Copyright 2020 The Associated

Την προσδοκία ότι η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ «είναι ευκαιρία να αποκαταστήσει τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρώπη» εξέφρασε ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραχίμ Καλίν, μιλώντας στο πρακτορείο «Ρόιτερς», ενώ πρόσθεσε ότι «μπορούμε να κάνουμε μία επανέναρξη. Και διακρίνω αυτήν την προθυμία και εκ μέρους πολλών χωρών - μελών της ΕΕ».

Οπως τόνισε ο Καλίν, οι Ευρωενωσιακοί «πρέπει επίσης να καταλάβουν ότι δεν μπορούν να περιμένουν από την Τουρκία να κάνει τα πάντα. Πρέπει να είναι μια αμοιβαία διαδικασία. Εάν η Τουρκία αναμένεται να κάνει X, Y, Z, οι χώρες της ΕΕ πρέπει επίσης να εκπληρώσουν τις ευθύνες τους».

Χαρακτηριστική είναι και η αναφορά σε «θετικό κλίμα» που υπήρξε στις γαλλοτουρκικές συνομιλίες των τελευταίων ημερών, στη διάρκεια των οποίων - ισχυρίστηκε - συμφωνήθηκε ότι θα υπάρξουν προσπάθειες εξεύρεσης τρόπων να επιλυθούν οι διμερείς διαφορές. «Πιστεύω ότι όλα αυτά θα δημιουργήσουν μια θετική ατζέντα και μια πιο θετική ατμόσφαιρα μεταξύ της Τουρκίας και της Γαλλίας», σχολίασε.

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την εφημερίδα «Γενί Σαφάκ», είναι πολύ πιθανό ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου να μεταβεί τις επόμενες μέρες στο Παρίσι προκειμένου να συναντηθεί με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ενώ εκτιμάται επίσης ότι «οι διπλωματικές κινήσεις μεταξύ της Αγκυρας και της Γαλλίας θα αποκτήσουν δυναμική την επόμενη περίοδο». Μετά την επαφή Ερντογάν - Μακρόν, μάλιστα, η Αγκυρα σχολίαζε ότι «η Τουρκία πάντα ήθελε το τραπέζι της διπλωματίας, μέχρι τώρα δεν μας είχαν προσεγγίσει, αλλά τώρα είδαν την αποφασιστικότητά μας». Στη διμερή ατζέντα φέρεται να κυριαρχεί και το ενδιαφέρον της Αγκυρας να προμηθευτεί τα στρατιωτικά συστήματα SAMP/T της «Eurosam» (που παράγουν από κοινού γαλλικοί και ιταλικοί όμιλοι). Τα συστήματα αυτά αποτελούν διαλειτουργικό σύστημα για το ΝΑΤΟ και λανσάρονται ως εναλλακτική στους ρωσικούς «S-400», που όταν τους αγόρασε η Αγκυρα προκάλεσε την έντονη αντίδραση των «Δυτικών» της εταίρων. Επικαλούμενο πηγές της γαλλικής προεδρίας, το πρακτορείο «Μπλούμπεργκ» μετέδωσε ότι το θέμα συζητήθηκε και στην πρόσφατη συνομιλία Μακρόν - Ερντογάν, με τον πρώτο να ζητά από τον δεύτερο να δώσει πρώτα «διευκρινίσεις» για τις τουρκικές... προθέσεις στη Συρία.

Εκ μέρους της ΕΕ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ - ο οποίος μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ επανέφερε την πρόταση για «διοργάνωση μίας πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο» στην οποία «πολλοί παίκτες έχουν ήδη ανταποκριθεί θετικά», με βασικά θέματα στην ατζέντα την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, ενεργειακά θέματα αλλά και τη μετανάστευση - σε χτεσινή παρέμβασή του σε εκδήλωση της «δεξαμενής σκέψης» «Bruegel» υπογράμμισε ότι «η σχέση μας με την Τουρκία δοκιμάζεται (...) Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα εστιάσει στην υιοθέτηση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής θέσης σε σχέση με την Ανατολική Μεσόγειο».

Πάντως, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Πίτερ Στάνο είπε χτες ότι «οτιδήποτε σε σχέση με κυρώσεις (σ.σ. κατά της Τουρκίας), ή το να ειπωθεί ότι θα εισαχθούν ή δεν θα εισαχθούν σε αυτό το στάδιο, είναι πρόωρο, γιατί σε τελική ανάλυση αυτό είναι απόφαση που θα λάβουν οι ηγέτες ή θα υποδείξουν την κατεύθυνση προς την οποία οι συζητήσεις και η δέσμευση της ΕΕ με την Τουρκία πρέπει να ακολουθήσει». Συμπλήρωσε δε ότι «έχουμε δει πολλές διπλωματικές ενέργειες τις τελευταίες μέρες και βδομάδες, με στόχο την αποκλιμάκωση της κατάστασης και την έναρξη διαλόγου, και ελπίζουμε ότι αυτές οι δραστηριότητες θα συνεχιστούν, ώστε να είναι δυνατόν να λυθούν τα ανοιχτά ζητήματα με διάλογο, με εποικοδομητική δέσμευση βασισμένη στο σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου».

Την ίδια στιγμή, ελληνοκυπριακά και άλλα ΜΜΕ μετέδιδαν ότι η Αγκυρα θα επιμείνει στη διαπραγμάτευσή της με τις Βρυξέλλες σε φόρμουλες συνδιαχείρισης του φυσικού πλούτου της περιοχής, αρχής γενομένης με τους υδρογονάνθρακες της Κύπρου. Σε αυτή τη βάση, η Τουρκία προτάσσει τη δημιουργία μηχανισμού συνεργασίας για μια «δίκαιη κατανομή των εσόδων από τους υδρογονάνθρακες», όπως φέρεται να τονίζει ο Ερντογάν σε σχετική επιστολή, χαρακτηρίζοντας μάλιστα (εν δυνάμει) «συνιδρυτές της διαλυμένης Κυπριακής Δημοκρατίας και συνιδιοκτήτες του νησιού» τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Υποστηρίζει δε ότι για τη δημιουργία ενός τέτοιου μηχανισμού συνεργασίας δεν χρειάζεται να προηγηθεί «διευθέτηση του Κυπριακού», γιατί «και τα δύο μέρη στο νησί λειτουργούν μέσω διεθνών εταιρειών πετρελαίου στις αντίστοιχες περιοχές καθορισμένων αδειών τους. Μόνο οι δύο λαοί στο νησί πρέπει να αποφασίσουν από κοινού εάν θα αναστείλουν ή θα συνεχίσουν αυτές τις δραστηριότητες».

Στην ίδια επιστολή ο Ερντογάν επαναλαμβάνει ότι «είμαστε έτοιμοι για διάλογο με την Ελλάδα χωρίς καμία προϋπόθεση», ζητώντας μεταξύ άλλων η στάση της ΕΕ να μην αυξάνει τις εντάσεις, καθώς «τα συμφέροντά μας είναι κοινά σε πολλούς τομείς».

Το Σαββατοκύριακο, σε δηλώσεις που έκανε με αφορμή την επέτειο από τη Ναυμαχία της Πρέβεζας (1538), ο Ερντογάν παίνεψε τη στρατιωτική μηχανή της χώρας του και υπογράμμισε ότι «θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε τις ναυτικές μας δυνάμεις και να προστατεύουμε τη Γαλάζια Πατρίδα, για να ενισχύσουμε το αίσθημα εμπιστοσύνης στους συμμάχους μας και να συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε τα συμφέροντά μας». Χτες ο Τούρκος ηγέτης είπε ότι η χώρα του θα συνεχίσει την τακτική «καρότο και μαστίγιο», προσθέτοντας πως «στη Μεσόγειο δεν είμαστε μουσαφίρηδες, αλλά οι ιδιοκτήτες» αλλά και πως «δεν θα υπάρχει ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο σε οποιαδήποτε προσπάθεια που αφήνει εκτός την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους».

Στο μεταξύ, η Τουρκία εξέδωσε νέα NAVTEX για άσκηση με πραγματικά πυρά, δεσμεύοντας περιοχή μεταξύ της Ρόδου και του Καστελόριζου, για σήμερα Τρίτη, 29 Σεπτέμβρη, από τις 8 π.μ. έως τις 2 μ.μ.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, τέλος, χτες έγινε γνωστό ότι το ερευνητικό «Ορούτς Ρέις» βγήκε από το λιμάνι της Αττάλειας, όπου είχε επιστρέψει για εργασίες συντήρησης, και ότι έπλεε εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Με απλωμένη όλη την «ατζέντα» των διεκδικήσεών της και «αέρα στα πανιά» της από τους αμερικανοΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς, προσέρχεται η τουρκική κυβέρνηση στις διερευνητικές επαφές που αναμένεται να ξεκινήσουν την ερχόμενη βδομάδα.

Μιλώντας σε ΜΜΕ, ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν δήλωσε ενόψει της έναρξης των ελληνοτουρκικών συνομιλιών ότι «αναμένουμε, ελπίζουμε και σχεδιάζουμε αυτή η διαδικασία της διαπραγμάτευσης να ξεκινήσει με μία τριπλή μορφή: Διερευνητικών συνομιλιών, πολιτικών διαβουλεύσεων και στρατιωτικών συνομιλιών».

«Και στα τρία αυτά πεδία, πιστεύουμε ότι θα κάνουμε καλή πρόοδο πολύ σύντομα», πρόσθεσε, εξηγώντας και ότι οι συναντήσεις θα συνεχιστούν από εκεί που διακόπηκαν και θα επικεντρωθούν όχι μόνο σε ζητήματα υφαλοκρηπίδας και θαλάσσιων ορίων, αλλά και σε ζητήματα που αφορούν τα νησιά και τον εναέριο χώρο στο Αιγαίο.

Πέρα από τις συνομιλίες για τον ΝΑΤΟικό «μηχανισμό αποτροπής συμβάντων», ο Καλίν δήλωσε ότι στις πολιτικές διαβουλεύσεις θα συζητηθούν θέματα οικονομίας, τουρισμού, ασφάλειας συνόρων, αλλά και μειονοτήτων. Ακόμα, μίλησε για στρατιωτικές συνομιλίες που θα γίνουν υπό τον τίτλο «Συναντήσεις Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μεταξύ στρατιωτικών», που - όπως είπε - θα επιτρέψουν τη στρατιωτική συνεργασία Ελλήνων και Τούρκων σε ξηρά, θάλασσα, αέρα και συνοριακές γραμμές.

Στο μεταξύ, ο Τούρκος πρώην διπλωμάτης Σινάν Ουλγκέν δήλωσε στην τουρκική εφημερίδα «Γενί Σαφάκ» ότι η Αγκυρα θα πρέπει να πιέσει την Αθήνα να ανακοινώσει στα Ηνωμένα Εθνη την υφαλοκρηπίδα της, διαφορετικά η Αθήνα «θα προσπαθεί να προωθήσει θέσεις με βάση έγγραφα όπως ο Χάρτης της Σεβίλλης που δεν έχουν καμιά νομική βάση». Ο ίδιος υποστήριξε ότι αν η Ελλάδα δηλώσει την υφαλοκρηπίδα της στον ΟΗΕ, όπως έχει κάνει ήδη η Τουρκία, τότε θα καταγραφούν «περιοχές που συγκρούονται» και οι δύο χώρες θα πρέπει να συζητήσουν για αυτές, στρώνοντας και έτσι το έδαφος για μια προσφυγή στη Χάγη.

Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση της ΝΔ, που προσέρχεται στις διερευνητικές με «μπούσουλα» τα συμφέροντα του κεφαλαίου και τα αμερικανοΝΑΤΟικά σχέδια, συνεχίζει την επιχείρηση εφησυχασμού του λαού.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Πέτσας παρέπεμψε χτες στην επιστολή Ερντογάν προς τους ηγέτες των κρατών - μελών της ΕΕ (πλην Ελλάδας και Κύπρου), όπου επιμένει πως την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο την προκαλούν Αθήνα και Λευκωσία, και ζητά διαμοιρασμό του φυσικού αερίου στην Κύπρο χωρίς λύση του Κυπριακού, επιλέγοντας να παρουσιάσει ως θετικό στοιχείο πως «βάζει ένα πλαίσιο το οποίο δεν είναι διαφορετικό απ' αυτό που έχουμε συνηθίσει και από αυτό που έχουμε πει το τελευταίο διάστημα. Αυτό που έχει σημασία, λοιπόν, είναι ότι ούτε στην επιστολή αυτή υπάρχει καμία αναφορά για αποστρατιωτικοποίηση» ελληνικών νησιών.

Πρόσθεσε ότι «το αντικείμενο των διερευνητικών επαφών είναι αυτό που όλοι γνωρίζουμε. Είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μας και, μάλιστα, είναι ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών. Αρα ξαναπιάνουμε το νήμα από εκεί που ήταν τον Μάρτιο του 2016». Βέβαια, όπως δείχνουν και οι δηλώσεις του Τούρκων αξιωματούχων, αλλά και η προηγούμενη πείρα των διερευνητικών και άλλων τέτοιων επαφών, οι εφ' όλης της ύλης διεκδικήσεις της τουρκικής αστικής τάξης μπαίνουν τελικά στο τραπέζι των ιμπεριαλιστικών παζαριών που στρώνουν οι Ευρωατλαντικοί, αποκτούν «υπόσταση» και δημιουργούν τετελεσμένα.

Παραπέρα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος διαβεβαίωσε ότι Πέμπτη και Παρασκευή στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες η ελληνική κυβέρνηση θα στηρίξει τη Λευκωσία, «την πρόταση που υπάρχει στο τραπέζι για επιβολή κυρώσεων σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που συνδράμουν την Τουρκία σε παράνομες εξορυκτικές δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ». Πλαίσιο κυρώσεων από το 2019 - «χαρτί» στο τραπέζι των παζαριών με την Τουρκία που σε τίποτα δεν έκαμψε την τουρκική προκλητικότητα, έρευνες και γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.

Στο μεταξύ, ερωτήματα δημιουργεί υπόθεση με drone που το Σάββατο εμφανίστηκε να πετά για ώρα πάνω από το ακριτικό Καστελόριζο, αναμεταδίδοντας τον τουρκικό εθνικό ύμνο και τουρκικά εμβατήρια, ενώ αργότερα διαπιστώθηκε να έχει βαφτεί με κόκκινη μπογιά ελληνική σημαία ζωγραφισμένη σε βράχους του νησιού. Το ελληνικό ΥΠΕΞ εξέδωσε ανακοίνωση καταδικάζοντας την «προσβολή της Ελληνικής σημαίας στο Καστελόριζο». «Τέτοιες απαράδεκτες ενέργειες αποσκοπούν να δυναμιτίσουν τις προοπτικές αποκλιμάκωσης της έντασης μεταξύ των δυο χωρών», προσθέτει ενόψει επανεκκίνησης των διερευνητικών. Καταλήγει ότι αναμένει από τις τουρκικές αρχές «άμεση καταδίκη και διερεύνηση του περιστατικού, ώστε οι υπαίτιοι να οδηγηθούν ενώπιον της Δικαιοσύνης».