Associated Press

Κλιμακώνονται οι συγκρούσεις

Στην τροχιά ραγδαίων και κρίσιμων εξελίξεων έχουν τεθεί τα Σκόπια, που για μία ακόμη φορά είναι αντιμέτωπα με το δίλημμα κήρυξης της χώρας - και επισήμως... - σε κατάσταση πολέμου. Η πιθανότητα κήρυξης της χώρας σε κατάσταση πολέμου, που αναγγέλθηκε χτες από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Αντόνιο Μιλοσόφσκι ως ένα από τα μέτρα που σκέφτεται ο πρωθυπουργός Λιούπτσο Γκεοργκιέφσκι, θα αποφασιστεί από το Κοινοβούλιο αύριο (Παρασκευή), εάν βεβαίως δεν προλάβουν να μεσολαβήσουν «πυροσβεστικά», για μία ακόμη φορά, οι αξιωματούχοι της ΕΕ...

Μπροστά σ' αυτό το ενδεχόμενο και τις νέες εξελίξεις, που αντανακλούν το οριακό στένεμα των περιθωρίων για επίλυση της κρίσης «με πολιτικά μέσα», οι πολιτικοί ηγέτες των Αλβανών της ΠΓΔΜ, Αρμπέν Τζαφέρι και Ιμέρ Ιμέρι, απέφευγαν τουλάχιστον έως αργά χτες το απόγευμα να πάρουν θέση. Ωστόσο, μετά τη χτεσινή αιματηρή επίθεση Αλβανών αυτονομιστών κοντά στο Τέτοβο, που στοίχισε τη ζωή πέντε στρατιωτών και τον τραυματισμό άλλων έξι, θα κληθούν σύντομα, ούτως ή άλλως, να το πράξουν...

«Οι αξιωματούχοι της χώρας, συμπεριλαμβανομένης και της στρατιωτικής ηγεσίας, πρόκειται να πάρουν αποτελεσματικές και ισχυρές πολιτικές αποφάσεις για την άμεση απομάκρυνση της σοβαρής απειλής για την ασφάλεια της χώρας», δήλωσε χτες ο Αντόνιο Μιλοσόφσκι, κυβερνητικός εκπρόσωπος, ανακοινώνοντας την πρόταση του πρωθυπουργού Γκεοργκιέφσκι. Ο Μιλοσόφσκι κάλεσε τους ηγέτες των δύο αλβανικών κοινοβουλευτικών κομμάτων (Αρμπέν Τζαφέρι και Ιμέρ Ιμέρι) να ξεκαθαρίσουν τη θέση τους, λέγοντας: «Πρέπει να καταστήσουν σαφές εάν υποστηρίζουν αυτούς που εισέβαλαν στο έδαφος της χώρας, προφασιζόμενοι ότι παλεύουν για ανθρώπινα δικαιώματα, ή αν είναι αντίθετοι σε αυτούς που σκότωσαν τέσσερις Σλαβομακεδόνες στρατιώτες και έναν προερχόμενο από την αλβανική εθνότητα... Μετά από αυτά τα γεγονότα, κανένας πολιτικός διάλογος δεν μπορεί να διεξαχθεί υπό τέτοιες συνθήκες. Μία ισχυρή στρατιωτική απάντηση είναι ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί η ειρήνη»...

Ωρες μετά τις παραπάνω δηλώσεις, άγνωστοι που επέβαιναν σε αυτοκίνητο με βουλγαρικές πινακίδες πυροβόλησαν, νωρίς χτες βράδυ, δύο φορές με αυτόματο όπλο το - αλεξίσφαιρο... -παράθυρο του γραφείου του Προέδρου της ΠΓΔΜ που βρίσκεται στο κτίριο του Κοινοβουλίου. Από την επίθεση, που εκδηλώθηκε την ώρα που ο Πρόεδρος Τραϊκόφσκι συνομιλούσε με τον ηγέτη των Σοσιαλδημοκρατών Μπράνκο Τσερβένκοφσκι, δεν τραυματίστηκε κανένας.

Η αστυνομία έσπευσε να κλείσει αμέσως τους δρόμους γύρω από το κτίριο της Βουλής, αλλά οι άγνωστοι δράστες κατάφεραν να διαφύγουν.

Αν και χτες είχε προγραμματιστεί σύγκληση της Βουλής προκειμένου να ψηφιστούν, μεταξύ άλλων, έκτακτα κονδύλια του προϋπολογισμού και επιπρόσθετες αμυντικές δαπάνες, το κόμμα της «Δημοκρατικής Εναλλαγής» ζήτησε αντί αυτής να εξεταστούν σε άλλη συνεδρίαση του σώματος (αύριο) τα τελευταία δεδομένα στα μέτωπα των συγκρούσεων και η πρόταση του πρωθυπουργού για κήρυξη της χώρας σε κατάσταση πολέμου.

Την έκκληση του κόμματος «Δημοκρατικής Εναλλαγής» υποστήριξαν και τα υπόλοιπα κόμματα της Βουλής πλην του «Δημοκρατικού Κόμματος Αλβανών» του Αρμπέν Τζαφέρι και του «Κόμματος Δημοκρατικής Ευημερίας» του Ιμέρ Ιμέρι... Δηλαδή το VMRO, η «Σοσιαλδημοκρατική Ενωση Μακεδονίας», το «Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα» και το «Φιλελεύθερο Κόμμα». Πληροφορίες πάντως ανέφεραν πως η Βουλή θα συγκληθεί αύριο για να ψηφίσει επί της πρότασης Γκεοργκιέφσκι για κήρυξη της χώρας σε κατάσταση πολέμου. Η πρόταση για την κήρυξη της χώρας σε κατάσταση πολέμου θα μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή μόνον εάν ψηφιστεί από τα δύο τρίτα των μελών του Κοινοβουλίου...

Μέσα σε όλα αυτά, η έκκληση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υπηρεσιών, Μπεντρεντίν Ιμπραχίμι προς τον πρόεδρο Τραϊκόφσκι και τον αρχηγό των Αλβανών αυτονομιστών για 48ωρη εκεχειρία, προκειμένου να βοηθηθεί ο άμαχος πληθυσμός, πέρασε σχεδόν απαρατήρητη...

Επιπλέον, ο Χαβιέ Σολάνα, επικεφαλής της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Αμυνας, καταδίκασε την επίθεση και αποθάρρυνε τα Σκόπια να κηρύξουν τη χώρα σε κατάσταση πολέμου, λέγοντας: «Η κήρυξη πολέμου θα ήταν παιχνίδι στα χέρια των εξτρεμιστών και δε θα βοηθούσε στην επίλυση της παρούσας κρίσης».

Η προχτεσινοβραδινή σύγκρουση ανάμεσα σε δυνάμεις του στρατού και των Αλβανών αυτονομιστών κοντά στο χωριό Γκάιρε στο Τέτοβο ήταν η πιο αιματηρή εδώ και ένα περίπου μήνα. Ολα ξεκίνησαν αργά το βράδυ της Τρίτης, όταν, σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, οι αυτονομιστές εξαπέλυσαν επίθεση με όλμους κατά θέσης της αστυνομίας και του στρατού στο χωριό Γκάιρε. Οι δυνάμεις του στρατού απάντησαν στα πυρά και οι σκληρές συγκρούσεις συνεχίστηκαν, με αποτέλεσμα το θάνατο πέντε στρατιωτών και τον τραυματισμό άλλων έξι.

Το χωριό Γκάιρε δεν ήταν το μόνο από τα χωριά της περιφέρειας του Τέτοβο που έγιναν θέατρο σκληρών συγκρούσεων. Σφοδρές ανταλλαγές πυρών αναφέρθηκαν και στο χωριό Σιπκόβιτσα κοντά στα βουνά Σαρ. Επιπλέον ανακοινώθηκε πως ο στρατός εγκατέλειψε τις θέσεις του στο χωριό Ματέιτσε, της περιφέρειας Κουμάνοβου.

Η πόλη Μοναστήρι, απ' όπου κατάγονταν οι τρεις από τους πέντε νεκρούς στρατιώτες που σκοτώθηκαν στο Γκάιρε, κηρύχτηκε σήμερα σε πένθος. Τα αστυνομικά μέτρα στην πόλη ήταν αυξημένα και οι τοπικές αρχές εξέφραζαν φόβους για την εκδήλωση επεισοδίων κατά τη σημερινή τελετή κηδείας των στρατιωτών...

Απελπιστική διαγράφεται και η κατάσταση στην πόλη του Κουμάνοβο και στα παρακείμενα χωριά, καθώς οι πολυήμερες συγκρούσεις έχουν αφήσει τον πληθυσμό της πόλης, που ξεπερνά τις 135.000, με ελάχιστο πόσιμο νερό και ελάχιστα εφόδια σε τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης. Οι κάτοικοι του Κουμάνοβο έχουν πλέον ελάχιστα έως... μηδενικά αποθέματα νερού, κυρίως γιατί οι αυτονομιστές, που ελέγχουν το φράγμα του Λίπκοβο, έχουν κλείσει την παροχή νερού... Ενα από τα πρώτα μέτρα που πήραν χτες οι αρχές ήταν η αποστολή βυτιοφόρων με πόσιμο νερό στα νοσοκομεία και στα σχολεία, τα οποία πλήττονται περισσότερο.

Ο Φατμίρ Χασανί, Αλβανός γιατρός στο χωριό Σλούπτσανε, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με δημοσιογράφους απηύθυνε επείγουσα έκκληση για την εκεί αποστολή πόσιμου νερού και τροφίμων, λέγοντας με απόγνωση: «Τα κουφάρια των νεκρών ζώων μολύνουν τον ποταμό και τα πηγάδια. Οι άνθρωποι αρρωσταίνουν... Βράζουμε το νερό πριν το πιούμε. Ομως έχω πολλούς ασθενείς με ηπατίτιδα και φυματίωση και δεν έχω φάρμακα».

Την πολιτική του δύο μέτρα - δύο σταθμά, ανάλογα με τις επιδιώξεις των «αφεντικών», επιβεβαίωσε ο υπουργός Αμυνας Α. Τσοχατζόπουλος, μιλώντας χτες στη σύνοδο των υπουργών Αμυνας (ΥΠΑΜ) της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEDM), στη Θεσσαλονίκη, στη διάρκεια της οποίας συζητήθηκαν οι συγκρούσεις στην ΠΓΔΜ, η κατάσταση στη Νότια Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο. Υπό την επίβλεψη του Αμερικανού υπ. Αμυνας Ντ. Ράμσφελντ και του «ανθυπάτου» στη χώρα μας Ν. Μπερνς, ο Α. Τσοχατζόπουλος, αναφερόμενος στην κρίση στην ΠΓΔΜ σημείωσε: «Ούτε εμείς, ως χώρες της περιοχής, ούτε η διεθνής κοινότητα, είμαστε έτοιμοι να επιτρέψουμε να προωθούνται με την ένοπλη βία -στο όνομα, μάλιστα, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων- διεκδικήσεις. Αντίθετα, δεσμευόμαστε, μάλιστα, να υποστηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις, την ακεραιότητα και την κυριαρχία της γειτονικής χώρας».

Σημείο που προανήγγειλε την τελική συμφωνία για ενίσχυση της διεθνούς παρέμβασης στην ΠΓΔΜ, κάτι που προηγούμενα είχε ζητήσει και ο ΥΠΑΜ της γείτονος.

Την πλήρη στήριξη στις εκκλήσεις της ΠΓΔΜ, δήλωσε και ο ΥΠΑΜ της Βουλγαρίας Μπ. Νόεφ, ενώ ο Αμερικανός ΥΠΑΜ είπε πως οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ συνεισφέρουν για την αντιμετώπιση των κρίσεων στη Βαλκανική και παρέχουν στήριξη και στην ΠΓΔΜ.

Λίγο αργότερα, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το αν υπάρχει πρόθεση να παρασχεθεί και στρατιωτική στήριξη στην κυβέρνηση των Σκοπίων για την αντιμετώπιση των Αλβανών εξτρεμιστών, ο Α. Τσοχατζόπουλος δήλωσε: «Εγγυόμαστε την υποστήριξη, πολιτική και θεσμική (διαρκή παρουσία εκπροσώπων ΝΑΤΟ - ΕΕ) για να προωθηθεί η πορεία σταθεροποίησης που είναι σε πλήρη εξέλιξη και με βάση αυτή την υποστήριξη είμαστε αισιόδοξοι ότι σε βάθος χρόνου θα μπορέσουν τα θέματα να αντιμετωπιστούν».

Εξάλλου και στο κοινό ανακοινωθέν τονίζεται η ανάγκη «ανεύρεσης πιο αποτελεσματικών τρόπων συντονισμού πρωτοβουλιών περιφερειακής ασφάλειας». Επαναλήφθηκε η «πλήρης στήριξη προς την κυβέρνηση Συνασπισμού όλων των κομμάτων στην ΠΓΔΜ», καταδικάστηκαν οι «συνεχόμενες τρομοκρατικές ενέργειες εξτρεμιστικών στοιχείων», χωρίς όμως να ονοματίζονται, και σημειώθηκε πως «οποιαδήποτε απάντηση στις εξτρεμιστικές προκλήσεις οφείλει να είναι ανάλογη και να αποφευχθούν απώλειες στους πολίτες». Τέλος τονίστηκε η ανάγκη ενίσχυσης «του διαλόγου στο πλαίσιο του Κοινοβουλίου και των συναντήσεων αρχηγών κομμάτων με στόχο την υλοποίηση άμεσων μεταρρυθμίσεων ιδίως σε θέματα δικαιωμάτων των μειονοτήτων».

Για πρώτη φορά στη σύνοδο μετείχε ως παρατηρητής ο ΥΠΑΜ της Ουκρανίας, Ολ. Κουσμούκ, ενώ παρεμβάσεις έγιναν από τον πρόεδρο της πολιτικοστρατιωτικής επιτροπής της πολυεθνικής δύναμης, Ν. Δημάδη, το διοικητή της πολυεθνικής ταξιαρχίας ΝΑ Ευρώπης, H. Zorlu, το συντονιστή του Συμφώνου Σταθερότητας στη ΝΑ Ευρώπη Μπ. Χόμπαχ, εκπροσώπους του ΝΑΤΟ, του ΟΑΣΕ, της ΕΕ κλπ.

Συγκεκριμένα στη σύνοδο συμμετείχαν οι ΥΠΑΜ Αλβανίας, Βουλγαρίας, Κροατίας, Ουκρανίας, ΠΓΔΜ, Ρουμανίας, Τουρκίας και εκπρόσωποι των ΥΠΑΜ της Ιταλίας και της Σλοβενίας. Ολοι, έδωσαν εύσημα στη γιουγκοσλαβική κυβέρνηση για τους χειρισμούς της στο θέμα της Ν. Σερβίας και τη συνεργασία της με τις δυνάμεις της KFOR και συζήτησαν τα κριτήρια και τα βήματα που απαιτούνται για την ενδεχόμενη εισδοχή της ΟΔΓ στη SEDM. Εξέφρασαν τη στήριξή τους στις δράσεις που ανέλαβαν στο Κοσσυφοπέδιο η UNMIK και η KFOR. Υπογράμμισαν τη σημασία του Συμφώνου Σταθερότητας για την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας και σημείωσαν την ανάγκη επιτάχυνσης του ρυθμού εκτέλεσης των προγραμμάτων του.

Συζήτησαν τους τρόπους χρησιμοποίησης της Βαλκανικής Ταξιαρχίας στα πολεμικά δρώμενα της περιοχής, με δεδομένο πως είναι σε επιχειρησιακή ετοιμότητα από την 1η Μάη. Τελική απόφαση για τη διάθεση αυτής της πολυεθνικής ειδικής δύναμης θα ληφθεί μέσα στο φθινόπωρο.