Στην Ευρώπη του Μάαστριχτ

Πονοκέφαλο στη Διακυβερνητική προκαλεί η «ομοσπονδιοποίηση»

Παπαγεωργίου Βασίλης

Το τέλος των θερινών διακοπών στην Ευρωπαϊκή Ενωση επαναφέρει μεταξύ των άλλων το θέμα της Διακυβερνητικής Διάσκεψης και τη συζήτηση για το μέλλον της ΕΕ. Αν λάβει κανείς υπόψη ότι σε τρεις μήνες η Διακυβερνητική οφείλει να ολοκληρώσει τις εργασίες της, τότε εξηγείται η εμφάνιση απαισιόδοξων εκτιμήσεων για την τελική έκβαση. Οι εκτιμήσεις αυτές προέρχονται και από τους κόλπους της γαλλικής προεδρίας, η οποία έχει αναλάβει να διεκπεραιώσει την υπόθεση της Διακυβερνητικής στο κρίσιμο δεύτερο εξάμηνο του 2000. Υπενθυμίζουμε ότι στα πλαίσια της Διακυβερνητικής συζητούνται προτάσεις που οδηγούν στη συγκρότηση ενός «σκληρού πυρήνα» στον οποίο θα συμμετέχουν οι μεγαλύτερες και οικονομικά ισχυρότερες χώρες - μέλη της ΕΕ με την αντίστοιχη περιθωριοποίηση των μικρότερων. Επίσης με προτάσεις, όπως η μείωση του αριθμού των Κοινοτικών επιτρόπων και η στάθμιση των ψήφων ανάλογα με το πληθυσμιακό μέγεθος της κάθε χώρας, οδηγούν στη συστηματική απομάκρυνση των μικρότερων χωρών - μελών από τα κέντρα λήψης των αποφάσεων, τα οποία θα μονοπωλούν πέντε ή έξι χώρες.

Τα νερά της Διακυβερνητικής ταράχτηκαν από το Γερμανό υπουργό Εξωτερικών, Γιόσκα Φίσερ, ο οποίος πριν από λίγους μήνες διατύπωσε την πρόταση της ομοσπονδιοποίησης με τη δημιουργία ενός ομοσπονδιακού συντάγματος και την εκλογή ομοσπονδιακής κυβέρνησης και ομοσπονδιακού προέδρου κατόπιν καθολικής ψηφοφορίας μεταξύ των πολιτών όλων των κρατών - μελών της ΕΕ. Η πρόταση Φίσερ που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ένα σκληρό πυρήνα αποτελούμενο από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και τις χώρες της Μπενελούξ (Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο) προϋποθέτει την πλήρη εκχώρηση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων από τα κράτη - μέλη στα ομοσπονδιακά όργανα.

Και ενώ όλοι οι Ευρωπαίοι εταίροι γνωρίζουν ότι η πρόταση Φίσερ είναι η λογική συνέπεια (έστω ακραία) των σχεδίων της πολιτικής ενοποίησης (στη σύνταξη των οποίων συμμετείχαν όλοι), εν τούτοις εγείρουν ενστάσεις και διατυπώνουν αντιρρήσεις, αφού διαπιστώνουν ότι η ομοσπονδιοποίηση, σε συνδυασμό με τη διεύρυνση της ΕΕ προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, θα οδηγήσει στη γερμανοποίηση της ΕΕ και την απόλυτη οικονομική και πολιτική ηγεμονία του Βερολίνου.

Στην πρόσφατη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στο Εβιάν της Γαλλίας, οι υπουργοί της Ιταλίας και της Ισπανίας εξαπέλυσαν επίθεση κατά του Φίσερ κατηγορώντας τη γερμανική κυβέρνηση για ηγεμονικές διαθέσεις, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Ρόμπιν Κουκ, ζήτησε από τους συναδέλφους του να αποφεύγουν τη λέξη «ομοσπονδία», μια λέξη που προκαλεί όχι μόνο αντιδράσεις, αλλά εκρήξεις στη Γηραιά Αλβιόνα με τα γνωστά αντικοινοτικά αντανακλαστικά.

Πάντως στο επόμενο τρίμηνο θα επιδιωχτεί μια κοινά αποδεκτή διαδικασία, ώστε να αποφευχθεί ένα φιάσκο της Διακυβερνητικής, αν και αρκετοί το διαβλέπουν. Η συμβιβαστική πρόταση θα κινείται πιθανότατα στην κατεύθυνση να συμφωνηθούν το Δεκέμβρη στη Νίκαια τα υπόλοιπα θέματα της ατζέντας (μείωση επιτρόπων, στάθμιση ψήφων, ενισχυμένη συνεργασία) και να παραπεμφθεί το θέμα της ομοσπονδιοποίησης σε μια νέα Διακυβερνητική Διάσκεψη.

Οι συζητήσεις στη Διακυβερνητική, πάντως, συνεχίζονται, ενώ οι «δεκαπέντε» διαπιστώνουν μια αυξανόμενη δυσαρέσκεια των πολιτών των κρατών - μελών απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία των τελευταίων δημοσκοπήσεων η συντριπτική πλειοψηφία των Γερμανών (περίπου 65%) θέλουν να διατηρηθεί το γερμανικό μάρκο, ενώ μόλις το 35% τάσσεται υπέρ του νέου νομίσματος.

Με ιδιαίτερη προσοχή περιμένουν οι «δεκαπέντε» το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Δανία, στις 28 Σεπτέμβρη, όπου οι πολίτες της χώρας θα κληθούν να απαντήσουν αν θέλουν ή όχι τη συμμετοχή της χώρας τους στη Νομισματική Ενωση. Η προσοχή μετατρέπεται σε ανησυχία για τους ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης αφού ένα ΟΧΙ της Δανίας θα προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε όλα τα κράτη - μέλη και κυρίως σ' αυτά όπου καταγράφεται υψηλό ποσοστό αντίθεσης (Βρετανία, Σουηδία, Φινλανδία).

Η «ανησυχία» αυτή εντείνεται από δυο παράγοντες. Ο πρώτος αφορά στο πρώτο δημοψήφισμα στη Δανία για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992, όπου υπερίσχυσε το ΟΧΙ. Ο δεύτερος λόγος αφορά στα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων που φέρουν το ΟΧΙ να προηγείται και πάλι ενόψει του δημοψηφίσματος της 28ης Σεπτέμβρη.

Ανεργία: Μείωση που ανησυχεί... .

Μείωση κατά 0,1% σημείωσε τον Ιούλη έναντι του Ιούνη η ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ωστόσο, οι ειδικοί αναλυτές σημειώνουν ότι η εξέλιξη αυτή δεν είναι καθόλου ευχάριστη, αφού η αναμενόμενη μείωση ήταν πολύ μεγαλύτερη εξαιτίας των εποχιακών λόγων που επιδρούν στην αύξηση της απασχόλησης. Το γεγονός ότι παρά την αύξηση της εποχιακής απασχόλησης η μείωση της ανεργίας ήταν μόλις κατά 0,1% προϊδεάζει για νέα αύξηση του αριθμού των ανέργων το φθινόπωρο, όταν θα πάψουν να ισχύουν οι συγκυριακοί λόγοι.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της EUROSTAT, της επίσημης στατιστικής υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το ποσοστό της ανεργίας στην ΕΕ τον Ιούλη ήταν 8,3% έναντι 8,4% τον Ιούνη. Διαφορετική είναι η κατάσταση στη «ζώνη του ΕΥΡΩ», όπου το ποσοστό ανεργίας είναι σημαντικά υψηλότερο και σταθερό (9,1%).

Οσον αφορά τα επιμέρους στοιχεία, πρέπει να επισημάνουμε την απουσία για άλλη μια φορά της Ελλάδας απ' το σχετικό πίνακα. Η απουσία οφείλεται στην αναξιοπιστία των στοιχείων των ελληνικών υπηρεσιών. Ωστόσο, αυτό δεν αλλάζει την πραγματικότητα που καταγράφηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν από λίγους μήνες, όταν κατέταξε την Ελλάδα στη δεύτερη θέση στην Ευρωπαϊκή Ενωση με ποσοστό 11,8%. Η Κομισιόν σημείωνε μάλιστα ότι η ανεργία στην Ελλάδα θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια και υπογράμμιζε την ανησυχητική αύξηση του ποσοστού της ανεργίας στους νέους, που υπολογίζεται πάνω από 25%.

Σταθερά την πρώτη θέση στον πίνακα της ανεργίας κατέχει η Ισπανία με ποσοστό 14,2%, ενώ σημειώνεται ότι μετά από αρκετούς μήνες σταδιακής πτώσης, το ποσοστό της ανεργίας στην Ισπανία τον Ιούλη παρουσίασε και πάλι άνοδο. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η Γαλλία που έχει ποσοστό 9,6% με τάσεις ανόδου.

Η EUROSTAT επισημαίνει ότι τα στοιχεία για άλλη μια φορά καταδείχνουν την πληθυσμιακή ομάδα που είναι περισσότερο ευάλωτη στην ανεργία. Πρόκειται για τους νέους κάτω των 25 ετών, με ποσοστά ανεργίας 16,1% συνολικά και 17,1% στη «ζώνη του ΕΥΡΩ».

Υπέρ πάντων η ΟΝΕ

Με πανηγυρισμούς υποδέχτηκαν οι θιασώτες της «ελεύθερης αγοράς» την απόφαση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για τη μείωση των επιτοκίων. Πώς εξηγείται, άραγε, το γεγονός να σημειώνεται νέα άνοδος του πληθωρισμού και ταυτόχρονα να πανηγυρίζεται ένα μέτρο που, αν μη τι άλλο, αυξάνει τη ρευστότητα και προκαλεί πληθωριστικές πιέσεις;

Η κλασική μέθοδος της καπιταλιστικής ρύθμισης υπαγορεύει στις περιόδους αύξησης του πληθωρισμού, τα επιτόκια να παγώνουν, ή να αυξάνονται. Αν, λοιπόν, η Τράπεζα της Ελλάδος και κατ' επέκταση η κυβέρνηση ήθελαν να αντιμετωπίσουν τον αυξημένο πληθωρισμό του Αυγούστου (2,9%- 3%) θα έπρεπε τουλάχιστον να κρατήσουν σταθερά τα επιτόκια, ή να τα αυξήσουν. Αυτό κάνει η διοίκηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που ανακοίνωσε την περασμένη βδομάδα νέα αύξηση του «ευρωεπιτοκίου», για να αντισταθμίσει την άνοδο του πληθωρισμού στη «ζώνη του ΕΥΡΩ».

Ενώ, όμως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αυξάνει τα επιτόκιά της, για τον ίδιο ακριβώς λόγο απαιτεί από την ελληνική κυβέρνηση τη μείωση των επιτοκίων για την εναρμόνισή τους με τα κοινοτικά. Είναι μια ακόμη απόδειξη για το τι σημαίνει η ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ, για την οποία τόσος λόγος έγινε και από τον πρωθυπουργό στη Θεσσαλονίκη.

Η υποχρέωση της κυβέρνησης να εκπληρώσει όλα τα σχετικά κριτήρια της Συνθήκης του Μάαστριχτ (μεταξύ αυτών και η εναρμόνιση των επιτοκίων) τίθεται υπεράνω των όποιων προβλημάτων δημιουργεί αυτή η πολιτική. «Υπεράνω όλων η ΟΝΕ» είναι το δόγμα της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης.

Οσο για τους πανηγυρισμούς, αυτοί οφείλονται στο ότι η μείωση των επιτοκίων θεωρήθηκε η αιτία για την άνοδο του δείκτη του Χρηματιστηρίου. Για ένα νέο γύρο αυταπατών και ψευδαισθήσεων περί εύκολου και γρήγορου πλουτισμού στη Σοφοκλέους, με προδιαγεγραμμένο το τέλος του, τη νέα αφαίμαξη των μικρομεσαίων επενδυτών.

Τώρα για το πώς η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει τις νέες πληθωριστικές πιέσεις δε χρειάζεται πολλή σκέψη. Θα καταφύγει στη γνώριμη πολιτική της, αυτή που εφαρμόζει τόσα χρόνια. Θα μειώσει την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων, είτε μέσω της εισοδηματικής πολιτικής (λιτότητα χωρίς ημερομηνία λήξης, είτε μέσω των άλλων πολιτικών που συμπιέζουν το εργατικό εισόδημα. Ετσι, ούτε γάτα, ούτε ζημιά. Και τα κριτήρια θα εκπληρωθούν και το Χρηματιστήριο θα αναθερμανθεί και τα επιτόκια θα μειώνονται. Ενας λογαριασμός όμως που αγνοεί το ότι οι εργαζόμενοι έχουν φθάσει στο μη περαιτέρω.