Μέσα σε μια ζεστή ατμόσφαιρα, γεμάτη συγκίνηση αλλά και αγωνιστική ανάταση, πραγματοποιήθηκε το βράδυ του περασμένου Σαββάτου 20 Οκτώβρη, στη Θεσσαλονίκη, η εκδήλωση που διοργάνωσε η Επιτροπή Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, με αποφοίτους πανεπιστημίων από τις σοσιαλιστικές χώρες, με τίτλο «Εμείς που σπουδάσαμε στο Σοσιαλισμό». Στην εκδήλωση μίλησε ο Μάκης Παπαδόπουλος, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, ο οποίος ανακοίνωσε την πρωτοβουλία δημιουργίας πανελλαδικού συλλόγου αποφοίτων του σοσιαλισμού. Ακολουθούν αποσπάσματα από την ομιλία του.

Η παρουσία σας σήμερα εδώ στη Θεσσαλονίκη στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα. Επιβεβαιώνει ότι μπορούμε και πρέπει να προχωρήσουμε αποφασιστικά, ώστε να ολοκληρωθεί η πρωτοβουλία του ΚΚΕ για να συγκροτηθεί ένας μαζικός πανελλαδικός σύλλογος αυτών που σπούδασαν στο σοσιαλισμό. Ενας σύλλογος που θα αγκαλιάσει όλες τις επιστημονικές ειδικότητες των απόφοιτων, όλες τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Ενας σύλλογος που θα αποτελείται από όλους εσάς που είχατε τη μεγάλη τιμή να ζήσετε στιγμές απ' την κοινωνία του μέλλοντος, να ζήσετε τα πρώτα ανεπανάληπτα βήματα και τα νηπιακά στραβοπατήματα της ιστορικής εποχής του σοσιαλισμού (...)

Οσοι σπουδάσατε στο σοσιαλισμό μπορείτε να αποτελέσετε μια μαχητική δύναμη, ένα ζωντανό «σώμα» επίθεσης απέναντι στην αστική εκστρατεία συκοφάντησης και διαστρέβλωσης της πρώτης - μεγάλης διάρκειας - προσπάθειας για την κοινωνική απελευθέρωση στην Ιστορία, του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε στον 20ό αιώνα.

Στη σημερινή Ελλάδα, όπου η νεολαία ζει στο βάλτο της ανεργίας και των μισθών πείνας και η λαϊκή οικογένεια δυσκολεύεται και αγωνιά για να βρει μια θέση στον παιδικό σταθμό, να πληρώσει τα φροντιστήρια των παιδιών, έχει ιδιαίτερη σημασία να φωτίσει κανείς ότι υπήρξε δεκαετίες πριν μια άλλη κοινωνία, που δεν υπήρχαν πολλά από αυτά τα προβλήματα.

Στις σημερινές συνθήκες απευθυνόμαστε λοιπόν σε όλους εσάς που σπουδάσατε στο σοσιαλισμό, γιατί θεωρούμε ότι μπορείτε να συμβάλετε στην επίτευξη μιας σειράς σημαντικών στόχων, που ήδη παρουσιάσαμε το Γενάρη στην Αθήνα. Ποιοι είναι αυτοί οι στόχοι;

1. Να προβληθούν η προσφορά και τα επιτεύγματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στον 20ό αιώνα για την κοινωνική απελευθέρωση. Οσοι σπουδάσατε στο σοσιαλισμό, ανεξάρτητα από διαφορές από χώρα σε χώρα, ήρθατε σε επαφή με την προσπάθεια σοσιαλιστικής οικοδόμησης, γνωρίσατε το σχεδιασμό της επιστημονικής έρευνας και της εκπαίδευσης με στόχο την κάλυψη των αναγκών της κοινωνίας, τις συνθήκες ζωής, των σπουδών και εργασίας, τα επιτεύγματα στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, πρώτα απ' όλα του εργαζόμενου ανθρώπου. Γνωρίσατε τη μεγάλη υπεροχή του σοσιαλισμού στο περιεχόμενο της μόρφωσης σε σχέση με την Ελλάδα και τις καπιταλιστικές χώρες. Μπορείτε να καταθέσετε τη βιωματική σας εμπειρία και την άποψή σας ιδιαίτερα στους νέους, που βομβαρδίζονται καθημερινά από τα σκουπίδια της αστικής προπαγάνδας. Φυσικά δεν σας ζητάμε να κλείσετε τα μάτια στα αρνητικά συμπτώματα, στις παραβιάσεις των νομοτελειών της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, σε όλα αυτά που σας στεναχώρησαν. Το αντίθετο μάλιστα.

2. Ο δεύτερος στόχος στον οποίο σας καλούμε να συμβάλετε αφορά στην επιστημονική έρευνα των αιτιών της νίκης της αντεπανάστασης, ανατροπής του σοσιαλισμού τον 20ό αιώνα. Σας καλούμε σε μια διεξοδική συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις εκτιμήσεις και τα συμπεράσματα που διαμόρφωσε το Κόμμα μας για το κορυφαίο αυτό ζήτημα, καθώς και τη συμβολή σας στην περαιτέρω έρευνα προβλημάτων που αφορούν στη σοσιαλιστική οικονομία και το εποικοδόμημα. Θεωρούμε χρήσιμη και αναγκαία τη διακριτή συμβολή σας στη διερεύνηση της αρνητικής πείρας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, για να φωτίσουμε, όσο πιο ολοκληρωμένα μπορούμε, την πορεία που οδήγησε στην καπιταλιστική παλινόρθωση. Η μελέτη αυτής της πείρας φωτίζει τις συνέπειες από την υποχώρηση των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής και επιβεβαιώνει και μέσα από την αρνητική πείρα την ανωτερότητά τους για την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας. Γι' αυτό μπορεί να αποτελέσει σημαντικό όπλο θεωρητικής και πολιτικής αντεπίθεσης τα επόμενα χρόνια. Μας ενδιαφέρει να ακούσουμε προτάσεις και σκέψεις βελτίωσης αυτής της συνεχούς σχετικής ερευνητικής, μελετητικής και μεταφραστικής προσπάθειας, που έχει στρατηγική σημασία για το μέλλον και την ανασυγκρότηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Υπάρχει ένα τεράστιο αρχειακό υλικό που αφορά αποφάσεις του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, Συντάγματα και οικονομικά πλάνα του κεντρικού σχεδιασμού στα διάφορα σοσιαλιστικά κράτη, που πρέπει να μεταφραστεί και να ερευνηθεί για να φωτιστεί καλύτερα η συγκεκριμένη πορεία σε κάθε χώρα μέχρι τις ανατροπές. Σ' αυτό το πεδίο η συμβολή σας μπορεί να είναι σημαντική.

3. Σημαντική και πολύμορφη μπορεί και πρέπει να είναι η συμβολή σας για την οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης στη χώρα μας, για την ανασύνταξη του εργατικού και ευρύτερα του λαϊκού κινήματος για την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας. Ο καθένας και η καθεμιά μπορεί να συμβάλει με το προσωπικό παράδειγμα, τη συνδικαλιστική δράση, την αλληλεγγύη και την οικονομική βοήθεια, τη συμβολή του στην επιστημονική έρευνα και στη διάδοση της επιστημονικής γνώσης απέναντι σε αντιδραστικές, ιδεαλιστικές και μεταφυσικές προσεγγίσεις. Οι περισσότεροι ήρθατε σε επαφή σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό με το περιεχόμενο και τη μεθοδολογία του διαλεκτικού ιστορικού υλισμού. Αποκτήσατε δυνατότητες ουσιαστικής επιστημονικής συνεισφοράς στο ιδιαίτερο επιστημονικό σας αντικείμενο, είτε αφορά την οικονομία, είτε την υγεία, είτε την ανάπτυξη της τεχνικής, την κοινωνιολογία και άλλους κλάδους. Μπορείτε λοιπόν να συμβάλετε πολύμορφα στη διαπάλη σε επιστημονικό και πολιτικό επίπεδο, αφού έχετε βιώσει και τον σοσιαλισμό και τον σύγχρονο καπιταλισμό.

Οι μηχανικοί, οι απόφοιτοι των Πολυτεχνικών Σχολών μπορούν να φωτίσουν πώς ο κεντρικός σχεδιασμός του σοσιαλισμού εξαφάνισε την ενεργειακή φτώχεια και διασφάλισε τη λαϊκή κατοικία, την αντιπλημμυρική προστασία, τις πόλεις με πράσινο και μεγάλους ελεύθερους χώρους.

Εχει σημασία να προβληθεί τουλάχιστον αυτή η εικόνα στη σημερινή καπιταλιστική Ελλάδα, που η λαϊκή οικογένεια δυσκολεύεται να λύσει θέματα θέρμανσης το χειμώνα και που χιλιάδες νέοι ζουν με τους γονείς τους μετά τα 25 γιατί δεν μπορούν να νοικιάσουν δικό τους σπίτι.

Οι απόφοιτοι της Ιατρικής μπορούν να αναδείξουν το υψηλό επίπεδο πρόληψης για τη διαφύλαξη της υγείας στον σοσιαλισμό, που υπήρχε στους εργασιακούς χώρους και στους τόπους εκπαίδευσης και κατοικίας. Να προβάλουν τον δωρεάν και υποχρεωτικό προληπτικό έλεγχο υγείας ακόμα και για να δώσεις εξετάσεις στο πανεπιστήμιο.

Κάντε μια απλή σύγκριση με τη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα, όπου οι υποδομές πρωτοβάθμιας φροντίδας είναι ελάχιστες και προσφέρουν υποτυπώδεις υπηρεσίες, η λαϊκή οικογένεια πληρώνει όλο και περισσότερο για φάρμακα και εξετάσεις και η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στις διάφορες επιστημονικές ειδικότητες περιορίζεται μέσω του θεσμού του οικογενειακού γιατρού.

Οσοι σπούδασαν πολιτική οικονομία και φιλοσοφία στον σοσιαλισμό μπορούν επίσης να συμβάλουν απέναντι στη διεθνή αστική προσπάθεια να συσκοτιστεί και να διαστρεβλωθεί το επαναστατικό περιεχόμενο της μαρξιστικής κοσμοθεωρίας. Η αστική παρέμβαση εντάθηκε φέτος με αφορμή τα 200 χρόνια απ' τη γέννηση του Καρλ Μαρξ.

Διαβάσαμε διάφορες παραλλαγές που ισχυρίζονται ότι ο μαρξισμός και ιδιαίτερα ο λενινισμός είναι δογματικός, πρωτόγονος, θεολογικός γιατί καλλιεργεί, τάχα χωρίς τεκμηρίωση, την πίστη ότι η ανθρωπότητα θα προχωρήσει από τους κατώτερους εκμεταλλευτικούς τρόπους παραγωγής προς τον ανώτερο, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό.

Μας κατηγορούν ότι παρουσιάζουμε μια αστήρικτη επιστημονικά, παρηγορητική θεωρία. Πολλοί καλούν σε μια υποτίθεται νέα κριτική ανάγνωση του Μαρξ. Και ποιος είναι, σύμφωνα με αυτούς, ο κριτικός μαρξισμός που καλλιεργεί το δημιουργικό πνεύμα της αμφισβήτησης;

Είναι η καρικατούρα του μαρξισμού που θεωρεί ότι η δικτατορία του κεφαλαίου μπορεί και να είναι αιώνια και αθάνατη, γιατί ο καπιταλισμός έχει ανεξάντλητες δυνατότητες προόδου και ικανοποίησης των αναγκών της κοινωνίας.

Είναι η ανοιχτή αμφισβήτηση της ικανότητας της εργατικής τάξης, η οποία δημιουργεί το κοινωνικό προϊόν, να γνωρίσει τους νόμους κίνησης της φύσης και της κοινωνίας και να τους αξιοποιήσει για να αλλάξει τον κόσμο, για να ανοίξει το δρόμο στην κοινωνική απελευθέρωση.

Σύμφωνα μ' αυτήν την ακίνδυνη καρικατούρα, ο Μαρξ δεν ανέδειξε τις θεμελιώδεις νομοτέλειες, τις βαθιές αντιθέσεις και τις αντιφάσεις που τεκμηριώνουν την ιστορική εμφάνιση, την εξέλιξη και τα ιστορικά όρια του καπιταλισμού, αλλά περιορίστηκε να μας εφοδιάσει με μια μεθοδολογία μελέτης ενός αθάνατου συστήματος, που μπορεί να σηματοδοτεί και το τέλος της Ιστορίας.

Οποιος - κατά τη γνώμη τους - εξακολουθεί να μιλά για αξεπέραστες αντιφάσεις του καπιταλισμού, για την όξυνση της αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας που δεν μπορεί να λυθεί στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος, είναι δογματικός. Οποιος φωτίζει την αναγκαιότητα της επαναστατικής ανατροπής του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος είναι ρομαντικός, ενώ αυτός που αρνείται κάθε δυνατότητα επαναστατικής πολιτικής είναι - αν τους πιστέψουμε - ανοιχτόμυαλος, ρεαλιστής και έχει μάλιστα και κριτικό πνεύμα αμφισβήτησης. Οσοι σπουδάσατε στο σοσιαλισμό μπορείτε και πρέπει να πάρετε ενεργό μέρος σ' αυτήν την αντιπαράθεση με τους απολογητές του καπιταλισμού που συχνά φορούν μαρξιστικό προσωπείο.

Επίσης, η συμμετοχή σας στη μελέτη των αιτιών νίκης της αντεπανάστασης μπορεί να συμβάλει δημιουργικά σ' αυτήν την κατεύθυνση. Γιατί ο μόνος τρόπος ύπαρξης και επιβεβαίωσης του μαρξισμού ως επαναστατικής κοσμοθεωρίας είναι η συνέχιση της ανάπτυξής της. Επομένως, έχουμε υποχρέωση να σκύψουμε πάνω στο σύνθετο, νέο γνωστικό αντικείμενο που αποτελεί για τη μαρξιστική επιστημονική έρευνα η μεγάλη προσπάθεια σοσιαλιστικής οικοδόμησης του 20ού αιώνα.

Σε πολλές σοσιαλιστικές χώρες δεν είχε ακόμα καταργηθεί η ατομική ιδιοκτησία στην αγροτική παραγωγή. Δεν είχε καταργηθεί πλήρως ούτε καν το δικαίωμα μίσθωσης εργατικής δύναμης. Στην ίδια τη Σοβιετική Ενωση, εκτός απ' τη διατήρηση της ομαδικής ιδιοκτησίας των κολχόζ στον αγροτικό τομέα, η υπαρκτή αντίθεση διευθυντικής και εκτελεστικής εργασίας στη βιομηχανία, η αποδυνάμωση της εργατικής συμμετοχής και του εργατικού ελέγχου και η διατήρηση των εισοδηματικών διαφορών ενίσχυαν τις προσδοκίες συγκεκαλυμμένης ιδιοποίησης μέρους του κοινωνικού προϊόντος σ' ένα τμήμα της ανώτερης κρατικής υπαλληλίας.

Ετσι, μεταπολεμικά και ιδιαίτερα μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1956, άνοιξε ο δρόμος για τις ανατροπές, για το πισωγύρισμα της Ιστορίας. Αντί η λύση να αναζητηθεί προς τα εμπρός, προς την επέκταση και την εμβάθυνση των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής, αναζητήθηκε λύση προς τα πίσω, με την αξιοποίηση εργαλείων και σχέσεων παραγωγής του καπιταλισμού. Αδυνάτισε η κεντρική διεύθυνση του σχεδιασμού της οικονομίας. Η κάθε μεμονωμένη παραγωγική μονάδα προσδιόριζε ανεξάρτητα δικούς της στόχους αποδοτικότητας, κατακερματίζοντας ουσιαστικά τους συνολικούς στόχους της κοινωνικής παραγωγής. Η αγορά και η εμπορευματική παραγωγή ανέκτησαν έδαφος, οι εισοδηματικές ανισότητες αυξήθηκαν, η ατομική και ομαδική ιδιοκτησία δυνάμωσε ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα.

Η αντεπανάσταση δεν θα είχε νικήσει αν υπήρχε έγκαιρη συλλογική θεωρητική και πολιτική προετοιμασία για να απαντηθούν τα προβλήματα που έθετε το νέο επίπεδο ανάπτυξης της κοινωνικής παραγωγής.

Σήμερα ξέρουμε ότι η απάντηση στα νέα προβλήματα που θα γεννά η σοσιαλιστική οικοδόμηση δεν είναι η επιστροφή στις λύσεις της αγοράς, αλλά η επέκταση και πλήρης επικράτηση των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής στην οικονομία, η επιστημονική αναβάθμιση και η συνεχής προσαρμογή του κεντρικού σχεδιασμού στις νέες απαιτήσεις που θέτει το νέο επίπεδο ανάπτυξης της κοινωνικής παραγωγής.

Σήμερα, επίσης λόγω της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων στην εποχή που η αστική θεωρία χαρακτηρίζει ως «4η βιομηχανική επανάσταση», έχουμε πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες ώστε ο κεντρικός σχεδιασμός της εργατικής εξουσίας να διασφαλίζει όχι μόνο την επάρκεια, αλλά και την ταχεία βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων.

4. Αγαπητές φίλες και φίλοι που σπουδάσατε στο σοσιαλισμό,

Τώρα είναι η ώρα για να βγείτε πιο συλλογικά, πιο δυνατά στο προσκήνιο. Τώρα είναι η ώρα να φωτίσετε την αλήθεια για το σοσιαλισμό που γνωρίσατε, απέναντι στην προσπάθεια της αστικής τάξης να σπιλώσει και να βρωμίσει την εικόνα του. Τώρα είναι η ώρα να συμβάλετε με τις επιστημονικές γνώσεις σας, τη στάση σας, την προσφορά σας στην οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης.

Τώρα είναι ώρα να συμβάλετε στη συλλογική προσπάθεια έρευνας και εμβάθυνσης που αφορά την ιστορική πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στον 20ό αιώνα.

Σε μια μπροσούρα του ΔΣΕ του 1948, πριν από 70 χρόνια, έγραφαν οι μαχητές:

«Είμαστε ο καινούργιος κόσμος... Η νέα ζωή για εμάς δεν είναι φαντασία. Εμείς τη ζήσαμε».

Ενα απόσπασμα από αυτήν τη νέα ζωή είχατε το προνόμιο να ζήσετε και όλοι εσείς. Για να ανοίξει αυτός ο δρόμος, για να μείνει για δεκαετίες ζωντανός ο σοσιαλισμός που γνωρίσαμε στον 20ό αιώνα, χιλιάδες κομμουνιστές και λαϊκοί αγωνιστές στάθηκαν όρθιοι μπροστά στα εκτελεστικά αποσπάσματα, στις φυλακές και στις εξορίες.

Τώρα πρέπει να σταθούμε ξανά όλοι εμείς όρθιοι για να μην πνιγούμε στο βάλτο του καπιταλισμού που σαπίζει, για να σαρωθεί το παλιό και να ξανανοίξει ο δρόμος προς τον σοσιαλισμό.

Η ανταπόκρισή σας στο σημερινό προσκλητήριο δείχνει ότι ευτυχώς είστε όρθιοι και δυνατοί. Γι' αυτό οι δυνάμεις του ΚΚΕ στους απόφοιτους δεσμεύονται να συνεχίσουν την πρωτοβουλία που ξεκίνησαν, ώστε να δημιουργηθεί επιτέλους ο πανελλαδικός σύλλογος των απόφοιτων.

Ηδη αναρτήθηκε η σχετική ηλεκτρονική σελίδα στο διαδίκτυο και διαμορφώνονται οι πρώτες προτάσεις για τη δημιουργία του σχετικού καταστατικού. Σας καλούμε να συμβάλετε όλοι, ώστε να φτάσουμε στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Στο σύλλογο θα χωρούν όλοι όσοι σπούδασαν, εκτός απ' τους συνειδητούς εχθρούς του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε. Ο σύλλογος δεν θα αφορά μόνο τους σημερινούς οπαδούς του ΚΚΕ, αλλά κάθε προοδευτικό απόφοιτο που δεν υποκλίνεται στον αντισοβιετισμό και στον αντικομμουνισμό. Θα αφορά όλους όσοι θέλουν να βοηθήσουν με την επιστημονική τους γνώση στην ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας.

Η μαζική παρουσία σας σήμερα εδώ είναι εγγύηση. Αποδεικνύει ότι θα τα καταφέρουμε.

Η μαχόμενη δύναμη των απόφοιτων είναι ήδη εδώ και θα γίνει σύντομα ακόμα πιο μαζική, ακόμα πιο ισχυρή σ' όλη την Ελλάδα.