Αρχίζει σήμερα στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας η Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η ατζέντα της Συνόδου περιλαμβάνει πλήθος θεμάτων, από τα οποία άλλα θα συζητηθούν κατά τη διάρκεια των επίσημων εργασιών, άλλα στο περιθώριο και άλλα κατά τη διάρκεια του δείπνου, στο οποίο θα παρακαθήσουν σήμερα το βράδυ οι «δεκαπέντε» με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, Τζ. Μπους.

Πριν λίγες μέρες, ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Γκόραν Πέρσον, προεδρεύων στην Ευρωπαϊκή Ενωση για το πρώτο εξάμηνο του 2001, παρουσίασε την ημερήσια διάταξη της Συνόδου, όπου περιλαμβάνονται τα εξής θέματα: Η διεύρυνση της ΕΕ, η ανάπτυξη σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος, το παγκόσμιο εμπόριο, η κατάσταση στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή, η κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Συμπλήρωσε, μάλιστα, ότι είναι πιθανόν να προστεθούν και άλλα θέματα μέχρι την έναρξη της Συνόδου.

Είναι βέβαιο ότι ήδη έχει προστεθεί ένα θέμα, το οποίο, μάλιστα, θα απασχολήσει αρκετά τους ηγέτες των κρατών - μελών της ΕΕ. Είναι η απόρριψη της Συνθήκης της Νίκαιας από τον ιρλανδικό λαό με το δημοψήφισμα της περασμένης Πέμπτης. Το 54% των Ιρλανδών είπε «όχι» στη Συνθήκη και το αποτέλεσμα σήμανε συναγερμό στους κύκλους των ιθυνόντων της ΕΕ. Το μεγάλο πρόβλημα γι' αυτούς είναι ότι για να τεθεί σε εφαρμογή η Συνθήκη απαιτείται η έγκριση και των δεκαπέντε κρατών - μελών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο η κυβέρνηση της Ιρλανδίας, όσο και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά και οι κορυφαίες συνδικαλιστικές οργανώσεις, ακόμη και η Εκκλησία, είχαν ταχθεί υπέρ του «ναι». Ετσι, το «όχι» προκάλεσε μεγάλη έκπληξη, όχι μόνο για την Ιρλανδία, αλλά για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η έκπληξη ήταν μεγαλύτερη, γιατί η Ιρλανδία θεωρούνταν υπόδειγμα για τους ρυθμούς της ανάπτυξής της τα τελευταία χρόνια. Ομως, ο ίδιος ο λαός αυτής της χώρας θρυμμάτισε την ειδυλλιακή εικόνα της ευημερούσας «ευρωπαϊκής» Ιρλανδίας και απέδειξε ότι πίσω από τους ευημερούντες δείκτες της οικονομίας υπάρχει μια γενικευμένη δυσαρέσκεια για τις επιλογές της ΕΕ.

Τώρα οι ιθύνοντες της ΕΕ αναζητούν τρόπους για να ανατρέψουν το αποτέλεσμα του ιρλανδικού δημοψηφίσματος, ή να το παρακάμψουν. Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ διαμήνυσαν ότι δεν τίθεται θέμα αναθεώρησης της Συνθήκης της Νίκαιας, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η ευθύνη για την ανατροπή του αποτελέσματος ανήκει αποκλειστικά στην ιρλανδική κυβέρνηση, πιθανόν με τη διεξαγωγή ενός νέου δημοψηφίσματος σε έναν περίπου χρόνο.

Ωστόσο, δε λείπουν και φωνές, που υποστηρίζουν ότι η αναθεώρηση της Συνθήκης είναι αναγκαία, έστω και σε επουσιώδη ζητήματα, για να δοθεί η εντύπωση, όχι μόνο στο λαό της Ιρλανδίας, αλλά και τους λαούς των άλλων χωρών - μελών ότι η ΕΕ έλαβε το μήνυμα της δυσαρέσκειας.

Το «όχι» της Ιρλανδίας επαναφέρει στο προσκήνιο τη Συνθήκη της Νίκαιας, μια Συνθήκη προϊόν των αντιθέσεων μεταξύ των «μεγάλων» της ΕΕ, αλλά και άθλιων παζαριών με στόχο την ανακατανομή των μεριδίων της ηγεμονίας στην ΕΕ, με θύματα τις μικρότερες χώρες - μέλη. Στη Σύνοδο της Νίκαιας, τον περασμένο Δεκέμβρη, οι «δεκαπέντε» έφθασαν στο κατώφλι ενός φιάσκου. Και το απέφυγαν στο «παραπέντε», μοιράζοντας θέσεις, ψήφους και υποσχέσεις.

Ουσιαστικά, η Συνθήκη της Νίκαιας ορίζει τις θεσμικές αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Ενωση πριν από τη διεύρυνση. Επομένως, το «μπλοκάρισμά» της από το «όχι» των Ιρλανδών σημαίνει και αναστολή των διαδικασιών για τη διεύρυνση και την ένταξη των κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Αυτό το ενδεχόμενο ανησυχεί ιδιαιτέρως την κυβέρνηση της Γερμανίας, αφού γι' αυτήν η διεύρυνση είναι θέμα υψηλής προτεραιότητας.

Οποια και αν είναι η εξέλιξη της υπόθεσης, το αποτέλεσμα του ιρλανδικού δημοψηφίσματος συμπληρώνει και κάνει ακόμη πιο έντονη την εικόνα της αντίθεσης των λαών στις επιλογές της ΕΕ. Η Ιρλανδία προστίθεται στη Δανία, στη Νορβηγία, στη Σουηδία και αποδεικνύει ότι η ΕΕ δεν είναι «μονόδρομος», ότι οι λαοί μπορούν να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους.

Στο Γκέτεμποργκ, οι «δεκαπέντε» αναμένεται να επιβεβαιώσουν την απόφασή τους για την πραγματοποίηση της διεύρυνσης. Θα γνωρίζουν, όμως, ότι το «όραμά» τους θα έχει θολώσει αρκετά.