ΚΑΙ η πρόκληση η ιταμή συνεχίζεται. Είναι ύβρις και ασέβεια στα εκατομμύρια τους νεκρούς, που έπεσαν στα πεδία της μεγάλης, της πολυαίμακτης μάχης που έδωσαν οι λαοί, ολόκληρη η ανθρωπότητα, για να συντρίψει το φασιστικό θεριό και ν' απαλλάξει τον κόσμο να ζήσει έναν καινούριο θεοσκότεινο μεσαίωνα. Οι αμερικανοΝΑΤΟικοί αφεντάδες θέλουν να σβήσουν αμετάκλητα τη μεγάλη μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης, 9 του Μάη 1945.

ΚΙ ΕΤΣΙ και φέτος οργανώνουν ακριβώς τη μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης γιορτές και πανηγύρια για την «Ημέρα της Ευρώπης». Είναι αρκετά χρόνια, που συστηματικά και μ' όλα τα μέσα ζητούν να βγάλουν από τη μνήμη του λαού την κοσμοϊστορική εκείνη μέρα και να επιβάλουν τα ΝΑΤΟικά εορτολόγια του αίματος και της σφαγής στα Βαλκάνια κι αλλού.

ΚΙ ΕΜΕΙΣ, η κυβέρνηση φυσικά, από κοντά βάλαμε και βάζουμε πλάτες σ' όλα. Στο τεφτέρι της η πολιτεία, θυμάμαι, όλο γιορτές και πανηγύρια κι έχει διαγράψει όλα όσα αναφέρονται στον Αντιφασιστικό Πόλεμο και την Εθνική Αντίσταση, που και στα δύο αυτά πεδία η πατρίδα μας, είχε τιμητικό, τεράστιο μερίδιο στη θυσία. Ούτε ένα στεφάνι, ένα λουλούδι στα μνήματα της θυσίας.

ΚΑΙ πώς να μην το ξαναγράψεις πως η Βουλή χρόνια τώρα στις κατά καιρούς ιστορικές εκθέσεις που οργανώνει στο Μέγαρο του Κοινοβουλίου έχει μονίμως εκτός προγράμματος την Εθνική Αντίσταση; Κι όχι μόνο αυτό. Κι εκεί που έχει τιμητική παρουσία τη βγάζει εκτός «προγράμματος»... Ετσι έγινε και με την τελευταία έκθετη για τα τυπογραφεία και τα έντυπα. Ούτε λέξη για τα τυπογραφεία της λευτεριάς και της θυσίας. Αλλά γι' αυτά, όμως, τα απαράδεκτα χρειάζεται ένα άλλο σημείωμα.

Η 9 ΤΟΥ ΜΑΗ είναι η κοσμογονική ώρα, που άνοιγαν οι πύλες των κολαστηρίων, των στρατοπέδων και των φυλακών. Τα ανθρώπινα εκείνα κοκάλινα φαντάσματα, που τελικά είχαν επιζήσει από τους φούρνους και τα βασανιστήρια γιόρταζαν την απελευθέρωσή τους από τους χιτλερικούς δημίους τους.

ΕΙΝΑΙ η μέρα, η ώρα που στο Μπούχενβαλντ, λίγο πιο έξω από τη Βαϊμάρη του Γκαίτε και του Σίλερ οι κρατούμενοι του στρατοπέδου, στον τόπο της φασιστικής φρίκης ορκίζονταν, πως «δε θα σταματούσαν ποτέ τον αγώνα παρά μόνο όταν κι ο τελευταίος ένοχος σταθεί μπροστά στους δικαστές των λαών» και «πως στόχος μας είναι η οικοδόμηση ενός νέου κόσμου ειρήνης και ελευθερίας. Αυτό το χρωστάμε στους νεκρούς μας...».

ΕΙΝΑΙ η μέρα, που σε μια σύμπτωση συμβολική στην καρδιά της άνοιξης, οι σάλπιγγες σήμαιναν την κατάπαυση του πυρός. Σιγούσαν τα κανόνια. Και μέσα στα φρικιαστικά στρατόπεδα έσβηναν οι φωτιές στα κρεματόρια.

Η 9 ΤΟΥ ΜΑΗ του 1945 θα φέρνει πάντα στα μάτια την αξέχαστη, τη μοναδική εκείνη στιγμή, που σαν αίλουρος ο στρατιώτης του Κόκκινου Στρατού σκαρφάλωνε στον τρούλο του Ράιχστανγκ κι έμπηγε εκεί, στην καρδιά του Βερολίνου την κόκκινη σημαία, μέσα στη φωλιά του φασιστικού θεριού. Τη μεγάλη χώρα του Λένιν, με τα 20.000.000 και πάνω νεκρούς της.

ΠΕΝΗΝΤΑΠΕΝΤΕ χρόνια από την κοσμοϊστορική στιγμή που φτάναμε, στο τέλος, στην ώρα της Νίκης. Κι εμείς που ζήσαμε τη φοβερή αυτή θύελλα γυρνούμε τα μάτια πίσω μας. Κοιτούμε το δρόμο που περάσαμε. Τις τόσες φλόγες και το τόσο αίμα. Τις δύσκολες ώρες που παρακολουθούσαμε με κομμένη ανάσα. Τότε που φαινόταν πως θα μας καταπόντιζε η καταιγίδα όλους.

ΑΥΤΗΝ, λοιπόν, τη μεγάλη γιορτή, τη μέρα της μεγάλης Αντιφασιστικής Νίκης οι αφεντάδες της ΕΕ την παραμέρισαν, την ξέγραψαν από το τεφτέρι των γιορτών τους και στη θέση της έβαλαν την «Ημέρα της Ευρώπης» αφού τάχατες βρήκαν, ανακάλυψαν πως εκείνη την ημέρα ο Γάλλος υπουργός Ρ. Σουμάν απηύθυνε έκκληση για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας. Και μ' αυτό το δικαιολογητικό προχώρησαν και στην ονομασία. Και ξέγραψαν, αυτοί βέβαια, τη μέρα της νίκης των λαών, ολόκληρης της ανθρωπότητας.

ΕΙΝΑΙ γελασμένοι όλοι αυτοί, οι εμπνευστές της περιβόητης «νέας τάξης» πως μπορούν με τέτοια τερτίπια να εκτοπίσουν από τη μνήμη της ανθρωπότητας τα αιώνια χαράγματα της Ιστορίας. Δεν απολησμονιέται πως περισσότερες από 50.000.000 ζωές δόθηκαν αφειδώλευτα για να φτάσει η πολυπόθητη ώρα της Νίκης. Η Ιστορία γράφτηκε.

ΘΑΜΑΣΤΕ έτσι κι φέτος παρόντες στον γιορτασμό της μεγάλης επετειακής ώρας, που έχει καλέσει η «Πανελλήνια Ομοσπονδία Αντιστασιακών Οργανώσεων» (ΠΟΑΟ) για μεθαύριο Τρίτη 9 του Μάη στο Πεδίον του Αρεως (άγαλμα Αθηνάς) στις 6.30 μ.μ. Πενήντα πέντε χρόνια παρόντες στο προσκλητήριο μνήμης και τιμής. Και πάνω απ' όλα Αγώνα.

Ο τρόπος ζωής είναι σύνθετη έννοια, που καθορίζεται και εξαρτάται από τον τρόπο παραγωγής. «... Ο τρόπος παραγωγής δεν πρέπει απλώς να θεωρηθεί ότι αποτελεί την αναπαραγωγή της ύπαρξης των ατόμων. Είναι μάλλον μια καθορισμένη μορφή δραστηριότητας αυτών των ατόμων, ένας καθορισμένος τρόπος εκδήλωσης της ζωής τους, ένας καθορισμένος τρόπος ζωής από μέρους τους. Ο τρόπος που τα άτομα εκδηλώνουν τη ζωή τους αντανακλά αυτό που ακριβώς είναι» (Μαρξ - Ενγκελς - Γερμανική Ιδεολογία, σελ. 61, εκδόσεις «Γκούντεμπεργκ»).

Ολοι αυτοί που καπελώνουν τον όρο τρόπος ζωής με τη λεγόμενη «ποιότητα ζωής» είναι αυτοί που κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν την εξάρτηση - σύνθεση με τον τρόπο παραγωγής και άρα στην περίπτωσή μας ιστορικά με την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Τρόπος ζωής, για παράδειγμα, δεν είναι μόνο το καθαρό περιβάλλον ούτε καν μόνο οι συνθήκες εργασίας. Τρόπος ζωής είναι οι ίδιες οι σχέσεις εκμετάλλευσης μεταξύ των ανθρώπων που διαμορφώνονται στο δεδομένο τρόπο παραγωγής. Ο τρόπος ζωής, με αυτήν την έννοια, είναι καθοριστικός παράγοντας στη διαμόρφωση της ανθρώπινης συνείδησης.

Οι εσωτερικές αλλαγές στον τρόπο παραγωγής προς το χειρότερο, σε συνθήκες επίθεσης του κεφαλαίου, διαμορφώνουν και καινούριους όρους στον τρόπο ζωής, που έχουν σαν φυσική συνέπεια τις αλλαγές και στην κοινωνική συνείδηση. Ομως, αυτή η διαδικασία δε γίνεται έτσι ευθύγραμμα και απλά, όπως την περιγράφουμε εδώ. Μεσολαβούν οι μηχανισμοί προσαρμογής, που θολώνουν και διαμορφώνουν ταυτόχρονα το χαρακτήρα του τρόπου ζωής και, άρα, των συνειδήσεων.

Να γιατί η εποχή είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Τον άδικο κόσμο της εκμετάλλευσης τον «προπαγανδίζει» η ίδια η πραγματικότητα των ψευδαισθήσεων, που ποτίζει καθημερινά το σύγχρονο άνθρωπο, σε κάθε εκδήλωση της κοινωνικής ζωής, με «ανάγκες», «κίνητρα», «συμφέροντα», ιδέες, παραστάσεις, ακόμα και όνειρα, που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματική του κατάσταση, αλλά αυτό δεν είναι εύκολα ορατό.

Είναι άλλο πράγμα να βλέπεις με σαφήνεια τον αντίπαλο και να τον παλεύεις και είναι εντελώς διαφορετικό με εκατομμύρια τρόπους να διεισδύει στην ίδια τη ζωή σου, να γίνεται σε περιπτώσεις ένα με εσένα τον ίδιο και να μετατρέπει τα σχέδιά του σε όνειρά σου. Φυσικά, πάντα αυτή ήταν η τακτική της κυρίαρχης τάξης, τώρα όμως μπορεί να την εφαρμόζει πιο αποτελεσματικά, μέσα από τον τρόπο ζωής που επιβάλλει με χίλιους τρόπους και, άρα, μέσα από την ίδια την πραγματικότητα της αυταπάτης, όπως την έχει φτιάξει στα μέτρα της.

Με άλλα λόγια, δεν πρόκειται εδώ για την αντιμετώπιση της όποιας εχθρικής προπαγάνδας, στρέβλωσης ή αποπροσανατολισμού, ούτε για την άσκηση του κατασταλτικού μηχανισμού, που και αυτά όλα τα μέσα χρησιμοποιούνται κατά κόρον, αλλά πρόκειται για το σύνολο του τρόπου ζωής, που, αφού το διαμορφώνει η κυρίαρχη τάξη στα μέτρα της, τότε αυτό από «μόνο του» λειτουργεί με τη μορφή εκατομμυρίων μηχανισμών προσαρμογής, που ξεκινούν από αληθινές εμπειρίες και φτάνουν μέχρι και τους συνειρμούς του σύγχρονου ανθρώπου.

Η τέτοια κατάσταση δημιουργεί, καλλιεργεί και διαιωνίζει την αυταπάτη του εξισωτισμού, τουλάχιστον σε επίπεδο ευκαιρίας. Για παράδειγμα, όταν ο αστός έχει «Μερσέντες» και ο εργάτης «Γιούγκο», εκτός από την ανάλογη εμπειρία και ίσως τα χούγια - συμπεριφορές στον τρόπο της οδήγησης, ταυτόχρονα ο συνειρμός είναι πως, αργά ή γρήγορα, «έρχεται και η σειρά μου.., ένα κλικ χρειάζεται μόνο...». Στο όνομα αυτού του «κλικ», που είναι το αόριστο ή ορισμένο μέσον για το πέρασμα σε άλλη κοινωνική τάξη, αλλάζει και ο άνθρωπος. Μέσα από διαδοχικές λειτουργίες του μηχανισμού ταύτισης, παγιδεύεται όλο και περισσότερο σε μέσα και σκοπούς, που, ουσιαστικά, όχι μόνο δεν αμφισβητούν τον κυρίαρχο ρόλο της αστικής τάξης, αλλά τον στηρίζουν ακόμα και όταν τον καταγγέλλουν, επειδή στην ουσία δεν μπορούν να τον φτάσουν... Φυσικά, εννοείται πως δεν έχουμε τίποτα ενάντια στο σύγχρονο εργαλείο δουλιάς του εργαζόμενου, το αυτοκίνητο (πολύ περισσότερο, αν είναι «Γιούγκο»), απλά ερμηνεύουμε στάσεις, που προκύπτουν από ένα δεδομένο κυρίαρχο τρόπο ζωής.

Με τέτοιο τρόπο στρεβλώνονται μέσα και, άρα, στόχοι ζωής και από πιθανά εργαλεία αμφισβήτησης του συστήματος μετατρέπονται σε κολόνες στήριξής του. «Διάβαζε για να προοδεύσεις...», ακούγεται όλο και πιο συχνά, υπονοώντας ότι με το διάβασμα και τα προσδοκώμενα πτυχία θα πετύχεις την ταξική κινητικότητα και όχι ότι θα αναπτύξεις τη σκέψη και την προσωπικότητά σου ή, σε τελευταία ανάλυση, «θα χαρείς το ωραίο ταξίδι» της μελέτης. Ενα «ωραίο ταξίδι», που, όμως, δεν είναι ένα απλό «γέμισμα χρόνου», δεν παίζει τον ρόλο του «πάσα - τέμπο», αλλά ενεργοποιεί τη σκέψη και γεννά την αμφισβήτηση.

Σε τέτοιες συνθήκες, όπως είναι φυσικό, δεν αμφισβητείται η εκμετάλλευση που καθορίζει την ίδια τη ζωή του ανθρώπου, αλλά, αντίθετα, αμφισβητείται από την ίδια την πραγματικότητα των ψευδαισθήσεων η δυνατότητα κατάργησης της εκμετάλλευσης. Αρα, εκείνος που είναι ανίκανος μέσα από τη ζωή να διακρίνει τις δυνατότητες ανατροπής κοιτά να επιβιώσει με «ό,τι έχει στα χέρια του» κι αυτό σε πολλές περιπτώσεις μετατρέπεται σε συνείδηση και στάση ζωής.

Μια τέτοια συνείδηση εύκολα μεθάει από το «ποτό» των διαρκών μεταρρυθμίσεων, που, αν και με δεδομένο το συσχετισμό δύναμης προορίζονται πάντα για να σπατουλάρουν το κοινωνικό σύστημα της εκμετάλλευσης και οδηγούν σε χειροτέρευση του τρόπου ζωής, εμφανίζονται σαν πρόοδος και σαν εκσυγχρονισμός. Φυσικά, ο τρόπος που σερβίρεται - πίνεται και αυτό το «ποτό» είναι ο ίδιος με κάθε άλλο ποτό. Γουλιά - γουλιά, σε θολώνει και όταν ξυπνήσεις έχεις αρρωστήσει και μόνο το ίδιο ποτό σε συνεφέρνει για λίγο, ώσπου να εξαρτάσαι άμεσα από αυτό... Κάπως έτσι ξυπνάς μετά την εφαρμογή κάποιων μεταρρυθμίσεων που θα σου καλυτέρευαν τη ζωή, καταλαβαίνεις πως την έχουν χειροτερεύσει και ζητάς καινούριες μεταρρυθμίσεις για να σε «συνεφέρουν»...

Κάπως έτσι άλλαξαν οι συνθήκες απασχόλησης και ακόμα αυτή η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί, αφού δεν έχουν χορτάσει κέρδος τα μονοπώλια. Κάπως έτσι άδειασαν από εφήβους όλοι οι χώροι παιχνιδιών τα τελευταία χρόνια, αφού πρέπει να προλάβουν τις μεταρρυθμίσεις στην παιδεία, που, υποτίθεται, θα τους προσαρμόσουν στις σύγχρονες ανάγκες. Οτι θα τους προσαρμόσουν στις σύγχρονες ανάγκες των καπιταλιστών με τον ένα ή άλλο τρόπο είναι σίγουρο, όμως οι δικές τους σύγχρονες, αλλά και «παραδοσιακές» ανθρώπινες ανάγκες περιλαμβάνουν και τον ελεύθερο χρόνο και το παιχνίδι, που πολύ νωρίς στη ζωή τους καλούνται να τον θυσιάσουν. Χώρια πόσες χιλιάδες απ' αυτούς, έτσι και αλλιώς, εξαναγκάστηκαν να μαδήσουν τα όποια όνειρά τους, εγκαταλείποντας το Λύκειο.

Ετσι, «γουλιά - γουλιά», περνούν τα μέτρα που αλλάζουν, με τον πιο ίσως «φυσικό» τρόπο, τον τρόπο ζωής, προσαρμόζοντας ταυτόχρονα, σε κάθε στάδιο τους εργαζόμενους, έτσι που να χωνεύεται η αλλαγή, να διευρύνονται οι ανεκτικότητες και να περιορίζονται οι αντιδράσεις. Καθόλου τυχαία, λοιπόν, ο Πρωθυπουργός ήδη πριν από τις εκλογές έχει φέρει στο πολιτικό λεξιλόγιό του τον όρο «καθημερινότητα», μέσα από τον οποίο θα περάσουν όλοι οι μηχανισμοί προσαρμογής του μελλοντικού τρόπου ζωής, όπως θα διαμορφώνεται σύμφωνα με τις επιθυμίες του κεφαλαίου.

Απ' όταν επιβλήθηκε στη μεταπολεμική Ελλάδα το λεγόμενο καταναλωτικό πρότυπο (με όποια ιστορική μορφή του), δεν είναι μόνο ότι στρεβλώνει ανάγκες και κίνητρα, αλλά εδώ και πολλά χρόνια πλέον η αξία του ανθρώπου μετριέται από τα καταναλωτικά αγαθά που έχει στη διάθεσή του. Αρα, για να είναι «επιτυχημένος», πρέπει μόνιμα να έχει τον καημό απόκτησης όλο και περισσότερων καταναλωτικών αγαθών, ανεξάρτητα από την πραγματική τους χρησιμότητα γι' αυτόν τον ίδιο και, ταυτόχρονα, αφού τα αποκτήσει, να τρέμει, τόσο για να μην χάσει αυτά που απόκτησε, όσο και να μην χάσει την ικανότητα να αποκτήσει καινούρια άχρηστα, που, όμως, τον επιβεβαιώνουν κοινωνικά. Ετσι έχει ήδη διαμορφώσει εκατομμύρια νήματα πολλαπλών εξαρτήσεων, με ένα σύστημα που λειτουργεί ενάντια, όχι μόνο στα υλικά συμφέροντά του, αλλά και ενάντια στα ίδια τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά του, αφού στη διαδικασία της προσαρμογής ενεργοποιούνται όλοι οι μηχανισμοί της αποξένωσης.

Αυτές οι εξαρτήσεις γίνονται όλο και πιο πολύπλοκες και, σε τελευταία ανάλυση, διαμορφώνουν συνειδήσεις και ανθρώπινους χαρακτήρες, με κύριο χαρακτηριστικό την άρνηση της αγωνιστικής στάσης. Για παράδειγμα, το συγκεκριμένο μοντέλο ανάπτυξης που έχει επιβληθεί στη χώρα επέβαλε σε πολύ μεγάλο βαθμό διάφορες εκδοχές από ένα χαρακτήρα ανθρώπου - καταφερτζή, εξυπνάκια, λίγο αεριτζή, που επιβιώνει σε όλες τις συνθήκες. Αφού αυτός ο τύπος «νικούσε», εύκολο ήταν να βρει μιμητές. Το υποτιθέμενο, δηλαδή, «ελληνικό δαιμόνιο», έτσι όπως λανσάρεται σαν συνταγή επιτυχίας, δεν είναι τίποτα άλλο από τον Αμερικάνο ήρωα των καρτούν, τον Μίκυ Μάους ή, αλλιώς, τον χαρακτήρα οποιουδήποτε ήρωα του «αμερικάνικου ονείρου»...

Ομως, όταν κάποιος εργάζεται, λειτουργεί, ζει την καθημερινότητά του με μια διαμορφωμένη ατομική ψυχολογία «να τους γελάσουμε», εύκολα περιμένει και τους άλλους να «τον γελάσουν», αφού είναι μέρος της διαμορφωμένης συνείδησής του. Αρα, όχι μόνο δεν έχει παράπονο από τον πολιτικό ηγέτη που άλλα λέει και άλλα κάνει, αλλά στο βάθος αυτό περιμένει να γίνει και με δεδομένες αυτές του τις «ικανότητες» τον ψηφίζει. Ενας τέτοιος τύπος μοιάζει με την ψήφο του να λέει το γνωστό «μεταξύ κατεργαραίων η ειλικρίνεια».

Η «ειλικρίνεια», όμως, που ουσιαστικά είναι η αναμενόμενη κομπίνα του πολιτικού για να ανέλθει στην εξουσία και να κάνει τα χατίρια της κυρίαρχης τάξης, δεν αφορά τον ίδιο τον ψηφοφόρο, αλλά τις προσμονές που του έχουν καλλιεργηθεί «ότι αυτός θα τη γλιτώσει και ότι ίσως τα καταφέρει να μετατραπεί σε μέλος της κυρίαρχης τάξης και ο ίδιος». Θα αντιδράσει μόνο αν νιώσει αδικημένος, αλλά πάντα στους όρους αυτού του παιχνιδιού. Αν, δηλαδή, νιώσει ότι αυτός δεν παίρνει τίποτα από τη «μοιρασιά του κόλπου». Φυσικά, κάτι τέτοιες πιθανές αντιδράσεις η κυρίαρχη τάξη τις ξέρει καλά και γι' αυτό προσπαθεί έγκαιρα με μεθόδους εξαγορασμού ή με καινούριες καλλιέργειες αναμονής να μην φτάνουν τα παράπονα να γίνονται δυσαρέσκεια. Ολο το μυστικό βρίσκεται να κρατούν με τον ένα ή άλλο τρόπο τη συνείδηση «ζεστή» και σε ετοιμότητα στα όρια του συστήματος. Να μην το αμφισβητεί, αλλά αντίθετα να αναζητά τρόπους επιβίωσης μέσα από αυτό.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των μεθόδων προσαρμογής είναι το πώς χρησιμοποιήθηκε το Χρηματιστήριο τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Αντί δικού μας σχολιασμού, θα αντιγράψουμε τις κυνικές διαπιστώσεις από τον «Οικονομικό Ταχυδρόμο». «...Λειτούργησε αντισταθμιστικά στην πίεση - εισοδηματική και φορολογική - των χρόνων προσαρμογής στα κριτήρια του Μάαστριχτ». Και παρακάτω επίσης: «Προπαντός, όμως, με την άνοδο - και μέχρι ενός σημείου με τις πτώσεις, με τα σκαμπανεβάσματα, με τις διαφοροποιήσεις "φουσκών" και περιφέρειας και βαριών χαρτιών, με τα ίδια τα stories, με τη σεναριολογία - στο Χρηματιστήριο, πέρασε στην ελληνική κοινωνία μια αίσθηση ευκαιρίας. Αλληλένδετης, όμως, με την προσωπική ευθύνη. Εσβησε η μνήμη του εξισωτισμού, αλλά και της εξάρτησης των πάντων από το Δημόσιο των δεκαετιών που είχαν προηγηθεί» («Οικονομικός Ταχυδρόμος» 22/4/2000). Είναι προτιμότερο ούτε να σχολιάσουμε ούτε και να προσθέσουμε τίποτα στις παραπάνω φράσεις. Αρκεί που ομολογούνται, όχι ίσως με πληρότητα, αλλά με περίσσιο κυνισμό οι μηχανισμοί της προσαρμογής των συνειδήσεων.

Τις συνειδήσεις που έχουν ποτιστεί σταγόνα - σταγόνα με τους μηχανισμούς προσαρμογής του τρόπου ζωής δεν τις πείθουν την τελευταία στιγμή τα χαζά χωρίς περιεχόμενο διλήμματα των εκλογών. Αυτά μόνο λειτουργούν σαν άλλοθι μιας στάσης που είναι συνέχεια - κομμάτι της συνολικής στάσης ζωής. «Πάνε γυρεύοντας», δηλαδή, για να τ' ακούσουν και όταν τ' ακούν έχουν έτοιμο το άλλοθι. Καιρός είναι τώρα να πιστέψουμε πως μετά από τόσα χρόνια μεταπολιτευτικής Ελλάδας δεν μπορούν οι εργαζόμενοι σαν μαζικό φαινόμενο να διακρίνουν την ουσία της πολιτικής και το ποια είναι η Δεξιά και ποια η Αριστερά... Τα άλλοθι των ψευτοδιλημμάτων έρχονται και πέφτουν σαν δροσερό νερό στο ξερό χώμα, που έχει οργώσει στο μεταξύ ο κυρίαρχος τρόπος ζωής.

Αρα, η κομμουνιστική προπαγάνδα αναγκαστικά γίνεται πολύ πιο σύνθετη και απευθύνεται σε μια πολύ πιο μακροπρόθεσμη διάρκεια από την περίοδο της όποιας εκλογικής καμπάνιας. Η κομμουνιστική προπαγάνδα, πατώντας βαθιά στη ζωή και όχι κοιτώντας την από μακριά, όπως οι καλόγεροι στα μοναστήρια, ταυτόχρονα απορρίπτει τους μηχανισμούς προσαρμογής και προετοιμάζει τις δυνατότητες ανατροπής. Η πραγματικότητα των ψευδαισθήσεων ανατρέπεται, όχι μόνο όταν «καρφώσεις» με τα λόγια τις ψευδαισθήσεις, αλλά και όταν τις απορρίπτεις στην πράξη, μέσα από μια διαρκή αγωνιστική στάση ζωής.

Η απόρριψη των ψευδαισθήσεων στην πράξη δε σημαίνει μια ζωή στερήσεων και θυσιών, ούτε καν «χαμένου χρόνου»... Ισα - ίσα, το μόνο που θυσιάζεις είναι τις ψευδαισθήσεις, που καθυστερούν τη διαδικασία ανατροπής του άδικου κόσμου. Η προσωπικότητα δε χάνει από το χρόνο της, αλλά, αφού ο χρόνος ουσιαστικά είναι η ίδια η ζωή της, κερδίζει μέσα από την αγωνιστική συμμετοχή. Χώρια ότι από την άμεση αναβάθμισή της από την απόρριψη των ψευδαισθήσεων, που άμεσα σημαίνει έναν άλλο ανώτερο τρόπο ζωής, ταυτόχρονα αναπτύσσεται διαρκώς, στην πορεία για τη διαμόρφωση των συνθηκών που θα αλλάξουν τον κόσμο. Αλλωστε, ο μοναδικός τρόπος για να γίνεται αντιληπτή η αποξένωση από τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά και να αρχίζει η διαδικασία αντιμετώπισής της, είναι η συμμετοχή σε ένα φορέα, που έχει για στόχο την ανατροπή του συστήματος που γεννάει και πολλαπλασιάζει την αποξένωση.