ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

H ρωσική οικονομία στις συμπληγάδες της κρίσης

Παπαγεωργίου Βασίλης

Πριν προλάβει να συνέλθει από την προηγούμενη κρίση, του 1998, η ρωσική οικονομία βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μια νέα κρίση μεγάλων διαστάσεων.

Μόλις την περασμένη Τετάρτη ο χρηματοπιστωτικός οίκος «Fitch» υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, ενώ είχε προηγηθεί η υποβάθμιση από τον οίκο «Standard & Poor's» το Δεκέμβρη. Αξίζει όμως να δούμε τι προηγήθηκε.

Μετά από αρκετά χρόνια συνεχόμενης ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης, εξαιτίας των υψηλών τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, το 2008 η ρωσική οικονομία «φρέναρε» απότομα. Η κυβέρνηση Πούτιν αναμένει για το 2009 ανάπτυξη μεταξύ 0% και 2%, όμως οι ανεξάρτητοι οικονομολόγοι μιλούν για ύφεση, που ενδεχομένως να οδηγήσει σε συρρίκνωση του ΑΕΠ έως και 4% χαμηλότερα.

Αιτία γι' αυτήν την εξέλιξη αποτελεί φυσικά η ραγδαία πτώση των διεθνών τιμών του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των άλλων προϊόντων ενέργειας και πρώτων υλών, οι εξαγωγές των οποίων αποτελούν την κινητήρια δύναμη της ρωσικής οικονομίας εδώ και δεκαετίες.

Οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών οδήγησαν τη ρωσική κυβέρνηση σε ανασύνταξη του προϋπολογισμού για το 2009, με προβλεπόμενη μέση τιμή αργού τα 41 δολάρια ανά βαρέλι, έναντι 95 δολαρίων που ήταν η αρχική πρόβλεψη σε αυτόν. Ακόμη, η κυβέρνηση Πούτιν εξήγγειλε τον περασμένο Οκτώβρη πακέτο τόνωσης της οικονομίας, συνολικού ύψους 200 δισ. δολαρίων, τα αποτελέσματα του οποίου ήταν μηδαμινά.

Παράλληλα, η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση οδήγησε στο τέλος εποχής του φθηνού χρήματος. Ετσι, οξύνθηκαν ακόμη περισσότερο τα προβλήματα του ρωσικού τραπεζικού τομέα και των επιχειρήσεων. Για να αντισταθμίσει αυτές τις πιέσεις, η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας υποχρεώθηκε να ξοδέψει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει το ρούβλι. Αξίζει να σημειωθεί ότι από την αρχή της χρονιάς το ρούβλι έχει υποτιμηθεί επτά φορές και η πτώση του ξεπερνά το 8,5%. Συνολικά από τον περασμένο Αύγουστο υποχωρεί κατά 31%. Αυτήν την εβδομάδα υποχώρησε στα 34,9 ρούβλια ανά δολάριο, επίπεδο που είναι το χειρότερο από τις αρχές του 1998, τη χρονιά της προηγούμενης μεγάλης κρίσης όταν η κυβέρνηση της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι αδυνατούσε να πληρώσει χρέη 40 δισ. δολαρίων.

Υπολογίζεται ότι για τη στήριξη του ρουβλίου η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας διαθέτει 10 δισεκατομμύρια δολάρια την εβδομάδα, ενώ τα συναλλαγματικά αποθέματα μειώθηκαν δραματικά φθάνοντας στα 386 δισ. δολάρια.

Αν και δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τις κοινωνικές επιπτώσεις αυτών των εξελίξεων, όπως αριθμός ανέργων, ποσοστά φτώχειας κλπ., είναι προφανές ότι οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που θα πληρώσουν τα σπασμένα. Αυτό φαίνεται εμμέσως από τις δημοσκοπήσεις όπου το ποσοστό αυτών που δηλώνουν πλήρη απαισιοδοξία για την πορεία της ρωσικής οικονομίας και την πορεία των προσωπικών τους οικονομικών έχει εκτιναχτεί στο 74%.

ΚΕΙΜΕΝΑ:
Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

«Αγοράστε αμερικανικά»

Η διεθνής καπιταλιστική κρίση, καθώς βαθαίνει, υποχρεώνει τις κυβερνήσεις να ανατρέξουν σε παλιές «συνταγές» που είχαν καταδικαστεί από τα δόγματα του νεοφιλελευθερισμού. Οπως αυτή που ανέσυρε, πρόσφατα, η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, η οποία στο πλαίσιο του προγράμματος για την ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας κάλεσε τις αμερικανικές επιχειρήσεις και τους Αμερικανούς πολίτες να αγοράζουν αμερικανικά προϊόντα. «Αγοράστε αμερικανικά», ήταν ένα από τα κεντρικά συνθήματα της απόφασης της Βουλής.

Πιο συγκεκριμένα, οι βουλευτές του Δημοκρατικού και του Ρεπουμπλικανικού κόμματος ζήτησαν να περιληφθεί στο «πακέτο Ομπάμα» μια διάταξη που προβλέπει τη χρησιμοποίηση μόνο αμερικανικού σιδήρου και χάλυβα στα προγραμματιζόμενα δημόσια έργα.

Το «πακέτο Ομπάμα», ύψους 900 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ανακοινώθηκε από το νέο πρόεδρο των ΗΠΑ για την «ανόρθωση της οικονομίας».

Το σύνθημα «αγοράστε αμερικανικά», μια κλασική κρατικομονοπωλιακή «συνταγή», ήταν φυσικό να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ, κυρίως της Ευρωπαϊκής Ενωσης, του Καναδά και της Ιαπωνίας, που θα έχαναν ένα σημαντικό μέρος των εξαγωγών τους. Οι αντιδράσεις με τη σειρά τους οδήγησαν την αμερικανική κυβέρνηση σε μια μικρή αναδίπλωση. Ωστόσο, ο αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι είναι επιβεβλημένο οι αμερικανικές επιχειρήσεις να στηρίξουν την αμερικανική παραγωγή.

Μένει να δούμε αν η κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ - Ευρωπαϊκής Ενωσης στο χώρο του εμπορίου θα εκτονωθεί ή θα οξυνθεί. Προς το παρόν διαφαίνεται κάποιος συμβιβασμός, όμως μοιραία και εξαιτίας της συνεχιζόμενης κρίσης που θα περάσει στη σφαίρα της διανομής θα πάρει αργότερα μεγάλες διαστάσεις.

ΟΜΠΑΜΑ - ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Προειδοποίηση για το ενδεχόμενο η κατάσταση με την οικονομική κρίση στις ΗΠΑ να γίνει μη αναστρέψιμη, αλλά και έκκληση για γρήγορη έγκριση του πακέτου ανάκαμψης απευθύνει ο Μπάρακ Ομπάμα, με άρθρο του στην «Washington Post». Μεταξύ άλλων αναφέρει: «Η οικονομία μας θα χάσει επιπλέον πέντε εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Η ανεργία θα φθάσει το 10%. Η χώρα μας θα βυθιστεί πιο βαθιά στην κρίση και μια δεδομένη στιγμή υπάρχει ο κίνδυνος να μην μπορέσουμε να την αντιμετωπίσουμε».

ΗΠΑ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Μειωμένες κατά 3,9% εμφανίστηκαν οι νέες βιομηχανικές παραγγελίες στις ΗΠΑ, για πέμπτο κατά σειρά μήνα, το Δεκέμβρη, όπως ανακοίνωσε το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου. Οι οικονομολόγοι προέβλεπαν μικρότερη μείωσή τους, κατά 3,3%. Οι νέες παραγγελίες για διαρκή αγαθά υποχώρησαν κατά 3%, ενώ οι παραγγελίες για μη διαρκή αγαθά υποχώρησαν κατά 4,8%.

ΒΡΕΤΑΝΙΑ - ΕΠΙΤΟΚΙΑ Για «σημαντική και συγχρονισμένη ύφεση» στην παγκόσμια οικονομία, υποχώρηση των πιέσεων πληρωμών και «περιορισμό» της προσφοράς πιστώσεων έκανε λόγο η επιτροπή νομισματικής πολιτικής της Βρετανίας. Επισήμανε, επίσης, ότι η μείωση των επιτοκίων στη Βρετανία κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες από τον Οκτώβρη, η σημαντική υποτίμηση της στερλίνας και η χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής της κυβέρνησης έχουν προσφέρει ένα «ουσιαστικό κίνητρο» στην οικονομική δραστηριότητα της χώρας για το 2009.