Το βάθεμα της οικονομικής κρίσης, τα προγράμματα στήριξης των τραπεζών, τα δημόσια οικονομικά και η κλιμάκωση της επίθεσης των ευρωπαϊκών μονοπωλίων και κυβερνήσεων σε βάρος των λαών, βρέθηκαν στο επίκεντρο των συνόδων «Γιούρογκρουπ» και «ΕΚΟΦΙΝ», οι εργασίες των οποίων ξεκίνησαν χτες και ολοκληρώνονται σήμερα στις Βρυξέλλες.

Ωστόσο, η συνεδρίαση των δύο οργάνων των υπουργών Οικονομίας επισκιάστηκε από τη γνωστοποίηση και επιβεβαίωση της πληροφορίας ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να προχωρήσει σε Εκτακτη Σύνοδο Κορυφής, μέσα στο Φλεβάρη, με θέμα, φυσικά, την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της στις ευρωπαϊκές οικονομίες.

Για το θέμα αυτό θα συναντηθούν αύριο ο πρόεδρος της ΕΕ Μ. Μπαρόζο με τον πρωθυπουργό της Τσεχίας Μ. Τοπόλανεκ, η οποία προεδρεύει αυτό το εξάμηνο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, προκειμένου να καθορίσουν τις λεπτομέρειες της Συνόδου. Να υπενθυμίσουμε ότι την προηγούμενη βδομάδα, ανάλογη πρόταση για την πραγματοποίηση έκτακτης συνόδου κορυφής είχε κάνει ο Γάλλος πρόεδρος Ν. Σαρκοζί, η οποία αρχικά είχε απορριφθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ενδεικτικό της κινητικότητας που επικρατεί είναι ότι προχτές Κυριακή, ο Γάλλος πρόεδρος συναντήθηκε με τη Γερμανίδα καγκελάριο Α. Μέρκελ, ενώ και οι δύο πλευρές κρατούν μυστικό το αντικείμενο των μεταξύ τους συζητήσεων...

Αυτό όμως που δεν επιδέχεται αμφισβήτησης, είναι ότι η εξαπλούμενη οικονομική κρίση και το βάθος της έχουν οξύνει τις ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις, μεταξύ των μεγάλων χωρών της ΕΕ, αλλά και μεταξύ των μεγάλων και μικρότερων χωρών, καθώς κάθε χώρα επιδιώκει, στη δύσκολη αυτή στιγμή, να στηρίξει τα δικά της «εθνικά» συμφέροντα, τους δικούς της μονοπωλιακούς ομίλους. Από την άποψη αυτή, ενδεικτικές είναι και οι πρόσφατες δηλώσεις Σαρκοζί, σύμφωνα με τις οποίες, «οι γαλλικές αυτοκινητοβιομηχανίες πρέπει να εγκαθιστούν τα εργοστάσια τους σε γαλλικό έδαφος και όχι σε τρίτες χώρες, όπως η Τσεχία...». Από την πλευρά της η τσέχικη κυβέρνηση κατηγόρησε τον Γάλλο πρόεδρο ότι ενισχύει τις πολιτικές προστατευτισμού, καθώς και ότι θέτει σε κίνδυνο την επικύρωση της συνθήκης της Λισαβόνας (δεν έχει επικυρωθεί ακόμα από την Τσεχία).

Τα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι υπουργοί Οικονομίας είναι αυτά της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων στήριξης των τραπεζικών μονοπωλίων, τα οποία βρέθηκαν στα πρόθυρα της κατάρρευσης, αλλά και ο εκτροχιασμός των δημόσιων οικονομικών σε πολλές χώρες, εξέλιξη καθ' όλα δυσάρεστη, καθώς θέτει σε κίνδυνο τη σταθερότητα της νομισματικής ένωσης, δηλαδή του ευρώ.

Σε αυτό που όλοι τους συμφωνούν, είναι ότι η επίθεση σε βάρος των ευρωπαϊκών λαών πρέπει να συνεχιστεί και να ενταθεί. Δεν είναι μόνο ότι μέσω των προγραμμάτων στήριξης των μονοπωλιακών ομίλων «κοινωνικοποιούν» τις ζημίες των τελευταίων και τις μεταφέρουν στο κοινωνικό σύνολο. Επιπρόσθετα, εντείνουν την επίθεση διάλυσης των εργασιακών σχέσεων (πρόταση Σέρκας για εβδομάδα 65 ωρών), απαιτούν τη λήψη νέων δημοσιονομικών μέτρων (αύξηση εσόδων και περιορισμό δαπανών) στο όνομα της αντιμετώπισης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, τα οποία έχουν μεγαλώσει και από τα τρισ. ευρώ που έχουν διαθέσει στα προγράμματα στήριξης, αλλά και την προώθηση και άλλων «διαρθρωτικών αλλαγών», όπως τη συνέχιση των αντιασφαλιστικών ανατροπών, νέες επιδοτήσεις και επιχορηγήσεις προς τους εργοδότες, στο όνομα αντιμετώπισης της κρίσης κλπ.

Με εντατικότερους ρυθμούς συνεχίζει να υποχωρεί ο όγκος των παραγόμενων εμπορευμάτων από τα εργοστάσια της μεταποίησης σε μια εξέλιξη που έχει να κάνει με τα κρισιακά φαινόμενα, την πτώση της γενικότερης οικονομικής δραστηριότητας, φαινόμενα δηλαδή που αντανακλούν την κάθετη πτώση του επιπέδου της λαϊκής κατανάλωσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, η πτώση στη μεταποιητική παραγωγή για το μήνα Δεκέμβρη του 2008 - σε σύγκριση με το Δεκέμβρη του 2007 - έφτασε σε 9% ενώ η υποχώρηση σε μέσα επίπεδα για το 12μηνο 2008 διαμορφώνεται σε 4,2%. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι πλέον ο όγκος της καταγραφόμενης παραγωγής βρίσκεται 4,3% κάτω από τα επίπεδα του 2000, χρονιά από την οποία εφαρμόζεται η νέα ταξινόμηση από τη Στατιστική Υπηρεσία. Ταυτόχρονα, συνεχίζεται η συρρίκνωση στους λεγόμενους παραδοσιακούς κλάδους (κλωστοϋφαντουργία, δέρμα κ.ά.), σε μια εξέλιξη - επακόλουθο των γενικότερων αναδιαρθρώσεων σε παραγωγικούς κλάδους και τομείς της οικονομίας που ήδη είχαν συντελεστεί από τα πολλά προηγούμενα χρόνια.

Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία (στοιχεία Δεκέμβρη 2008):

• Μεταποίηση: Από τους 23 ταξινομούμενους κλάδους - μέσα επίπεδα έτους - οι 18 εμφανίζουν μείωση έναντι 5 που κινήθηκαν αυξητικά. Η πτώση στην κλωστοϋφαντουργία φτάνει σε 28,9%, στην ενδυμασία 10,8% κ.ά. Ο κλάδος «τρόφιμα - ποτά» σε μέσα επίπεδα 2008 εμφανίζει ισχνή άνοδο 1,2% αλλά ειδικά για το μήνα Δεκέμβρη υποχώρησε 4,3%.
• Ορυχεία - λατομεία: Σε μέσα επίπεδα 2008 καταγράφεται πτώση 4,3% και για το Δεκέμβρη πτώση 9,3%.
• Ηλεκτρισμός- φυσικό αέριο - νερό: Πτώση 1,4% στο 12μηνο και 7,6% το Δεκέμβρη.
• Γενικός δείκτης: Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η πτώση 3,7% στο 12μηνο και 8,7% το Δεκέμβρη.

Σε ό,τι αφορά την ταξινόμηση «κατά κύριες ομάδες βιομηχανικών κλάδων» - μέσα επίπεδα 2008 - όλες εμφανίζουν πτώση και συγκεκριμένα: Ενέργεια: -2,2%, ενδιάμεσα αγαθά: -7,4%, κεφαλαιουχικά αγαθά: -4%, διαρκή καταναλωτικά αγαθά: -8,1%, μη διαρκή καταναλωτικά αγαθά: -0,9%.

Στα κάτω με εντατικούς ρυθμούς συνεχίζει και η οικοδομική δραστηριότητα. Το Νοέμβρη του 2008 η επιφάνεια των υπό κατασκευή νέων οικοδομών ήταν μειωμένη 29,5% ενώ στον ίδιο μήνα ο αριθμός των νέων αδειών που εγκρίθηκαν από τις Πολεοδομίες μειώθηκε 21,2%. Σε μέσα επίπεδα 11μηνου 2008 η επιφάνεια των υπό ανέγερση οικοδομών μειώθηκε 18,1% και οι άδειες από τις Πολεοδομίες 16,2%.

Εγκαταλείπει το λιθάνθρακα η κυβέρνηση, ύστερα από μια διετία αντιπαραθέσεων και παρά τις σχετικές προβλέψεις στην έκθεση για τον Ενεργειακό Σχεδιασμό. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Ανάπτυξης, οι επενδύσεις για μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο τον λιθάνθρακα δε θα προχωρήσουν. Η ΔΕΗ είναι ήδη ενημερωμένη, για να αναπροσαρμόσει το επενδυτικό της σχέδιο, το οποίο προέβλεπε τουλάχιστον δύο μονάδες σε Αλιβέρι και Λάρυμνα περί τα 800 MW εκάστη. Αδεια έχει πάρει η «Endesa» (Μυτιληναίος) για 600 MW στη Βοιωτία, αναμένει η ΤΕΡΝΑ για 460 MW στο Μαντούδι και η «Edison» - ΕΛΠΕ, για 600 MW στον Αστακό.

Παρά το ενδιαφέρον για λιθανθρακικές μονάδες στην Ελλάδα, στο εξωτερικό εγκαταλείπονται. Σε Γερμανία, Βρετανία, Σουηδία, ΗΠΑ και αλλού σταματούν ή ακυρώνονται οι επενδύσεις, επειδή αυξάνονται: Οι τιμές του λιθάνθρακα. Το κόστος κατασκευής των μονάδων. Το κόστος συλλογής και αποθήκευσης των αποβλήτων, αλλά και οι τιμές για τα δικαιώματα εκπομπής ρύπων. Με απλά λόγια, μειώνονται τα κέρδη.

Η κυβερνητική επιλογή αποδεικνύει και πάλι την έλλειψη ενεργειακού σχεδιασμού μακράς πνοής, που θα λαμβάνει υπόψη τα λαϊκά συμφέροντα. Η κυβέρνηση εμφανίζεται να λαμβάνει υπόψη της τις αντιδράσεις ενάντια στο λιθάνθρακα, αλλά στην πραγματικότητα ακυρώνει σχέδια που κρίνονται αμφίβολης επιχειρηματικής προοπτικής στις σημερινές συνθήκες.

Την ίδια ώρα, όμως, ευνοεί το φυσικό αέριο. «Συμπτωματικά», είδε το φως της δημοσιότητας έκθεση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, η οποία προβλέπει έλλειμμα φυσικού αερίου το 2010 και ζητά: να ανοίξει η αγορά και με άλλους προμηθευτές εκτός της ΔΕΠΑ, να γίνονται και απευθείας εισαγωγές φυσικού αερίου από μεγάλους καταναλωτές, να μπορούν να αποθηκεύουν αέριο στις υφιστάμενες υποδομές και σε νέες, να αναβαθμιστεί η δυνατότητα ροής των αγωγών. Ταυτόχρονα, νέες διευκολύνσεις προωθούνται για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, από τις οποίες προσδοκούν τεράστια κέρδη οι πολυεθνικές της ενέργειας.

Σε σχόλιό του, για τις εξελίξεις στην οικονομία, το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ τονίζει:

«Οι εργάτες, οι αυτοαπασχολούμενοι και οι μικρομεσαίοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η ΕΕ, οι τράπεζες, οι βιομήχανοι, τα κόμματα που τους υπηρετούν, αποτελούν μια εχθρική συμμαχία που βρίσκεται απέναντί τους. Το σχέδιό τους είναι να φορτώσουν τις συνέπειες της δικής τους κρίσης στα λαϊκά στρώματα. Οι αυταπάτες, η αναμονή, η μοιρολατρία είναι σήμερα επικίνδυνες. Οι εργάτες και οι αυτοαπασχολούμενοι δεν έχουν άλλο δρόμο από το να οργανώσουν τη δική τους συμμαχία, να ανασυντάξουν το κίνημά τους και να περάσουν στην αντεπίθεση, διεκδικώντας σύγχρονα δικαιώματα στο εισόδημα και στην εργασία, ριζικές αλλαγές στην οικονομία, ώστε η ανάπτυξη να υπηρετεί τις δικές τους ανάγκες».