Ερντογάν - Μέρκελ συναντήθηκαν την Παρασκευή στο τουρκογερμανικό Πανεπιστήμιο στην Κωνσταντινούπολη

Ο Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν προκλητικά ισχυρίστηκε ότι ούτε η Κρήτη δεν έχει υφαλοκρηπίδα, ενώ ο υπουργός Αμυνας Χ. Ακάρ επανέφερε τις τουρκικές αξιώσεις για αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο, κατηγορώντας μάλιστα την Αθήνα ότι παραβιάζει τις διεθνείς συμφωνίες.

Πάντως, η Αγκυρα αναζητεί ωφέλιμες συμμαχίες με κάθε τρόπο. Την Παρασκευή, το τουρκικό ΥΠΕΞ ανακοίνωσε ότι η Αγκυρα δεν αποκλείει ακόμα και προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για όλες «τις διαφωνίες στο Αιγαίο» και είναι έτοιμη «για να αναβιώσουν όλα τα κανάλια διαλόγου με την Ελλάδα», ακόμα και για «ένα νέο κανάλι διαλόγου για την Ανατολική Μεσόγειο».

Την ίδια στιγμή, ο Ερντογάν, αναφερόμενος στη συνεργασία με τη Λιβύη με όχημα τη συμφωνία με τον Σάρατζ για Ενέργεια και ΑΟΖ, δήλωσε πως «μπορούμε να πάρουμε μαζί μας ως συνεταίρους και τρίτες ή τέταρτες χώρες». Παράλληλα, ο ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου εξέφρασε δυσαρέσκεια για το ότι η Ελλάδα δεν υιοθετεί «ώριμη στάση», «η οπτική της γωνία είναι λάθος» και δεν επιδεικνύει «στάση υπέρ του διαμοιρασμού στην Ανατολική Μεσόγειο».

Ο Τσαβούσογλου εμφανίστηκε επίσης να δηλώνει στο ρωσικό πρακτορείο «Ria Novosti» ότι η χώρα του ενδιαφέρεται να συνεργαστεί με τη Ρωσία στον τομέα της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στα παράλια της Κύπρου, ενώ τουρκοκυπριακά ΜΜΕ ανέφεραν ότι η Ρωσία σκοπεύει να αναγνωρίσει την «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» (το ψευδοκράτος), ισχυρισμό τον οποίο διέψευσε το ρωσικό ΥΠΕΞ.

Ενδεικτικές ήταν και οι επισημάνσεις του Κουντρέτ Οζερσάι, «αντιπροέδρου» της «κυβέρνησης» του ψευδοκράτους και «υπουργού Εξωτερικών». Τόνισε πως η συμφωνία Ερντογάν - Σάρατζ είναι μέρος της «μεγαλύτερης εικόνας» σε ολόκληρη την περιοχή και πως το βασικό πρόβλημα δεν είναι ότι η «ελληνοκυπριακή πλευρά» προχωρά σε περιφερειακές συνεργασίες με χώρες της περιοχής, αλλά ότι από αυτήν τη διαδικασία μένουν εκτός Τουρκία και Τουρκοκύπριοι.

Στο μεταξύ, ο Οζερσάι αποκάλυψε ότι «κάποια προεξέχοντα ονόματα χωρών - μελών της ΕΕ» έχουν πάρει «την πρωτοβουλία να κάνουν ενός είδους διαμεσολάβηση μεταξύ των πλευρών στην Κύπρο» για το θέμα της Ενέργειας.

Ειδικότερα αναφέρθηκε σε πρωτοβουλία διαμεσολάβησης με στόχο την επίτευξη συμφωνίας των «ενδιαφερομένων πλευρών» με τις εταιρείες που εμπλέκονται στην υπόθεση, καθώς το ψευδοκράτος «δεν μπορεί να μείνει θεατής στις εξελίξεις στην περιοχή» και αν μπορεί να διευρυνθεί η αλληλεξάρτηση στην περιοχή «κανείς δεν θα επιδιώξει την αντιπαράθεση».

Πάντως, η Αγκυρα επανέλαβε ότι με βάση το σύμφωνο Ερντογάν - Σάρατζ, η τουρκική ενεργειακή εταιρεία ΤΡΑΟ θα διευρύνει τις συνεργασίες της για γεωτρήσεις στην περιοχή, ετοιμάζοντας νέους διαγωνισμούς για ενδιαφερόμενες εταιρείες.

Σημειωτέον, μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν υπήρχαν αντιδράσεις ούτε από τη γαλλική ούτε από την ιταλική πλευρά για την εμφάνιση του «Γιαβούζ» στο «οικόπεδο 8» της κυπριακής ΑΟΖ, αν και η κυπριακή κυβέρνηση έχει αδειοδοτήσει κοινοπραξία της γαλλικής «Total» και της ιταλικής «Eni» για την αξιοποίηση του «8».

Αντίθετα, οι Δυτικοί «εταίροι» επαναλαμβάνουν ότι χρειάζονται διευθετήσεις και ότι πρέπει να λυθούν «ανοιχτά ζητήματα».

Το ΥΠΕΞ της Ιταλίας χαρακτήρισε μεν «αβάσιμες» τις «φήμες που κυκλοφόρησαν» για διαπραγματεύσεις Ρώμης - Αγκυρας «με στόχο την εκμετάλλευση των πετρελαϊκών πόρων στα ανοιχτά της Λιβύης», αναγνώρισε όμως την πρόσφατη συμφωνία Ερντογάν - Σάρατζ ως «Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ Αγκυρας και Τρίπολης για την οριοθέτηση των υφαλοκρηπίδων». Εσπευσε μάλιστα να επισημάνει ότι «η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων στη Μεσόγειο θα έπρεπε να εξεταστεί ως μια ευκαιρία που πρέπει να αδράξουν όλα τα μεσογειακά κράτη μέσω της συνεργασίας», αλλά και ότι «για να γίνει αυτό απαιτείται η έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών, ειδικά στο ζήτημα της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών».

Το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ επέκρινε μεν ως «προκλητικό βήμα» που «δημιουργεί εντάσεις στην περιοχή» την εμφάνιση του «Γιαβούζ», για άλλη μια φορά όμως κάλεσε «όλα τα μέρη να ενεργήσουν με αυτοσυγκράτηση και να απέχουν από ενέργειες που αυξάνουν τις εντάσεις στην περιοχή». Επεσήμανε δε - με το βλέμμα στις κινήσεις της Ρωσίας και στην καθυστέρηση της στενότερης προσέγγισής της με την Τουρκία - ότι «η ανάπτυξη των ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει (...) να εντείνει το διάλογο μεταξύ των δύο κοινοτήτων (σ.σ. στην Κύπρο) και μεταξύ των περιφερειακών γειτόνων και να αποτελέσει τη βάση για βιώσιμη ενεργειακή ασφάλεια και οικονομική ευημερία». Και κάλεσε εκ νέου σε εξεύρεση «ισομερούς λύσης για την κατανομή των πλεονεκτημάτων των πόρων υδρογονανθράκων της Κύπρου μεταξύ των δύο κοινοτήτων».

Εκ μέρους της Γερμανίας, η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ την Παρασκευή βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη και μαζί με τον Ερντογάν εγκαινίασε μια νέα τουρκογερμανική πανεπιστημιούπολη, την οποία χαρακτήρισε «εξαιρετικό παράδειγμα συνεργασίας, ένα σύμβολο της εταιρικής σχέσης των δύο χωρών». Αναφερόμενη μάλιστα στη σημασία που έχει η μόρφωση και για τους πρόσφυγες, παίνεψε και πάλι την «προσφορά» της Τουρκίας στο Μεταναστευτικό.

Να σημειωθεί ότι ήταν η δεύτερη συνάντηση των δύο ηγετών σε λιγότερο από μια βδομάδα, που μάλιστα ασχολήθηκε ειδικότερα και με τα θέματα που αφορούν τη στενή μας «γειτονιά». Η καγκελάριος είπε πως «θέματα όπως η Κύπρος ή η Ελλάδα είναι ζητήματα που πρέπει να τα συζητούμε διμερώς», πως πρέπει να αναζητηθεί «εποικοδομητική» συμπεριφορά, αλλά και πως όταν η Γερμανία αναλάβει την προεδρία της ΕΕ «θα κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να υπάρξει πρόοδος».

Να καταγραφεί ότι την Πέμπτη η Επιστημονική Υπηρεσία της γερμανικής Βουλής χαρακτήρισε τη συμφωνία Ερντογάν - Σάρατζ παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και, καλώντας σε όξυνση του παζαριού, ανέφερε ότι η οριοθέτηση ΑΟΖ στην περιοχή μπορεί να γίνει μόνο «λαμβάνοντας υπόψη τις θαλάσσιες περιοχές των ελληνικών νησιών και με τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας, της Κύπρου και ενδεχομένως άλλων μεσογειακών χωρών».

H διεθνής διάσκεψη της περασμένης Κυριακής στο Βερολίνο για τη Λιβύη δεν έδωσε, όπως άλλωστε αναμενόταν, λύσεις στη σύγκρουση στη Λιβύη, πολύ δε περισσότερο λύση υπέρ του λαού της. Επισημοποίησε με τον πιο γλαφυρό τρόπο νέα, ατέλειωτα, σκληρά παζάρια μεταξύ των ισχυρότερων χωρών, διεθνών και περιφερειακών οργανισμών, ενώ η Λιβύη εξακολουθεί να παραπαίει στην καταστροφή που προκάλεσε το 2011 η ιμπεριαλιστική επίθεση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, όπου και η Ελλάδα συμμετείχε.

Στο τελικό ανακοινωθέν των 57 σημείων του Βερολίνου όχι μόνο δεν αναφέρεται ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για την επίτευξη εκεχειρίας, αλλά δίνεται κυνικά και απροκάλυπτα «συγχωροχάρτι» σε όλες τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις (ΗΠΑ, Βρετανία, Ιταλία, Γαλλία, Ρωσία, Τουρκία, Αίγυπτος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κ.ά.), που παραβίασαν συστηματικά το διεθνές εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ μέχρι τις 19/1 (ημερομηνία πραγματοποίησης της διάσκεψης). Με τον ίδιο κυνισμό, στο παζάρι στο Βερολίνο έπαιξαν το ρόλο του «καλοθελητή» μεσολαβητή, ως επί το πλείστον, οι περισσότερες χώρες που έχουν στοιχίσει τα γεωπολιτικά συμφέροντά τους πίσω από τις δύο εμπόλεμες πλευρές του Λίβυου δοτού πρωθυπουργού Φαγιέζ Σάρατζ και του στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ (που προσκλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση την περασμένη βδομάδα).

Αυτό το κλίμα υποκρισίας συνεχίστηκε μεσοβδόμαδα και στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, που, με ανακοίνωσή του, προέτρεψε τις αντίπαλες πλευρές στη Λιβύη να οριστικοποιήσουν «το συντομότερο δυνατόν» την κατάπαυση του πυρός, ούτως ώστε να επιτραπεί η επανέναρξη της «πολιτικής διαδικασίας».

Η προσπάθεια της Γερμανίας να πρωταγωνιστήσει στα διεθνή παζάρια για «λύση» στη Λιβύη εξακολουθεί και προκαλεί κουρνιαχτό μεταξύ χωρών της περιοχής που αποκλείστηκαν και στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνεται μόνο η Ελλάδα αλλά και άλλες, όπως η Τυνησία που συνορεύει με την εμπόλεμη χώρα. Η κατάσταση αυτή ενθάρρυνε την Αλγερία να παίξει τον δικό της ρόλο, πραγματοποιώντας την Πέμπτη σύνοδο υπουργών Εξωτερικών Τυνησίας, Αιγύπτου, Τσαντ και διπλωματών από το Σουδάν και τον Νίγηρα, παρουσία του Γερμανού υπουργού Χ. Μάας, που προσπάθησε να καθησυχάσει τους ομολόγους του πως θα συμμετάσχουν σε επόμενους γύρους διαπραγμάτευσης... Η σύνοδος στο Αλγέρι προκάλεσε την προσοχή του Τούρκου Προέδρου Ρ. Τ. Ερντογάν, που μετά τη μάλλον αρνητική έκβαση της επίσκεψής του τα Χριστούγεννα στην Τύνιδα, αποφάσισε να μεταβεί αυτήν την Κυριακή, 26 Γενάρη, στο Αλγέρι.

Στην ίδια τη Λιβύη υπάρχει κλιμάκωση των επιχειρήσεων του στρατού του Χάφταρ έναντι των ισλαμιστών μισθοφόρων του Φ. Σάρατζ, ρίχνοντας στη μάχη άλλους 9.000 νεοσύλλεκτους εθελοντές. Εκλεισε το (πρώην στρατιωτικό) αεροδρόμιο Μίτιγκα στην Τρίπολη, εμποδίζοντας πτήσεις πολιτικών αεροσκαφών για να μειώσει τις ροές μισθοφόρων από την Τουρκία. Επιπλέον, συνέχισε να αποκλείει μονάδες παραγωγής και εξαγωγής λιβυκού πετρελαίου, δημιουργώντας επιπρόσθετη πίεση στην κυβέρνηση της Τρίπολης. Ο διευθυντής της λιβυκής κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας ΝΟC, Μουστάφα Σαναλλάχ, μιλώντας στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» επιβεβαίωσε πως η οικονομική κατάρρευση της κυβέρνησης είναι θέμα βδομάδων, αν όχι ημερών, καθώς η πετρελαϊκή παραγωγή από 1,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως έπεσε στα 400.000 βαρέλια. Προβλέπεται δε - εάν δεν αλλάξει κάτι - να μειωθεί προσεχώς στα 72.000 βαρέλια ημερησίως, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κρατική μηχανή που ελέγχει.