Ενα χρόνο μετά το σεισμό, οι σεισμοπαθείς των Ανω Λιοσίων εξακολουθούν να νιώθουν αβεβαιότητα, αφού τίποτα ουσιαστικά δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα σε ό,τι αφορά τη διαδικασία αποκατάστασης. Αντί η δημοτική αρχή της πόλης να πιέσει την κυβέρνηση για την πλήρη και ταχεία αποκατάσταση των πληγέντων, λειτουργεί ως μεσάζοντας μεγάλων εργολάβων και προωθεί τη μαζική ανακατασκευή ή επισκευή σπιτιών, χωρίς όμως να δίνει τις απαραίτητες εγγυήσεις για το τελικό κόστος του εγχειρήματος. Κόστος που θα επιβαρύνει κυρίως τους συμμετέχοντες, οι οποίοι θα είναι έρμαιοι των όποιων δυσμενών γι' αυτούς στο μέλλον εξελίξεων με υπερβάσεις προϋπολογισμών κλπ.

Χτες ο δήμαρχος της πόλης Ν. Παπαδήμας, παρουσία του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ Κ. Λαλιώτη, παρουσίασαν το πρόγραμμα ανάπλασης, αποκατάστασης και αντισεισμικής θωράκισης που όπως είπε αφορά τα 200 από τα 210 οικοδομικά τετράγωνα. Ομως, παρά τις ερωτήσεις δε διευκρίνισε ακριβώς τον τρόπο χρηματοδότησης της μεγάλης αυτής εργολαβίας. Τα μόνα δεδομένα νούμερα είναι τα 12,5 δισ. δραχμές που δικαιούνται οι συμμετέχοντες σεισμόπληκτοι ως κρατική αρωγή και δάνεια από τα ΤΑΣ, και τα 33 δισ. δραχμές που - όπως είπαν - έχουν εγκριθεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Αν στα παραπάνω ποσά συνυπολογιστεί και ένα ποσό που δικαιούνται οι δικαιούχοι μέσω ΤΑΣ για τις επισκευές σπιτιών, απομένει ένα σημαντικότατο ποσό πάνω από 40 δισ. δραχμές, το οποίο θα καλυφθεί βασικά από δανεισμό των συμμετεχόντων. Βέβαια ο δήμαρχος, εξωραΐζοντας την κατάσταση έκανε λόγο και για συμμετοχή του Δήμου, χωρίς όμως να διευκρινίσει ακριβώς. Πάντως, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόβλεψη για άντληση 4,5 δισ. δραχμών από αξία γης, χωρίς και εδώ να διευκρινίζεται από πού θα εξευρεθεί αυτή και πώς και σε ποιους θα πουληθεί.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την κατασκευή νέων σπιτιών (συνολικά 220.000 τετραγωνικά μέτρα) που -όπως είπε ο Ν. Παπαδήμας - θα κοστίσει συνολικά 33 δισ. δραχμές, αφού έσπευσε να προκαθορίσει πριν γίνει η οποιαδήποτε δημοπρασία ότι το κόστος κατασκευής ανά τετραγωνικό μέτρο θα είναι 150.000 δραχμές, την επισκευή των «κίτρινων» σπιτιών με συνολικό κόστος 20 δισ. δραχμές (χωρίς άλλες διευκρινίσεις). Περιλαμβάνει επίσης «αντισεισμική προστασία και θωράκιση επικίνδυνων κτιρίων» (22 δισ.), απαλλοτριώσεις (10 δισ.), τη μεταφορά σπιτιών από περιοχές που κρίθηκαν σεισμικά επικίνδυνες σε άλλες πιο ασφαλείς (8 δισ.), αποκατάσταση κτιρίων, βιοτεχνιών και βιομηχανιών (2,5 δισ.), δικτύων κοινής ωφέλειας (1,5 δισ.) και δημοτικών κτιρίων (1 δισ.).

Οπως φαίνεται από τα προαναφερόμενα ο Δήμος Ανω Λιοσίων εξήγγειλε ένα πρόγραμμα που θα στηρίζεται κατά κύριο λόγο είτε στο τραπεζικό δανεισμό των ιδιωτών είτε στη συμμετοχή τους με δικές τους εισφορές. Ο συμπαρακαθήμενος του δημάρχου στη συνέντευξη Τύπου, Κ. Λαλιώτης, επιχείρησε και αυτός να ωραιοποιήσει την κατάσταση, ισχυριζόμενος ότι μεγάλο μέρος των σεισμοπαθών έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα αποκατάστασης. Ετσι γενικά και αόριστα. Ομως λίγο αργότερα είπε ότι ένταξη σημαίνει ή ότι ο σεισμοπαθής ετοιμάζει τα χαρτιά του, ή ότι τα έχει καταθέσει στα ΤΑΣ, ή ότι έχουν εγκριθεί από τα ΤΑΣ και έχουν πάει στις Τράπεζες ή, τελικά, ότι εγκρίθηκαν τα δάνεια από τις Τράπεζες. Δηλαδή ο σεισμοπαθής που ακόμα ετοιμάζει τα χαρτιά, για να κάνει την αίτηση με τον σεισμοπαθή που έχει πάρει την πρώτη δόση του δανείου και έχει αρχίσει να χτίζει το σπίτι του είναι το ίδιο και το αυτό. Είναι ενταγμένοι στο πρόγραμμα αποκατάστασης!

Οταν ρωτήθηκαν τόσο ο υπουργός, όσο και ο δήμαρχος, πώς γίνεται να παρουσιάζουν την κατάσταση τόσο θετικά τη στιγμή που σύμφωνα με στοιχεία του ΤΑΣ Α. Λιοσίων (τα στοιχεία αναφέρονται μέχρι και στις 4 Σεπτεμβρίου 2000) υπάρχουν 4.000 «κόκκινα» και «κίτρινα» σπίτια, έχουν υποβληθεί 1.250 αιτήσεις για ανακατασκευή ή επισκευή και έχουν εγκριθεί ύστερα από οκτώ μήνες μόνο οι 580, η απάντηση του δημάρχου ήταν η εξής: «Μέχρι την επόμενη εβδομάδα θα έχουμε υποβάλει άλλες 500 τουλάχιστον αιτήσεις»! Δηλαδή ό,τι δεν μπόρεσαν να κάνουν σε οκτώ μήνες θα το κάνουν σε οκτώ ημέρες. Ομως ακόμα και έτσι, από το να υποβάλει κάποιος την αίτηση στο ΤΑΣ μέχρι να εγκριθεί το δάνειο από την τράπεζα περνάει μεγάλο χρονικό διάστημα, σύμφωνα με τη μέχρι σήμερα πρακτική.

Πάντως, ο δήμαρχος υποσχέθηκε ότι μέσα σε 24 μήνες από την υπογραφή συμφωνίας με τους εργολάβους που θα αναλάβουν τις κατασκευές θα έχει ολοκληρωθεί το έργο. Το αργότερο, είπε, οι πρώτες υπογραφές θα πέσουν τον Οκτώβριο. Στην καλύτερη περίπτωση, δηλαδή, οι σεισμόπληκτοι θα πρέπει να περιμένουν μέχρι τον Οκτώβριο του 2002 για να φύγουν από τους καταυλισμούς, ενώ βέβαια θα συνεχίσουν να αποπληρώνουν για πολλά χρόνια ακόμα τόσο τα σεισμοδάνεια όσο και τα συμπληρωματικά έντοκα δάνεια που θα έχουν πάρει για να καταφέρουν να μείνουν στα σπίτια τους.

Στη Ν. Φιλαδέλφεια όχι μόνο η διαδικασία αποκατάστασης των σεισμοπλήκτων προχωρά με αργούς ρυθμούς, αλλά ο δήμαρχός της, Π. Γρετζελιάς, με τις ευλογίες της κυβέρνησης, δεν επιτρέπει την εγκατάσταση λυόμενων οικίσκων, με αποτέλεσμα οι σεισμοπαθείς να μένουν σε «κόκκινα» και «κίτρινα» σπίτια. Αυτά κατήγγειλαν ο Σύλλογος Σεισμοπαθών Ν. Φιλαδέλφειας και οι σεισμοπαθείς που μιλήσαμε μαζί τους κατά την επίσκεψη του «Ρ» στην περιοχή.

Ο πρόεδρος του Συλλόγου Σταύρος Δαουτάκος επισήμανε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΕΧΩΔΕ η Ν. Φιλαδέλφεια έχει καταστραφεί κατά 52% και ότι αυτή τη στιγμή από τις 27.000 που ήταν ο πληθυσμός της πόλης έχουν φύγει, λόγω σεισμού, οι 17.000, ενώ πάνω από 8.000 έχουν κάνει αιτήσεις για δάνεια. Χαρακτηριστικό είναι, συνέχισε, ότι «το 2ο και το 4ο Δημοτικά Σχολεία ενέγραψαν για τη φετινή χρονιά στην πρώτη δημοτικού από ένα παιδί». Στη συνέχεια ο Σ. Δαουτάκος αναφερόμενος στο δήμο τόνισε ότι ο δήμαρχος δεν έχει αφήσει να εγκατασταθούν λυόμενοι οικίσκοι στην περιοχή και δήλωσε ότι η Ν. Φιλαδέλφεια έχει μόνο 60 σεισμοπαθείς οικογένειες. «Αυτή τη στιγμή υπάρχουν μόνο 24 οικίσκοι στους οποίους δε μένει κανείς. Αν και το πρόβλημα είναι μεγάλο, λυόμενα δε θα έρθουν, γιατί δεν το θέλει ο δήμος και το υπουργείο τον καλύπτει» κατέληξε ο Σ. Δαουτάκος.

Ενα άλλο πρόβλημα που μας παρουσιάζει ο πρόεδρος του Συλλόγου είναι αυτό των προσφυγικών κατοικιών, που αυτή τη στιγμή από τις 400 υπάρχουν μόνο οι δώδεκα. Οπως μας λέει, ο ίδιος ο δήμος προώθησε πρόταση για να χαρακτηριστούν τα προσφυγικά ως παραδοσιακός οικισμός, πράγμα που σημαίνει περιορισμός των όρων δομήσεως. Αυτό, επισήμανε, έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορούν να ξαναχτίσουν όλοι όσοι έμεναν εκεί και έτσι να αναγκαστούν να τα ξεπουλήσουν σε εξευτελιστικές τιμές. Τέλος ο πρόεδρος, αναφερόμενος στα λεγόμενα σεισμοδάνεια, τόνισε ότι προχωρούν με φοβερά αργούς ρυθμούς εξαιτίας του όγκου πιστοποιητικών που απαιτούνται για εγκριθούν οι αιτήσεις. «Το μόνο που δε μας ζητήσανε ακόμα είναι πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων», δήλωσε.

Ο Πλάτωνας Καραντάνης, σεισμοπαθής και μέλος του Συλλόγου, αναφέρθηκε στο πρόβλημα των εργατικών πολυκατοικιών. Συγκεκριμένα υπογράμμισε ότι «υπάρχουν 1.689 διαμερίσματα στις εργατικές πολυκατοικίες που είναι όλα χτυπημένα από το σεισμό. Ο Μ. Παπαϊωάννου υπέγραψε απόφαση ως υπουργός Εργασίας τον Φεβρουάριο ότι θα αναλάβει ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας την επισκευή τους, όμως μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει τίποτα παρά μόνο σε ένα συγκρότημα όπου έχουν γκρεμίσει κάποιους σοβάδες. Η ουσία είναι ότι δεν έχουν ετοιμάσει καν τις μελέτες για την επισκευή. Σε συνδυασμό, λοιπόν, με το ότι δεν υπάρχουν λυόμενοι οικίσκοι, οι περισσότεροι μένουμε σε σπίτια που είναι ακατάλληλα για κατοίκηση».

Ο Κώστας Παναγιωτόπουλος, που μένει σε ένα από τα συγκροτήματα των εργατικών πολυκατοικιών, επισήμανε: «Η πολυκατοικία μας ήταν στην αρχή κόκκινη και μετά έγινε κίτρινη. Η κυβέρνηση μας είχε υποσχεθεί ότι θα φτιάξει δωρεάν τις εργατικές πολυκατοικίες, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει γίνει τίποτα. Απολύτως τίποτα. Ούτε μελέτες καν. Εγώ δεν μπορώ να νοικιάσω γιατί δε μου φθάνουν τα λεφτά. Ετσι μένω αναγκαστικά μέσα, αφού ο δήμαρχος πήρε τις σκηνές και δεν αφήνει να εγκατασταθούν κοντέινερ. Τη στιγμή που το κράτος μας είπε ότι απαγορεύεται να μένουμε μέσα γιατί είναι επικίνδυνα».

Η γειτόνισσά του Μιχαηλίδου Καίτη εξηγεί γιατί ξαναγύρισε στην εργατική πολυκατοικία, ενώ νοίκιαζε σπίτι: «Εγώ τώρα ήρθα στην πολυκατοικία γιατί γονατίσαμε οικονομικά. Στην αρχή έμενα στη μητέρα μου, μετά νοίκιασα, αλλά επιδότηση έχουμε να πάρουμε από το Μάιο και αναγκάστηκα και γύρισα εδώ. Ενώ μέχρι τώρα έπρεπε να πάρουμε τέσσερις επιδοτήσεις, πήραμε μόνο τις δύο. Εδώ δε φάνηκε κανείς. Μόνο υποσχέσεις ακούμε. Σε κοντέινερ δε μένουμε γιατί ο δήμαρχος είναι εκτός πραγματικότητας. Είπε ότι δεν ήθελε να κάνει τη Φιλαδέλφεια Λιόσια. Μηδέν κρατική μέριμνα. Αφού να φανταστείς τους σκουπιδοτενεκέδες έχουν να τους πλύνουν από πέρυσι».

Σε ένα άλλο συγκρότημα εργατικών πολυκατοικιών η Γερανία Παναγιώτα επιβεβαιώνει και αυτή όσα έχουν πει οι προηγούμενοι: «Είχε πει ο ΟΕΚ ότι θα αναλάβει την επισκευή, αλλά δεν έχει γίνει τίποτα μέχρι τώρα. Μας έριξαν ένα μπαλάκι. Οι μηχανικοί που είχαν έρθει μας είπαν ότι είναι επικίνδυνες. Μετά τις κάνανε κίτρινες. Εμένα δε με συμφέρει να ρίξω σε ένα σπίτι 10 εκατομμυρίων άλλα τόσα για να το φτιάξω, γι' αυτό καλύτερα να γκρεμιστεί. Το μπαλάκι ξεκίνησε από τον δήμαρχο που μας έλεγε ότι με μικρό κόστος θα φτιαχτούν καινούρια σπίτια. Αλλοι συμφωνήσαμε άλλοι όχι. Το θέμα είναι ότι παίζουνε παιχνίδια εις βάρος μας από την κυβέρνηση και από τον δήμαρχο. Το αποτέλεσμα είναι να τρωγόμαστε εμείς μεταξύ μας».