Τα παραπάνω, φυσικά, εντάσσονται στην προσπάθεια ενίσχυσης της θέσης της ιμπεριαλιστικής ένωσης και των ευρωπαϊκών επιχειρηματικών ομίλων ενώ φουντώνει η αντιπαράθεση με ανταγωνιστές όπως η Ρωσία, η Κίνα αλλά και οι ΗΠΑ.

Αλλωστε, η πρόσβαση ευρύτερα σε πρώτες ύλες και ιδιαίτερα στις σπάνιες γαίες είναι κρίσιμης σημασίας για τομείς όπως η Ενέργεια, η βιομηχανία συνολικά και η πολεμική ειδικότερα, οι τεχνολογίες αιχμής κ.λπ.

Η προώθηση αυτών των έργων έρχεται μάλιστα σε μια περίοδο που τα παζάρια μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για τα λάφυρα από τον πόλεμο της Ουκρανίας, που αφορούν και τον μεγάλο ορυκτό της πλούτο, φαίνεται να αφήνουν «στην απέξω» την ΕΕ, εν μέρει και τη Βρετανία, από την εκμετάλλευση σημαντικών κοιτασμάτων σπάνιων γαιών.

Τα 47 εγκεκριμένα στρατηγικά έργα εκτείνονται σε 13 κράτη - μέλη της ΕΕ, ανάμεσά τους και στην Ελλάδα. Τα υπόλοιπα είναι τα εξής: Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Εσθονία, Τσεχία, Σουηδία, Φινλανδία, Πορτογαλία, Πολωνία και Ρουμανία.

Αποτελούν ουσιαστικά εφαρμογή του Κανονισμού για τις πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας (CRMA), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 23 Μάη 2024. Οπως αναφέρεται, αυτός έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι η ευρωπαϊκή εξόρυξη, επεξεργασία και ανακύκλωση στρατηγικών πρώτων υλών θα καλύψει το 10%, το 40% και το 25%, αντίστοιχα, της ζήτησης της ΕΕ μέχρι το 2030. Από τα 47 έργα τα 25 περιλαμβάνουν δραστηριότητες εξόρυξης, 24 επεξεργασία, 10 ανακύκλωση και 2 υποκατάσταση πρώτων υλών.

Από τα 17 μέταλλα - πρώτες ύλες που απαριθμεί ο κανονισμός CRMA, τα εν λόγω σχέδια καλύπτουν τα 14. Αναλυτικότερα, μεταξύ άλλων το λίθιο αφορούν 22 έργα, το νικέλιο 12 έργα, το κοβάλτιο 10 έργα, το μαγγάνιο 7 έργα, τον γραφίτη 11 έργα, το μαγνήσιο 1 έργο και το βολφράμιο 3 έργα με τα δυο τελευταία να σημειώνεται ότι θα «συμβάλουν στην ανθεκτικότητα της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ».

Η συνολική αναμενόμενη επένδυση είναι 22,5 δισ. ευρώ, με τους ευρωπαϊκούς ομίλους να αντικρίζουν εκ νέου «ζεστό» χρήμα, αφού τα έργα δύναται «να επωφεληθούν από μια συντονισμένη στήριξη από την Επιτροπή, τα κράτη - μέλη και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να τεθούν σε λειτουργία, ιδίως σε ό,τι αφορά την πρόσβαση σε χρηματοδότηση».

Την ίδια ώρα, και ενώ αναφέρεται ότι τα έργα επελέγησαν εκτός των άλλων με «περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια», ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι αυτά θα επωφεληθούν με «εξορθολογισμένες διατάξεις αδειοδότησης» και επισπευσμένες διαδικασίες.

Σημειωτέον, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ανακοινωθεί νέα πρόσκληση υποβολής αιτήσεων για στρατηγικά σχέδια, πιθανώς μέχρι το τέλος του προσεχούς καλοκαιριού.

Οσον αφορά το σχέδιο έργου που ενέκρινε η ΕΕ στην Ελλάδα, είναι αυτό της «Metlen», που περιλαμβάνει την εξόρυξη και επεξεργασία βωξίτη, αλουμίνας και γαλλίου.

Με αυτήν την εξέλιξη - σημειώνει η εταιρεία - «ανοίγει ο δρόμος για την υλοποίηση, μετά από δεκαετίες, νέας εξορυκτικής δραστηριότητας σε βωξίτη, την αύξηση της παραγωγής αλουμίνας, που έχει δεχτεί βαρύτατο πλήγμα στην Ευρώπη, και - ασφαλώς - την πλήρη υποκατάσταση των εισαγωγών γαλλίου, διασφαλίζοντας την παραγωγή καταλυτικού εξοπλισμού και τεχνολογίας για την ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση και την Αμυνα».

Μετά από όλα αυτά, χθες επισκέφτηκε το εργοστάσιο «Αλουμίνιον της Ελλάδος» (πρώην ΠΕΣΙΝΕ) στη Βοιωτία ο Στεφάν Σεζουρνέ, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της ΕΕ για θέματα Ευημερίας και Βιομηχανικής Στρατηγικής, συνοδευόμενος από τον υπουργό Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκο. Κατά την επίσκεψη, ο πρόεδρος της «Metlen» Ευάγγελος Μυτιληναίος ανάμεσα σε άλλα προανήγγειλε νέες επενδύσεις για άλλα δύο παραπροϊόντα του βωξίτη, το σκάνδιο και το γερμάνιο.

Από την πλευρά του ο Τ. Θεοδωρικάκος, αναφερόμενος στην επένδυση για το γάλλιο, τόνισε πως είναι μια «στρατηγικού και εμβληματικού χαρακτήρα» για την ελληνική και την ευρωπαϊκή βιομηχανία, και ότι το ΥΠΑΝ τη στηρίζει έμπρακτα.

Ενώ όμως ο υπουργός είναι λαλίστατος για τη στήριξη των εν λόγω επιχειρηματικών σχεδίων, με μπόλικη «άχνη ζάχαρη» περί του κρίσιμου ρόλου τους, το παράδειγμα της ΛΑΡΚΟ, λίγες δεκάδες χιλιόμετρα πιο πέρα, δείχνει τι σημαίνει η αξιοποίηση και των κρίσιμων πρώτων υλών - όπως και συνολικά του πλούτου της χώρας και των παραγωγικών δυνατοτήτων - στα στενά πλαίσια που καθορίζονται από το κέρδος των επιχειρηματικών ομίλων και τις επιδιώξεις αναβάθμισης της ελληνικής αστικής τάξης.

Ετσι, δημοσιεύματα θέλουν να προκηρύσσεται νέος διαγωνισμός μόνο για τα ορυχεία, ώστε να βρεθεί επενδυτής για το κομμάτι της επιχείρησης που - στο φόντο του ανταγωνισμού για τις πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας - μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα κερδοφόρο, αλλά την ίδια ώρα το εργοστάσιο να καταλήγει σκραπ σε κάποιο διαλυτήριο και μαζί του να χάνονται οι τεράστιες παραγωγικές δυνατότητες, όπως και η τεχνογνωσία που έχουν εκατοντάδες εργαζόμενοι και η οποία, στο πλαίσιο μιας άλλης οικονομίας, απαλλαγμένης από το καπιταλιστικό κέρδος, θα μπορούσε να αξιοποιείται για να καλύπτονται οι λαϊκές ανάγκες σε μια σειρά τομείς.

Στο φόντο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, με βαρόμετρο τη μάχη για την πρωτοκαθεδρία ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα, η διερεύνηση για μια τέτοια κίνηση είχε ξεκινήσει ήδη υπό την προεδρία Μπάιντεν, ενώ η τελική απόφαση από τον Τραμπ αναμένεται να ανακοινωθεί το πιθανότερο στις αρχές Απρίλη.

Υπενθυμίζεται ότι διάφορες εκθέσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας - ανάμεσα σ' αυτές και του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού - επισημαίνουν τη μεγάλη ναυπηγική δυνατότητα της Κίνας, μέχρι και 232 φορές πάνω απ' αυτήν των ΗΠΑ! Ετσι, όσο επιδίωξη του μέτρου είναι μέσω των εσόδων η τόνωση της αμερικανικής ναυπηγικής δραστηριότητας, άλλο τόσο είναι και ο περιορισμός της κινεζικής. Αλλωστε, όπως αναφέρουν δημοσιεύματα για το έμμεσο κέρδος των ΗΠΑ, η ώθηση ναυτιλιακών εταιρειών να ψάξουν ναυπηγεία εκτός Κίνας το πιθανότερο είναι ότι δεν σημαίνει πως θα καταλήξουν σε αμερικανικά, αλλά σε χώρες - συμμάχους, όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.

Ετσι κι αλλιώς, σε μια περίοδο κλιμάκωσης των ιμπεριαλιστικών συγκρούσεων και προπαρασκευής για γενικευμένη πολεμική εμπλοκή, η ναυπηγική βιομηχανία αποκτά σημαντικότερο ρόλο: Αφενός στην ίδια τη ναυπήγηση πολεμικών πλοίων, καθώς ο στόλος της Κίνας είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο με πάνω από 370 πλατφόρμες και αναμένεται να αυξηθεί σε 435 πλοία μέχρι το 2030, σε αντίθεση με την υπάρχουσα κατάσταση στις ΗΠΑ, όπου ως στόχος αναφερόταν μέχρι πρόσφατα από το Πεντάγωνο τα 350 επανδρωμένα πλοία μέχρι το 2045. Αφετέρου στην αξιοποίηση των εμπορικών πλοίων στις πολεμικές συγκρούσεις και, πριν απ' αυτές, στον κομβικό τομέα της επιμελητείας και των logistics.

Οσον αφορά την άλλη πλευρά, έχουν καταγραφεί οι πρώτες αντιδράσεις, με την Κινεζική Ενωση Εφοπλιστών (China Shipowners' Association - CSA) να καταγγέλλει ότι οι σχετικές προτάσεις παραβιάζουν τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, καθώς και τις αποφάσεις επίλυσης διαφορών από τον ΠΟΕ. Σημειωτέον, στη CSA ανήκει και η «COSCO Shipping», η οποία έχει μεγάλη δραστηριότητα και στην Ελλάδα.

Η τυχόν εφαρμογή των τελών και οι όποιες συνέπειες γίνεται κατανοητό πως δεν αφορούν μόνο τις εν λόγω χώρες. Είναι χαρακτηριστικό εξάλλου ότι σύμφωνα με στοιχεία το περασμένο έτος τα κινεζικά ναυπηγεία παρέδωσαν το 53% της παγκόσμιας χωρητικότητας. Ειδικότερα για το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι από τα περίπου 600 πλοία που έχουν παραγγείλει οι Ελληνες εφοπλιστές, τα 400 κατασκευάζονται σε κινεζικά ναυπηγεία.

Στην επιφάνεια έχουν έρθει και οι πρώτοι υπολογισμοί για την ετήσια επιβάρυνση ευρωπαϊκών ναυτιλιακών ομίλων από τα λιμενικά τέλη στις ΗΠΑ, όπως οι MSC και «Maersk», η οποία θα φτάσει τα 2 δισ. και 1,2 δισ. δολάρια αντίστοιχα.

Παράλληλα, στελέχη της παγκόσμιας ναυτιλίας προειδοποιούν για τις επιπτώσεις στην ίδια την οικονομία των ΗΠΑ και ειδικά στις αλυσίδες εφοδιασμού, προειδοποιώντας ότι το ετήσιο κόστος, που θα φτάσει στους Αμερικανούς καταναλωτές θα είναι 30 δισ. δολάρια, ενώ αναλόγως θα επηρεαστούν και οι εξαγωγές.