Με μία ζεστή, λιτή και σε συγκινησιακά φορτισμένο κλίμα εκδήλωση, η ΤΕ Ζακύνθου του ΚΚΕ τίμησε το πρωί της Κυριακής τα 70 χρόνια από την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, με τα αποκαλυπτήρια μαρμάρινης πλάκας στο σπίτι όπου το 1937 συγκροτήθηκε ο πρώτος παράνομος κομμουνιστικός πυρήνας στο νησί, παρουσία του κομμουνιστή ήρωα.

Η εκδήλωση ήταν ενταγμένη στον συνολικό προγραμματισμό της ΕΠ Δυτικής Ελλάδας που θα κορυφωθεί στην Πάτρα την Κυριακή 8 Μάη. Παρουσιάστηκαν, για πρώτη φορά, ιστορικά στοιχεία που σχετίζονται με τα πρώτα βήματα συγκρότησης Οργάνωσης του Κόμματος στη Ζάκυνθο, την περίοδο της μεταξικής δικτατορίας.

Η Λιθακιά είχε ντυθεί στα «κόκκινα» και, παρά τη βροχή, εκφράστηκε η θέληση των συμμετεχόντων να συνεχίσουν τον όμορφο αγώνα τους, για τις αξίες και τα ιδανικά του ΚΚΕ, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό, στα βήματα που και ο Νίκος Μπελογιάννης χάραξε, τα λόγια του οποίου αναφέρονταν στο κεντρικό πανό της ΟΠ Δυτικής Ελλάδας: «Αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν στη χώρα μας καλύτερες μέρες χωρίς πείνα και πόλεμο. Για αυτόν τον σκοπό αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας».

Στο σπίτι του Αλέξανδρου Παπαδάτου συγκροτήθηκε ο πρώτος κομμουνιστικός πυρήνας, ενώ χειρόγραφη μαρτυρία του δόθηκε στο Κόμμα, αναφέροντας σημαντικά στοιχεία.

«Για εμάς είναι μεγάλη τιμή και μεγάλη χαρά που μαζευτήκαμε όλοι μαζί για να τιμήσουμε τον Νίκο Μπελογιάννη. Μαζί τιμάμε και τους συντρόφους που δεν είναι στη ζωή, Αλέξανδρο Παπαδάτο, Αντώνη Βλασόπουλο, Σπύρο Λυκούρεση - Τσαπόγα, Γιώργο Στρούζα, Νίκο Τετράδη», ανέφερε στον σύντομο χαιρετισμό της η κόρη του Αλέξανδρου Παπαδάτου, Ντίνα, σημειώνοντας:

«Εγώ, τα παιδιά μου, τα εγγόνια και τα δισέγγονά μου, οι δύο αδελφές μου και ο αδελφός μου είμαστε περήφανοι για τον πατέρα μας. Σε αυτόν τον τόπο και σε αυτό το σπίτι οργανώθηκε η πρώτη κομμουνιστική οργάνωση Ζακύνθου».

Λέγοντας ότι πρέπει να ήταν και άλλοι που και η ίδια δεν θυμάται, έστειλε περήφανο μήνυμα: «Τιμούμε και ευχαριστούμε τη σημερινή Οργάνωση Ζακύνθου που επιμελήθηκε να τιμηθεί ο Νίκος Μπελογιάννης και το σπίτι αυτό. Σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μας κάνατε! Ζήτω το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας!».

Ανοίγοντας την εκδήλωση, η Γραμματέας της ΤΕ Ζακύνθου, Διονυσία Βλαχιώτη, ευχαρίστησε όλους όσοι συνέβαλαν για την τοποθέτηση της πλάκας, όπως το Τοπικό Συμβούλιο του χωριού και ιδιαίτερα τους Νιόνιο Κλάδη (Πετρά), που δώρισε το μάρμαρο, και τον γλύπτη Τάσο Σταμίρη, που φιλοτέχνησε στο χέρι την προσωπογραφία του Νίκου Μπελογιάννη, με βάση τον πίνακα του Πικάσο.

Αποσπάσματα από το ποίημα «Ανθρωπος με το γαρύφαλλο» απήγγειλε ο σκηνοθέτης - ηθοποιός Κώστας Καποδίστριας, ενώ στην κεντρική ομιλία ο Θανάσης Χαστάς, μέλος του ΓΠ Δυτικής Ελλάδας του ΚΚΕ, αναφέρθηκε στη διπλή παρουσία του Νίκου Μπελογιάννη το 1937 και το 1938 στο νησί, στις αξίες και τα ιδανικά που ποτέ δεν πρόδωσε παρά τις ευκαιρίες που είχε, στις δυνάμεις που άντλησε ο ίδιος και αντλεί ο καθένας από το Κόμμα, την ιδεολογία και την πάλη του. Με βάση και τις σημερινές εξελίξεις, κάλεσε τους εργαζόμενους και τον λαό να βαδίσουν στον δρόμο της ελπίδας και της προοπτικής με το ΚΚΕ, απέναντι στις αντιλαϊκές κυβερνήσεις και το σύστημα που υπηρετούν.

Το «παρών» έδωσαν, επίσης, τα μέλη του ΓΠ Δυτικής Ελλάδας του ΚΚΕ Δημήτρης Αγγελόπουλος και Διονύσης Κλάδης, ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ζακύνθου, Γιώργος Κωνσταντίνου, και μέλη του ΤΣ Λιθακιάς.

Η πλάκα κοσμεί πλέον τον κεντρικό δρόμο του χωριού, με την αφιέρωση της ΤΕ Ζακύνθου, ενώ λίγο μετά τα αποκαλυπτήρια, με τους συγκεντρωμένους να τραγουδούν το «Επέσατε θύματα», γέμισε κόκκινα γαρύφαλλα.

Σημείο εκκίνησης η πλατεία Κρήνης, όπου στέκει το άγαλμα της Μικρασιάτισσας Μάνας. Εκεί έγινε αναφορά στο ιστορικό πλαίσιο της Μικρασιατικής Καταστροφής και του ξεριζωμού χιλιάδων Ελλήνων και Αρμενίων από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο (Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, Συνθήκη των Σεβρών και Μικρασιατική Εκστρατεία).

Δεύτερη στάση η γειτονιά των Γερμανικών, ένας ιδιότυπος συνοικισμός με λυόμενες κατοικίες, που στήθηκε το 1929 χάρη στην πολεμική αποζημίωση που έδωσε η Γερμανία στην Ελλάδα, ως ηττημένη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

Τρίτη στάση η οδός Φιλαδελφείας και Γρεβενών, με φόντο μια μισογκρεμισμένη προσφυγική κατοικία, όπου έγινε αναφορά στα υλικά κατασκευής των προσφυγικών κατοικιών, στη δομή τους, αλλά και στην παντελή έλλειψη έργων υποδομής στο συνοικισμό.

Τέταρτη στάση η πλατεία του Αγίου Γεωργίου, όπου στέκονται ακόμα όρθιες οι λεγόμενες «Πολυκατοικίες της ΕΑΠ», ιδιαίτερος τύπος προσφυγικών κατοικιών, που απλώνονταν σε ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα, δημιουργώντας στο εσωτερικό τους χώρο για κοινόχρηστα πλυσταριά, τα οποία εκτός από την αρχική τους χρήση, λόγω των αναγκών των προσφύγων, μετατράπηκαν συχνά σε κατοικίες, σχολεία ή ακόμα και εκκλησίες για τους πρόσφυγες (π.χ. Οσία Ξένη).

Προτελευταία στάση ο Αγιος Νικόλαος, η πρώτη εκκλησία της πόλης, αλλά και το σημείο που τέθηκε ο θεμέλιος λίθος της Νέας Κοκκινιάς στις 18 Ιούνη του 1923, ο χώρος που λειτούργησε το πρώτο σχολείο της πόλης μέσα σε μια σκηνή, αλλά και το πρώτο θέατρο της πόλης.

Τελευταία στάση η Οσία Ξένη και η μάντρα του μπλόκου της Κοκκινιάς, μια από τις παλιότερες γειτονιές της πόλης και συνδεδεμένη με την Ιστορία του Μπλόκου, όπου δεκάδες πρόσφυγες έγιναν μάρτυρες στις 17 Αυγούστου του 1944 της ναζιστικής θηριωδίας.

Συγκινητική, σε όλη τη διάρκεια του περιπάτου, η παρουσία κατοίκων της περιοχής και απογόνων των πρώτων προσφύγων που δημιούργησαν τη Νέα Κοκκινιά, οι οποίοι μοιράστηκαν την οικογενειακή τους ιστορία και τις μνήμες τους από τη ζωή τους στον οικισμό, θυμίζοντας πόσο ζωντανή και επώδυνη είναι ακόμα και τώρα, 100 χρόνια μετά, η μνήμη της προσφυγιάς και του ξεριζωμού.

Το επόμενο διάστημα θα πραγματοποιούν νέες αντίστοιχες πρωτοβουλίες από την Επιτροπή Ειρήνης Κοκκινιάς.