Οξύνονται η ένταση και τα παζάρια σχετικά με τις εξαγωγές σιτηρών και άλλων αγροτικών προϊόντων από τα ουκρανικά λιμάνια και την επαπειλούμενη επισιτιστική κρίση.

Η κυβέρνηση της Τουρκίας προσέφερε στρατιωτική βοήθεια για την εκκαθάριση ναρκών στα ανοικτά της Οδησσού και τη συνοδεία πλοίων για την επανεκκίνηση αποστολών των γεωργικών προϊόντων της Ουκρανίας.

Οπως αναφέρει το πρακτορείο Bloomberg, Τουρκία και Ρωσία έχουν καταλήξει σε συμφωνία δοκιμαστικά, ωστόσο, η Ουκρανία δεν έχει εγκρίνει ακόμα το σχέδιο, εκφράζοντας την ανησυχία ότι η απομάκρυνση των αμυντικών συστημάτων θα μπορούσε να εκθέσει το ζωτικής σημασίας λιμάνι σε ρωσικές επιθέσεις.

Ειδικότερα, το ρωσοτουρκικό σχέδιο θα επιτρέψει την απομάκρυνση των ναρκών κοντά στην Οδησσό και θα εγγυηθεί την ασφαλή διέλευση των πλοίων από τη Μαύρη Θάλασσα, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Η Τουρκία σκοπεύει να δημιουργήσει ένα κέντρο στην Κωνσταντινούπολη για να παρακολουθεί και να συντονίζει τις αποστολές.

Η Ρωσία απαιτεί επίσης τη δυνατότητα επιθεώρησης των πλοίων που πηγαίνουν στην Ουκρανία, καθώς φοβάται μεταφορά όπλων, μια προϋπόθεση την οποία απέρριψε το Κίεβο.

Στο μεταξύ ο Ουκρανός Πρόεδρος επανέφερε το ζήτημα ξένα πολεμικά πλοία να εισέλθουν στη Μαύρη θάλασσα προκειμένου να εγγυηθούν τη διέλευση ουκρανικών σιτηρών, κάτι που αυξάνει πολύ τον κίνδυνο επέκτασης της σύγκρουσης.

Οπως είπε ο Ζελένσκι, έχει συζητήσει με τη Βρετανία και την Τουρκία την ιδέα του Πολεμικού Ναυτικού τρίτης χώρας που θα εγγυάται τη διέλευση των ουκρανικών εξαγωγών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, ενώ το Κίεβο θέλει αντιπλοϊκά όπλα από δυτικές χώρες για την ασφαλή διέλευση των εξαγωγών του. Μια σειρά κράτη του ΝΑΤΟ (ΗΠΑ, Δανία κ.ά.) έχουν ανακοινώσει ότι θα στείλουν αντιπλοϊκούς πυραύλους.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ενδέχεται έως και 75 εκατ. τόνοι σιτηρών να παραμείνουν αδιάθετα στην Ουκρανία μέχρι το ερχόμενο φθινόπωρο.

Να σημειωθεί ότι ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σ. Λαβρόφ, αναμένεται να έχει συνομιλίες αύριο στην Αγκυρα.

Ενδεικτική των γεωπολιτικών ανταγωνισμών που μπαίνουν εμπόδιο στην εξαγωγή των σιτηρών, από τα οποία εξαρτώνται εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, είναι και η περίπτωση της Λευκορωσίας. Η Λευκορωσία έχει το ίδιο πλάτος σιδηροδρομικών γραμμών με την Ουκρανία, από την εποχή της ΕΣΣΔ, και η εξαγωγή των σιτηρών θα μπορούσε να γίνει μέσω τρένων στη Λιθουανία και στη συνέχεια μέσω Βαλτικής.

Ωστόσο, αυτό θα προϋπέθετε άρση των δυτικών κυρώσεων προς τη Λευκορωσία και είναι βέβαιο πως η λευκορωσική κυβέρνηση θα ζητούσε μεγάλα ανταλλάγματα.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε την Παρασκευή ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλ. Λουκασένκο με τον γγ του ΟΗΕ Αντ. Γκουτέρες, υπενθύμισε ότι η Λευκορωσία είναι έτοιμη να στείλει ουκρανικά σιτηρά στα λιμάνια της Βαλτικής μέσω της επικράτειάς της και είναι επίσης πρόθυμη να παράσχει βοήθεια στη μεταφορά σιτηρών μέσω σιδηροδρόμου.

Η Ουκρανία δεν είναι ακόμη έτοιμη να εξάγει σιτηρά μέσω της Λευκορωσίας, δήλωσε χτες ο Βολ. Ζελένσκι: «Μας πρότειναν να περάσουμε μέσω σιδηροδρόμου μέσω Λευκορωσίας. Καταλαβαίνουμε ακόμη και τον όγκο. Καταλαβαίνουμε όμως γιατί μας το πρότειναν. Δεν είμαστε ακόμη έτοιμοι να ακολουθήσουμε αυτή τη μορφή και να βοηθήσουμε τους "φιλικούς" γείτονές μας», είπε, καθώς το έδαφος της Λευκορωσίας αξιοποιήθηκε από τον ρωσικό στρατό τις πρώτες μέρες της εισβολής.

Με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις συνέπειές του, η κυβέρνηση των ΗΠΑ εντείνει ενεργειακά παζάρια με διάφορες πλευρές με βάση τα συμφέροντα των αμερικανικών μονοπωλίων. Σε αυτό το πλαίσιο, μάλιστα, φέρεται να εξετάζει τη χαλάρωση των κυρώσεων σε Βενεζουέλα και Ιράν.

Το πρακτορείο «Reuters», επικαλούμενο πηγές στις ΗΠΑ, υποστηρίζει πως έχοντας εξασφαλίσει εξαίρεση από τις αμερικανικές κυρώσεις, δύο ευρωπαϊκές εταιρείες πετρελαίου, η ιταλική ENI και η ισπανική REPSOL, αναμένεται να αρχίσουν εντός Ιουλίου να μεταφέρουν πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα στην Ευρώπη, για την κάλυψη ποσοτήτων που θα εκλείψουν από την ευρωπαϊκή αγορά λόγω του εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Σε πρώτη φάση οι ποσότητες πετρελαίου που θα επιτραπεί να μεταφέρουν εκτιμάται ότι δεν θα είναι ιδιαίτερα μεγάλες.

Παράλληλα, αραβικά και διεθνή ΜΜΕ μεταδίδουν πως η κυβέρνηση Μπάιντεν μελετά το ενδεχόμενο να χαλαρώσει τις κυρώσεις σε βάρος του Ιράν, προκειμένου να αυξηθούν οι ποσότητες Ενέργειας στις διεθνείς αγορές. Πληροφορίες αναφέρουν πως η Ουάσιγκτον μελετά αυτό το ενδεχόμενο ακόμη και εάν δεν επιτευχθεί σύντομα συμφωνία στη Βιέννη για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Αναλυτές όπως ο Μάικ Μίλερ του ομίλου «Vitol Group Asia» εκτιμούν πως οι ΗΠΑ θα επιτρέψουν μια τέτοια χαλάρωση κυρώσεων (είτε επίσημα, είτε ανεπίσημα) κατά του Ιράν.

Σε ένα τέτοιο φόντο, η Ουάσιγκτον επιβεβαίωσε τις φήμες για αναβολή του ταξιδιού Μπάιντεν σε Ισραήλ και Παλαιστινιακά Εδάφη και Σαουδική Αραβία από τα τέλη Ιούνη που ήταν αρχικά προγραμματισμένο, για τον Ιούλη. Στο επίκεντρο τίθεται και η προσπάθεια των ΗΠΑ να εξασφαλίσουν αύξηση της παραγωγής Ενέργειας από τη Σαουδική Αραβία ή ευρύτερα στην περιοχή του Κόλπου.

Στο μεταξύ η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο κλιμακώνεται και από τα σχέδια του Ισραήλ να αξιοποιήσει τη συγκυρία για να αυξήσει την παραγωγή Ενέργειας από νέα κοιτάσματα, ακόμη και σε διαφιλονικούμενες θαλάσσιες περιοχές όπως αυτές στα σύνορα με τον Λίβανο.

Την Κυριακή εγκαταστάθηκε πλωτή πλατφόρμα πετρελαίου που έφθασε από τη Σιγκαπούρη μετά από ταξίδι πέντε βδομάδων στο κοίτασμα Καρίς (Karish) που διεκδικεί και ο Λίβανος. Στην υπόθεση εμπλέκεται άμεσα και η (και ελληνικών συμφερόντων) εταιρεία Ενέργειας με έδρα το Λονδίνο που έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερες δραστηριότητες στα ενεργειακά πεδία του Ισραήλ, «Energean». H «Energean» έχει πάρει «δικαιώματα» εκμετάλλευσης από τις ισραηλινές αρχές για γεωτρήσεις στο κοίτασμα Καρίς. Υποστηρίζει πως η πλατφόρμα που εγκατέστησε την Κυριακή, βρίσκεται 80 χλμ. από τις ακτές του Ισραήλ, αποφεύγοντας να απαντήσει ευθέως στις αιτιάσεις του Λιβάνου για παραβίαση της δικής του ΑΟΖ.

Αντιδρώντας, ο Λιβανέζος πρωθυπουργός Ν. Μικάτι απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση στο Ισραήλ πως οποιαδήποτε κίνηση θα εκληφθεί ως «πρόκληση και εχθρική ενέργεια». Χτες ο Μικάτι συμφώνησε με τον Λιβανέζο Πρόεδρο Μ. Αούν να προσκαλέσουν στην Βηρυτό για συνομιλίες τον Αμερικανό ειδικό απεσταλμένο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την Ενέργεια Εϊμος Χοκστάιν, ώστε να επιλυθεί η διαφορά μεταξύ Ισραήλ - Λιβάνου το συντομότερο δυνατόν και να αποφευχθούν «επικίνδυνες εντάσεις».

Η δε Χεζμπολάχ προειδοποίησε το Ισραήλ να μην πραγματοποιήσει γεωτρήσεις στην επίμαχη περιοχή μέχρι να επιλυθεί το ζήτημα, τονίζοντας ότι σε αντίθετη περίπτωση θα αναλάβει δράση.