Συνέντευξη με τον αρχιμουσικό Βύρωνα Φιδετζή
-- Φέτος πραγματοποιείται ο 13ος κύκλος των «Ελληνικών Μουσικών Γιορτών». Πείτε μας δύο λόγια παραπάνω γι' αυτόν το θεσμό και το τι έρχεται να υπηρετήσει.
-- Σχετικά με τις «Ελληνικές Μουσικές Γιορτές», ξεκίνησαν το 2005 με διττό στόχο. Πρώτον, να διερευνηθούν τα 200 τουλάχιστον χρόνια συνεχούς νεοελληνικής μουσικής δημιουργίας και, απ' το corpus των διασωθέντων έργων να προσπαθήσουν, τα αξιολογότερα εξ αυτών να γίνουν ευρύτερα γνωστά. Και δεύτερον, να δοθεί ένα ακόμα βήμα στους ζώντες Ελληνες συνθέτες κι ερμηνευτές, παλαιότερους και νεότερους. Νομίζω ότι η 13χρονη πορεία τους χαρακτηρίστηκε από μια απόλυτη συνέπεια έναντι του προαναφερθέντος στόχου.
-- Μέσα από τις «Ελληνικές Μουσικές Γιορτές» προβάλλεται το έργο πάρα πολλών Ελλήνων συνθετών. Ποιες είναι οι απαιτήσεις που έχει μια τέτοια δουλειά, π.χ. στη συλλογή και καταγραφή των έργων;
-- Η ανεύρεση έργων και η απαραίτητη μουσικολογική τους επιμέλεια και αποκατάσταση είναι το θεμέλιο που πάνω του στηρίζεται η κάθε τελική εκτελεστική και ερμηνευτική προσπάθεια. Σημαντικότατη ως προς την προαναφερθείσα δράση στάθηκε η έμπρακτη στήριξη των Τμημάτων Μουσικών Σπουδών των ελληνικών ΑΕΙ, κυρίως δε του ΕΚΠΑ. Κάθε χρόνο οι «Ελληνικές Μουσικές Γιορτές», παράλληλα με το μουσικό πρόγραμμα, διοργάνωναν ανελλιπώς κι από ένα συνέδριο με θεματική ελληνικού μουσικού ενδιαφέροντος. Για την πραγματοποίησή τους συνεργάστηκαν με φορείς όπως η Ακαδημία Αθηνών, η Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη κ.ά.
-- Φέτος το Μάρτη συμπληρώθηκαν και 100 χρόνια από το θάνατο του συνθέτη Σπυρίδωνα Σαμάρα και ένα μέρος των «Μουσικών Γιορτών» είναι αφιερωμένο στο έργο του. Εκεί εντάσσεται και η όπερα «Η Δεσποινίς του Μπελ-Ιλ», που θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 12 Μάη από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, υπό τη διεύθυνσή σας...
-- Για τα 100 χρόνια από την εκδημία του Σπύρου Σαμάρα πλην της συναυλιακής παρουσίασης της όπεράς του «Δεσποινίς ντε Μπελ-Ιλ» στις 13 Μαΐου στο Μέγαρο από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και τις χορωδίες του ΕΚΠΑ και Opus Femina του δήμου Κορίνθου, οι «Ελληνικές Μουσικές Γιορτές» προγραμμάτισαν τα κάτωθι: Στην Κέρκυρα: Δύο συναυλίες στην Ιόνιο Ακαδημία που πραγματοποιήθηκαν ήδη στις 23 και στις 24 Απριλίου. Η πρώτη, με τη Φιλαρμονική «Σπύρος Σαμάρας» της Ανω Κορακιάνας, περιλάμβανε διασκευές έργων του συνθέτη για μπάντα. Στη δεύτερη, με την σοπράνο Μάιρα Μηλολιδάκη και τον πιανίστα Τίτο Γουβέλη, ερμηνεύτηκαν τραγούδια και πιανιστικά έργα του Σαμάρα. Το πρόγραμμα αυτό θα παρουσιαστεί επίσης στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης στις 25 Μαΐου, καθώς και στο Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη) στις 9 Ιουνίου.
-- Προς τιμή όμως του Σπ. Σαμάρα, θα παρουσιαστεί η όπερα «Ρέα» στο Θέατρο Ολύμπια, που είναι και η τελευταία παράσταση της Λυρικής στο συγκεκριμένο θέατρο.
-- Θεωρώ συμβολικό γεγονός την αποχαιρετιστήρια παρουσίαση της «Ρέας» στα Ολύμπια από την ΕΛΣ στις 19 Μαΐου, αφού με το έργο αυτό ξεκίνησε εκεί πριν από 74 χρόνια. Πιστεύω, ακόμα, ότι αποτελεί σημαντικό γεγονός της προσωπικής μου καλλιτεχνικής πορείας, να είμαι εγώ ο μαέστρος που θα διευθύνει τα δύο μεγάλα έργα του Σαμάρα.
Την Παρασκευή 12 Μάη, στις 20.30, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών θα παρουσιαστεί από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών συναυλιακά, 110 χρόνια μετά την τελευταία παρουσίασή της στην Αθήνα, η όπερα «Δεσποινίς Ντε Μπελ-Ιλ».
Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Β. Φιδετζής σε κείμενό του: «"Η Δεσποινίς ντε Μπελ-Ιλ", η όπερα στην οποία αναφέρομαι, γράφτηκε το 1903 πάνω σε κείμενο του Πωλ Μιλλιέ και πρωτοπαίχτηκε στη Γένοβα στις 9 Νοεμβρίου 1905. Με τις δύο προηγηθείσες όπερες "Μάρτυρα" και "Ιστορία αγάπης" ("Ξανθούλα") καθώς και με την ακολουθήσασα "Ρέα" συναπαρτίζει το σώμα των τεσσάρων μεγάλων μελοδραμάτων του Σαμάρα που θεωρούμε ότι διασώθηκαν πλήρη ή έστω με κάποιες απώλειες (...). Η προηγούμενη αναφορά σε κάποιες απώλειες μεταξύ των τεσσάρων έργων επικεντρώνεται κυρίως στην "Δεσποινίδα ντε Μπελ-Ιλ". Από το μελόδραμα αυτό έφτασαν έως εμάς μόνον οι παρτιτούρες της δεύτερης, τρίτης και τέταρτης πράξης, οι πάρτες της ορχήστρας εκτός των δύο όμποε, των τριών τρομπονιών και της άρπας, καθώς και δύο σπαρτίτα, ένα ιταλογαλλικό και ένα γερμανικό, με αρκετές διαφορές αναμεταξύ τους. Ακριβώς λόγω των συγκεκριμένων προβλημάτων, η όπερα αυτή καθυστέρησε έναντι των άλλων τριών ως προς την ηχογράφησή της, προσδοκώντας την αναγκαία μουσικολογική της αποκατάσταση. Η διαδικασία της αποκατάστασης υπήρξε εξαιρετικά χρονοβόρα. Διήρκεσε περίπου τέσσερα χρόνια από το 1991 έως το 1995 και έγινε σε δύο στάδια. Το πρώτο αφορούσε την επαναγραφή της παρτιτούρας από τις πάρτες και το δεύτερο και άκρως ευαίσθητο, στην συμπλήρωση των ελλειπόντων οργάνων με τρόπο βέβαια που να μην αλλοιώνεται ή θίγεται το ύφος του συνθέτη».
Την Παρασκευή 19 Μάη, στις 20.00, στο Θέατρο Ολύμπια, θα παρουσιαστεί η «Ρέα», σε σκηνοθετική επιμέλεια του Νίκου Διαμαντή, με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, καθώς και διακεκριμένους Ελληνες μονωδούς. Και συνεχίζει ο Β. Φιδετζής, ο οποίος έχει εργαστεί συστηματικά για την αναβίωση της δημιουργίας του Σαμάρα και την επανατοποθέτησή του στην ελληνική μουσική ιστορία. «Με την κάπως βαθύτερη γνώση αυτής της τετραλογίας σήμερα συμπερασματικά πιστεύω ότι ο Κερκυραίος μουσουργός δεν αποτελεί το πρότυπο συνθέτη - οπαδού μιας Σχολής. Ο Σαμάρας συνδιαμορφώνει αρχικά το βεριστικό κίνημα, έλκεται στη συνέχεια από το γαλλικό λυρικό δράμα και με έργα σαν τη "Ρέα" ή τα "Επινίκεια" ανοίγει τον δρόμο στην Ελληνική Εθνική Σχολή. Ετσι το έργο του κατηγοριοποιείται σχετικά απλά, ο ίδιος όμως δεν εντάσσεται πουθενά. Αντιθέτως, ο Κερκυραίος μουσουργός εντάσσει συστηματικά στοιχεία των μεγάλων Ευρωπαϊκών Σχολών - μηδέ της γερμανικής εξαιρουμένης - αλλά και των ελληνικών παραδόσεων στην δική του μουσική δημιουργία».