Ο οξυμένος ανταγωνισμός των ΗΠΑ, ΕΕ και ΝΑΤΟ με χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα, για αγορές, πηγές και δρόμους Ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, φαίνεται να «οδηγεί» τις εξελίξεις και να πυροδοτεί νέα σκληρά παζάρια στο παρασκήνιο γύρω από σημαντικές εστίες έντασης. Ξεχωρίζουν οι εστίες που παρά τα σκαμπανεβάσματα εξακολουθούν να «σιγοκαίνε» σε Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία, Κοσσυφοπέδιο και Σερβία.

Στα Σκόπια, μετά την αμερικανοΝΑΤΟικής κοπής συμφωνία των Πρεσπών η κατάσταση παραμένει ρευστή, με έντονα σημάδια πιθανής νέας σφοδρής αντιπαράθεσης. Ο σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ, μετά από πρόσφατες διήμερες συναντήσεις που είχε στις Βρυξέλλες με ανώτατους αξιωματούχους της ΕΕ και υψηλόβαθμους διπλωμάτες, εμφανίστηκε ανήσυχος για πιθανή κατάρρευση της κυβέρνησής του και προκήρυξη γενικών εκλογών μέσα στους προσεχείς μήνες. Αφορμή εκτιμά πως μπορεί να δώσει το ενδεχόμενο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αποφασίσει τέλη Ιούνη είτε την αναβολή είτε τη ματαίωση της απόφασης για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία.

Διαπιστώνοντας κόντρες στους κόλπους της ΕΕ, κυρίως ανάμεσα σε Γερμανία, Γαλλία και Ολλανδία, ο Ζάεφ απείλησε με παραίτηση αν δεν πάρει το «πράσινο φως» για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων σε σχετικά σύντομο διάστημα. Σε περίπτωση αναβολής, προέβλεψε ότι θα καταρρεύσει η κυβέρνησή του και θα προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές τις οποίες μπορεί να χάσει και να πάρουν το πάνω χέρι στα Σκόπια «εθνικιστικές δυνάμεις» (βλ. το VMRO - DPMNE, που διαφωνεί με τη συμφωνία των Πρεσπών αλλά όχι με την ένταξη σε ΕΕ και ΝΑΤΟ).

Μιλώντας μεσοβδόμαδα σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, ο Ζάεφ τόνισε ότι ορισμένοι αξιωματούχοι της ΕΕ ανησυχούν για «πρόβλημα γενικότερης αποσταθεροποίησης» στα Δυτικά Βαλκάνια αν απορριφθεί η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία, επειδή «φοβούνται απειλές από τον φίλο μου Εντι Ράμα (σ.σ. τον Αλβανό πρωθυπουργό) για πιθανές αλλαγές συνόρων ή και ένωση με το Κοσσυφοπέδιο». «Ομως δεν πιστεύω τέτοια πράγματα, γιατί αυτό θα έφερνε την Αλβανία τουλάχιστον μία δεκαετία πίσω», είπε χαρακτηριστικά.

Η ρευστή πολιτική κατάσταση δεν περιορίζεται στη Βόρεια Μακεδονία. Στη γειτονική Αλβανία, τα μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης - με πρώτο το Δημοκρατικό Κόμμα, του Λουλζίμ Μπασά - μποϊκοτάρουν τις συνεδριάσεις της Βουλής και τις προγραμματισμένες για τις 30 Ιούνη δημοτικές εκλογές, απαιτώντας την άμεση παραίτηση Ράμα, τη συγκρότηση μεταβατικής κυβέρνησης και κατόπιν τη διεξαγωγή νέων βουλευτικών εκλογών, αφού αλλάξει ο εκλογικός νόμος, για να εξασφαλιστούν αδιάβλητες εκλογές.

Παρά τις αρχικές επικρίσεις Αμερικανών και Ευρωενωσιακών αξιωματούχων, οι κινητοποιήσεις και οι μεγάλες διαδηλώσεις στο κέντρο των Τιράνων και σε άλλες μεγάλες αλβανικές πόλεις συνεχίζονται με συχνότητα τουλάχιστον μια φορά τη βδομάδα, καταλήγοντας συχνά σε επεισοδιακές συγκρούσεις με την αστυνομία. Οι πιέσεις της αντιπολίτευσης δεν αποκλείεται τελικά να κάμψουν τις αντιστάσεις του πρωθυπουργού. Ο Μπασά, που προ ημερών μετέβη στο Βερολίνο για να εξακριβώσει τις προθέσεις της γερμανικής κυβέρνησης, εμφανίστηκε ενισχυμένος. Η δε επίσκεψή του «συνέπεσε» με πρωτοσέλιδο αποκλειστικό ρεπορτάζ της «Bild» για τις σχέσεις του Ράμα με τους βαρόνους των ναρκωτικών και το αλβανικό οργανωμένο έγκλημα.

Στο ρεπορτάζ της γερμανικής εφημερίδας, με τίτλο «Πώς η μαφία χειραγώγησε τις εκλογές στην Αλβανία», αποκαλύπτονται απομαγνητοφωνήσεις τηλεφωνικών συνδιαλέξεων ανάμεσα σε βαρόνους ναρκωτικών με στελέχη του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος, αλλά και συνομιλία του Αλβανού πρωθυπουργού Εντι Ράμα στις 11 Σεπτέμβρη 2016 με στέλεχος της εκλογικής επιτροπής, όπου ζήτησε να πληροφορηθεί αν είχαν «εξασφαλιστεί», όπως είχε συμφωνηθεί, οι ψήφοι σε κρίσιμες εκλογικές περιφέρειες. Το ρεπορτάζ ενισχύει τις επίμονες καταγγελίες των μεγαλύτερων κομμάτων της αντιπολίτευσης στην Αλβανία, όπως το Δημοκρατικό Κόμμα και το «Σοσιαλιστικό Κίνημα για την Ολοκλήρωση» της Μόνικα Κριεμάδι, που κατηγορούν τον Ράμα πως ανέβηκε στην εξουσία με τις «πλάτες» της μαφίας.

Το ίδιο διάστημα, εντείνεται στο παρασκήνιο το παζάρι με στόχο την επίσημη αναθέρμανση των διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Σερβία και Κοσσυφοπέδιο, ενόψει της γαλλογερμανικής συνόδου που έχει προγραμματιστεί για την 1η Ιούλη στο Παρίσι.

Οι προσπάθειες Γάλλων και Γερμανών να διατηρήσουν μέσω ΕΕ το «πάνω χέρι» στη διαπραγμάτευση υπονομεύονται από τις πιέσεις που ασκούν παράλληλα οι ΗΠΑ, οι οποίες προωθούν με κάθε τρόπο επίσπευση των διαπραγματεύσεων με στόχο μία «τελική συμφωνία ομαλοποίησης» των σχέσεων Σερβίας - Κοσσυφοπεδίου. Ρόλο στη διαπραγμάτευση επιδιώκουν και οι Ρώσοι μέσω ΟΗΕ, τονίζοντας ότι το θέμα δεν είναι υπόθεση ούτε μόνο της ΕΕ ούτε των ΗΠΑ, αλλά διεθνές.

Σε κάθε περίπτωση, η όποια συμφωνία μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας «θα πρέπει» - σύμφωνα με τους Αμερικανούς - «να είναι βιώσιμη, εφαρμόσιμη και θα γίνει αμοιβαία αποδεκτή από τους λαούς των δύο χωρών». Αυτά δήλωσε μεσοβδόμαδα στη «Φωνή της Αμερικής» ο Αμερικανός βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών Μάθιου Πάλμερ, ξεκαθαρίζοντας ότι για τις ΗΠΑ «δεν υπάρχουν κόκκινες γραμμές» αλλά παράλληλα ότι «αυτό δεν σημαίνει πως είναι όλα ανοιχτά». Σ' αυτό το πλαίσιο, ο Πάλμερ απαίτησε από την κυβέρνηση των Κοσοβάρων Αλβανών την άμεση άρση των δασμών 100% που από τον περασμένο Νοέμβρη έχει επιβάλει αυθαίρετα στις εισαγωγές από Σερβία και Βοσνία - Ερζεγοβίνη, ώστε να εκβιάσει την αναγνώριση του προτεκτοράτου. Ζήτησε επίσης ο Αμερικανός αξιωματούχος να εφαρμοστούν προηγούμενες συμφωνίες μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας που είχαν υπογραφεί στις Βρυξέλλες, όπως εκείνη του 2013 για τη συγκρότηση Ενωσης Σερβικών Δήμων Κοσσυφοπεδίου, η οποία έκτοτε έχει μείνει στα χαρτιά...

Την ίδια ώρα, δυτικές διπλωματικές πηγές, μιλώντας στη σερβική εφημερίδα «Danas», υποστήριζαν πως οι ΗΠΑ θέλουν πάση θυσία «να τερματίσουν το δράμα του Κοσσυφοπεδίου το συντομότερο δυνατόν», καθώς επιδιώκουν μία συμφωνία που θα «ομαλοποιήσει» τις σχέσεις Σέρβων και Κοσοβάρων Αλβανών. Υποστήριζαν επίσης ότι οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ «είναι πιο ευέλικτοι» από εκείνους του Προέδρου Ομπάμα και θέλουν να επιτρέψουν τα παζάρια μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας δίχως «κόκκινες γραμμές», αφήνοντας ανοιχτές και τις «ανταλλαγές εδαφών»... Οι ίδιες πηγές εκτιμούσαν ότι οι Κοσοβάροι Αλβανοί θα μπορούσαν στο Παρίσι - υπό τις πιέσεις κυρίως των Αμερικανών - να ανακοινώσουν προσωρινή (;) άρση των δασμών σε Σερβία και Βοσνία - Ερζεγοβίνη, ώστε να ξεκινήσουν και επίσημα τα παζάρια με την κυβέρνηση του Σέρβου Προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς.

Οι πληροφορίες αυτές ίσως εξηγούν γιατί πήγε την Πέμπτη στο Βερολίνο ο πρωθυπουργός των Κοσοβάρων Αλβανών, Ράμους Χαραντινάι, συναντώντας την Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ. Μετά τη συνάντηση ο Χαραντινάι ισχυρίστηκε ότι θέλει «σοβαρά συνομιλίες» με τη Σερβία, με στόχο την «αμοιβαία αναγνώριση» όχι μόνο από το Βελιγράδι αλλά και από τις άλλες πέντε χώρες - μέλη της ΕΕ (π.χ. Ελλάδα, Κύπρο) που δεν έχουν αναγνωρίσει το προτεκτοράτο, η καθεμιά για τις δικές της σκοπιμότητες. Επέμεινε πως θέλει λύση «στα υπάρχοντα σύνορα», προσθέτοντας ότι δεν του ζητήθηκε να άρει τους δασμούς σε βάρος της Σερβίας και της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης.

Η κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο, έπειτα και από τις πρόσφατες συλλήψεις δεκάδων Σέρβων στο βόρειο τμήμα από τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας του προτεκτοράτου, με πρόσχημα την πάταξη της διαφθοράς, αναμένεται τη Δευτέρα να συζητηθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, με αφορμή την τελευταία έκθεση του γενικού γραμματέα του Οργανισμού, Αντόνιο Γκουτέρες.

Μέσα σε όλα αυτά, δεν περνά απαρατήρητη και η ανακοίνωση της σερβικής κυβέρνησης ότι την 1η Οκτώβρη θα υπογράψει συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Ευρωασιατική Οικονομική Ενωση (EAEU), μια διακρατική καπιταλιστική ένωση που αντιπροσωπεύει μια αγορά 183 εκατ. ανθρώπων και όπου πρωταγωνιστεί η Ρωσία.

Οι ανταγωνισμοί ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στην περιοχή αναμένεται να βαθύνουν, με τους κινδύνους για τους λαούς να αυξάνονται, καθώς υπάρχει και η πικρή πείρα από το προηγούμενο αιματοκύλισμα, πριν από 20 χρόνια, με την επέμβαση εναντίον της Γιουγκοσλαβίας και τη διάλυσή της.