Η «κλωστή» που συνδέει τις εξελίξεις σε όλα τα ανοιχτά μέτωπα - στρατιωτικά και διπλωματικά - στην περιοχή, από τη Λιβύη και τη Συρία, μέχρι τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό, αναδείχθηκε ανάγλυφα και τη βδομάδα που πέρασε.

Μιλώντας στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του (ΑΚΡ), ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν είπε ότι οι εξελίξεις στο Ιντλίμπ «επανέρχονται και η Λιβύη μπορεί να είναι αιτία για να θερμανθούν τα νερά στη Μεσόγειο». Υποστήριξε πως «η αποφασιστική στάση μας στη Μεσόγειο άρχισε να γίνεται αποδεκτή» αλλά και πως «λόγω της σθεναρής στάσης της Τουρκίας, η κατάσταση που δημιουργείται μετά το μνημόνιο συνεργασίας με τη Λιβύη (σ.σ. τη δοτή κυβέρνηση του Σάρατζ) στην Ανατολική Μεσόγειο γίνεται σταδιακά αποδεκτή από εμπλεκόμενα μέρη (...) ειδικά από την Ελλάδα».

Οσο κι αν η αντίδραση από την ελληνική πλευρά ήταν σε υψηλούς τόνους, καθόλου δεν αλλάζει το γεγονός ότι διεξάγεται ένα σύνθετο παζάρι ανάμεσα στην ελληνική και την τουρκική αστική τάξη με αμερικανοΝΑΤΟική ομπρέλα, στο έδαφος των τετελεσμένων που δημιουργεί η τουρκική επιθετικότητα, με στόχο τη διαφύλαξη της ΝΑΤΟικής συνοχής.

Στο ίδιο πνεύμα ήταν και οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σε συνέντευξη στο τουρκικό δίκτυο TRT. Μετέφερε συζήτηση μεταξύ του Ερντογάν και του Ελληνα πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη, στην οποία σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό συμφωνήθηκε τα δύο ΥΠΕΞ να προετοιμάσουν συνομιλίες σχετικά με την «τουρκική μειονότητα στη Θράκη», για το τζαμί στην Αθήνα και για την «ελληνική μειονότητα στην Κωνσταντινούπολη».

Ακόμα, ότι ο Ερντογάν «είπε στον Μητσοτάκη: Εμείς μπορούμε να κάνουμε παρόμοια συμφωνία με εσάς, αρκεί να είστε έτοιμοι να συμβιβαστείτε. Μην κάνετε παιχνίδια πίσω από την πλάτη μας. Να είστε ειλικρινείς. Να μιλήσουμε. Να μάθετε να μοιράζεστε στην Ανατολική Μεσόγειο. Ολοι έχουν δικαιώματα εδώ».

Ο Τσαβούσογλου πρόσθεσε ότι «εμείς κάναμε όλες τις προειδοποιήσεις έναντι των χωρών οι οποίες επιχειρούν να αποκλείσουν την Τουρκία από τη Μεσόγειο σε θέματα που αφορούν τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά κανείς δεν τις πήρε στα σοβαρά» και μίλησε για «κινήσεις μας» (αποστολή γεωτρυπάνων, συμφωνία Ερντογάν - Σάρατζ) που έγιναν «σε ανταπόδοση», για να επαναλάβει πάντως ότι Τουρκία και ψευδοκράτος είναι έτοιμοι να συνομιλήσουν «για όλα τα θέματα, χωρίς ένταση».

Επίσης, η τουρκική ηγεσία επανέφερε τις αξιώσεις για τη Θράκη. Σχολιάζοντας δήλωση του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου, ο Τσαβούσογλου μίλησε για «παραβίαση αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» και για «τουρκική μειονότητα της Δυτικής Θράκης», η οποία μάλιστα «ήταν τουρκική εδώ και αιώνες και θα παραμείνει τουρκική».

Χαρακτηριστική ήταν και η δήλωση του Χαμί Ακσόι, εκπροσώπου του τουρκικού ΥΠΕΞ, στις 24 του Γενάρη, με την οποία η τουρκική πλευρά επέμεινε μεν να ζητά προκλητικά αποστρατιωτικοποίηση του Αιγαίου, σημείωσε ωστόσο ότι και «τις άλλες διαφορές στο Αιγαίο (...) θα θέλαμε να τις αντιμετωπίσουμε μέσω διαλόγου», αλλά και ότι «δεν αποκλείουμε κανένα μέσο ειρηνικής διευθέτησης που θα συμφωνήσουν αμοιβαία οι δύο πλευρές, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Δικαστηρίου».

Αντίστοιχη ώθηση σε παζάρια δίνουν και οι διεργασίες γύρω από το Κυπριακό, εν αναμονή και των «προεδρικών εκλογών» που θα γίνουν την άνοιξη στο ψευδοκράτος, μετά τις οποίες πολλοί εντοπίζουν «το τελευταίο σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας» για μια διευθέτηση.

Τόσο η «ημερίδα» που οργάνωσαν αρχές της βδομάδας Τουρκία και ψευδοκράτος, όσο και διάφορες κινήσεις της κυπριακής κυβέρνησης (π.χ. πρόταση για συγκρότηση κοινής επιτροπής Ελληνοκυπρίων - Τουρκοκυπρίων) έδειξαν ότι «τρέχουν» διάφορα σχέδια για την «αξιοποίηση» της Αμμόχωστου, που επανέρχεται ως πόλος έλξης επενδύσεων και ανοίγει την όρεξη πολλών μονοπωλίων.

Δεν περνούν απαρατήρητα επίσης μια σειρά από δημοσιεύματα που στρέφουν ξανά την προσοχή στους όρους με τους οποίους έγινε το παζάρι το καλοκαίρι του 2017 στο Κραν Μοντανά. Ξεχώρισαν διαρροές για τις προτάσεις που είχε καταθέσει τότε η Τουρκία, δηλώνοντας έτοιμη για αναπροσαρμογή της στρατιωτικής της παρουσίας στην Κύπρο, μεταξύ άλλων με «περαιτέρω βαθμιαία μείωση σε αριθμούς», με βάση και την «πρόοδο που θα επιτυγχάνεται κατά την εφαρμογή της λύσης».

Βέβαια, δίπλα στα παραπάνω υπήρχαν και προτάσεις για «μια μόνιμη στρατιωτική δύναμη». Αλλωστε, τα σενάρια για δημιουργία τουρκικής βάσης σε μια «επανενωμένη Κύπρο» συνοδεύουν συχνά αντίστοιχα σενάρια και για τη στρατιωτική παρουσία δυνάμεων όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία κ.ά. στο νησί.

Η Γαλλία, τέλος, επιχειρεί με τη σειρά της να ενισχύσει την παρουσία της στην περιοχή, όπως δείχνει και η επίσκεψη της υπουργού Αμυνας Φλοράνς Παρλί μέσα στη βδομάδα στην Κύπρο, όπου βρίσκεται και το αεροπλανοφόρο «Σαρλ ντε Γκολ», γεγονός το οποίο παρουσίασε ως «σήμα ειρήνης» και το συνέδεσε με την «ασφάλεια» και την «ελεύθερη ναυσιπλοΐα».

Βέβαια η γαλλική στρατιωτική παρουσία σχετίζεται με την προστασία των συμφερόντων των μονοπωλίων της που δρουν στην περιοχή, ειδικά του ενεργειακού κολοσσού «Τotal», που έχει συμβόλαια σε «οικόπεδα» της κυπριακής ΑΟΖ. Αφορά επίσης τα γεωστρατηγικά συμφέροντα της γαλλικής αστικής τάξης στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, τα οποία προφανώς περιλαμβάνουν και τις σχέσεις με την Τουρκία, όσο κι αν επιχειρείται η Γαλλία να παρουσιαστεί από τις κυβερνήσεις σε Ελλάδα και Κύπρο ως ...«προστάτιδα» δύναμη.

Με τις συγκρούσεις στη Λιβύη να κλιμακώνονται ανάμεσα στις δυνάμεις που στηρίζουν τον πρωθυπουργό Φαγιέζ αλ Σάρατζ και τις δυνάμεις του στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ του Εθνικού Λιβυκού Στρατού, εξελίσσονται και οι διπλωματικές επαφές.

Η βδομάδα ήταν γεμάτη από τέτοιες στο φόντο όσων έχουν μεσολαβήσει, όπως οι συναντήσεις στη Μόσχα, στο Βερολίνο, στο Μόναχο, που προβάλλουν ως στόχο την επίτευξη μόνιμης εκεχειρίας, την τήρηση του εμπάργκο όπλων και την έναρξη διαδικασίας πολιτικής διευθέτησης. Στην πραγματικότητα όμως αποτελούν συνέχεια του παζαριού ανάμεσα στις ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που διεκδικούν μερτικό από τη λεία της πολύπαθης χώρας.

Οι εξελίξεις στο στρατιωτικό πεδίο είναι η άλλη όψη αυτού του παζαριού, όπου ισχυρότερα ιμπεριαλιστικά κέντρα και κράτη στηρίζουν το ένα ή το άλλο στρατόπεδο στη Λιβύη, προωθώντας τα δικά τους ανταγωνιστικά συμφέροντα.

Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται και η απόφαση της ΕΕ για νέα αεροναυτική αποστολή στα ανοιχτά της Λιβύης (στην οποία συμμετέχει και η Ελλάδα), με το πρόσχημα, αυτήν τη φορά, της «τήρησης του εμπάργκο όπλων» (η προηγούμενη επιχείρηση, «Σοφία», ήταν υποτίθεται για την προστασία των προσφύγων - μεταναστών). Η Τουρκία αντέδρασε έντονα για αυτήν την «παρέμβαση», με τον ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου να προειδοποιεί ότι «η ΕΕ δεν έχει καμία αρμοδιότητα να παίρνει αποφάσεις για τη Λιβύη».

Την Τρίτη επίσης, ο Αμερικανός πρέσβης στη Λιβύη Ρίτσαρντ Νόλαντ είχε συναντήσεις με τον Σάρατζ και με τον Χάφταρ (με αυτόν για πρώτη φορά), ενώ την Τετάρτη και την Πέμπτη, Χάφταρ και Σάρατζ ταξίδεψαν σε Μόσχα και Κωνσταντινούπολη αντίστοιχα, για να εξετάσουν με τους συμμάχους τους τις επόμενες κινήσεις τους. Και οι δύο έδωσαν διαβεβαιώσεις περί ετοιμότητας για διάλογο και «πολιτική διευθέτηση», με τον Χάφταρ να θέτει ως βασικό όρο τη «διάλυση των τρομοκρατών που στηρίζει η Τουρκία».

Το γεγονός ότι ο στρατός του Χάφταρ με τη στήριξη και του λεγόμενου «Φόρουμ των Φυλάρχων» σε πόλεις της ανατολής, και όχι μόνο, ελέγχει πλέον τις περισσότερες πετρελαιοπηγές και εγκαταστάσεις, δημιουργεί τεράστια δυσκολία και ανησυχία στην άλλη πλευρά. Αυτό έδειξε και ο βομβαρδισμός την Τετάρτη στο λιμάνι της Τρίπολης από τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό, που φαίνεται να έπληξε δεξαμενή καυσίμων, παρότι αρχικά είχε αναφερθεί ότι στόχος ήταν πλοίο που μετέφερε όπλα από την Τουρκία.