«Δεν υπάρχει κράτος», «το κράτος είναι ανίκανο, άχρηστο», φταίει «η κρατική αναλγησία και αδιαφορία»...

Αυτές οι φράσεις, συνήθως λέγονται από συνανθρώπους μας απελπισμένους, θύματα μιας θεομηνίας, μιας φυσικής καταστροφής ή ακόμα καταστάσεων που βαραίνουν στη ζωή των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων, όπως η εκτίναξη της ανεργίας, της φτώχειας. Το σκηνικό είναι πολύ γνωστό και τηλεοπτικά οικείο. Αυτό το αίσθημα δυσφορίας, αυτή η αγανάκτηση, η αίσθηση της εγκατάλειψης βασίζεται σε μια αντίληψη πολύ διαδομένη, εμπεδωμένη μέσα σε βάθος δεκαετιών. Αυτή η αντίληψη αντιμετωπίζει το κράτος, τους μηχανισμούς και τους θεσμούς του ως έναν οργανισμό στην υπηρεσία του συνόλου, του κοινού καλού, στην υπηρεσία όλων, ανεξάρτητα από κοινωνική τάξη και θέση. Δηλαδή, λίγο πολύ το συμπέρασμα περί ανυπαρξίας του κράτους προκύπτει από το γεγονός ότι βλέπουμε το κράτος να μη λειτουργεί με τον τρόπο που εμείς θα θέλαμε ή εμείς φανταζόμαστε ή εμείς πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να λειτουργεί. (...)

Η αλήθεια, βεβαίως, είναι ότι ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν υπήρξε κράτος «ουδέτερο», που να τους υπηρετεί όλους. Υπήρξε κράτος των δουλοκτητών, κράτος των φεουδαρχών και σήμερα κράτος των καπιταλιστών, κράτος που περιφρουρεί τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, του κεφαλαίου.

Πάντα ως γενικό συμφέρον, ως γενικό καλό θεωρούνταν αυτό που συμφέρει την κυρίαρχη κάθε φορά τάξη. Σήμερα θεωρείται για παράδειγμα ως γενικό καλό, ως γενικό συμφέρον να μπει η οικονομία σε τροχιά ορμητικής ανάπτυξης, να γίνουν νέες επενδύσεις, να ανοίξουν δουλειές, αυτό τους «συμφέρει όλους», λέει το γνωστό παραμύθι. Ομως, η πραγματικότητα είναι άλλη: Για να γίνουν όλα αυτά θα πρέπει τα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα να μείνουν ποδοπατημένα, από τον μεγάλο πλούτο που θα παραχθεί οι εργαζόμενοι θα παίρνουν όλο και μικρότερο κομμάτι, η εισαγωγή νέων μεθόδων παραγωγής μειώνει το εργατικό δυναμικό που αξιοποιείται, άρα τα περί μείωσης της ανεργίας θα αποδειχθούν ψεύτικες ελπίδες, ενώ όσοι θα δουλέψουν, θα δουλέψουν με εργασιακές σχέσεις - λάστιχο, με χαμηλούς μισθούς και με τσακισμένα δικαιώματα. Ασε δε που ο μπαμπούλας της κρίσης θα είναι πάντα παρών...

Αυτό λοιπόν το «γενικό καλό» καλείται να υπηρετήσει το κράτος. (...)

Είναι αλήθεια αναποτελεσματικό το σημερινό κράτος; (...)

Το κράτος δεν φαίνεται και πολύ αναποτελεσματικό όταν αντιμετωπίζει τις εργατικές - λαϊκές κινητοποιήσεις με την καταστολή και τις δικαστικές διώξεις, με την κήρυξη παράνομων απεργιών. (...)

Το κράτος δεν φαίνεται αναποτελεσματικό όταν παίρνει διάφορα μέτρα ενίσχυσης των επιχειρηματικών ομίλων. (...) Οταν κόβει συντάξεις, τσακίζει μισθούς, νομοθετεί την εργασιακή ζούγκλα. (...)

Το κράτος επίσης δεν φαίνεται αδύναμο όταν συμμετέχει σε ιμπεριαλιστικά πολεμικά σχέδια, όταν στηρίζει και διευκολύνει ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στην περιοχή. (...)

Οι περισσότερες παρεμβάσεις του κράτους υπέρ των μονοπωλίων αποτελούν και τη βαθύτερη αιτία για μικρά ή μεγάλα «εγκλήματα» σε βάρος των εργαζομένων. Δηλαδή, το γεγονός ότι το κράτος κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά του προς όφελος της κοινωνικής μειοψηφίας είναι και αιτία για το γεγονός ότι μοιάζει αναποτελεσματικό και ανίκανο όσον αφορά τα συμφέροντα και τις ανάγκες των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων.

Δεν μπορεί, από τη μια, να νομοθετείς και να διαμορφώνεις χωροταξικό σχέδιο με κριτήριο ότι η γη είναι εμπόρευμα, να ανοίγεις το δρόμο για αλλαγές χρήσης γης, να ανοίγεις την όρεξη σε επιχειρηματικά σχέδια σε φιλέτα γης και μετά να λες και να αναρωτιέσαι ποιος οπλίζει τους επίδοξους εμπρηστές. (...)

Δεν μπορεί να μειώνεις διαρκώς δαπάνες για την πυροπροστασία, ιεραρχώντας άλλες προτεραιότητες, πιο αποδοτικές για το κεφάλαιο (...) και να αναρωτιέσαι γιατί η Πυροσβεστική δεν μπόρεσε να αναχαιτίσει το πύρινο μέτωπο.

Δεν μπορεί να μην ιεραρχείς έργα προστασίας του λαού (...) και μετά να απορείς γιατί κάθε που βρέχει πνίγονται λαϊκά νοικοκυριά και κάθε που κάνει ζέστη καίγονται σε πυρκαγιές.

Ετσι, λοιπόν, αυτό που τους μένει είναι η «πολιτική διαχείριση» του ζητήματος. Πώς δηλαδή η οργή, η αγανάκτηση, η διαμαρτυρία θα μείνουν εντός πλαισίου, θα προσανατολιστούν στην «ανικανότητα» θεσμών, προσώπων, μηχανισμών, στην ανευθυνότητα υπουργών, θα χρεωθούν στη μια ή στην άλλη πολιτική δύναμη... Αλλά ποτέ μα ποτέ στον ταξικό χαρακτήρα του κράτους. Ποτέ μα ποτέ στον ταξικό χαρακτήρα των κυβερνήσεων και των κομμάτων που βρίσκονται στη διακυβέρνηση.

Εκπαιδεύουν μακρόχρονα τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα, τη νεολαία ιδιαίτερα, να συνηθίζουν να διαλέγουν ποιο δικαίωμα θα χάσουν, ποια ανάγκη θα θυσιάζουν, πολύ απλά γιατί τα δικαιώματα και οι λαϊκές ανάγκες βρίσκονται στο περιθώριο.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ένας εκσυγχρονισμός του αστικού κράτους, με όποιο πρόσημο και αν αυτός γίνει, αριστερός, σοσιαλδημοκρατικός ή φιλελεύθερος, αφορά την ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς του ως προς τα ζητούμενα του κεφαλαίου και όχι βεβαίως ως προς την αλλαγή του χαρακτήρα του προσανατολισμού του.

Το κράτος, οι θεσμοί και οι μηχανισμοί του δεν εκδημοκρατίζονται, ούτε γίνονται φιλολαϊκοί εξαιτίας μιας αλλαγής στη σύνθεση της κυβέρνησης ή της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.

Αλλωστε, όλοι επισημαίνουν ότι η εναλλαγή κυβερνήσεων δεν πρέπει να θίξει τη «συνέχεια του κράτους». Οσοι είχαν μάλιστα αμφιβολίες για κάτι τέτοιο και αυταπάτες, ήρθε η 4χρονη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να διαλύσει κάθε αμφιβολία. Οχι μόνο δεν διαταράχθηκε η «συνέχεια του κράτους», αλλά μπορούμε να πούμε ότι ενισχύθηκαν πολιτικές που υποτίθεται πως ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση αμφισβητούσε και μάλιστα έντονα. Πολύ απλά γιατί, όπως είχαν σημειώσει εκπρόσωποι του κεφαλαίου και πρώτα απ' όλα του ΣΕΒ, η οικονομία έχει τη δική της λογική, οι κυβερνητικές πολιτικές είναι που προσαρμόζονται στα θέλω και τις ανάγκες της οικονομίας (βλέπε της καπιταλιστικής οικονομίας) και όχι το ανάποδο. Ετσι λοιπόν διασφαλίζεται και η συνέχεια του κράτους. Πολύ περισσότερο που μια σειρά μηχανισμών του είναι ανεπίδραστοι από την κυβερνητική εναλλαγή και μάλιστα οι εκσυγχρονισμοί που διακηρύσσουν διάφοροι αποσκοπούν να τους κάνουν ακόμα περισσότερο ανεπίδραστους από εκλογικές αναμετρήσεις και εναλλαγές κυβερνήσεων. (...)

Το δίλημμα λοιπόν που προβάλλει δεν είναι «αποτελεσματικό ή αναποτελεσματικό κράτος», αλλά «κράτος για ποιον;», για τους επιχειρηματικούς ομίλους ή για τη λαϊκή πλειοψηφία;

Το ερώτημα είναι: Υπάρχει κράτος που μπορεί να βγάλει τις εργατικές - λαϊκές ανάγκες από το περιθώριο, να τις βάλει στο προσκήνιο;

Ναι, υπάρχει, έχει ήδη υπάρξει στο παρελθόν...

Ενα κράτος που δεν θα έχει στόχο τη στήριξη των κερδών των επιχειρήσεων, αλλά την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, μια οικονομία που δεν θα κυβερνάται από το καπιταλιστικό κέρδος, αλλά θα στηρίζεται στην κοινωνική ιδιοκτησία, όπου η γη θα είναι λαϊκή περιουσία και δεν θα υπάρχουν «δημοσιονομικοί κόφτες», προσαρμοσμένοι στις ανάγκες του κεφαλαίου. Ενα τέτοιο κράτος, σε μια τέτοια οικονομία, μπορεί να σχεδιάσει κεντρικά και αποτελεσματικά τα ζητήματα προστασίας του πληθυσμού, να τον εκπαιδεύσει και να τον προετοιμάσει για τέτοιες έκτακτες καταστάσεις.

Ενα κράτος όπου κουμάντο δεν θα κάνουν οι καπιταλιστές, τα κόμματα και οι κυβερνήσεις τους, αλλά ο οργανωμένος λαός, οι εργαζόμενοι και οι κοινωνικοί τους σύμμαχοι.

Και αν πριν από 100 χρόνια στο έδαφος της συγκριτικά με άλλα κράτη καθυστερημένης Ρωσίας ξεκίνησε μια μακρά πορεία με τους εργαζόμενους, τους αγρότες, τα λαϊκά στρώματα να βρίσκονται στο τιμόνι της χώρας, να έχουν την εξουσία και να προσπαθούν να ελέγξουν την παραγωγή, τον πλούτο που παράγεται στην υπηρεσία των λαϊκών αναγκών, να αρχίζουν την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες... Σήμερα οι δυνατότητες για ένα τέτοιο βήμα μπροστά στην ανθρωπότητα είναι πολλαπλάσιες.

Αντικειμενικά έρχονται ορισμένες στιγμές που οι μάσκες πέφτουν, που αποκαλύπτεται ο πραγματικός χαρακτήρας του κράτους, με ποιους είναι, ποιους υπηρετεί. Ερχονται γεγονότα, που το κράτος δυσκολεύεται να διαχειριστεί κρίσεις, που στη μεγάλη καταστροφή αφήνει το λαό στο έλεος των φυσικών φαινομένων, στην οικονομική κρίση στο έλεος της οικονομικής καταστροφής, στην πολεμική ήττα στο έλεος των εχθρών. (...)

Σε τέτοιες συνθήκες είναι κρίσιμο ζήτημα το εργατικό - λαϊκό κίνημα να βάλει τη σφραγίδα του στις εξελίξεις, να πρωτοστατήσει στην εργατική - λαϊκή οργάνωση, στην αλληλεγγύη, αλλά ταυτόχρονα και στη διεκδίκηση, στη διαμόρφωση οργάνων πάλης που ουσιαστικά θα πάρουν στα χέρια τους την ευθύνη. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες θα πρέπει οι διεκδικήσεις επιβίωσης να συνδεθούν με την πάλη για τις σύγχρονες εργατικές - λαϊκές ανάγκες και με τις προϋποθέσεις που μπορούν αυτές να ικανοποιηθούν. Τότε είναι που τίθεται στην ημερήσια διάταξη το ζήτημα: Ποια εξουσία μπορεί να απαντήσει σε αυτά τα ζητήματα, μπορεί να βάλει τέλος στις αιτίες της κρίσης και της καταστροφής.

Και το σίγουρο είναι ότι μόνο μια εργατική - λαϊκή εξουσία, που θα αφαιρέσει την ιδιοκτησία από τους επιχειρηματικούς ομίλους και θα την κάνει κοινωνική λαϊκή περιουσία, θα πάρει στα χέρια της τον πλούτο που παράγεται, θα βγάλει από τη μέση το κίνητρο του καπιταλιστικού κέρδους, μια τέτοια εξουσία μπορεί να δώσει απάντηση στα φλέγοντα εργατικά - λαϊκά ζητήματα και να βγάλει στο προσκήνιο τις εργατικές - λαϊκές ανάγκες.

Σήμερα όμως δεν καθόμαστε με σταυρωμένα τα χέρια, δεν έχουμε στάση αναμονής. Είναι σήμερα αναγκαίο να διαμορφωθεί ένα εργατικό - λαϊκό ρεύμα, ένα μαζικό κίνημα που απέναντι στην προσπάθεια προσαρμογής της ζωής των εργαζομένων, ιδιαίτερα των νεότερων ηλικιακά, στις κάθε φορά απαιτήσεις της καπιταλιστικής κερδοφορίας, θα αντιτάσσει τη διεκδίκηση στόχων, αιτημάτων και ένα συνεκτικό πλαίσιο πάλης, που θα έχει ως σημαία του τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες. (...)

Οσο δυναμώνει αυτό το ρεύμα, που θα συγκρούεται με το καπιταλιστικό κέρδος ως κίνητρο της παραγωγής, με τις ιεραρχήσεις και τις ανάγκες του, με την κρατική πολιτική που το υπερασπίζει, με τις κυβερνήσεις και τα κόμματα που το υπηρετούν, τόσο θα βελτιώνεται ο συσχετισμός δυνάμεων.

Οταν μιλάμε εμείς για βελτίωση του συσχετισμού, δεν έχουμε την ψευδαίσθηση ή την αυταπάτη ότι μπορεί το σημερινό κράτος να αλλάξει, ή οι θεσμοί του, οι μηχανισμοί του να γίνουν εργαλεία στα χέρια του λαού.

Σημαίνει όμως ότι σήμερα συγκεντρώνουμε δυνάμεις. Οτι σήμερα δίνουμε τη μάχη για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος. Τη μαζικοποίηση των συνδικάτων, των σωματείων, τη δημιουργία νέων, την ενίσχυση του διεκδικητικού αγωνιστικού προσανατολισμού που βάζει στο επίκεντρο την πάλη για όλες τις σύγχρονες ανάγκες, που ξεπερνά ρεφορμιστικές αυταπάτες και την επίδραση του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού.

Δίνουμε τη μάχη για την κοινή δράση εργαζομένων με φτωχούς αγρότες και επαγγελματίες, να συνενώνονται στη βάση της αντιπαράθεσης με τον κοινό τους αντίπαλο, το μεγάλο κεφάλαιο, τους επιχειρηματικούς ομίλους. (...)

Στο βαθμό που βελτιώνεται ο συσχετισμός, μπορούν να μπουν εμπόδια στους σχεδιασμούς των μονοπωλιακών ομίλων, μπορούν οι εργαζόμενοι να μετράνε προσωρινές επιτυχίες και νίκες που μπορούν να αποτελέσουν βήματα για τη συνέχεια.

Δίνουμε τη μάχη για τη χειραφέτηση λαϊκών δυνάμεων, ιδιαίτερα νέων, από την αστική πολιτική σε όλες τις εκφράσεις της, τον απεγκλωβισμό εργατικών - λαϊκών δυνάμεων από την επιρροή των αστικών κομμάτων. Γι' αυτό έχει σημασία σήμερα πολύ περισσότεροι νέοι να ενισχύσουν εκλογικά τους κομμουνιστές στις επόμενες μάχες του 2019, τοπικές εκλογές και ευρωεκλογές, καθώς και πιθανές εθνικές νωρίς ή αργότερα. Η ενίσχυση του ΚΚΕ παντού σημαίνει ενίσχυση της δύναμης που κατατίθεται στην πιο αποφασιστική ανάπτυξη του εργατικού κινήματος, της λαϊκής αντιπολίτευσης, ακόμα και από τη θέση της δημοτικής αρχής στα όργανα Τοπικής Διοίκησης, σημαίνει μεγαλύτερα μέσα για την αποκάλυψη των αντιλαϊκών σχεδιασμών, για την ενδυνάμωση της φωνής του εργατικού - λαϊκού κινήματος... Η στάση των κομμάτων απέναντι στο δίλημμα σύγχρονες εργατικές - λαϊκές ανάγκες ή καπιταλιστική κερδοφορία θα πρέπει να γίνει κριτήριο ψήφου για ένα σημαντικό τμήμα των νέων που προέρχονται από εργατικά - λαϊκά στρώματα, απορρίπτοντας τη λογική του μικρότερου κακού. (...)