Για την αναγραφή ή μη του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες, το διαχωρισμό Εκκλησίας - Κράτους, αλλά και τον κίνδυνο διαχωρισμού του λαού με βάση τις θρησκευτικές του αντιλήψεις, που ελλοχεύει, μίλησε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Ορέστης Κολοζώφ, στο ραδιόφωνο του «902».

Παρατίθεται ολόκληρη η συνέντευξη στον δημοσιογράφο Γιάννη Ευσταθίου:

- Πέρα από το θέμα της αναγραφής ή όχι. Επισημάνατε κάτι στη δήλωσή σας χτες (σ.σ. προχτές), το οποίο είναι ίσως το σημαντικότερο, είπατε ότι το ΚΚΕ είναι αντίθετο με το διαχωρισμό του λαού με βάση τις θρησκευτικές του αντιλήψεις. Διαβλέπετε έναν τέτοιο κίνδυνο;

- Οταν αρχίζουν και πολώνονται τα πράγματα γύρω από θέματα που αφορούν τη συνείδηση του ανθρώπου, όπως είναι το θρησκευτικό συναίσθημα, καταλαβαίνετε ότι δημιουργούνται εντάσεις. Παίρνουν το πάνω χέρι τάσεις ακραίες, που συμπαρασύρουν ιδιαίτερα τον κόσμο, ο οποίος δεν είναι σε θέση να πάει σε βάθος γύρω απ' αυτήν την υπόθεση, αισθάνεται ότι απειλείται η πίστη του, η θρησκεία του και, φυσικά, έρχεται σε ρήξη. Το έχουμε δει πολλές φορές, και στη χώρα μας, αλλά και διεθνώς, αυτό το συναίσθημα υπεράσπισης της θρησκείας με άκριτο τρόπο, που βάζει στην άκρη πια κάθε λογική.

- Λέτε, δηλαδή, ότι ίσως οι αντιπαραθέσεις να ξεπεράσουν το όριο και να έχουν άλλου είδους εξελίξεις;

- Τουλάχιστον η εμπειρία της κοινωνίας που ζούμε αυτό δείχνει. Δεν είναι μακριά οι χώρες όπου επικρατούν τέτοιου είδους απόψεις, σε άλλα θρησκεύματα, αλλά και χριστιανικές θρησκείες και έχουμε τέτοιες συγκρούσεις και εντάσεις, που τελικά δεν οδηγούν σε λύσεις των προβλημάτων.

- Στο επίμαχο σημείο. Θα πρέπει να αναγράφεται το θρήσκευμα στην ταυτότητα;

- Κατ' αρχήν, να σημειώσουμε ότι στη χώρα μας υπάρχει μια καθυστέρηση σε σχέση με άλλες χώρες, όπου επικράτησε η αστική επανάσταση. Από τη γαλλική επανάσταση, ακόμα, υπήρξε ένα ξεκαθάρισμα γύρω απ' αυτά τα ζητήματα και ο πλήρης διαχωρισμός της θρησκείας από το κράτος. Το ένα δεν παρεμβαίνει στις λειτουργίες του άλλου. Σε μας, αυτό το ζήτημα δεν έχει διευθετηθεί, βρίσκεται σε εκκρεμότητα. Επομένως, είναι λογικό να έχουμε τέτοιου είδους παρενέργειες, όπως στο θέμα των ταυτοτήτων.

Ορισμένοι έχουν μια ανησυχία ότι μη αναγραφή του θρησκεύματος επάνω στην ταυτότητα ταυτίζεται με το να μπει στην άκρη η θρησκεία. Η ταυτότητα είναι ένα έγγραφο του κράτους, όπως κάθε πιστοποιητικό που εκδίδεται από το κράτος και δεν έχει καμία σχέση με τη συνείδηση του ανθρώπου που το έχει, με τη φυλή του, με τις πεποιθήσεις του και τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις. Θα μπορούσε να πει ένας μαρξιστής, να μπει και η πεποίθηση η φιλοσοφική του ανθρώπου μέσα στην ταυτότητα. Το θέμα δεν μπορεί να προχωρήσει έτσι, νομίζω ότι το πιο καλό είναι να μην υπάρχει τίποτα γραμμένο. Διαφορετικά, υπάρχει και η πλευρά που έχει να κάνει με τις προκαταλήψεις, σχετικά με τον άνθρωπο που διαφοροποιείται από ένα σύνολο που είναι πλειοψηφικό, μπορούν να δημιουργηθούν καταστάσεις που θα βρίσκονται σε αντίθεση με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εγώ θα ήθελα, για να καταλάβετε τι λέω, να πάμε σε ένα κράτος, π.χ., στο Ιράν όπου υπάρχει το Ισλάμ που έχει εχθρική στάση προς κάθε άλλη θρησκεία, ιδιαίτερα εκείνα τα στρώματα που είναι πιο ριζοσπαστικά. Το να διευκρινίζεται εκεί, στην ταυτότητα, ότι ένας δεν είναι ισλαμιστής αλλά χριστιανός, αυτό μπορεί να του στοιχίσει ακόμα και τη ζωή. Πολύ περισσότερο, σε μια κοινωνία, όπου η πλειοψηφία ανήκει σε μια συγκεκριμένη θρησκεία, δεν υπάρχει καμία αναγκαιότητα να μπει μέσα στην ταυτότητα η θρησκευτική πεποίθηση. Αν ρωτήσεις έναν σχετικά με τους Ελληνες, αν γνωριστεί κάποιος με έναν Ελληνα, αυτόματα πάει η σκέψη του ότι ο Ελληνας είναι χριστιανός ορθόδοξος, χωρίς να είναι στην ταυτότητά του. Μπορεί ο άνθρωπος αυτός να είναι καθολικός, όμως, επειδή επικρατεί αυτή η θρησκεία, αυτή η εντύπωση δημιουργείται. Οταν όμως είναι γραμμένο σε ένα έγγραφο και πάει κάποιος να πιάσει δουλιά και αντί να γράφει χριστιανός ορθόδοξος, γράφει - δε λέω μωαμεθανός ή καθολικός που τα έχουμε συνηθίσει - γράφει άθεος, καταλαβαίνετε ότι δημιουργεί δυσπιστία αμέσως στο χώρο όπου θα πάει να αναπτύξει κάποια δραστηριότητα.

- Η υπόθεση με τις ταυτότητες προκύπτει από τη σχέση Εκκλησίας - πολιτείας. Η συζήτηση, όμως, δεν έχει επεκταθεί, δεν έχει ξεπεράσει το θέμα των ταυτοτήτων, έτσι ώστε να συζητήσουμε πια τι θα γίνει με το διαβόητο διαχωρισμό. Και το ρωτάω αυτό, γιατί είναι πάγια θέση του ΚΚΕ...

- Υπήρχε μια ευκαιρία στην προηγούμενη Βουλή, όπου εμείς θέσαμε το θέμα, με την αναθεώρηση του Συντάγματος να ξεκαθαρίσει το θέμα, τα δύο μεγάλα κόμματα αρνήθηκαν κάτι τέτοιο, θεωρούν ότι ακόμα δεν είναι ώριμα τα πράγματα για να προχωρήσουν σε μια τέτοια λύση του ζητήματος. Ομως ακριβώς το θέμα των ταυτοτήτων και μια σειρά άλλα συναφή ζητήματα δείχνουν ότι έχει ωριμάσει αυτό το ζήτημα. Και δεν είναι θέμα, αν το λέει ή δεν το λέει η ΕΕ, αν είναι ή δεν είναι οδηγία της να μην υπάρχουν μέσα στις ταυτότητες διάφορα ευαίσθητα στοιχεία. Το θέμα είναι ουσιαστικό. Ενα έγγραφο κρατικό δεν μπορεί να έχει ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, που έχουν σχέση με συνείδηση, φυλή, θρησκευτικές πεποιθήσεις.

Είναι φανερό ότι πρέπει να εναρμονιστεί και το Σύνταγμά μας, που προβλέπει αυτά τα ζητήματα. Παρά το γεγονός πως παραδέχεται ως επικρατέστερη θρησκεία την ορθόδοξη χριστιανική, παρ' όλα αυτά προστατεύει τον πολίτη και του δίνει το δικαίωμα να έχει οποιαδήποτε πίστη θέλει. Αυτό πρέπει να εκφράζεται και με τα επίσημα ντοκουμέντα του κράτους, που θα πρέπει απλά να πιστοποιούν την ταυτότητα του ανθρώπου και τίποτα παραπάνω.

«Ενα βήμα μπρος και δύο πίσω» έκανε τελικά η κυβέρνηση στο θέμα της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες και τώρα προσπαθεί να βρει φόρμουλα αναδίπλωσης και υπαναχώρησης, προκειμένου να μετακυλίσει την επίλυση του ζητήματος για αργότερα.

Η κυβέρνηση χτες προσπάθησε να χαμηλώσει τους τόνους και το ρόλο του «πυροσβέστη» ανέλαβε ο υπουργός Παιδείας Π. Ευθυμίου, ο οποίος συναντήθηκε με τον αρχιεπίσκοπο κ. Χριστόδουλο. Στη συνάντηση αυτή καταβλήθηκε σαφής προσπάθεια να υποβαθμιστεί το θέμα των ταυτοτήτων και να ρίξει νερό στο κρασί της η κυβέρνηση.

Αντίθετα, και με χτεσινές δηλώσεις αμετακίνητοι φαίνεται να παραμένουν προς το παρόν στις απόψεις τους ο υπουργός Δικαιοσύνης Μ. Σταθόπουλος και ο πρόεδρος της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Κ. Δαφέρμος, παρόλο που δέχονται βολές και κριτική από κυβερνητικά στελέχη για αιφνιδιαστικό τρόπο ανακίνησης της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες.

Πληροφορίες φέρνουν την κυβέρνηση να προσανατολίζεται στα δεκανίκια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δηλαδή να παραπέμψει το θέμα για τις ταυτότητες σε οδηγίες της ΕΕ και να επικαλεστεί την υποχρέωση της χώρας μας να συμμορφωθεί με τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Αλήθεια, όταν υπαναχωρεί η κυβέρνηση στην αναγραφή του θρησκεύματος, τι θα κάνει και πότε θα βάλει ζήτημα διαχωρισμού Κράτους και Εκκλησίας;

Ο υπουργός Δικαιοσύνης Μ. Σταθόπουλος και χτες υποστήριξε ότι η απόφαση της Αρχής είναι οριστική και δεν υπόκειται σε έγκριση ή επικύρωση από οποιοδήποτε άλλο όργανο ή διοικητική αρχή. Παράλληλα, ο Μ. Σταθόπουλος έκανε και τρεις διευκρινίσεις:

- Οι υπάρχουσες αστυνομικές ταυτότητες δεν είναι παράνομες και εξακολουθούν να ισχύουν, όσο δεν αντικαθίστανται.

- Απαιτείται κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα μέχρι να εφαρμοστεί η απόφαση της Αρχής, καθώς το υπουργείο Δημόσιας Τάξης είναι υποχρεωμένο να εκδώσει σχετικές εγκυκλίους με οδηγίες προς τα αρμόδια όργανα.

- Αν και η απόφαση της Αρχής Δεδομένων είναι οριστική υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο και μόνο το Συμβούλιο της Επικρατείας μπορεί να ακυρώσει την ισχύ της, εφόσον την κρίνει παράνομη.

Σχετικά με αυτούς που εστιάζουν την κριτική τους μόνο στην αναγραφή του θρησκεύματος, ο Μ. Σταθόπουλος επανέλαβε ότι η απόφαση της Αρχής αφορά και άλλα τρία δεδομένα (δακτυλικά αποτυπώματα, επάγγελμα και όνομα συζύγου) και επικαλέστηκε τις αρχές προστασίας των μειονοτήτων.

«Κακώς δημιουργούμε θέμα θρησκευτικό ή εκκλησιαστικό, είπε. Είναι θέμα προστασίας της προσωπικότητας της μειοψηφίας και του μεμονωμένου ατόμου. Και η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων δεν υπόκειται στην αρχή της πλειοψηφίας. Η πλειοψηφία ποτέ δεν μπορεί να αποφασίζει ότι καταργεί τα ατομικά δικαιώματα των μειοψηφιών».

Σε διαφορετικό μήκος κύματος κινήθηκαν οι δηλώσεις του υπουργού Παιδείας Π. Ευθυμίου, ο οποίος μετά τη συνάντηση με τον κ. Χριστόδουλο προσπάθησε να υποβαθμίσει το θέμα των ταυτοτήτων και μίλησε για κοινό ζητούμενο της Εκκλησίας και Πολιτείας, που έχει ως στόχο «την τόνωση του πνευματικού έργου της Εκκλησίας».

Ενδεικτικό των προθέσεων είναι ότι ο υπουργός Παιδείας είπε στους δημοσιογράφους: «Δε θα έχουμε καθόλου δηλώσεις για τις ταυτότητες. Συζητήσαμε και αυτό το θέμα, αλλά θα μας επιτρέψετε να μην κάνουμε δηλώσεις».

Ωστόσο, εισέπραξε το σχολιασμό του κ. Χριστόδουλου, ο οποίος δήλωσε: «Αν μου επιτρέπει ο κ. υπουργός θα σας έλεγα ότι συνεζητήσαμε εν εκτάσει το θέμα αυτό. Είπαμε ότι πρέπει να επικρατήσει ψυχραιμία, να κυριαρχήσει η νηφαλιότητα προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ζήτημα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, επομένως, εν θερμώ δεν πρόκειται να γίνει τίποτα».

Πάντως, και στη συνάντηση που πραγματοποίησαν χτες το απόγευμα οι υπουργοί Β. Παπανδρέου, Μ. Χρυσοχοΐδης και Γ. Παπανδρέου, αν και συζήτησαν και για το θέμα των ταυτοτήτων, ωστόσο αποφάσισαν να το παραπέμψουν σε επιτροπές και να διεξαχθεί διάλογος εν ευθέτω χρόνω.

Συνάντηση χτες με τον υπουργό Δικαιοσύνης Μ. Σταθόπουλο και τον πρόεδρο της Αρχής Δεδομένων Κ. Δαφέρμο είχε ο πρόεδρος του Συνασπισμού Ν. Κωνσταντόπουλος, ο οποίος σε δηλώσεις του κατηγόρησε την κυβέρνηση για αναδίπλωση στο πρόβλημα με τις ταυτότητες, που υπαγορεύεται από πολιτικές σκοπιμότητες.

Ο συνταγματολόγος Δ. Τσάτσος δήλωσε ότι είναι σωστό το γεγονός ότι στην απόφαση της Αρχής Δεδομένων δεν αφήνεται ούτε η προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Επίσης, συμπαρατάχτηκε με τον υπουργό Δικαιοσύνης Μ. Σταθόπουλο, επισημαίνοντας ότι ήταν σωστή η πρωτοβουλία του να μην αφήσει να κοιμούνται κάποια πράγματα, τα οποία, όπως χαρακτηριστικά είπε, «όταν κοιμούνται δε δημιουργούν προβλήματα».

Με φαρισαϊσμούς προσπαθεί η κυβέρνηση να αποφύγει το σκόπελο της αναγραφής ή μη του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες, καθώς δεν επιθυμεί να διαταράξει τις αγαστές σχέσεις της με το Ιερατείο.

Συγκεκριμένα, χτες το απόγευμα, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στο υπουργείο Προεδρίας, με τη συμμετοχή των υπουργών Προεδρίας, Εξωτερικών και Δημόσιας Τάξης και του αρχηγού της ΚΥΠ. Αντικείμενο της συνάντησης ήταν νομοσχέδιο της κυβέρνησης για τη χορήγηση ιθαγένειας και τη μεταναστευτική πολιτική. Ειδικότερα, το νομοσχέδιο αναμένεται να αντιμετωπίσει ζητήματα, όπως η αφαίρεση ιθαγένειας από Ελληνες κατά το παρελθόν, η μη απόδοση ιθαγένειας σε Ελληνες της διασποράς τα προηγούμενα χρόνια, το πώς θα αντιμετωπιστεί το μεταναστευτικό κύμα προς τη χώρα, πώς θα αποκτούν την ελληνική ιθαγένεια οι μετανάστες και τι ταυτότητα θα χορηγείται στους Βορειοηπειρώτες που ζουν κι εργάζονται εδώ και χρόνια στην Ελλάδα. Το νομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί σύντομα στη Βουλή, καθώς τώρα η υπουργός Προεδρίας βρίσκεται στη διαδικασία συλλογής υπογραφών από τους συναρμόδιους υπουργούς.

Μετά το τέλος της συνάντησης, οι δημοσιογράφοι ρώτησαν και για το ζήτημα της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου έσπευσε να υποστηρίξει ότι «χρειάζεται νηφάλιος διάλογος κι όχι όξυνση των σχέσεων Κράτους - Εκκλησίας». Οτι «δεν πιστοποιείται η θρησκευτική πίστη με ένα δελτίο ταυτότητας». Οτι «το όποιο κράτος δε δικαιούται να κρίνει τον πολίτη με βάση το τι πιστεύει». Και μετά απ' όλα αυτά φρόντισε να υπενθυμίσει ότι τα παραπάνω είναι προσωπικές του απόψεις κι όχι της κυβέρνησης, πως δεν είναι ο αρμόδιος υπουργός για να χειριστεί το ζήτημα και να απαντήσει επ' αυτού και πως η κυβέρνηση θα αποφασίσει για τα παραπέρα βήματα.

Την ίδια ακριβώς γραμμή ακολούθησε και η υπουργός Προεδρίας Βάσω Παπανδρέου, που με τη σειρά της ισχυρίστηκε και αυτή ότι χρειάζεται «νηφαλιότητα» στην αντιμετώπιση του θέματος. Σε ερώτηση για το αν η γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, να μην αναγράφεται το θρήσκευμα, είναι δεσμευτική για την κυβέρνηση, η υπουργός απάντησε: «Υπάρχουν νόμοι και οι νόμοι είναι δεσμευτικοί για την κυβέρνηση» και μετά αποχώρησε.

Αυτό το πυροτέχνημα πρακτικά δε σημαίνει τίποτα και στοχεύει σε άγρα εντυπώσεων, καθώς στην ελληνική αστική δημοκρατία αυτός που νομοθετεί και καθορίζει αν το θρήσκευμα θα αναγράφεται ή όχι είναι η κυβέρνηση.