Μία από τις μεγαλύτερες πνευματικές μορφές της σύγχρονης Βραζιλίας, ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες παγκοσμίως, με πλούσια αγωνιστική δράση, κάτοχος του Βραβείου Λένιν και πολλές φορές υποψήφιος για Νόμπελ και ακαδημαϊκός, ο συγγραφέας Ζόρζε Αμάντο, πέθανε προχθές το βράδυ σε ηλικία 89 ετών έπειτα από καρδιακό επεισόδιο, σε νοσοκομείο του Σαλβαντόρ ντι Μπάια. Της επαρχίας στην οποία γεννήθηκε και η οποία έγινε παγκόσμια γνωστή μέσα από το έργο του.

Τους τελευταίους μήνες είχε νοσηλευτεί πολλές φορές, ενώ τον Ιούνιο νοσηλεύτηκε για μακρύ χρονικό διάστημα, λόγω του διαβήτη από τον οποίο έπασχε και του είχε δημιουργήσει επιπλοκές στη νεφρική και την αναπνευστική λειτουργία. Λόγω της ταλαιπωρημένης υγείας του, ο συγγραφέας δεν έβγαινε από το σπίτι του, ενώ είχε χάσει το 80% από την όρασή του. Το 1993 είχε υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου και από το 1996 έφερε βηματοδότη στην καρδιά. Στις 10 Αυγούστου θα γιόρταζε τα 89α γενέθλιά του.

Γεννήθηκε στις 10/8/1912 σε μία κακαοφυτεία της επαρχίας Μπάια. Εγραψε συνολικά 40 έργα, που μεταφράστηκαν σε 54 γλώσσες. Το πρώτο του βιβλίο, «Η χώρα του καρναβαλιού», γράφτηκε το 1931. Την ίδια περίοδο, εντάσσεται στις γραμμές του Κομμουνιστικού Κόμματος Βραζιλίας. Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα «Κακάο» (1933) και «Ιδρώτας» (1934), στα οποία αναδεικνύεται η δημιουργία της ταξικής συνείδησης στους εργάτες της πόλης και της υπαίθρου. Στην τριλογία «Μυθιστορήματα για την Μπάια» - «Ζουμπιάμπα» (1935), «Νεκρή Θάλασσα» (1936), «Οι καπετάνιοι της άμμου» (1937) - βασίζεται στη λαϊκή παράδοση των Βραζιλιάνων νέγρων και απεικονίζει τη ζωή και τους αγώνες της φτωχολογιάς.

Παίρνει μέρος στην «Εθνικοαπελευθερωτική Συμμαχία» (που καθοδηγούνταν από το ΚΚΒ) και με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του Βάργκας φυλακίζεται, ενώ το 1941 αυτοεξορίζεται. Γράφει τη βιογραφία του ποιητή και ηγέτη του ΚΚΒ, Α. Κάστρο Αλβις, καθώς και τα βιβλία «Χωράφια χωρίς σύνορα» (1943) και «Πόλη Ιλιέους» (1944) με θέμα τον αιματηρό αγώνα ανάμεσα στους ιδιοκτήτες φυτειών και τους καπιταλιστές. Το 1945 επιστρέφει στη Βραζιλία και εκλέγεται βουλευτής του ΚΚΒ. Από το 1948-1952 ζει και πάλι αυτοεξόριστος στην Τσεχοσλοβακία και συμμετέχει στο φιλειρηνικό κίνημα. Το 1951 βραβεύεται με το Βραβείο Λένιν «για την εδραίωση της ειρήνης ανάμεσα στους λαούς». Ανάμεσα στα έργα του, ξεχωρίζει η μυθιστοριματική τριλογία για την ιστορία του επαναστατικού κινήματος της Βραζιλίας από τις αρχές του 20ου αι. η οποία αποτελείται από τα βιβλία: «Σκληροί καιροί», «Νύχτες αγωνίας» και «Φως στο σκοτάδι». Ακολουθούν πολλά ακόμη μυθιστορήματα, ανάμεσά τους τα «Γαβριέλα, γαρίφαλο και κανέλα» (1958) και «Η Ντόνα Φλoρ και οι δύο άντρες της» (1966). Το 1961 γίνεται μέλος της Ακαδημίας της Βραζιλίας, ενώ ήταν μέλος και του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης.

Ηταν παντρεμένος με την επίσης συγγραφέα Ζέλια Ζετάι και πατέρας δύο παιδιών. Θεωρείται ο συγγραφέας που εισήγαγε τη λογοτεχνία της χώρας του στο παγκόσμιο λογοτεχνικό στερέωμα.

Τη σκυτάλη των Επιδαυρίων αναλαμβάνει αυτή την Παρασκευή και το Σάββατο το «Θέατρο Τέχνης - Κ. Κουν», παρουσιάζοντας την επίκαιρη κωμωδία του Αριστοφάνη «Πλούτος», σε μετάφραση Γιώργη Γιατρομανωλάκη, σκηνοθεσία Μίμη Κουγιουμτζή, σκηνικά - κοστούμια Δημήτρη Μυταρά, μουσική Χρήστου Λεοντή, χορογραφίες Μαίρης Τσούτη. Οι στίχοι των τραγουδιών στα εμβόλιμα είναι της Μαριανίνας Κριεζή.

Το ρόλο του Πλούτου ερμηνεύει ο γνωστός καραγκιοζοπαίχτης Ευγένιος Σπαθάρης. Παίζουν επίσης: Δημήτρης Οικονόμου, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Σοφία Φιλιππίδου, Χρήστος Σαπουντζής, Ξένια Φερεντίνου, Νίκος Μόσχοβος, Κώστας Βελέντζας, Χριστίνα Τσάφου, Αλέξης Σαρηπανίδης, Θαμαστής Αλευράς, Ανέστης Κατούνης κ.ά.

Το όραμά του για την κοινωνική μεταρρύθμιση, ένα παλαιό, αλλά παντοτινό όνειρο για αλλαγή, καταθέτει ο Αριστοφάνης στον «Πλούτο», στον οποίο, με τον καυστικό και γεμάτο χιούμορ λόγο του, κριτικάρει τα ήθη των Αθηναίων, τους ψέγει για τον τρόπο που ζούσαν, βουτηγμένοι μέσα στην αδικία και τον ανήθικο πλουτισμό.

Οι παραστάσεις στην Επίδαυρο αρχίζουν στις 9 το βράδυ. Εισιτήρια πωλούνται στα κεντρικά ταμεία του Ελληνικού Φεστιβάλ (Σταδίου 4, στοά Σπυρομήλιου, τηλ. 32.21.459) και στα ταμεία του θεάτρου της Επιδαύρου (τηλ. 0753/ 22026).

Η νέα ταινία του Λάκη Παπαστάθη, «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον», θα προβληθεί στο 26ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο (6-15/9).

Η ταινία θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα «Σύγχρονος Παγκόσμιος Κινηματογράφος», το οποίο δεν είναι διαγωνιστικό, αλλά περιλαμβάνει ενδιαφέρουσες ταινίες της σύγχρονης, παγκόσμιας παραγωγής, γεγονός που το αναδεικνύει ως «φεστιβάλ των φεστιβάλ» ανάμεσα στην πληθώρα των παγκόσμιων κινηματογραφικών συναντήσεων.

Είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του σκηνοθέτη μετά τον «Καιρό των Ελλήνων» (1981) και τον «Θεόφιλο» (1987), οι οποίες είχαν συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Βερολίνου. «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» βασίζεται στο ομώνυμο διήγημα του Γεωργίου Βιζυηνού και τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα, στην Τουρκία και σε χωριά της Ανατολικής Θράκης, κοντά στη γενέτειρα του Βιζυηνού, τη Βιζύη.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Ηλίας Λογοθέτης, Ρούλα Πατεράκη, Λάζαρος Ανδρέου και Μαρίνα Ψάλτη. Στο ρόλο του μικρού Γιωργή, του ήρωα του διηγήματος, εμφανίζεται η δεκάχρονη Φραγκίσκη Μουστάκη.

Η διεύθυνση φωτογραφίας είναι του Γιάννη Δασκαλοθανάση, τα σκηνικά και τα κοστούμια του Γιώργου Γεωργίου και η μουσική του Γιώργου Παπαδάκη. Η ταινία θα συμμετάσχει και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Τις «Νεφέλες» του Αριστοφάνη, παρουσιάζει, αύριο, ο Οργανισμός Ελληνικού Θεάτρου «Αριστοφάνης», στο θέατρο Φορτέτζας του Ρεθύμνου και την Παρασκευή και το Σάββατο, στο θέατρο Νίκος Καζαντζάκης, στο Ηράκλειο Κρήτης. Η παράσταση ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Θύμιου Καρακατσάνη, μετάφραση Κ. Χ. Μύρη, σκηνικά - κοστούμια Γιάννη Μετζικώφ, μουσική Γιώργου Τσαγκάρη, χορογραφίες Ισίδωρου Σιδέρη. Παίζουν: Θύμιος Καρακατσάνης, Βασίλης Κολοβός, Τάκης Παπαματθαίου, Λευτέρης Λουκαδής κ.ά.

Η επιλογή των «Νεφελών», όπως επισημαίνει ο Θύμιος Καρακατσάνης, δεν είναι τυχαία. «Ο Αριστοφάνης βίωσε με βαθιά οδύνη την παρακμή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, τον πόλεμο, τη φτώχεια και την αθλιότητα. Στις "Νεφέλες" ενοχοποιεί την πνευματική ηγεσία του καιρού του ως συνεργό για την ηθική και πνευματική έκπτωση και σατιρίζει αμείλικτα τις νέες ιδέες και τα νέα εκπαιδευτικά συστήματα, που έχουν εισάγει ο Σωκράτης και οι σοφιστές».