Επίσημο διάταγμα για ένταξη του Κοσόβου στην ΕΕ υπέγραψε χτες η ηγεσία του ΝΑΤΟικού προτεκτοράτου, ρίχνοντας κι άλλο «λάδι στη φωτιά» της μεγάλης έντασης μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου.

Η κίνηση έρχεται να προστεθεί στην αποστολή αστυνομικών δυνάμεων από την Πρίστινα στο βόρειο Κόσοβο, σε περιοχές με σερβική πλειοψηφία, καθώς και στην «αντικατάσταση» - αλλά και σε συλλήψεις - Σέρβων αξιωματούχων που παραιτήθηκαν από αξιώματα του προτεκτοράτου διαμαρτυρόμενοι για προηγούμενες κινήσεις της Πρίστινα.

Την ίδια ώρα διατηρούνται τα οδοφράγματα που έχουν στήσει Σέρβοι στο βόρειο Κόσοβο, ενώ το Βελιγράδι θέτει θέμα ανάπτυξης σερβικών δυνάμεων ασφαλείας στην περιοχή.

Σε ειδική τελετή χτες στην Πρίστινα, η Πρόεδρος του Κοσόβου, Βιόσα Οσμάνι, ο πρωθυπουργός Αλμπιν Κούρτι και ο πρόεδρος της Βουλής Γκλάουκ Κονιούφτσα υπέγραψαν διάταγμα με το αίτημα ένταξης στην ΕΕ. Η πρόεδρος του προτεκτοράτου έκανε λόγο για «ιστορική μέρα», επισημαίνοντας ότι η 14η Δεκέμβρη, εκτός από επέτειος ίδρυσης των ενόπλων δυνάμεων του Κοσόβου, θα είναι και επέτειος υποβολής του σχετικού αιτήματος, μιλώντας για «δύο γεγονότα στην κατεύθυνση του ευρωατλαντικού μας οράματος». Το αίτημα αναμένεται να υποβληθεί και στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ.

Εντονη ήταν η αντίδραση της Σερβίας, που μιλά για παραβίαση διεθνών συμφωνιών με βάση τις οποίες θα «πάγωνε» η ένταξη του Κοσόβου σε διεθνείς οργανισμούς πριν από τη διευθέτηση των σχέσεών του με τη Σερβία. Για σήμερα έχει ανακοινωθεί ότι θα συζητηθεί και στο υπουργικό συμβούλιο το θέμα της αποστολής στρατιωτικών δυνάμεων στο βόρειο Κόσοβο, με τον Σέρβο Πρόεδρο Αλ. Βούτσιτς να διαμηνύει από προχτές στους Σέρβους της περιοχής: «Μην παραδίδεστε, θα σας στηρίξουμε».

Ολα αυτά ενώ ο γγ του ΝΑΤΟ Γ. Στόλτενμπεργκ δήλωσε πως οι δυνάμεις της λυκοσυμμαχίας «βρίσκονται σε ετοιμότητα και επαγρύπνηση» και ότι «ΝΑΤΟ και ΕΕ συνεργάζονται στενά».

Η διοίκηση της ΝΑΤΟικής δύναμης στο Κόσοβο KFOR απέφυγε να απαντήσει σε ερωτήματα βαλκανικών ΜΜΕ για το αν θα πάρει μέρος σε επιχείρηση απομάκρυνσης των οδοφραγμάτων και ανέφερε ότι «η KFOR παραμένει εξαιρετικά έτοιμη και πλήρως ικανή να εφαρμόσει την εντολή του ΟΗΕ για την παροχή ασφαλούς περιβάλλοντος και ελευθερίας κινήσεων για όλες τις κοινότητες που μένουν στο Κόσοβο. Αυτό περιλαμβάνει αυξημένες περιπολίες στο βόρειο Κόσοβο, σε στενή συνεργασία με την αστυνομία του Κοσόβου και την EULEX», την αστυνομική δύναμη της ΕΕ.

Ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ, Μ. Λάιτσακ, ξεκίνησε χτες εσπευσμένα επαφές σε Βελιγράδι και Πρίστινα, κομίζοντας σύμφωνα με πολλά ΜΜΕ νέα πρόταση για την «εξομάλυνση» των διμερών σχέσεων. Δήλωσε ότι το προτιμότερο θα ήταν η απομάκρυνση των οδοφραγμάτων «μέσω πολιτικών συμφωνιών, όχι με μπουλντόζες». Αναφερόμενος σε συνάντηση που είχε με τον Κούρτι, αρνήθηκε να αποκαλύψει το περιεχόμενό της, «γιατί είμαι στο μέσον μιας αποστολής». Χτες βράδυ αναμενόταν «να αξιολογήσει την κατάσταση» σε συνάντηση με αντιπροσωπείες της KFOR και της EULEX «και να βρεθεί η καλύτερη λύση για την κατάσταση στον βορρά (...) δεν νομίζω ότι κανένας από όσους σκέφτονται σωστά μπορεί να είναι ικανοποιημένος με την κατάσταση», κατέληξε.

Επαφές στην Πρίστινα ξεκίνησε από τις αρχές της βδομάδας και ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Γκ. Εσκομπάρ, αποτυπώνοντας τη σταθερή στήριξη του προτεκτοράτου του Κοσόβου από την Ουάσιγκτον, αλλά και την προσπάθειά της να διατηρήσει διαύλους με το Βελιγράδι, με στόχο τη συνολικότερη ενίσχυση των ευρωατλαντικών θέσεων στα Δυτικά Βαλκάνια.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Εσκομπάρ επέκρινε κάθε σκέψη για ανάπτυξη σερβικών δυνάμεων ασφαλείας στο βόρειο Κόσοβο, διαμηνύοντας μάλιστα ότι «το Κοσσυφοπέδιο έχει πολύ ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ». Οπως είπε, η Ουάσιγκτον είναι «κατηγορηματικά αντίθετη στην ιδέα, που προβάλλεται από το Βελιγράδι, να επιτραπεί στα σερβικά στρατεύματα να επιστρέψουν στο ταραγμένο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου».

Ανέφερε ότι περιμένει τα οδοφράγματα να τα απομακρύνουν όσοι τα έστησαν και όχι η KFOR, προσθέτοντας ωστόσο ότι «περιμένουμε να τους δοθεί (σ.σ. στους Σέρβους του Κοσόβου) ένας δρόμος μπροστά για τη διευθέτηση ορισμένων ζητημάτων. Υπάρχουν θέματα στα οποία πρέπει να είμαστε σταθεροί. Ζητήματα που σχετίζονται με το κράτος δικαίου, τη νόμιμη έκδοση ενταλμάτων (σύλληψης) και πρέπει να λύνονται στα δικαστήρια, όχι στους δρόμους».

Μεταξύ άλλων, στάθηκε και στην Ενωση Σερβικών Δήμων (που με βάση συμφωνίες προβλέπεται να δημιουργηθεί στο βόρειο Κόσοβο, δίνοντας μεγαλύτερη αυτονομία στους Σέρβους της περιοχής, αλλά η Πρίστινα την «μπλοκάρει» διαρκώς), χαρακτηρίζοντάς την «νόμιμη διεθνή υποχρέωση», από την οποία «καμία πολιτική δύναμη δεν μπορεί απλά να απομακρυνθεί». Επέμεινε ότι «εμείς θα εργαστούμε πάνω στη δημιουργία της Ενωσης, αυτή θα είναι η συμβολή μας στη διαδικασία διαλόγου», υποστηρίζοντας ότι η σύστασή της πρέπει να προχωρήσει άμεσα και «πρέπει να περιλαμβάνεται στην ατζέντα των επόμενων συνομιλιών». Πρόσθεσε ότι πρέπει να βρεθεί λύση, ώστε οι Σέρβοι που παραιτήθηκαν από τοπικά όργανα να επιστρέψουν στις θέσεις τους, καλώντας την «κυβέρνηση του Κοσόβου να τους δεχτεί, να επιτρέψει την επιστροφή τους» και τότε «να συνεχίσουμε τις συζητήσεις για την εξομάλυνση».

Αντιδρώντας στις δηλώσεις Εσκομπάρ, η πρωθυπουργός της Σερβίας, Ανα Μπρνάμπιτς, είπε ότι ο Αμερικανός αξιωματούχος είναι «ένας ακόμη πολιτικός που αντιτίθεται ανένδοτα στα έγκυρα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ». Και συνέχισε: «Μια ερώτηση, αν μου επιτρέπετε, με όλο τον σεβασμό: Εάν το ψήφισμα 1244 του ΟΗΕ δεν ισχύει πλέον, εάν η συμφωνία των Βρυξελλών δεν ισχύει πλέον... εάν η συμφωνία της Ουάσιγκτον αποτελεί παρελθόν και ο καταστατικός χάρτης του ΟΗΕ δεν ισχύει για τη Σερβία, ποιες αρχές θα πρέπει να καθοδηγούν τις ενέργειές μας; (...) `Η μήπως πρέπει απλώς να ακολουθήσουμε το ωροσκόπιό σας για να μαντέψουμε τις επιθυμίες σας και να βοηθήσουμε στη διάσωση της παγκόσμιας ειρήνης;».

Ενδεικτικές είναι και οι αιχμές Βούτσιτς προς Βερολίνο και Βρυξέλλες, κάνοντας λόγο για σχέδια κατάληψης των δημοτικών εφορευτικών επιτροπών (στις τοπικές εκλογές που προκήρυξε η Πρίστινα για το βόρειο Κόσοβο αλλά τελικά αναβλήθηκαν) που ήταν γνωστά, αναφέροντας ότι το Κόσοβο και οι σύμμαχοί του γνώριζαν «ότι δεν θα γίνονταν εκλογές, αλλά θέλατε να επιτεθείτε στους Σέρβους με τη βία». Επίσης, είπε ότι η ανοχή των Βρυξελλών στους Κοσοβάρους είναι «συνέπεια της επίθεσης που δέχθηκε όταν χαρακτήρισε τον ένοχο για την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, στη Ρωσία, ο α' αντιπρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Υποθέσεων της Κρατικής Δούμας, Αλ. Τσέπα, δήλωσε ότι η Σερβία θα μπορούσε μετά από δημοψήφισμα να... ενταχθεί στη Ρωσική Ομοσπονδία. Είπε ότι το δημοψήφισμα είναι απαραίτητο για «να μην πει κανείς αργότερα ότι επρόκειτο για κατοχή, αρπαγή και ανατροπή» και ότι «αυτή η απόφαση δεν είναι του Βούτσιτς, αλλά του λαού, πρέπει να γίνει δημοψήφισμα», καταλήγοντας ότι «θα παρέχουμε υποστήριξη σε κάθε περίπτωση. Η Σερβία είναι μια φιλική χώρα για εμάς. Ελπίζουμε πολύ ότι θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις που εγείρονται εκεί. Θα περιμένουμε για το ποιες μπορεί να είναι οι εκκλήσεις του Βούτσιτς».