ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 14 Απρίλη 2001 - Κυριακή 15 Απρίλη 2001
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Η έξοδος από την καθ' ημάς αθλιότητα

Εξοδος είναι -πράγμα απίστευτο- κάθε νέος που μεταμορφώνεται σε Μεσολόγγι, έτοιμος κάθε στιγμή να βγει με το πρόσωπό του και να καταργήσει το πένθος στο οποίο προσπαθεί να τον παγιδεύσει εν λόγω ο Σημίτης «ο δυσσεβής, που κινείται, βουλεύεται και μελετά την παράδοση».

Εξοδος είναι -πράγμα απίστευτο- να ξαναγυρίζεις στην απολύτως έρημη αλλά πάγκαλη φύση και να νιώθεις ότι περπατάς στη γη που σου ανήκει.

Εξοδος είναι -πράγμα απίστευτο- να βαθαίνεις όπου κι αν βρίσκεσαι, ενώ οι λεπτομέρειες που σε αφορούν να κατοικούν πολύ μακριά και ο βόμβος τους να στέλνει μόνο τον ήχο της μέλισσας. Ο Πίνδαρος ονομάζει την κατάσταση αυτή «μελιτόεσσα ευδία».

Εξοδος είναι -πράγμα απίστευτο- ο δήθεν διάλογος ανάμεσα στην καθ' ημάς Ανατολή και τον εκσυγχρονισμό που δεν υπήρξε ποτέ, αφού ήταν διάλογος σκιών. Ο άλλος διάλογος είναι αεράκι από τις νεραντζιές και εκείνους τους νοτισμένους φράκτες με τις αγριοτριανταφυλλιές που στη δική μας τη γενιά τον διεξάγουν ακόμη όσων οι φωνές καθρεφτίζονται στο πρόσωπο της Αλέκας Παπαρήγα.

Εξοδος είναι -πράγμα απίστευτο - να προσπερνάς τα καφέ στο κέντρο της Αθήνας με τους γνωστούς λακέδες διανοούμενους - εκσυγχρονιστές και τα επόμενα εικοσιτετράωρα να μη σου δημιουργούν νεύρωση στομάχου. Γιατί το χώρο σου τον υπερασπίζεται ο ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος στο κείμενό του Το θαύμα του Ελμπασάν και του Βοσπόρου: «Από κάτω ή τριγύρω ο χώρος είναι καθορισμένος, όχι από όρια αντικειμενικά, αλλά καθαρώς υποκειμενικά, ευρύτατα, και για τούτο δυνάμενα να περιλάβουν στοιχεία ουσιαστικής υπαρξιακής οντότητας, με απαράμιλλον πλαστικότητα δοσμένα και, μπορώ να πω, αφαντάστως εντέλει αντικειμενοποιημένα. Και ιδού που τέρπει διότι τέρπεται ο ποιητής, ιδού που τρομάζει διότι τρόμαξε, ιδού που ηδονίζει διότι ηδονίσθηκε, ιδού που μαστιγώνει διότι μαστιγώθηκε, ιδού που συγκλονίζει διότι συγκλονίστηκε. Σε αυτήν την παλινδρομική συναλλαγή και αλληλουχία αναπηδούν απίστευτα βεγγαλικά μυριόχρωμα, σαν τα φτερά και τα κοσμήματα του Μοντεζούμα ή ενός ηγέτου άλλης φυλής, αίφνης των Ονεγκάδα ή των Αλγονκίνων, και στα υψηλά και στα βαθιά και στα επίπεδα και στα δασιά και λεία. Εντός του χώρου αυτού, του αχανούς, γεμίζοντάς τον- ιδού πάντα το πάθος ή passion, εν εγρηγόρσει. Ακοίμητο, σφαδάζον και φλεγόμενον, φωτίζει τον χώρον τον συναισθηματικόν, όπου πλάθονται και εξελίσσονται - τονίζω ότι εξελίσσονται - οι εικόνες (τα λεγόμενα, νομίζω, θέματα από τους τεχνοκρίτας) που αποτελούν την ατομική αυθεντική μυθολογία μιας κοχλαζούσης βιώσεως εντατικής, απόλυτα δικής του. Και ιδού που ο χώρος αυτός ο ατομικός, διά της προβολής του, γίνεται χώρος καθολικός, όπου ανθεί και θάλλει το σαν αίμα καρωτίδος λαγαρόν "αμάν", το τριανταφυλλί και κόκκινο συνάμα "σε αγαπώ" και το σαν διαμάντι κρούσταλλο "ουαί, ουαί τοις ηττημένοις"».

Εξοδος είναι - πράγμα απίστευτο - όταν στα χείλη των γερόντων σχηματίζεται η φράση του Πιέρ Πάολο Παζολίνι: «Ο όρος "νεότητα" κατέστρεψε τη νεότητα».

Εξοδος είναι - πράγμα απίστευτο- οι παλιοί καπετανέοι του Εικοσιένα και εκείνοι οι άλλοι, του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, να παραμένουν ολοζώντανοι, έξω από τις σελίδες του εκσυγχρονισμού. Το δικό τους «Συμπόσιο» θα το ξαναγράψει ο ίδιος ο Πλάτωνας, ως τελική έξοδο από την καθ' ημάς αθλιότητα.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ


Μελωδίες Παθών και Ανάστασης
Δόμνα Σαμίου
Δόμνα Σαμίου
  • Αφιερωμένη στη μνήμη δύο μορφών της μουσικής παράδοσης, στην Μέλπω Μερλιέ και στον Σίμωνα Καρά, είναι η δισκογραφική έκδοση του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου με τίτλο «Και ανυμνήσωμεν», με εκκλησιαστικούς ύμνους, ηχογραφημένους το 1930 από την Μέλπω Μερλιέ. Στο δίσκο περιλαμβάνεται το μεγαλύτερο μέρος της βυζαντινής μουσικής, που ηχογραφήθηκε πριν εβδομήντα χρόνια σε δίσκους 78 στροφών, από την ακάματη Μ. Μερλιέ και τους συνεργάτες της για τον τότε «Σύλλογο Δημοτικών Τραγουδιών», που αργότερα μετονομάστηκε σε Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο. Οι φωνές που ακούγονται είναι του μητροπολίτη Σάμου Ειρηναίου Παπαμιχαήλ (1878-1963), του Σίμωνα Καρά (1903-1999) με τη νεοσύστατη τότε χορωδία του και δύο ψαλτών από τα Μέγαρα, του Δημήτρη Παπαποστόλη (1869-1933) και του Δημήτρη Καρώνη (1891-1955). Στη συλλογή αυτή αντιπροσωπεύονται, εκτός από τους οκτώ ήχους, και τα τρία είδη του βυζαντινού μέλους: Το ειρμολογικό, το στιχηραρικό και το παπαδικό. Και οι τέσσερις ψάλτες επιλέχτηκαν για την καλλιφωνία τους και το σεβασμό τους στην προφορική παράδοση.
  • «Μήτηρ Θεού - Σπουδή στον Ακάθιστο Υμνο» τιτλοφορείται το έργο του Χρήστου Λεοντή, το οποίο κυκλοφορεί από την Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου Αγίου Ορους, στο πλαίσιο της σειράς «Εργα Ελλήνων Κλασικών». Ερμηνεύουν οι Μανώλης Λιδάκης και Νένα Βενετσάνου μαζί με τη Μεικτή Χορωδία Νέων του Πολιτιστικού Κέντρου Κηφισιάς. Αποσπάσματα κειμένων διαβάζουν οι: Αννα Συνοδινού, Αννα Σικελιανού, Ρένη Πιττακή, Αρης Λεμπεσόπουλος κ.ά.
  • Στη μνήμη του Μάνου Χατζιδάκι αφιέρωσε η Μαρίζα Κωχ το CD «Τροπάριο της Κασσιανής - Εγκώμια της Μ. Παρασκευής», που κυκλοφόρησε από τη «Verso». Η τραγουδίστρια αποτυπώνει σε δίσκο ένα από τα πιο δύσκολα και συνάμα πιο μελωδικά τροπάρια της βυζαντινής μας μουσικής κληρονομιάς, το «Τροπάριο της Κασσιανής», το οποίο πρωτοερμήνευσε α καπέλα το '78 μετά από προτροπή του αξέχαστου συνθέτη. Στο δίσκο συμμετέχει ο Νίκος Οικονομίδης, που ερμηνεύει με βιολί τα «Εγκώμια της Μ. Παρασκευής».
  • Μαρίζα Κωχ
    Μαρίζα Κωχ
    Κλασικές συνθέσεις των μεγάλων μελοποιών, που αναφέρονται στα Αγια Πάθη, ψαλλόμενες κατά το παλιό αγιορείτικο τυπικό (με κανονάρχημα, απηχήματα, αντιφωνήσεις κλπ.) περιλαμβάνονται στη σειρά ψηφιακών δίσκων-καρπό συνεργασίας των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης και της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου. Το «Μουσικοδιδασκαλείο» της, εξάλλου, είναι αυτό που για αιώνες παρείχε μουσική μόρφωση στους μοναχούς, κληρονομώντας στο μοναστήρι σημαντικούς μελουργούς και πλούσια ψαλτική παράδοση, την οποία συνεχίζει ο σημερινός Χορός της Μονής. Από τις εκδόσεις της σειράς, σημειώνουμε τους δίσκους: «Μέγα Σάββατον - Εκ της ακολουθίας του Επιταφίου» και «Αγιον Πάσχα - Εκ της ακολουθίας της Αναστάσεως», με επιτόπια ηχογράφηση ψαλμών του Χορού Βατοπαιδινών.
  • «Χριστός Ανέ - Χριστός Ανέστη μάτια μου / Χριστός Ανέστη μάτια μου κι έλα να φιληθούμε /, έτσ' είναι μάτια μου, έτσ' είναι κι έλα να φιληθούμε / πάρε και κλη - πάρε και κλήμα τ' αμπελιού / πάρε και κλήμα τ' αμπελιού κι έλ' να στεφανωθούμε/. Εβγα να με δεις που ήρθα / τ' άστρι μ' έφερε τη νύχτα. Ομορφη που 'ναι η Λαμπρή απ' όλες τσι σκολάδες /, που βγάζουν την Ανάσταση μ' ολόχρυσες λαμπάδες /. Βιόλα μου και κατιφέ μου / δε σ' αλησμονώ ποτέ μου...». Από το Μελί Ερυθραίας της Μικράς Ασίας προέρχεται το παραπάνω τραγούδι, που με δεκάδες άλλα «ανοιξιάτικα τραγούδια του θανάτου και της Ανάστασης» περιλαμβάνονται στα «Πασχαλιάτικα», την εξαιρετική δισκογραφική κατάθεση της Δόμνας Σαμίου. Το άλμπουμ περιλαμβάνει δυο δίσκους: Ο πρώτος, «Τα τελετουργικά», αποτελείται από είκοσι εννέα μουσικά κομμάτια που αναφέρονται στις εκδηλώσεις και τα έθιμα της άνοιξης (από την Καθαρή Δευτέρα μέχρι τα «μαγικά» τραγούδια της Λαμπρής και της δεύτερης μέρας του Πάσχα). Δεσπόζει το συγκλονιστικό «Μοιρολόι της Παναγίας» όπως έχει ηχογραφηθεί σε 8 διαφορετικές περιοχές (Κύπρος, Θράκη, Μαρμαράς Μ. Ασίας, Φούρνοι Ικαρίας, Ρεϊζντερέ Ερυθραίας Μ. Ασίας, Πόντος, Μπαϊντίρι Μ. Ασίας και Μυτιλήνη). Οπως αναφέρει η λαογράφος-εθνολόγος Μιράντα Τερζοπούλου σε σημείωμά της στο δίγλωσσο ένθετο που συνοδεύει το άλμπουμ, «το ευρύτατα διαδεδομένο σ' όλον τον ελληνικό χώρο Μοιρολόι ή Καταλόι της Παναγιάς είναι ένα μεσαιωνικό μακροσκελές ομοιοκατάληκτο στιχούργημα λόγιας προέλευσης, αλλά εντυπωσιακά πλατιάς λαϊκής αποδοχής». «Ανθρωποκεντρικός αφηγηματικός θρήνος» τραγουδιέται από τις γυναίκες γύρω από τον «τάφο» του Χριστού και εκφράζει «τη συμπόνια, την ταύτισή τους με τη μητρική, ανθρώπινη πλευρά της Παναγίας. Ωστόσο, ο τρόπος της τελετουργικής του επιτέλεσης αποκαλύπτει τις προχριστιανικές ρίζες του εθίμου». Σε διαφορετικό κλίμα και μουσικό ύφος ο δεύτερος δίσκος, με τίτλο «Χορευτικά», είναι μια πρόσκληση σε γλέντι και χορό. Περιλαμβάνει είκοσι δύο τραγούδια και σκοπούς, που «δοξάζουν τη ζωή και την άνοιξη» και δημιουργούν την κατάλληλη ατμόσφαιρα για μια μοναδική γιορτή, ένα λαμπρό πασχαλιάτικο πανηγύρι. Και σε αυτή τη δισκογραφική δουλιά της Δόμνας Σαμίου εκτός από τους επαγγελματίες μουσικούς συνεργάτες της τραγουδούν παιδιά, γυναίκες και άντρες, κάτοικοι των περιοχών που καταγράφηκαν τα έθιμα και τα τραγούδια. Ακόμη οι Θανάσης Μωραΐτης, Θεοπούλα Δοϊτσίδη, Λαμπριάνα Αγγούση και Αντώνης Κυρίτσης.

Ρ.Σ.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ