Οι διανομείς της εταιρείας «Deliveroo» σε παλιότερη κινητοποίηση, όπου ζήτησαν μεταξύ άλλων βασικό ωρομίσθιο

Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία του βρετανικού υπουργείου Εργασίας και της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας:

• Οι εργαζόμενοι ανέρχονται στο 75,1% του πληθυσμού ατόμων ηλικίας μεταξύ 16 έως 64 ετών και ξεπερνούσαν (έως την άνοιξη) τα 32.000.000 άτομα.
• Το δικαίωμα της μόνιμης εργασίας πλήρους απασχόλησης απολαμβάνει το 63% των εργαζομένων.
• Στη μέγγενη των «ευέλικτων» μορφών εργασίας (όπως η τετράωρη απασχόληση και οι συμβάσεις «μηδενικού χρόνου», που δεν εξασφαλίζουν ούτε μία ώρα δουλειάς το μήνα αλλά δεσμεύουν τους εργαζόμενους ώστε να είναι διαθέσιμοι ανά πάσα στιγμή) έχει ήδη μπει περίπου το 26,2% των εργαζομένων (ήταν 27,6% πριν πέντε χρόνια). Από αυτούς, 883.000 άτομα είχαν ως κύρια απασχόληση εργασία με σύμβαση «μηδενικού χρόνου».
• Μεταξύ Γενάρη και Μάρτη τρέχοντος έτους, καταγράφηκαν πάνω από 1.480.000 άνεργοι που αναζητούσαν εργασία (περίπου 157.000 λιγότεροι σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα).
• Το 2002 οι εργαζόμενοι που ήθελαν περισσότερες ώρες δουλειάς (για να επιβιώσουν αξιοπρεπώς) και δεν μπορούσαν να βρουν, ήταν περίπου 2.300.000 άτομα. Φέτος, ο αριθμός τους ξεπέρασε τα 3.500.000 άτομα...
• Οι αυτοαπασχολούμενοι μετρήθηκαν στο 15,1% του συνολικού εργατικού δυναμικού.
• Καταγράφηκαν επίσης 8.770.000 άτομα ηλικίας μεταξύ 16 και 64 ετών που δεν εργάζονταν, δεν έψαχναν εργασία ή δεν μπορούσαν να εργαστούν.

Από πρόσφατη κινητοποίηση κατά των συμβάσεων «μηδενικού χρόνου»

Ποιοι είναι όμως οι «εξαρτώμενοι εργολάβοι»; Είναι κυρίως (αλλά όχι μόνο...) οι σύγχρονοι δούλοι νέων μονοπωλίων (που δραστηριοποιούνται μέσω ίντερνετ και εφαρμογών «έξυπνων κινητών τηλεφώνων») και τα οποία «ξαναμοιράζουν» την πίτα της αγοράς π.χ. στα δίκτυα διανομής εμπορευμάτων, στην προσφορά υπηρεσιών ταξί και μεταφορών, στο εμπόριο λιανικής κ.α. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εταιρεία «Uber», που δημιουργήθηκε πριν περίπου οκτώ χρόνια και οξύνει τον ανταγωνισμό διεθνώς σε βάρος των παλιότερων μονοπωλίων και μικρομεσαίων επιχειρηματιών. Στη Βρετανία δραστηριοποιείται σε πάνω από 70 πόλεις, απασχολώντας τουλάχιστον 40.000 άτομα. Εξίσου δραστήρια είναι και η νεοφυής εταιρεία διανομών «Deliveroo», που απασχολεί επίσης δεκάδες χιλιάδες άτομα ως διανομείς (ταχυδρόμους) στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ποιος σκέφτηκε την «πατέντα» των «εξαρτημένων εργολάβων»; Οι εμπνευστές δημιουργίας αυτής της εύσχημης ονομασίας σύγχρονων δούλων ήταν οι συντάκτες έκθεσης που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Ιούλη στη Βρετανία, έπειτα από εντολή της Βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι. Επικεφαλής της ομάδας συντακτών της έκθεσης ήταν ο Μάθιου Τέιλορ, σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ.

Ο Τέιλορ και η ομάδα του, βαφτίζοντας το κρέας ψάρι, βάφτισαν και τον φτωχό υπάλληλο των μονοπωλίων τύπου «Uber» «εξαρτημένο εργολάβο», προσπαθώντας, μεταξύ άλλων, να υπονομεύσουν δικαστική απόφαση που είχε εκδοθεί τον περασμένο Δεκέμβρη σε βάρος της «Uber». Το δικαστήριο τότε είχε αποφασίσει ότι σε καμία περίπτωση οι δύο οδηγοί ταξί, που είχαν προσφύγει νομικά κατά της εταιρείας «Uber», δεν ήταν «μικροί, ελεύθεροι αυτοαπασχολούμενοι επιχειρηματίες», αλλά απλοί εργαζόμενοι που θα έπρεπε να απολαμβάνουν βασικά δικαιώματα όπως επιδόματα θερινής άδειας, άδειας ασθενείας. Εννοείται ότι η εταιρεία «Uber» έκανε έφεση κατά της απόφασης, αποφασισμένη να χρονοτριβήσει με κάθε τρόπο και να φτάσει ακόμη και μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο ώσπου να «δικαιωθεί». Σε αυτό το σημείο εμφανίζονται ο Τέιλορ και η ομάδα του, οι οποίοι πρότειναν στην κυβέρνηση της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι να δημιουργηθεί μία νέα κατηγορία εργαζομένων, οι «εξαρτημένοι εργολάβοι», που θα αμείβονται λιγότερο και από το κατώτατο ωρομίσθιο σε περίπτωση που οι δουλειές είναι λιγότερες...

Στη Βρετανία της «χαμηλής ανεργίας» έχουν θεσπιστεί επισήμως, τα τελευταία χρόνια, οκτώ είδη «ελαστικών» μορφών απασχόλησης, στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνεται η πιο ακραία περίπτωση των συμβασιούχων του λεγόμενου «μηδενικού χρόνου» εργασίας («zero hour contracts») που αποτελούν περίπου το 3% του εργατικού δυναμικού και οι οποίοι δεν εξασφαλίζουν ούτε μία ώρα δουλειά το μήνα!

Στις ευέλικτες «αναγνωρισμένες» μορφές εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο συμπεριλαμβάνεται:

• Η εκ περιτροπής εργασία.
• Η κατ' οίκον εργασία.
• Η μερική απασχόληση.
• Η ολιγοήμερη απασχόληση μέσα στη βδομάδα (π.χ. εργασία με πλήρες ωράριο στις τρεις από τις πέντε εργάσιμες μέρες της βδομάδας...)
• Το ελαστικό ωράριο εργασίας (όπου ο εργαζόμενος επιλέγει πότε θα αρχίσει και πότε θα σταματήσει την εργασία έπειτα από συμφωνία με τον εργοδότη).
• Σύμβαση με βάση το σύνολο ωρών εργασίας ετησίως (Annualised hours)
• Κλιμακωτά ωράρια (Staggered hours), κατά τα οποία οι ώρες έναρξης εργασίας δεν είναι κοινές για όλους τους υπαλλήλους και μπορούν να αλληλοκαλύπτονται...
• Σταδιακή συνταξιοδότηση, σύστημα κατά το οποίο οι πρεσβύτεροι εργαζόμενοι επιλέγουν πότε θα συνταξιοδοτηθούν. Μπορούν, ωστόσο, εάν το θελήσουν, να μειώσουν τις ώρες εργασίας και να μετατρέψουν τη σύμβαση εργασίας σε μερικής απασχόλησης.

Από την επίσημη λίστα των μορφών εργασιακής απασχόλησης απουσιάζει η νέα κατηγορία των σύγχρονων σκλάβων μονοπωλίων όπως η Uber και οι οποίοι προσφέρουν εργασία κατά απαίτηση του αφεντικού υποτίθεται «ελεύθερα». Είναι, ωστόσο, υποχρεωμένοι να θέτουν τον εαυτό τους στη διάθεση της εταιρείας και να καθορίζουν το ωράριο και τον τρόπο δουλειάς ανάλογα με τις τρέχουσες ανάγκες του μονοπωλίου, προσφέροντας υπηρεσίες με τιμές «ανά μονάδα» ή ανά κομμάτι. Υποτίθεται ότι είναι «πιο ελεύθεροι» από τους κανονικούς υπαλλήλους, αλλά αυτό ισχύει μόνο στα λόγια.

Στην πράξη, είναι και αυτοί εργαζόμενοι όπως όλοι και όχι «εξαρτημένοι εργολάβοι» ή αυτοαπασχολούμενοι, όπως τους έχουν βαφτίσει οι αστικές κυβερνήσεις και τα ανερχόμενα μονοπώλια... Είναι υπάλληλοι με λιγότερα δικαιώματα, αφού για αυτούς δεν έχει ούτε επιδόματα, ούτε άδειες ασθενείας μετ' αποδοχών. Δεν έχουν πλήρη ιατροφαρμακευτική ασφάλιση και συνταξιοδοτική κάλυψη. Είναι οι εργαζόμενοι «του μέλλοντος», εκτός και εάν παλέψουν περισσότερο για να κατακτήσουν τα κάποτε αυτονόητα δικαιώματα της πλήρους, σταθερής εργασίας, των συλλογικών συμβάσεων και μισθών που εξασφαλίζουν αξιοπρεπή ζωή στα λαϊκά νοικοκυριά. Η καλύτερη ζωή για τον εργάτη κατακτιέται με σκληρούς αγώνες και κλιμάκωση της πάλης.