MotionTeam

Κατάμεστο το αμφιθέατρο όπου έγινε η χτεσινή εκδήλωση

«Η αντικομμουνιστική επίθεση, την οποία το Κόμμα μας έχει καταγγείλει και έχει απαντήσει, θέλουμε να υπογραμμίσουμε, και στη σημερινή εκδήλωση, ότι θα συνεχιστεί και θα ενταθεί. Δεν πρόκειται για συνωμοσιολογία, όπως αρέσκονται να λένε εκείνοι, που είναι μάλιστα από τους εμπνευστές και πρωτεργάτες της αντικομμουνιστικής επίθεσης. Θα συνεχιστεί, δίνοντας έμφαση στην Ιστορία του ΚΚΕ. Ηδη, διάφορα κέντρα της πλουτοκρατίας έχουν σχεδιάσει και ετοιμάζονται να βάλουν σε ενέργεια τις κατασκευές τους.

Δεν παράγουν μόνο οι ίδιοι όσα μηχανεύονται. Αξιοποιούν ταυτόχρονα και διάφορα κείμενα, βιβλία ή και προσωπικές μαρτυρίες του οπορτουνιστικού χώρου, για να τεκμηριώσουν δήθεν του λόγου τους το αληθές. Δείτε το σίριαλ των δημοσιευμάτων για τις υποθέσεις Μπελογιάννη και Πλουμπίδη.

Επιτρέψτε μία συμβουλή προς τις νέες γενιές: Μην παίρνετε τίποτα τοις μετρητοίς, προτού επιδιώξετε να μάθετε. Μην παίρνετε άκριτα οι νέοι κομμουνιστές, οι φίλοι της ΚΝΕ, ούτε αυτά που σας λέμε εμείς. Σκεφτείτε τα, μελετήστε, συγκρίνετε και μετά καταλήξτε. Το ΚΚΕ δε φοβάται να βάλει τις θέσεις του, τις αναλύσεις του, σε δημόσια δοκιμασία. Δε φοβάται να ακούσει διαφορετικές γνώμες. Είμαστε έτοιμοι να τις συζητήσουμε.

MotionTeam

Ο Μάκης Μαΐλης στο βήμα της χτεσινής εκδήλωσης

Επαγγελματίες αντικομμουνιστές, που ορισμένοι διδάσκουν σε αυτό το χώρο, και που έχουν κάνει την αυθαιρεσία και το αναποδογύρισμα της Ιστορίας μεθοδολογικά εργαλεία τους, είπαν πολλές φορές ότι το ΚΚΕ πίσω από τους εθνικοαπελευθερωτικούς στόχους έκρυβε τον πραγματικό στόχο του, δηλαδή τη βίαιη κατάληψη της εξουσίας. Και τα γράφουν αυτά σε πείσμα και των ιστορικών ντοκουμέντων για το τι έλεγε το ΚΚΕ κατά τη δεκαετία του 1940, και για το τι έκανε το ΚΚΕ την ίδια δεκαετία.

Το ΚΚΕ ποτέ δεν απέκρυψε τη στρατηγική του. Να τι έλεγε η εισήγηση της Κεντρικής Επιτροπής στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ τον Δεκέμβρη του 1942: «Αυτή είναι σήμερα η δική μας θέση, αυτός ο άμεσος πολιτικός σκοπός του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας. Ναι, αλλά μήπως ξεχνάμε τον τελικό στρατηγικό σκοπό του Κόμματος; Δηλ. τον αγώνα για το σοσιαλισμό και την οριστική απελευθέρωση του λαού μας από κάθε πολιτικό ζυγό και εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο; Οχι μόνο δεν τον ξεχνάμε αυτό το σκοπό, μα αντίθετα η σημερινή μας πολιτική έναντι του ξένου καταχτητή ίσα - ίσα μας ανοίγει το δρόμο για την πραγματοποίηση και των παραπέρα στρατηγικών σκοπών του ΚΚΕ».

Την ίδια αντίληψη για τη στρατηγική εξέφρασε και η Απόφαση της 11ης Ολομέλειας της ΚΕ το 1945, στην οποία διαβάζουμε για το Δεκέμβρη του '44: «Ο αγώνας του Δεκέμβρη είναι μια παλλαϊκή ένοπλη αντίσταση ενάντια στο πραξικόπημα της αντίδρασης που ήθελε να ανακόψει με τη βία την ομαλή και ειρηνική δημοκρατική εξέλιξη της χώρας».

Ανεξάρτητα από το πώς κρίνουμε σήμερα αυτές τις τοποθετήσεις, το περιεχόμενό τους κάνει σαφές ότι το ΚΚΕ κάθε άλλο παρά έκρυβε τη στρατηγική του στόχευση. Αν το ΚΚΕ έκρυβε τους σκοπούς του, θα ήταν ανάξιο του ονόματός του. Αλλά θα αποτελούσε και αυτοϋπονόμευση του σκοπού του, αν έλεγε άλλα, για να κάνει στη συνέχεια άλλα. Ομως το ζήτημα το σχετικό με το σκοπό του ΚΚΕ δεν ήταν αυτό, ήταν άλλο, που οι κατήγοροί μας μάλλον δεν αντιλαμβάνονται.

Το Κόμμα μας, παρά την τεράστια συνεισφορά και τον πρωταγωνιστικό ρόλο του, δεν μπόρεσε να διαμορφώσει τη στρατηγική που θα οδηγούσε προς την επαναστατική επίλυση του προβλήματος της πολιτικής. Ακριβώς γι' αυτό οδηγήθηκε στην υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο εγγλέζικο στρατηγείο της Μ. Ανατολής το 1943 και αργότερα στις συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας. Οι τέτοιες επιλογές υπηρετούσαν τη διατήρηση και διεύρυνση της «εθνικής ενότητας», που το ΚΚΕ είχε θέσει πάνω απ' όλα. Δε διαμόρφωσε τις υποκειμενικές προϋποθέσεις μιας πορείας που μπορούσε να οδηγήσει στη νίκη. Πρώτα απ' όλα, δεν εκτίμησε σωστά τη σύμπλεξη του κοινωνικοταξικού περιεχομένου της λαϊκής πάλης με το εθνικοαπελευθερωτικό. Το γεγονός, δηλαδή, ότι η αντίθεση κεφάλαιο - εργασία οξυνόταν στις συνθήκες του πολέμου, στη διάρκεια του οποίου έφτασαν στο ανώτατο σημείο όξυνσης όλες οι αντιθέσεις.

Αυτή η περίοδος μάς δίνει πολλά ακόμα διδάγματα. Επιτρέψτε να απαριθμήσω ορισμένα μόνο:

1. Η εργατική πρωτοπορία οφείλει να οξύνει την ταξική πάλη, να ενθαρρύνει την αυτενέργεια και την πρωτοβουλία των λαϊκών μαζών, να τις διαπαιδαγωγεί και να διδάσκεται από τη γενίκευση της πείρας τους, να ανεβάζει το επίπεδο συνειδητοποίησής τους. Ορος γι' αυτά είναι η αυτοτελής δράση του Κόμματος.

Το τελευταίο σημαίνει και αναδιάταξη των συμμαχιών που μπορεί και πρέπει να πραγματοποιηθούν, εφόσον χρειαστεί. Οι συμμαχίες, βεβαίως, και αναγκαίες είναι και προϋποθέτουν συμβιβασμούς. Τέτοιους όμως, που δε θα θίγουν την προώθηση της στρατηγικής του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Στο ΕΑΜ, εκτός από το ΚΚΕ, συμμετείχαν και δυνάμεις σοσιαλδημοκρατικές, φιλελεύθερες, γενικά αστικής πολιτικής κατεύθυνσης. Επρεπε να θεωρηθεί βέβαιο ότι, εξαιτίας των ταλαντεύσεων που προσιδιάζουν στη φύση τέτοιων κομμάτων, δε θα είναι διατεθειμένα να φτάσουν μέχρι το τέλος του δρόμου. Αρα δεν ήταν δυνατό η εργατική τάξη να βαδίσει μαζί τους σε όλες τις φάσεις της πάλης, πολύ περισσότερο όσο πλησίαζε το τέλος της Κατοχής και το ζήτημα τού "ποιος - ποιον" ετίθετο επί τάπητος. Στην ουσία, το "ποιος - ποιον" άρχισε να προβάλλει καθαρά μετά το Στάλινγκραντ.

2. ΕΑΜ - Δεκέμβρης και στη συνέχεια ο ΔΣΕ: Είναι η φάση που μεγάλες εργατικές και λαϊκές μάζες βγαίνουν στο προσκήνιο, με πρώτη την εργατική τάξη ως ηγετική δύναμη αυτών των αγώνων. Την εργατική τάξη, δίχως να έχει καμία σημασία ως προς το ζητούμενο, ότι αυτή η τάξη ήταν τότε μειοψηφική δύναμη στην ελληνική κοινωνία, ως ποσοστό στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό. Και αποδείχθηκε, για πολλοστή φορά, ότι από το σύνολο αυτού που λέμε λαός, μόνο αυτή η τάξη είναι σε θέση να συσπειρώσει σε πορεία προς τα εμπρός τα άλλα λαϊκά στρώματα, δηλαδή τις μικροαστικές δυνάμεις του χωριού και της πόλης.

3. Το αστικό κράτος δεν μετασχηματίζεται. Το αστικό κράτος πρέπει να τσακιστεί αμέσως. Καμία ιστορικά απερχόμενη τάξη δεν παραδίδει την εξουσία της οικειοθελώς. Το κράτος ήταν και είναι ταξικό από γεννησιμιού του. Κράτος υπερταξικό δεν υπήρξε, δεν υπάρχει. Συστατικό και στη φύση του είναι και η βία. Το θέμα είναι για ποιον τύπο κράτους μιλάμε. Το θέμα είναι εναντίον τίνος στρέφεται η βία του. Ποιων τα συμφέροντα υπερασπίζει.

MotionTeam

Ο Γιώργος Μαργαρίτης

Στη διάρκεια των μαχών, οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν αεροπλάνα (καταδιωκτικά "Σπιτφάιρ", μαχητικά "Μποφάιτερς", αλλά και βομβαρδιστικά "Ουέλιγκτον"!) με ρουκέτες, βόμβες και πολυβόλα ενάντια στις θέσεις του ΕΛΑΣ, αλλά και σε τυφλά χτυπήματα ενάντια στις λαϊκές συνοικίες. Το ίδιο έπραξαν και τα πυροβόλα των πολεμικών πλοίων στον Πειραιά ή στο Φάληρο, ενώ ισχυρό πυροβολικό εγκατεστημένο στην Ψυττάλεια, στο Φάληρο και στο Χαρβάτι πραγματοποιούσε ισχυρούς βομβαρδισμούς στην πόλη».

Μιλώντας για την «πτωματολογία» που αναπτύχθηκε και τον αριθμό των θυμάτων που αποδόθηκε στον ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ, σημείωσε:

«Ο αριθμός των θυμάτων της μάχης της Αθήνας είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, καθότι γύρω από αυτόν στήθηκε ένας πρωτοφανής προπαγανδιστικός σχεδιασμός. Ο ίδιος ο Τσόρτσιλ σε άκρως απόρρητο σήμα του στην αγγλική πρεσβεία της Αθήνας στις 19 Ιανουαρίου 1945 δίνει σαφείς οδηγίες για το πώς πρέπει να οργανωθεί η επιχείρηση δυσφήμησης του ΕΛΑΣ: με "μαρτυρίες προθύμων" να καταγγείλουν "ακρότητες του ΕΛΑΣ" και με συνέχιση της εκταφής πτωμάτων.

Σχεδόν το σύνολο των εκταφέντων πτωμάτων αποδόθηκε αρχικά σε "σφαγιασθέντες υπό των κομμουνιστών" και πάνω σε αυτό άρχισαν ευθύς αμέσως ποινικές διώξεις ενάντια στους "δημίους", ενάντια σε αγωνιστές του ΚΚΕ και του ΕΛΑΣ δηλαδή. Μερικοί από αυτούς χρεώθηκαν ως και 300 θανάτους έκαστος. Μέσα σε κλίμα γενικής υστερίας πιστώθηκαν ως και εκατό χιλιάδες "αγρίως σφαγιασθέντες" στη δράση του ΚΚΕ.

Προφανής στόχος αυτής της εκστρατείας ήταν η υπονόμευση και η εκ των προτέρων ακύρωση της οποιαδήποτε συμφωνίας θα υπογραφόταν ανάμεσα στην κυβέρνηση Πλαστήρα και στο ΕΑΜ - ΚΚΕ. Η πτωματολογία δεν κόπασε, ακόμα και όταν η Ιατροδικαστική Υπηρεσία το Μάιο (στην Υπηρεσία αυτή επιφανές στέλεχος ήταν ο Καψάσκης, βασικός ιατροδικαστής της Χούντας που έβρισκε "φυσιολογικούς" όλους τους θανάτους από βασανιστήρια ή δολοφονίες) δήλωσε ότι "μόνο" 1.700 νεκροί μπορούν να αποδοθούν σε εκτελέσεις. Εφευρέθηκε μάλιστα το πρόσχημα της «ηθικής αυτουργίας» σύμφωνα με το οποίο οποιοδήποτε μέλος του ΚΚΕ ή του ΕΑΜ μπορούσε να δικαστεί για όποιον πραγματικό ή υποτιθέμενο φόνο έγινε στα Δεκεμβριανά ή την Κατοχή. Κάπως έτσι, ακόμα και η ετεροβαρής Συμφωνία της Βάρκιζας έμεινε κείμενο κενό περιεχομένου και η Ελλάδα μπήκε στο δρόμο προς τον εμφύλιο πόλεμο».

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Γ. Μαργαρίτης, αναφέρθηκε στη μεταπολεμική σύγκλιση που έφερε κοντά και τελικά ενσωμάτωσε σε ένα και το αυτό πολιτικό και κοινωνικό σύστημα την εξόριστη βασιλική κυβέρνηση και ένα σημαντικό μέρος του κατοχικού κράτους. Οπως είπε, «ο κοινός των δύο αντίπαλος που αρχικά εξοβελίστηκε από την πολιτική και κοινωνική ζωή και αργότερα πολεμήθηκε ενεργά στον μακρόχρονο εμφύλιο, προερχόταν εδώ από τις δυνάμεις της Αντίστασης, εκείνες που λογικά θα είχαν πρωτεύουσα θέση στο μεταπολεμικό πολιτικό σκηνικό. Ετούτη εδώ η χαρακτηριστικά ελληνική "ανωμαλία" αξίζει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα.

Η διάσταση όμως των γεγονότων, η ποιότητα των εξελίξεων, ο μακρόχρονος εμφύλιος, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πίσω από αυτήν την ανορθόδοξη ανασύνθεση των πολιτικών δυνάμεων της χώρας κρύβονταν, ως ουσιαστικοί υπεύθυνοι, οικονομικοί και κοινωνικοί παράγοντες».

Και εξήγησε: «Η ανάπτυξη και η αναδιάρθρωση του ελληνικού καπιταλισμού στα χρόνια της Κατοχής είναι κάτι που τώρα μόλις γίνεται αντικείμενο έρευνας και μελέτης. Αυτά που ήδη γνωρίζουμε ερμηνεύουν τις τότε εξελίξεις. Μερικοί, λίγοι, είχαν αποκτήσει τεράστιες περιουσίες ή είχαν πολλαπλασιάσει τις ήδη υπάρχουσες. Αυτές υπερασπίζονταν οι ίδιοι, το κράτος των Παπανδρέου και των Αγγλων. Η "εξομάλυνση" της πολιτικής ζωής που οι Βρετανοί επιδίωκαν, έπρεπε να γίνει ακριβώς με αυτό το στόχο. Ο ελληνικός καπιταλισμός, δοσιλογικός ή μη, έπρεπε να μείνει αλώβητος, να κυριαρχήσει απόλυτα στη χώρα - πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά - γιατί μόνο έτσι ο αγγλικός ιμπεριαλισμός θα μπορούσε να έχει μία σταθερή βάση για την κυριαρχία του στη χώρα».

MotionTeam

Η Εύα Γιαννούκου

«Για τους Ελληνες προοδευτικούς λογοτέχνες και διανοούμενους, το να καταπιαστούν με την ιστορική πραγματικότητα, ιδίως σε μια περίοδο που οι τάξεις των εκμεταλλευομένων και το ΚΚΕ βρίσκονταν στο προσκήνιο της Ιστορίας, ήταν μείζονος σημασίας. Είναι προφανές ότι αυτό ισχύει για τους συγγραφείς που δημοσιεύουν κείμενά τους στα "Ελεύθερα Γράμματα", αλλά και σε άλλα περιοδικά που κινούνται στο χώρο της Αριστεράς, όπως για παράδειγμα η "Νέα Ζωή". Και τα δύο περιοδικά αφιερώνουν σημαντικό χώρο από τα τεύχη του '45 και '46 για να αναφερθούν στη λογοτεχνία που προέκυψε από τη Μάχη του Δεκέμβρη, στη λογοτεχνία που γεννήθηκε κυριολεκτικά στα οδοφράγματα και μέσα από τις στάχτες της Αθήνας.

Στις 7 Δεκεμβρίου του 1945 κυκλοφορεί το διπλό τεύχος του περιοδικού "Ελεύθερα Γράμματα", αφιερωμένο στην εξέγερση του Δεκέμβρη της προηγούμενης χρονιάς. Στην πρώτη σελίδα η φωτογραφία των κοριτσιών που διαδηλώνουν στις 4 Δεκέμβρη μαζί με χιλιάδες λαού μπροστά από το κτίριο της Βουλής στέλνει ξεκάθαρο το μήνυμα: "Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας, διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα". Κάτω από τον τίτλο παρελαύνουν ονόματα αξιόλογων λογοτεχνών και πνευματικών ανθρώπων που με τα κείμενά τους αποτίουν φόρο τιμής στους λαϊκούς αγώνες: Ασημάκης Πανσέληνος, Μάρκος Αυγέρης, Μενέλαος Λουντέμης, Λευτέρης Νεγρεπόντης, Μέλπω Αξιώτη, Ρίτα Μπούμη-Παπά και άλλοι ακόμα. Ολοι άνθρωποι με αγωνιστικό φρόνημα, είτε μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος είτε συνοδοιπόροι στους αγώνες μαζί του, που βρέθηκαν χωρίς δισταγμό στο μετερίζι κάθε πολεμικής, πνευματικής ή ιδεολογικής αναμέτρησης με τους δυνάστες του λαού.

Τα αφιερώματα των περιοδικών για τη μάχη του Δεκέμβρη δίνουν μια ισχυρή ώθηση στην πνευματική δραστηριότητα, που στα προηγούμενα χρόνια, τόσο στην Κατοχή όσο και στα χρόνια της μεταξικής δικτατορίας, έκανε πολύ λίγα βήματα και αυτά σε αντιδραστική ή έστω σε "ουδέτερη" κατεύθυνση - αν μπορούμε να δεχτούμε ότι υπάρχει ουδέτερη στάση σε τέτοιες κοινωνικές συνθήκες. Πολύ περισσότερο τα "Ελεύθερα Γράμματα", λόγω διαρκέστερης παρουσίας, ενθαρρύνουν τη συγγραφή νέων λογοτεχνικών κειμένων.

Αλλωστε, προβληματισμοί πολιτικοί, ιδεολογικοί, κοινωνικοί εκφράζονται και μέσα από την αρθρογραφία στα περιοδικά αυτά, παράλληλα με τα φιλολογικά και λογοτεχνικά θέματα. Ακόμα κι αυτά τα περιοδικά όμως δεν μπορούν να ξεπεράσουν απόλυτα τις αιχμηρές πλευρές της επικαιρότητας. Βέβαια, ήδη από τα τέλη του '46 οι αναφορές στα Δεκεμβριανά αραιώνουν και από το '47, με την επίσημη κήρυξη του εμφυλίου, χάνονται σχεδόν εντελώς».