Η αυτοψία των Ελλήνων ειδικών που εξέτασαν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο «επιβεβαίωσε τις καταστροφικές παρεμβάσεις της δεκαετίας του '30». Με αυτή τη φράση της υπουργού Πολιτισμού, Ελισάβετ Παπαζώη ξεκίνησε χτες η παρουσίαση από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα» του βιβλίου του W. St Clair«O λόρδος Ελγιν και τα Μάρμαρα»

Οπως σημειώνεται σε περίληψη του πορίσματος των εμπειρογνωμόνων «Οι συνέπειες της επέμβασης του 1937/38 είναι ανυπολόγιστες και μη αναστρέψιμες. Με την απόξεση, την τριβή και τη λείανση τα γλυπτά στερήθηκαν για πάντα στοιχεία της αυθεντικότητάς τους με την απώλεια ενός πλήθους πολύτιμων ιστορικών πληροφοριών που διατηρούσε η επιφάνειά τους πριν από την επέμβαση. Ολες οι νότιες μετόπες, η ζωφόρος και οι τέσσερις τουλάχιστον εναέτιες μορφές του ανατολικού αετώματος υπέστησαν τη βάσανο του καθαρισμού. Ορισμένες μετόπες συνιστούν ακραία παραδείγματα αυτής της επέμβασης, όπου η απομειωμένη από τη λείανση επιφάνεια, είτε της πλάκας του αναγλύφου είτε των μορφών, είναι όχι μόνο μακροσκοπικά ορατή αλλά ενίοτε και μετρήσιμη».

Από τη μικροσκοπική εξέταση προκύπτει ότι χρησιμοποιήθηκαν «χάλκινά εργαλεία για την απόξεση της πατίνας και τη λείανση, σιδηρένια εργαλεία και πιθανόν καρβίδιο του πυριτίου, ένα επεξεργασμένο υλικό εξαιρετικής σκληρότητας, το δεύτερο μετά το διαμάντι».

Το αποτέλεσμα: «Αρκετά γλυπτά απώλεσαν τα μορφολογικά τους στοιχεία που αποτελούσαν την ταυτότητά τους και τα κριτήρια κατάταξής τους σ' αυτή την εποχή».

Εάν αυτή η επέμβαση είχε γίνει ύστερα από προγραμματισμό, συντονισμό, δοκιμές, τότε θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Ο W. St Clair είπε χτες ότι «υπάρχουν περιπτώσεις που τέτοιες παρεμβάσεις δεν πήγαν καλά, αλλά τουλάχιστον οι υπεύθυνοι κάνουν συνήθως αυτό που θεωρούν σωστό έχοντας τα μάτια τους ανοιχτά». Εδώ όμως συνέβη κάτι εγκληματικό: «Οι αρχές του Βρετανικού Μουσείου παραιτήθηκαν του εξουσιαστικού τους ελέγχου, απεμπολώντας τον σε έναν αδίστακτο επιχειρηματία, που οι πράκτορές του δωροδόκησαν τους ανειδίκευτους εργάτες του Μουσείου για να εκτελέσουν τις επιθυμίες του». Φυσικά αναφέρεται στον έμπορο έργων τέχνης λόρδο Ντουβίν που χρηματοδότησε την πτέρυγα των μαρμάρων και τα ήθελε λευκά και αστραφτερά! Το Βρετανικό Μουσείο επί 60 χρόνια κρύβει τα αρχεία προσπαθώντας να παραπλανήσει. Οπως λέει ο συγγραφέας «πρόσθεσαν το στοιχείο της παρανομίας σε μια ήδη μακρά λίστα παρατυπιών και παραλείψεων».

Η διεθνής συνάντηση (θα γίνει τέλος του Νοέμβρη στο Λονδίνο) θα αποκαλύψει πολλές παραμέτρους της υπόθεσης και θα ανακοινωθεί το πόρισμα των Ελλήνων.

Στο μεταξύ η αρπαγή των Μαρμάρων από τον Ελγιν παραμένει ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία της Ακρόπολης. Χθες η Ντόρα Μπακογιάννη πρότεινε διεξαγωγή ερευνών στη Γραμβούσα για ανέλκυση του ναυαγίου στο οποίο χάθηκαν πολλά από τα γλυπτά που άρπαξε ο Ελγιν. Η ηγεσία του ΥΠΠΟ συμφώνησε μιλώντας για συνεργασία της Εφορίας Εναλίων Αρχαιοτήτων με το Κέντρο Εναλίων Ερευνών.

Στις παρυφές του βουνού Οθρυς, ανάμεσα στον Παγασητικό και την κοιλάδα του ποταμού Αμφρύσου στο νομό Μαγνησίας, βρίσκεται η ελληνιστική πόλη Αλος. Το όνομά της το αναφέρει ο Ομηρος, ο Στράβων, ο Πλίνιος. Επανήλθε στο προσκήνιο όταν η αρμόδια Εφορία Αρχαιοτήτων στη Θεσσαλία, ξεκίνησε το 1998 τις σωστικές ανασκαφές ενόψει της κατασκευής του οδικού άξονα ΠΑΘΕ.

Οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως το τείχος της κάτω Πόλης, οικοδομικά κατάλοιπα, τάφο, αλλά και ίχνη κατοίκησης από τους γεωμετρικούς ήδη χρόνους. Το πιο σημαντικό από αυτά, ένα αψιδωτό γεωμετρικό κτίριο και ακόμα παιδικοί κιβωτιόσχημοι τάφοι κάποιοι από τους οποίους είχαν και κτερίσματα.

Το γεγονός έφερε τους αρχαιολόγους στον ίδιο προβληματισμό που οδηγούνται συχνά τα τελευταία χρόνια κάθε φορά που έρχονται πίσω από τα δημόσια έργα. Ποια θα είναι η τύχη της ανασκαφής; Σημειώνεται ότι από τους Αγιους Θεοδώρους μέχρι τη θέση Αερινό έχουν ανασκαφεί 25 θέσεις μέχρι σήμερα.

Το θέμα συζητήθηκε στην τελευταία συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, όπου αποφασίστηκε να διατηρηθεί ορατό και επισκέψιμο το τείχος, η ανασκαφή να συνεχιστεί και να οργανωθεί η ανάδειξη του χώρου με δαπάνες της εταιρίας που εκτελεί το έργο της Εθνικής Οδού.

Ενόψει του νέου αιώνα και της νέας χιλιετίας οι εκδόσεις «Ινφορμεκάνικα» («Informecanica») (Ηρούς 104, 10442, τηλ. 5130.013) παρουσίασαν προχτές σε συνέντευξη Τύπου ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον, χρήσιμο, αλλά και καλαίσθητα εικονογραφημένο βιβλίο, που είναι παράλληλα και ημερολόγιο, με τίτλο «ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΧΙΛΙΕΤΙΑΣ - Επετειακό Ημερολόγιο 2000».Ο εκδοτικός οίκος έχει δημιουργήσει μια καλή παράδοση στα ημερολόγια. Τούτο όμως, περιποιεί τιμή σ' αυτή την παράδοση, καθώς συνδυάζει την καθημερινή ημερολογιακή χρήση του με τη γνώση. Τη γνώση για τα μεγάλα ιστορικά πρόσωπα, επομένως και τα γεγονότα -μεγάλους σταθμούς στη διάρκεια της δεύτερης Χιλιετίας.

Το βιβλίο-ημερολόγιο καταγράφει - και εικονογραφικά - προσωπικότητες παγκόσμιου βεληνεκούς, οι οποίες πρωταγωνίστησαν σε διάφορους τομείς της κοινωνικής ζωής και «σημάδεψαν» (θετικά ή αρνητικά) τη Χιλιετία που φεύγει. Πρόκειται για πολιτικούς, εξερευνητές, εφευρέτες, δημιουργούς του πνεύματος και των Τεχνών, που διαμόρφωσαν την πορεία της ανθρωπότητας από το 1000 - 2000. Το ημερολόγιο περιλαμβάνει επτά ενότητες: Επιστήμες, Πολιτική, Φιλοσοφία, Πολιτισμός, Αθλητισμός, Τέχνες. Η έβδομη, ξεχωριστή ενότητα αφορά στην Ελλάδα. Οι προσωπικότητες που περιλαμβάνει η κάθε ενότητα παρουσιάζονται με σύντομα ιστορικο-βιογραφικά στοιχεία και βέβαια με χρονολογική σειρά. Τα κείμενα έγραψε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιάννης Σπανδωνής. Το ημερολόγιο (καταλληλότατο και για χριστουγεννιάτικο δώρο) κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία σε τέσσερα μεταλλικά χρώματα: χρυσό, ασημένιο, μπλε, χάλκινο.