπη. Χρειάζεται αίμα. Χρειάζεται αλήθεια».

Με την Αλέκα Παπαρήγα στο Αρχείο του ΚΚΕ τον Δεκέμβρη του 1994

Ο Μίκης Θεοδωράκης, πλαισιωμένος από την Μαρία Φαραντούρη, τον Μανώλη Μητσιά, τον Βασίλη Λέκκα, καθώς και τους Θεσσαλονικείς τραγουδιστές Δημήτρη Νικολούδη και Παναγιώτη Καραδημήτρη και την Νάντια Ουάινμπεργκερ, έδωσε πολλές συναυλίες σε όλη τη χώρα, μέχρι την 1η Φλεβάρη 1995, όταν το ταξίδι αυτό κορυφώθηκε με τη συναυλία στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Νωρίτερα, είχε δοθεί μεγάλη συναυλία στη Θεσσαλονίκη στο Παλαί Ντε Σπορ.

Οι συναυλίες είχαν σημειώσει μεγάλη επιτυχία, προσελκύοντας πλήθος κόσμου και συμβάλλοντας κι αυτές να φτάσει πλατιά το προσκλητήριο και να γίνει υπόθεση πλατιών τμημάτων του λαού η διάσωση του Ιστορικού Αρχείου του ΚΚΕ.

Σε εκείνη τη συναυλία στο ΣΕΦ η Αλέκα Παπαρήγα δίνει στον Μίκη έναν φάκελο. Στο άνοιγμά του αποκαλύφθηκε μια παρτιτούρα με έντονα πάνω της τα σημάδια του χρόνου. Ο Μίκης αρχίζει και την τραγουδά. Ηταν η πρωτότυπη παρτιτούρα του «Ωρωπού» που είχε στείλει ο Θεοδωράκης στους «έξω», κρυμμένη σε μια πυρογραφία. «Αγνωστο ποια ήταν όλη η διαδρομή που ακολούθησε. Το σίγουρο είναι ότι το πρωτότυπο βρέθηκε ανάμεσα στα άλλα χαρτιά του Αρχείου του ΚΚΕ, καθαρίστηκε και το αντίγραφό του παραδόθηκε προχτές το βράδυ στον Μίκη...», σημειωνόταν σε ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη».

Με τον Χ. Φλωράκη, τον Γ. Ρίτσο και την Β. Τερέσκοβα

«Σαν πνευματικός δημιουργός επιτελώντας το λαϊκό λειτούργημα μου συνέθεσα και εδώ στη Ζάτουνα έξι κύκλους τραγουδιών, που τους ονομάζω "Αρκαδίες". Αυτά τα τραγούδια που γράφω τώρα όπως εκείνα που θα γράψω και αύριο είναι αφιερωμένα σε σας, δηλαδή σε όλους τους ανθρώπους που πιστεύουν στον άνθρωπο, που πιστεύουν στη ζωή, στο δίκιο, στη δημοκρατία και την ελευθερία και που έχουν τάξει σκοπό της ζωής τους τον αγώνα για την υπεράσπισή τους. Αφιερώνονται ιδιαίτερα στους Ελληνες αγωνιστές της ελευθερίας και τους ξένους φίλους του λαού μας που μας συμπαραστέκεται στο δύσκολο αγώνα μας». Και ολοκληρώνει τον χαιρετισμό του λέγοντας: «Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τον ανελέητο αγώνα έως την τελική νίκη. Κι ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι η λευτεριά δε χαρίζεται, η λευτεριά κερδίζεται. Γεια χαρά».

Συναυλία με τον Β. Παπακωνσταντίνου στη Βαρκελώνη

Στο 6μηνο μνημόσυνο του Γρηγόρη Λαμπράκη

Σε περιοδεία στη λαϊκή αγορά στον Κολωνό

Εκδήλωση Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην Οστράβα για την απελευθέρωση του Μίκη

Από τις συναυλίες για τη διάσωση του Αρχείου

Με τους Καζαντζίδη, Μαρινέλλα, Μπιθικώτση

Η σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με το λαϊκό τραγούδι είναι αδιαμφισβήτητη, είναι σχέση σεβασμού, είναι σχέση - οδηγός και στη δική του δημιουργία.

Μιλώντας ο ίδιος το 1960 σε εκδήλωση του Συλλόγου Κρητών Σπουδαστών για το λαϊκό τραγούδι, σημειώνει «τον τεράστιο ρόλο που έπαιξε στη δημιουργία, μπορώ να πω ακόμα και τον χαρακτήρα μας το λαϊκό τραγούδι, αναφέρομαι περισσότερο στη γενιά μου, δηλαδή στα χρόνια της Κατοχής και μετά - έως πριν 8-10 χρόνια», λέει και προσθέτει:

«Τα θέματά τους είναι η αγάπη της μάνας, η αγάπη του φίλου, η αγάπη της κοπέλας, μ' όλη τη σεμνότητα, τη λεβεντιά και την υπερηφάνεια που χαρακτηρίζουν τον λαό μας.

Με τον Τσιτσάνη

Δημιουργείται έτσι ένα καινούριο ύφος, μια νέα αντίληψη, μια καινούργια φόρμα. Υπάρχει η πενιά, το εισαγωγικό δεξιοτεχνικό μέρος και ακολουθεί το τραγούδι που ακουμπάει πάντοτε πάνω σε αυστηρούς χορευτικούς ρυθμούς (κυρίως τον χασάπικο και τον ζεϊμπέκικο) και συνοδεύεται από το κύριο μπουζούκι που το σχολιάζει και διανθίζει με δευτερότερες μελωδικές φράσεις και γρήγορα περάσματα.

Βάση σε όλο αυτό το οικοδόμημα στέκεται το μπουζούκι».

Ειδικά για το μπουζούκι, στην ίδια ομιλία του, σε μια περίοδο που είναι έντονη η συζήτηση για τις δύο εκδόσεις του «Επιταφίου», ο Μ. Θεοδωράκης σημειώνει:

«Το μπουζούκι είναι για τη νεοελληνική λαϊκή μουσική ό,τι η κιθάρα για τα σπανιόλικα φλαμέγκο, οι μπαλαλάικες για τα ρωσικά τραγούδια και το ακορντεόν για τα παριζιάνικα βαλσάκια. Είναι από μια άποψη το σύγχρονο εθνικό λαϊκό όργανο. Αυτό που μας δίνει μια ξέχωρη, πρωτότυπη και ιδιότυπη σφραγίδα. Αν υπάρχει εναντίον του μια απέραντη προκατάληψη, σ' αυτό δεν φταίει αυτό το ίδιο αλλά αυτοί που το μεταχειριστήκανε. Αυτό καθ' εαυτό, δεν είναι, όπως ξέρετε, παρά ένα σύνολο από ξύλο επεξεργασμένο και χορδές. Καμιά ηθική, καμιά πρόληψη, κανένα κοινωνικό μίασμα δεν χωράει μέσα σ' αυτά τα απλά υλικά».

Στον «Επιτάφιο» το μπουζούκι παίζει ο Μανώλης Χιώτης, για τον οποίο ο Μίκης έλεγε ότι «είναι σήμερα ο μεγαλύτερος δεξιοτέχνης στο όργανό του, το μπουζούκι, όμως εκείνο που τον χαρακτηρίζει προ παντός είναι η βαθιά του μουσική ευαισθησία και το σίγουρο μουσικό του ένστιχτο. Ελληνικό λαϊκό 100%».

Με τον Μανώλη Χιώτη και τον Γρηγόρη Μπιθικώτση τον Οκτώβρη του 1963

Το άλλο βαθιά λαϊκό «στήριγμα» στον «Επιτάφιο» είναι ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, που «με φωνή λεβέντικη και φωτεινή θα 'κανε αυτές τις προσωπικές, τις ατομικές ελπίδες παλλαϊκά τραγούδια», όπως είπε ο Μίκης Θεοδωράκης, προσθέτοντας: «Για μένα η φωνή του Μπιθικώτση έχει μια άλλη ομορφιά. Γιατί είναι ο καθένας μας που τραγουδάει με τη φωνή του».

Στην ίδια περίπου ηλικία, ο Θεοδωράκης με τον Μπιθικώτση διηγείται για τη γνωριμία τους: «Τον Μπιθικώτση τον άκουγα στη Μακρόνησο, γιατί τα παίζανε τα τραγούδια του τα μεγάφωνα, ήταν συνθέτης πολύ γνωστός την εποχή εκείνη ο Μπιθικώτσης και μ' άρεσε και η μουσική του και η φωνή του. Και μια μέρα που μας μεταφέρανε από το διερχομένων, μας πηγαίνανε στο Λαύριο και μας είχανε επάνω στα καμιόνια εμάς φορτωμένους, μες τον ήλιο, οι αλφαμίτες κάθισαν στην Κερατέα να φάνε σ' ένα εστιατόριο και κάποιος φαντάρος ήρθε, λέει, "παιδιά διψάτε;" και μας έφερε νερό. "Είμαι ο Μπιθικώτσης", λέει και μας έδωσε ένα ποτήρι νερό. Με τον Μπιθικώτση πήγαμε στο κέντρο αυτό πολλές φορές για να τιμήσουμε αυτήν τη συνάντηση»...

Το καλοκαίρι του 1983 ήταν ο πρωτεργάτης μιας μεγάλης τιμητικής βραδιάς στον Κοκκινόβραχχο της Νίκαιας για τον Βασίλη Τσιτσάνη. Και στο πρόσωπό του τιμούσε όλο το λαϊκό τραγούδι του τόπου μας. Λέει στην προσφώνησή του: «Ο Βασίλης Τσιτσάνης σφραγίζει με το έργο του βαθιά και τελειωτικά την εποχή μας. (...) Πώς έγινε κι αυτό το παιδί από τα Τρίκαλα που έφηβος ξενιτεύτηκε στη Θεσσαλονίκη να μετουσιώσει μέσα στην ψυχή και στο μυαλό του όλη την πεμπτουσία της μουσικής μας παράδοσης και να μας την ξαναδώσει σε νέες, απλές και τέλειες μουσικές φόρμες; (...)

Να όμως που εμείς, μια ολόκληρη γενιά, μουσικοί και ποιητές, σε αναγνωρίσαμε και σε αναγνωρίζουμε για δάσκαλό μας. Ακολουθήσαμε με τις δικές μας δυνάμεις το δρόμο που εσύ και οι σύντροφοί σου πρώτοι χαράξατε. Και σήμερα σε καλέσαμε σ' αυτό τον κόκκινο βράχο για να σε τιμήσουμε με όλη μας την καρδιά για όσα μας έδωσες.

Βασίλη Τσιτσάνη, τραγουδιστή της ρωμιοσύνης, υμνωδέ της ψυχής του λαούς μας, εσύ που ομόρφυνες τους σκοτεινούς καιρούς με τα φτερουγίσματα της μεγάλης τέχνης σου, δέξου από όλους εμάς ένα μεγάλο, σεμνό, αλλά ολοζώντανο και δυνατό "ευχαριστώ" για όσα πρόσφερες στην πατρίδα και τον λαό μας.

Αν έλειπες εσύ και τα τραγούδια σου, η Ελλάδα σήμερα δεν θα 'ταν αυτή που είναι. Για πόσους άραγες μπορεί να πει κανείς κάτι τέτοιο;».

Σήμερα εμείς μπορούμε να πούμε και λέμε το ίδιο για τον Μίκη Θεοδωράκη και τη μουσική του.

Σήμερα στα δικά του λόγια, στα λόγια του για το λαϊκό τραγούδι και τους δημιουργούς για τους οποίους ο ίδιος δήλωνε μαθητής τους, αναγνωρίζουμε και τη δύναμη της δικής του δημιουργίας:

«Ο λαός βλέπει κατάφατσα, σαν μέσα σε καθρέφτη, το πρόσωπό του και τρομάζει - θέλει ν' ακούσει ήχους δυνατούς, ουσιαστικούς, ήχους που να καθρεφτίζουν κι αυτοί με τη σειρά τους όλη την αγωνία του, τους πόνους του και τις ελπίδες.

Τέτοιοι ήχοι, τέτοιες μελωδίες, τέτοια τραγούδια συντροφεύουν την Ελλάδα πιστά, σε όλους της τους Αγώνες: από το βυζαντινό "Τη υπερμάχω" ως "του Κίτσου η μάνα" και τον Κρητικό "Αετό". Ολη η δημοτική μας μουσική ξεχειλίζει από βαριές, ξεσχιστικές, ελεγειακές μελωδίες που λες και κυκλοφορούν στις φλέβες του λαού.

Πάρτε τα ηπειρώτικα, πάρτε τα σμυρνιώτικα, πάρτε τα μανιάτικα μοιρολόγια, τα μοραΐτικα τραγούδια της τάβλας και τα δικά μας τα ριζίτικα. Δεν είναι αυτά τραγούδια που γαργαλούνε και που χαϊδεύουν μόνο. Είναι μαχαιριές γλυκές που μας θυμίζουνε τους αγώνες, το ριζικό μας, τη δύναμη της ελληνικής ψυχής.

Τέτοια τραγούδια βαριά, μακρόσυρτα. Απελπισμένα, γράφουν οι πέντε σημαντικότεροι συνθέτες της λαϊκής μας μουσικής, ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Μανώλης Χιώτης, ο Μητσάκης και ο Παπαϊωάννου. Κι αυτά τα τραγούδια ανάβουν όπως οι πυρκαγιές στα ξερά δάση, όλους τους Ελληνες.

Ποια άλλη απόδειξη θέλουμε για να πεισθούμε πως μέσα στα τραγούδια αυτά ο λαός μας αναγνώρισε την ίδια του την ψυχή;».