ΕΡΩΤΗΣΗ - ΑΠΑΝΤΗΣΗ 18ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΚΕ | 18ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΚΕ

18ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΚΕ

Στη «Θέση 6» της ΚΕ αναφέρεται ότι «η όξυνση του μονοπωλιακού ανταγωνισμού στη διεθνή καπιταλιστική αγορά διεύρυνε τη σχετική και απόλυτη φτώχεια και στις πιο αναπτυγμένες καπιταλιστικές οικονομίες». Τι ακριβώς εννοούμε, όταν λέμε σχετική και απόλυτη φτώχεια;

Οταν μιλάμε για χειροτέρευση της θέσης των εργαζομένων και φτώχεια, γενικά εννοούμε την επιδείνωση των συνθηκών ζωής της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, αφενός σε σχέση με τις συνθήκες ζωής που είχαν στο προηγούμενο διάστημα, αφετέρου σε σχέση με τις συνεχώς αυξανόμενες δυνατότητες της κοινωνίας για βελτίωση.

Ενας από τους γενικούς νόμους που αφορούν την καπιταλιστική κοινωνία, είναι ο κανόνας της καπιταλιστικής συσσώρευσης. Οι σχέσεις εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης και η κλοπή της υπεραξίας που παράγουν οι εργαζόμενοι αποτελούν τη βάση για τον ταξικό χαρακτήρα της διανομής του πλούτου που παράγεται στην κοινωνία. Η λειτουργία του νόμου της συσσώρευσης αποτυπώνεται στο διαχωρισμό της κοινωνίας σε δύο πόλους. Στον έναν, βρίσκονται οι καπιταλιστές, οι οποίοι μέσω της συσσώρευσης του κεφαλαίου διευρύνουν ασταμάτητα τον πλούτο τους. Στον άλλο, βρίσκεται η εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα, η θέση των οποίων - επίσης ασταμάτητα - χειροτερεύει. Οσο αυξάνεται ο παραγόμενος πλούτος, τόσο αυξάνεται και η απόσταση που υπάρχει μεταξύ των δύο πόλων, με αποτέλεσμα οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι.

Τη φτώχεια, τη χειροτέρευση, την εξαθλίωση της θέσης των εργαζομένων στην καπιταλιστική κοινωνία, πρώτα και κύρια, τη διακρίνουμε ως εξέλιξη που αφορά το σύνολο των εργαζομένων, όπως ακριβώς και όταν μιλάμε για τον πλούτο της άρχουσας τάξης εννοούμε τους εκπροσώπους του κεφαλαίου σαν τάξη και όχι κάποιους μεμονωμένους ή οποίοι περιοδικά μπορεί να οδηγούνται σε πτώχευση. Με τον ίδιο, βέβαια, τρόπο είναι δυνατόν να εξετάσει κανείς και τις σχετικές τάσεις που αφορούν ειδικές κατηγορίες και ομάδες εργαζομένων (π.χ. άνδρες - γυναίκες, πόλη - χωριό, ιδιωτικός - δημόσιος τομέας κ.λπ.), ή και μικρότερων συνόλων. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και στην αντίθετη περίπτωση. Οταν υπάρχει στόχος να διαπιστωθούν τάσεις για τη συσσώρευση πλούτου και φτώχειας σε καπιταλιστές και εργαζόμενους σε επίπεδο χωρών, ομάδων χωρών, ηπείρων κ.ο.κ.

Η εξαθλίωση της θέσης των εργαζομένων μπορεί να επέλθει - και επέρχεται - με διάφορους τρόπους. Γενικά, τους χωρίζουμε σε δύο κύριες κατηγορίες. Την απόλυτη και τη σχετική εξαθλίωση.

Η σχετική εξαθλίωση της εργατικής τάξης είναι η πλέον διαδεδομένη και σχεδόν διαρκής μορφή επιδείνωσης της κατάστασης που αντιμετωπίζουν τα λαϊκά νοικοκυριά και αγγίζει τους εργαζόμενους στην πολύ μεγάλη πλειοψηφία τους. Εκφράζεται κύρια με τη μείωση των αμοιβών των εργαζομένων στο εθνικό εισόδημα της χώρας. Αυτό σημαίνει αυτόματα αύξηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Για παράδειγμα, όταν το Εθνικό Εισόδημα αυξάνεται με ρυθμούς της τάξης του 6% και 7% και οι αμοιβές των εργαζομένων με μικρότερο ποσοστό, τότε είναι παρούσα η σχετική χειροτέρευση της θέσης των εργαζομένων.

Μιλώντας για απόλυτη εξαθλίωση έχουμε υπόψη μας την άμεση πτώση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων σε σχέση και συγκριτικά με το επίπεδο που υπήρχε πριν παρουσιαστεί το φαινόμενο. Είναι μια διαδικασία που συνδέεται με τη χειροτέρευση διαφόρων παραμέτρων και συνθηκών του επιπέδου ζωής, εργασίας και διαβίωσης. Απόλυτη εξαθλίωση έχουμε όταν: Αυξάνεται ο - απαραίτητος για τον καπιταλισμό - στρατός των ανέργων. Η αμοιβή της εργασίας πέφτει κάτω από τα ελάχιστα όρια για την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης, με αποτέλεσμα να μειώνεται η δυνατότητα κάλυψης καθημερινών αναγκών - κατανάλωσης. Αυξάνεται η εντατικοποίηση της εργασίας, χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη αύξηση των μισθών. Περιορίζονται οι καλύψεις κοινωνικού χαρακτήρα από τον κρατικό προϋπολογισμό (Παιδεία, Υγεία). Αυξάνονται οι φόροι που πληρώνουν οι εργαζόμενοι. Χειροτερεύουν οι συνθήκες στέγασης της λαϊκής οικογένειας.