Μικρή κατάθεση στην προσπάθεια να φωτιστούν οι διεθνείς, ευρωπαϊκές και εσωτερικές παράμετροι της ελληνοτουρκικής προσέγγισης και του κυπριακού προβλήματος, αποτέλεσε η χτεσινή ημερίδα του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής.

Τις τρεις θεματικές ενότητες της ημερίδας απασχόλησαν η πορεία των διακοινοτικών διαπραγματεύσεων, η εσωτερική πτυχή του Κυπριακού και η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση - προβλήματα και προοπτικές.

Τα ζητήματα αναπτύχθηκαν από παράγοντες της πολιτικής ζωής της Κύπρου και της Ελλάδας, από πανεπιστημιακούς και άλλους παράγοντες της δημόσιας ζωής. Μεταξύ άλλων χαιρέτισαν και μίλησαν οι: υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Κύπρου, Γ. Παπανδρέου και Ι. Κασουλίδης, Αντρος Κυπριανού μέλος του ΠΓ του ΑΚΕΛ, Β. Λυσσαρίδης, πρόεδρος του ΚΙ.ΣΟΣ., Ν. Κωνσταντόπουλος, πρόεδρος του ΣΥΝ, Ορ. Κολοζώφ, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αν. Λοβέρδος, βουλευτής ΠΑΣΟΚ, Γ. Βασιλείου, πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Θ. Πάγκαλος, βουλευτής ΠΑΣΟΚ, Αλ. Μαρκίδης, γενικός εισαγγελέας της Κύπρου κ.ά.

«Είναι φανερό - σημείωσε - πως η διεθνής διάσταση του Κυπριακού δεν μπορεί να διαχωρίζεται από την εσωτερική, έχουν στενή σχέση μεταξύ τους», παρότι, όπως τόνισε, πολλοί παράγοντες επιθυμούν να τις απομονώσουν, να παρουσιάσουν το πρόβλημα ως κάτι που αφορά τις δύο κοινότητες και που μεταξύ τους πρέπει να διευθετηθεί. Μεταξύ αυτών και οι ΗΠΑ, πάγια πολιτική των οποίων είναι η αντίθεσή τους στη διεθνοποίηση του Κυπριακού και στην εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Αναφερόμενος στο βασικό πλαίσιο στο οποίο κινούνται σήμερα οι διεργασίες στο Κυπριακό υπογράμμισε πως έχει πυρήνα το αμερικανικό «σχέδιο Νίμιτς» του 1978, ειδικά τις προτάσεις του που προέβλεπαν τη δημιουργία συνομοσπονδίας με ισοτιμία και ισοδυναμία των δύο κοινοτήτων.

Ακολούθως ο Ορέστης Κολοζώφ αναφέρθηκε σε μια σειρά από γεγονότα της δεκαετίας του '90, που επιβάρυναν αρνητικά την επιδίωξη μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού. Αυτά ήταν, όπως ανέφερε: Η εξαγγελία το 1993 του «Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος» μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, που «έφερε πιο κοντά την επιβολή μιας διχοτομικής λύσης».

Η ένταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, που έφερε στο προσκήνιο την ενεργότερη παρέμβαση των ΗΠΑ. «Στην ουσία - σημείωσε - το Αιγαίο πέρασε σ' ένα καθεστώς περιορισμένης εθνικής κυριαρχίας».

Τα σοβαρά επεισόδια στη γραμμή αντιπαράταξης στην Κύπρο και οι εν ψυχρώ δολοφονίες Ελληνοκυπρίων διαδηλωτών.

Ακόμα, η απόφαση για προμήθεια των «S-300», η απόφαση της ΕΕ να συμπεριλάβει την Κύπρο στις υπό ένταξη χώρες και αυτή του Ελσίνκι που συμπεριέλαβε στις υπό ένταξη χώρες και την Τουρκία.

Ωστόσο, όπως τόνισε ο Ορ. Κολοζώφ, μια εξίσου σοβαρή πλευρά της διεθνούς κατάστασης που επιδρά είναι και «οι εκτρωματικές λύσεις που επιβάλλονται με τη δύναμη των ΝΑΤΟικών όπλων στην περιοχή των Βαλκανίων. Τέτοιου είδους λύσεις χαιρετίζονται στην Ελλάδα, φέρουν είτε την έγκριση της ελληνικής κυβέρνησης είτε και την ενεργητική συμμετοχή της».

Ο ομιλητής άλλωστε υπενθύμισε πως αμέσως μετά τη λήξη των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας, στην Κολωνία κατά τη σύνοδο του «G7+1», πάρθηκε η γνωστή απόφαση για το Κυπριακό, που αποτελεί πολύ επικίνδυνη εξέλιξη, μια και καλούνται τα δύο μέρη να διαπραγματευτούν με ανοιχτή ατζέντα και χωρίς προϋποθέσεις. Επιπροσθέτως κάνει λόγο ότι τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ θα παίρνονται απλά υπόψη αντί αυτά να αποτελούν τη βάση της λύσης.

Αναφορικά με τις προτάσεις για το ζήτημα της ασφάλειας ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ τόνισε πως αν και αναφέρουν ότι θα αποχωρήσουν οι μη κυπριακές στρατιωτικές δυνάμεις, προνοούν ότι θα υπάρχει μια δύναμη που θα τελεί υπό την εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η διατύπωση αφήνει ανοιχτή τη δυνατότητα μιας μελλοντικής παρουσίας ΝΑΤΟικών ή άλλων στρατευμάτων που να τελούν υπό την εντολή αλλά όχι και υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ. Δε γίνεται ακόμα καμιά αναφορά στο καθεστώς των βρετανο-αμερικανικών βάσεων.

Θίγοντας ακόμα μια πλευρά του ζητήματος ασφάλειας, που σχετίζεται με την ενταξιακή πορεία της Κύπρου στην ΕΕ, τόνισε: «Αναγνωρίζοντας υποχρεωτικά το λεγόμενο κοινοτικό κεκτημένο, η Κυπριακή Δημοκρατία αναγνωρίζει και τις σχέσεις ΕΕ και ΔΕΕ καθώς και τις αποφάσεις δημιουργίας του στρατού της ΕΕ που αποφασίστηκε στο Ελσίνκι. Θα κληθεί μάλιστα να συμμετέχει με κάποιον αριθμό διάθεσης δυνάμεων όταν ενταχθεί (...). Η τουρκική ηγεσία εκμεταλλεύεται το θέμα για να αποκομίσει τα μέγιστα δυνατά οφέλη στη δική της ενταξιακή πορεία και για το Κυπριακό, μια και εντείνει την αδιαλλαξία του Ντενκτάς».

Για το Συνταγματικό ο Ορ. Κολοζώφ αφού επικαλέστηκε το σημείο 9 του «άτυπου εγγράφου», που επί της ουσίας συνιστά επανάληψη της δήλωσης της 12ης του Σεπτέμβρη 2000 και ανταποκρίνεται σε ένα σχήμα συνομοσπονδιακό, τόνισε πως η ίδια λογική διαπερνά και τις προτάσεις που αφορούν στη σύσταση της νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας.

«Γίνεται προσπάθεια να καθιερωθεί ένα ιδιόμορφο καθεστώς κράτους που να συνδυάζει κάποια στοιχεία ομοσπονδίας με βασικά όμως στοιχεία συνομοσπονδιακής δομής», υπογράμμισε και συνέχισε λέγοντας ότι η κατοχύρωση των τριών ελευθεριών (διακίνησης, εγκατάστασης και ιδιοκτησίας) εμφανίζεται προβληματική, αφού δεν ενσωματώνονται στις νέες προτάσεις για το Συνταγματικό και εισάγονται χρονικοί περιορισμοί και πολλές εξαιρέσεις.

Ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή του ο Ορ. Κολοζώφ τόνισε πως η Συμφωνία του Ελσίνκι περιέπλεξε τα πράγματα. «Υπήρξε - ανέφερε - μια προσπάθεια μονομερούς παρουσίασής της. Η έμφαση δόθηκε στο ότι η πολιτική λύση του Κυπριακού δεν εξαρτάται από την ένταξη. Η απόφαση κάθε άλλο μπορεί να ερμηνευτεί έτσι. Στην καλύτερη των περιπτώσεων αφήνει και τα δύο ενδεχόμενα ανοιχτά. Αντί όμως να ψάχνει κανείς αν η πολιτική λύση θα προηγείται ή θα έπεται της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ θα ήταν παραγωγικότερο να προσδιοριστεί ποια είναι η αποδεκτή πολιτική λύση του κυπριακού ζητήματος».

«Το κόμμα μας - κατέληξε - αντιτάσσεται σε κάθε διχοτομική λύση. Υποστηρίζει μια δίκαιη βιώσιμη λύση που θα εξασφαλίζει το αδέσμευτο, την ενιαία κυριαρχία της Κύπρου σε όλο το έδαφος του νησιού, την εδαφική ακεραιότητα και ανεξαρτησία στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και των συμφωνιών κορυφής 1977 και 1979. Εξω απ' αυτό το πλαίσιο οι όποιες λύσεις δε θα είναι προς το συμφέρον όλου του κυπριακού λαού».