Κοινός παρονομαστής των αντιδράσεων για τις αποφάσεις της Διακυβερνητικής Διάσκεψης της Νίκαιας, είναι ότι άνοιξε το δρόμο για τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.

«Η Σύνοδος της Νίκαιας θα μείνει στην ευρωπαϊκή ιστορία ως εκείνη που διαμόρφωσε την Ενωση. Ηταν σημαντικό να τηρήσουμε τις υποσχέσεις μας προς τις υποψήφιες χώρες της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης», τόνισε ο Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ σε συνέντευξη Τύπου μετά το τέλος της Διακυβερνητικής. Η Γαλλίδα υπουργός Εργασίας και Αλληλεγγύης Ελιζαμπέτ Γκιγκού εξέφρασε χτες στο γαλλικό ραδιοσταθμό «France Inter» την εκτίμηση ότι η Σύνοδος της Νίκαιας συνέβαλε στην προώθηση της ιδέας μιας κοινωνικής Ευρώπης, υπογραμμίζοντας ότι από εδώ και πέρα θα υπάρχει «μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τον αγώνα κατά του αποκλεισμού». Ο γαλλικός Τύπος υποστηρίζει ότι οι μεγάλες χώρες εξήλθαν ενισχυμένες από τη Σύνοδο της Νίκαιας και ιδιαίτερα η Γερμανία.

Ιδιαίτερα ικανοποιημένοι εμφανίστηκαν οι Γερμανοί ηγέτες με την έκβαση της Διακυβερνητικής, αφού το Βερολίνο εμφανίζεται ως ο μεγάλος νικητής στη νέα ισορροπία δυνάμεων στη διευρυμένη ΕΕ. Η Γερμανία εξασφάλισε σχεδόν ό,τι ζητούσε - μεταξύ των οποίων και τις περισσότερες έδρες από όλες τις υπόλοιπες χώρες - μέλη (99) στο Ευρωκοινοβούλιο. Η μόνη αποτυχία του Βερολίνου ήταν η μη εξασφάλιση περισσοτέρων ψήφων από τις υπόλοιπες μεγάλες χώρες στο Συμβούλιο των υπουργών. «Είμαι πολύ ικανοποιημένος», δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ. «Εξασφαλίσαμε ό,τι μπορέσαμε, αλλά υπάρχουν φυσικά πάντα οι ευχές», πρόσθεσε.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης στη Γερμανία επέκριναν τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ χαρακτηρίζοντάς τα ανεπαρκή για την προετοιμασία της ΕΕ για διεύρυνση, ενώ πολλοί σχολιαστές επιτέθηκαν στη Γαλλία, που φιλοξένησε τη διάσκεψη, ισχυριζόμενοι ότι απέτυχε να ενεργήσει ως αμερόληπτος μεσολαβητής. Οι περισσότερες μεγάλες γερμανικές εφημερίδες κατηγορούν στα σημερινά τους φύλλα τον Γάλλο πρόεδρο Ζακ Σιράκ, που προήδρευσε της διάσκεψης, ότι πρόταξε τα εθνικά συμφέροντα της Γαλλίας στην αναζήτηση μιας συμβιβαστικής λύσης στη διάρκεια του τετραήμερου.

Από τη Βρετανία ο πρωθυπουργός της χώρας, Τόνι Μπλερ, σε δηλώσεις του, που έδωσε στη δημοσιότητα εκπρόσωπός του στο Λονδίνο, παρατηρεί ότι τα παζάρια που έγιναν στην ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής στη Νίκαια «δε συνιστούν έναν καλό τρόπο εργασίας για το μέλλον», ενώ υπογράμμισε ότι η Σύνοδος ήταν πολύ επιτυχημένη για τα βρετανικά εθνικά συμφέροντα. «Πετύχαμε, πρόσθεσε, όλα όσα θέλαμε, για παράδειγμα (τη διατήρηση του κανόνα της ομοφωνίας) στη φορολογία, την κοινωνική ασφάλιση, την άμυνα και μεγαλύτερη ισχύ για τη Μεγάλη Βρετανία στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης».

Ωστόσο, η βρετανική αντιπολίτευση έχει άλλη άποψη και σύμφωνα με τον ηγέτη των συντηρητικών δε θα επικυρωθεί η συνθήκη της Νίκαιας από τη Βρετανία στην περίπτωση που επιστρέψουν οι Τόρις στην εξουσία. Ο Ουίλιαμ Χέιγκ δήλωσε χτες μιλώντας στη Βουλή των Κοινοτήτων, ότι εάν το κόμμα του κερδίσει τις προσεχείς εκλογές, δεν πρόκειται να επικυρώσει την ευρωπαϊκή συνθήκη που επιτεύχτηκε τα ξημερώματα χτες στη Νίκαια. Σημειώνεται ότι η πλειοψηφία των ειδικών περί τα εκλογικά προβλέπει πως οι προσεχείς γενικές εκλογές στη Βρετανία θα διεξαχθούν την Ανοιξη. Επίσης ζήτησε από τον πρωθυπουργό, Τόνι Μπλερ να προκηρύξει δημοψήφισμα για την επικύρωσή της. Πάντως σύμφωνα με τις τελευταίες σφυγμομετρήσεις στη Βρετανία, οι Συντηρητικοί πρακτικά δεν έχουν καμιά πιθανότητα να κερδίσουν την εξουσία.

Την ικανοποίησή της για τις αποφάσεις που ελήφθησαν στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη Νίκαια εξέφρασε η Πολωνία. «Τα αποτελέσματα της Συνόδου υπήρξαν εξαιρετικά ευνοϊκά για μας. Πετύχαμε μια πραγματική ισχυρή θέση την οποία θα έχουμε όταν θα ενταχθούμε στην ΕΕ», ανέφερε χτες ο πρωθυπουργός Γέρζι Μπούζεκ σε δηλώσεις του στο κρατικό ραδιόφωνο. Ακόμη εξέφρασε την ικανοποίησή του γιατί οι «15» έθεσαν ως πιθανό έτος για την ένταξη των πρώτων υποψήφιων χωρών το 2004. «Είναι, πρόσθεσε, ένα καλό νέο για μας, υπό την προϋποθέση ότι η ΕΕ δε θα αναβάλει τη διεύρυνσή της».

Ο ίδιος ευχαρίστησε προχτές το βράδυ το Γάλλο ομόλογό του, Λιονέλ Ζοσπέν, για τη συμβολή του στην απόφαση να διαθέτει η Πολωνία 27 ψήφους στο Συμβούλιο υπουργών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όσους και η Ισπανία. Η Πολωνία με 39 εκατομμύρια κατοίκους είναι η μεγαλύτερη από τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Πολωνοί ηγέτες έχουν κάνει έκκληση σε ηγέτες της ΕΕ για επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων. Η Βαρσοβία επιμένει ότι θα είναι έτοιμη να ενταχθεί το 2003, παρότι ορισμένοι αξιωματούχοι στην ΕΕ υποστηρίζουν ότι ρεαλιστικότερος στόχος είναι το 2005.

Από τη Δανία ο πρωθυπουργός της χώρας Πουλ Νίρουπ Ράσμουσεν σε δηλώσεις που έκανε χτες στο δανικό κανάλι TV2 εμφανίστηκε ικανοποιημένος από τα αποτελέσματα της ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής. Το ίδιο συνέβη και με τα μεγάλα κόμματα στο κοινοβούλιο, ενώ από μικρότερα κόμματα εκφράστηκε σκεπτικισμός και διατυπώθηκε το αίτημα για τη διενέργεια δημοψηφίσματος για τα αποτελέσματα της Συνόδου. Η Δανία, μαζί με τη Φινλανδία και την Ιρλανδία θα έχουν από 7 ψήφους στο Συμβούλιο.

Παρά την ανακούφιση πάντως για την κατάληξη των συνομιλιών, δε λείπουν οι επικρίσεις για τις αδυναμίες και τα προβλήματα της συμφωνίας. «Ακόμη κι αν υπάρχουν ένα, δύο ή τρία καλά πράγματα που προέκυψαν από τη Σύνοδο, η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είναι ακόμη έτοιμη για τη διεύρυνση», δήλωσε ο Βέλγος πρώην επίτροπος Κάρελ φαν Μίερτ στο βελγικό ραδιόφωνο. «Οι περισσότεροι από τους σημερινούς Ευρωπαίους ηγέτες δεν έχουν τη φιλοδοξία ή το θάρρος να βάλουν την ΕΕ στη διαδικασία της διεύρυνσης», πρόσθεσε.

Από την Πορτογαλία ο πρωθυπουργός της χώρας Αντόνιο Γκουτιέρες σε δηλώσεις του προς τους δημοσιογράφους, μετά το πέρας της διάσκεψης, που μεταδόθηκαν από το πορτογαλικό πρακτορείο «Lusa», ανέφερε ότι η Σύνοδος της Νίκαιας ενέκρινε «όχι την καλύτερη, αλλά μια καλή συμφωνία», η οποία μεταφράζεται σε «μια πολύ θετική εξέλιξη» των ευρωπαϊκών θεσμών.

Στην Αυστρία κατά τον Γεργκ Χάιντερ, τον ισχυρό άνδρα της ακροδεξιάς, η ΕΕ ενήργησε ως ένα «γραφειοκρατικό τέρας» στην ευρωπαϊκή Σύνοδο της Νίκαιας στην οποία «όλα παίζονταν σαν σε παζάρι». Σύμφωνα με το αυστριακό πρακτορείο APA, ο Χάιντερ επέκρινε τον καγκελάριο Βόλφγκανγκ Σιούσελ ότι δεν υπερασπίστηκε επαρκώς τα συμφέροντα της Αυστρίας κατά τη Σύνοδο Κορυφής.

Στην Εσθονία κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Ταλίν, ο υπουργός Εξωτερικών Τόμας Ιλβες, σχολιάζοντας το αποτέλεσμα της Συνόδου της Νίκαιας, δήλωσε ότι οι προοπτικές για ένταξη της χώρας του στις αρχές του 2003 έγιναν πολύ περισσότερο ρεαλιστικές.

Να σημειώσουμε ότι η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Σλοβενία και η Κύπρος άρχισαν ενταξιακές διαπραγματεύσεις το Μάρτη του 1998 και πιέζουν για τη σύντομη ολοκλήρωσή τους. Η Λετονία, η Λιθουανία, η Σλοβακία, η Μάλτα, η Ρουμανία και η Βουλγαρία άρχισαν συνομιλίες πέρυσι.

Την ιδιαίτερη σημασία που έχει για την Κύπρο το αποτέλεσμα της Νίκαιας, «διότι καθορίζει έκδηλα ίση μεταχείριση στην Κύπρο, όπως και σε όλες τις άλλες υποψήφιες χώρες», τόνισε ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και επικεφαλής της Κυπριακής Διαπραγματευτικής Ομάδας, Γ. Βασιλείου, μετά τη λήξη (χτες στη Βουδαπέστη) της Συνόδου των έξι υποψηφίων προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση χωρών, της λεγόμενης «Ομάδας του Λουξεμβούργου».

Οπως ανέφερε ο Γ. Βασιλείου, με την απόφαση αυτή καθορίζονται τόσο ο αριθμός των ψήφων της Κύπρου στο Συμβούλιο υπουργών - δηλαδή τέσσερις - όσο και εκείνος των ευρωβουλευτών της - έξι - που είναι ίδιος με εκείνον του Λουξεμβούργου και της Εσθονίας. Το στοιχείο του πληθυσμού αναφέρεται για το σύνολο του κυπριακού πληθυσμού.

Δυσάρεστη έκπληξη για την Αγκυρα αποτελεί η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στην Τουρκία, στα έγγραφα της συνάντησης κορυφής της Νίκαιας. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης σημειώνουν με ιδιαίτερη δυσαρέσκεια ότι η Τουρκία δε συμπεριλαμβάνεται στις 12 χώρες που θεωρούνται υποψήφιες για ένταξη στα επόμενα δέκα χρόνια. «Ενταξη μετά το 2010», γράφουν χαρακτηριστικά οι εφημερίδες. Κύκλοι του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών χαρακτηρίζουν ως «μεγάλο λάθος» το γεγονός ότι η Τουρκία δε συμπεριληφθεί στα σχέδια διεύρυνσης μέχρι το 2010.

Απογοητευμένος από το «μίζερο» αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής στη Νίκαια εμφανίστηκε ο πρόεδρος της ΝΔ, ο οποίος δεν έχασε την ευκαιρία να εμφανιστεί ως υπέρμαχος της πορείας προς την ομοσπονδιοποίηση.

Μιλώντας στη χτεσινή συνεδρίαση της ΚΟ ο Κ. Καραμανλής επισήμανε ότι «επετεύχθη, υποτίθεται, ένας οδυνηρός συμβιβασμός, μετά από πολλά παζάρια και ολονύκτιες διαβουλεύσεις. Το αποτέλεσμα όμως είναι μίζερο». «Δεν μπορεί, πρόσθεσε, η ΕΕ να εξαντλείται, επί πολλούς μήνες και, τελικά, τις τελευταίες μέρες, σ' ένα παζάρι μικροπολιτικής, ή προσπάθειας συμβιβασμών εθνικών μικροσυμφερόντων, τη στιγμή που μπαίνουμε πια στον 21ο αιώνα, τη στιγμή που τόσα πολλά διακυβεύονται από το μέλλον της ευρωπαϊκής πορείας».

Ο πρόεδρος της ΝΔ επέρριψε την ευθύνη στο ότι «η ευρωπαϊκή ηγεσία δεν ανταποκρίνεται στο ύψος των προσδοκιών, στο ύψος των αναγκών και των απαιτήσεων των ευρωπαϊκών λαών», επικρίνοντάς τη γιατί τα Κοινοβούλια και οι πολίτες ήταν εκτός της Συνόδου Κορυφής και απλά έγινε «ένα παζάρι κυβερνήσεων». Στην ερώτηση που ο ίδιος έθεσε «τελικά τι αποφασίστηκε» απάντησε: «Μία νέα Διακυβερνητική, τα αμέσως επόμενα χρόνια». Γι' αυτό θεώρησε ως καθήκον του κόμματός του «να ορθώσουμε το ανάστημά μας και να πούμε ότι αν θέλουμε η Ευρώπη να έχει το μέλλον που οραματιστήκαμε και οραματιζόμαστε, θα χρειαστεί - και αναφέρομαι στις πολιτικές ηγεσίες - πολύ μεγαλύτερο θάρρος, πολύ μεγαλύτερη τόλμη».

Σε δεύτερο επίπεδο εκτίμησε ότι «οι όποιες αποφάσεις ελήφθησαν στην Ευρωπαϊκή Ενωση, μακροπρόθεσμα δεν εξυπηρετούν τα εθνικά μας συμφέροντα». Η παρατήρηση αυτή έγινε όσον αφορά το ζήτημα της διασφάλισης της εθνικής ακεραιότητας της χώρας. «Αυτό -είπε - δεν επιτυγχάνεται, τόσο στο γενικότερο θεσμικό επίπεδο, αλλά και με τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε η κυβέρνηση την περίφημη εταιρική σχέση μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ». Αντί να υπάρξει, πρόσθεσε, μια αποσαφήνιση και βελτίωση των όρων του Ελσίνκι, η εταιρική σχέση που ψηφίστηκε περιλαμβάνει αναφορές «που είναι αποδυναμωμένες και σε σχέση με το Ελσίνκι».

Από την πλευρά του ο Στ. Μάνος σε σχετική δήλωση σημείωσε ότι «η συμφωνία που επιτεύχθηκε στη Νίκαια δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της διευρυμένης Ευρώπης» γιατί «αντί του ευρωπαϊκού οράματος κυριάρχησαν οι μικροπολιτικές επιδιώξεις και ο εθνικισμός». Παράλληλα, όμως, οι «Φιλελεύθεροι» θεωρούν ότι για την Ελλάδα οι αποφάσεις της Νίκαιας «δεν είναι κακές, παρά μόνο στο μέτρο που δεν είναι καλές για όλη την Ευρώπη». Δεδομένου όμως ότι θεσμοθετήθηκε η Ευρώπη των δύο ή και των περισσότερων ταχυτήτων είναι περισσότερο σημαντικό παρά ποτέ να προσπαθήσει η Ελλάδα να αποφύγει το περιθώριο και την εξαίρεση και να παραμείνει στον πυρήνα της Ενωμένης Ευρώπης (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, κ.λπ). Το διά ταύτα δεν είναι άλλο από την «ανάγκη να προχωρήσουν γρήγορα και αποφασιστικά οι βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές στην παιδεία και την οικονομία που τόσα χρόνια αναβάλει η κυβέρνηση Σημίτη».

Ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ Στρατής Κόρακας, με παρέμβασή του προ ημερήσιας διάταξης στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έθεσε το θέμα της απεργίας πείνας, που πραγματοποιούν εδώ και 52 ημέρες διακόσιοι πολιτικοί κρατούμενοι σε 18 φυλακές της Τουρκίας. Απευθυνόμενος προς την πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου κ. Nicole Fontaine, ο Στρατής Κόρακας είπε:

«Οπως σας ενημέρωσα και πρόσφατα με νέα επιστολή μου, είναι σε εξέλιξη στην Τουρκία απεργία πείνας μέχρι θανάτου κατά των "λευκών κελιών" τύπου F, στα οποία απομονώνει το εκεί καθεστώς τους πολιτικούς κρατούμενους, για να σπάσει το ηθικό και την αντίστασή τους.

Συμπαραστέκονται με απεργία πείνας πάνω από οκτακόσιοι άλλοι πολιτικοί κρατούμενοι στην Τουρκία. Σε απεργία πείνας βρίσκονται, έξω από τις φυλακές, και οι μητέρες των κρατουμένων. Την αλληλεγγύη τους με απεργία πείνας και άλλες δραστηριότητες εκφράζουν Τούρκοι και άλλοι αγωνιστές σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης.

Πριν λίγες μέρες, ομάδα σαράντα φασιστών "γκρίζων λύκων" επιτέθηκε κατά απεργών πείνας στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας και δολοφόνησε έναν από αυτούς.

Εκφράζοντας την αλληλεγγύη μας και την ενεργό συμπαράστασή μας προς τους πολιτικούς κρατούμενους της Τουρκίας, θέλουμε να σας ζητήσουμε να παρέμβετε άμεσα εκ μέρους του Κοινοβουλίου προς τις τουρκικές αρχές και να τις καλέσετε να εγκαταλείψουν την απάνθρωπη πολιτική απομόνωσης και κακομεταχείρισης των πολιτικών κρατουμένων και να προβούν στην άμεση απελευθέρωσή τους».