«Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα μέσα στο οποίο οι περισσότερες χώρες λειτουργούν τα τελευταία 80 χρόνια αναθεωρείται, εισάγοντας τον κόσμο σε μια νέα περίοδο. Οι υπάρχοντες κανόνες αντιμετωπίζουν προκλήσεις, ενώ νέοι αναδύονται», σημείωναν την περασμένη Τρίτη τα στελέχη του ΔΝΤ στη συνέντευξη Τύπου όπου παρουσιάστηκε η νέα έκθεση, αποτυπώνοντας τις ανακατατάξεις που λαμβάνουν χώρα στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, με επίκεντρο την εντεινόμενη αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας για την πρωτοκαθεδρία.

Να σημειωθεί ότι πρόκειται για την πρώτη σχετική έκθεση του ΔΝΤ μετά τις ανακοινώσεις των σαρωτικών δασμών που επέβαλε η κυβέρνηση Τραμπ σε αντιπάλους και «συμμάχους», σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο των οξυμένων ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

Οσον αφορά την παγκόσμια οικονομία, το ΔΝΤ εκτιμά ότι το 2025 θα αναπτυχθεί κατά 2,8% και το 2026 κατά 3%, δηλαδή με ποσοστά αισθητά χαμηλότερα από αυτά που το Ταμείο εκτιμούσε μόλις τον περασμένο Γενάρη (3,3% για το 2025 αλλά και για το 2026).

Ειδικά για τις ΗΠΑ, η ανάπτυξη για το 2025 εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 1,8% και το 2026 κατά 1,7% (από 2,7% και 2,1% που ήταν οι αντίστοιχες προβλέψεις τον περασμένο Γενάρη). Το 2024 η ανάπτυξη είχε διαμορφωθεί στο 2,8%.

Αλλες προβλέψεις του ΔΝΤ για το 2025 και το 2026 έχουν ως εξής:

- Ευρωζώνη: Συνεχίζονται οι «χαμηλές πτήσεις», με 0,8% και 1,2% αντίστοιχα (από 1% και 1,4% που ήταν οι αντίστοιχες προβλέψεις τον περασμένο Γενάρη) και ενώ το 2024 διαμορφώθηκε στο 0,9%.

- Κίνα: 4% και 4% (από 4,6% και 4,5% τον Γενάρη) έναντι 5% το 2024.

- Για τη Γερμανία προβλέπεται απόλυτη στασιμότητα για το 2025 (0%) και αναιμική ανάπτυξη 0,9% το 2026 (από 0,3% και 1,1% τον Γενάρη), έναντι μείωσης 0,2% το 2024. Σημειωτέον, θα είναι η πρώτη φορά στη σύγχρονη Ιστορία της Γερμανίας που η οικονομία της δεν θα αναπτυχθεί για τρία διαδοχικά χρόνια...

- Γαλλία: 0,6% το 2025 και 1% το 2026 (από προηγούμενες προβλέψεις για 0,8% και 1,1%) έναντι 1,1% το 2024.

- Ιταλία: 0,4% και 0,8% (από προηγούμενες προβλέψεις 0,7% και 0,9%) έναντι 0,7% το 2024.

- Ιαπωνία: 0,6% και 0,6% (από 1,1% και 0,8%) έναντι 0,1% το 2024.

- Ρωσία: 1,5% και 0,9% (από 1,4% και 1,2%) έναντι 4,1% το 2024.

- Ινδία: 6,2% και 6,3% (από 6,5% και 6,5%) έναντι 6,5% το 2024.

Στην έκθεση του ΔΝΤ διαπιστώνεται μεταξύ άλλων ότι «η αβεβαιότητα είναι πολύ υψηλή και η επιχειρηματική εμπιστοσύνη έχει αρχίσει να εξασθενεί», ενώ ξεχωρίζουν και οι προβλέψεις για μεγάλη αύξηση του δημόσιου χρέους, που «είναι πολύ υψηλό και αυξάνεται διαρκώς».

Συγκεκριμένα, «σύμφωνα με την πρόβλεψη αναφοράς της WEO, αυτό θα αυξηθεί πάνω από το 95% του ΑΕΠ. Είναι ήδη υψηλότερο και αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι την περίοδο πριν την πανδημία. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας που διανύουμε, θα προσεγγίζει το 100% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας το ανώτατο επίπεδο όπου έφτασε την περίοδο της πανδημίας, αλλά τα διεθνή στοιχεία κρύβουν μια πλατιά ποικιλία ανά τον κόσμο».

Προβλέπεται ότι το 2025 το παγκόσμιο δημόσιο χρέος θα αυξηθεί κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες και θα φτάσει στο 95,1% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Ακόμα, εκτιμάται ότι η ανοδική τάση είναι πιθανό να συνεχιστεί και το παγκόσμιο δημόσιο χρέος ίσως φτάσει το 99,6% του παγκόσμιου ΑΕΠ μέχρι το 2030.

Τα στελέχη του ΔΝΤ συνέδεσαν τις προβλέψεις για ανάπτυξη με αναιμικούς ρυθμούς και την αρνητική αναθεώρησή τους με τους δασμούς που ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ αλλά και η Κίνα, ωστόσο η επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας αποτυπωνόταν και στην έκθεση WEO του Απρίλη του 2024.

Εναν χρόνο πριν, λοιπόν, όταν ακόμα δεν είχαν γίνει ούτε καν οι εκλογές στις ΗΠΑ και δεν είχε αναλάβει η κυβέρνηση Τραμπ, το ΔΝΤ προέβλεπε π.χ. ότι η ανάπτυξη της οικονομίας των ΗΠΑ θα αναπτυσσόταν κατά 2,7% το 2024, αλλά ότι το 2025 ο ρυθμός θα έπεφτε στο 1,9%. Στη δε Κίνα κατά 4,6% το 2024, αλλά 4,1% το 2025.

Εχει σημασία μάλιστα να καταγραφεί ότι το ΔΝΤ διαπίστωνε από τότε πως «οι εμπορικές συνδέσεις μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών αποδυναμώνονται. Από την έναρξη των εμπορικών εντάσεων Κίνας - ΗΠΑ το 2017» μειώθηκε η αναλογία των κινεζικών αγαθών που εισάγονται στις ΗΠΑ κατά 8%, αφού από 22% το 2017 έπεσε στο 14% το 2023.

Επίσης, η WEO του περσινού Απρίλη παρατηρούσε ότι μέσα στην πενταετία 2017 - 2023 «μια σειρά εισαγωγές προς τις ΗΠΑ είχαν επανεγκατασταθεί, αφού μεταφέρθηκαν μακριά από την Κίνα και προς άλλες χώρες, όπως Μεξικό, Βιετνάμ κ.α.» και «ως αποτέλεσμα οι εφοδιαστικές αλυσίδες επιμηκύνονται, με πιθανές απώλειες στην απόδοσή τους».

Την ίδια στιγμή καταγράφονται και οι ανησυχίες των συντακτών της τωρινής έκθεσης για τους «δημογραφικούς "αντίθετους" άνεμους», καθώς «πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο περνούν κρίσιμα δημογραφικά "σημεία" όταν η αναλογία του οικονομικά ενεργού τμήματος στον συνολικό πληθυσμό αρχίζει να μειώνεται, με άμεσες επιπτώσεις στην προμήθεια εργατικών χεριών και στην παραγωγικότητα». Αναφέρεται μάλιστα ότι Γερμανία, Ιταλία και Ιαπωνία διαθέτουν μακράν τα σχετικά πρωτεία, ενώ και η Κίνα τις πλησιάζει, με τις ΗΠΑ να μην είναι πλέον πολύ μακριά από αυτές.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, στις συστάσεις του ΔΝΤ για το πώς θα αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη «αβεβαιότητα» ξεχωρίζει ο κυνισμός με τον οποίο δίνουν σήμα για να προχωρήσουν άμεσα νέα αντιλαϊκά μέτρα, κλιμακώνοντας την επίθεση σε όσες εργατικές - λαϊκές κατακτήσεις έχουν απομείνει όρθιες.

«Οι υπουργοί Οικονομικών πρέπει να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη, να φορολογούν δίκαια, να δαπανούν σοφά και να εξετάζουν τα δεδομένα σε βάθος χρόνου», επισημάνθηκε κατά την παρουσίαση της νέας έκθεσης.

Η συζήτηση έφτασε δε στο «ζουμί» όταν δημοσιογράφος συνέδεσε τον απαιτούμενο «δημοσιονομικό χώρο» (πόρων απαραίτητων για τον έναν ή τον άλλο τρόπο στήριξης των μονοπωλίων) με τις «συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις», εκφράζοντας μάλιστα προβληματισμό για το ότι «σε πολλές χώρες υπάρχουν ήδη κοινωνικές εντάσεις, που είναι αρκετά μεγάλες» και ζητώντας συστάσεις για τις «πιθανότητες να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις εκείνες που έχουν χαμηλή δημοτικότητα».

Τα στελέχη του ΔΝΤ ήταν ξεκάθαρα στην ανάγκη όλα τα κυβερνητικά επιτελεία να επεξεργαστούν αποφασιστικά νέες ανατροπές, ώστε να διασφαλιστούν νέα «δημοσιονομικά περιθώρια» για τη «στήριξη της ανάπτυξης».

«Γνωρίζουμε ότι σε πολλές χώρες οι δαπάνες για τις συντάξεις είναι πολύ υψηλές», υποστήριξαν οι εκπρόσωποι του Ταμείου, αν και εκατομμύρια συνταξιούχων ακόμα και στις ισχυρότερες καπιταλιστικές οικονομίες αδυνατούν να επιβιώσουν με αξιοπρέπεια, και πολλοί ξαναβγαίνουν στο κυνήγι του μεροκάματου για να τα βγάλουν μέρα.

Χαρακτηριστικά, στην ίδια την «ατμομηχανή» της ΕΕ, τη Γερμανία, τον περασμένο Αύγουστο αποκαλύφθηκε ότι 1,3 εκατ. συνταξιούχοι συνεχίζουν να εργάζονται για να συμπληρώσουν τη σύνταξη που παίρνουν. 4 στους 10 συνταξιούχους καλούνται να ζήσουν με καθαρό εισόδημα κάτω των 1.250 ευρώ τον μήνα, δηλαδή κοντά στο επίσημο όριο της φτώχειας, ενώ ειδικοί αναφέρουν μελέτες σύμφωνα με τις οποίες «1 στους 5 συνταξιούχους στη Γερμανία που δεν εργάζονται» σκέφτεται ή ήδη αναζητεί εργασία. Στη δε Βρετανία, το περασμένο φθινόπωρο καταργήθηκε επίδομα θέρμανσης που προβλεπόταν για 10 εκατ. συνταξιούχους...

Κι όμως, παρά τη ραγδαία φτωχοποίηση όλο και μεγαλύτερων τμημάτων των συνταξιούχων, που μάλιστα έχουν καταθέσει δεκαετίες ολόκληρες σκληρής δουλειάς, τα στελέχη του Ταμείου συνέχισαν, λες και μιλούσαν καθαρά για περιττές δαπάνες που πρέπει να πετσοκοφτούν:

«Για να σας δώσουμε ορισμένα νούμερα, στην περίπτωση των αναπτυγμένων οικονομιών» οι «δαπάνες» για τις συντάξεις «φτάνουν στο 8% του ΑΕΠ. Στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, γύρω στο 4% (...) Αυτές οι δαπάνες προβλέπεται ότι θα αυξηθούν εξαιτίας της ανόδου του προσδόκιμου ζωής και της αύξησης των συνταξιούχων», ανέφεραν, καταλήγοντας ότι «η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος είναι σημαντική ώστε να παραχθούν δημοσιονομικές αποταμιεύσεις, αλλά και για να διατηρηθεί η συμμετοχή εργατικής δύναμης, όπως και η απασχόληση».

Μάλιστα επέστησαν την προσοχή στην επεξεργασία «στρατηγικής επικοινωνίας» (μεθόδων εκβιασμού και χειραγώγησης των λαϊκών στρωμάτων), όπως συνέβη σε «περιπτώσεις χωρών όπου σημείωσε επιτυχία η εφαρμογή σημαντικών μεταρρυθμίσεων, για παράδειγμα με αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης». 'Η και με τη «δημιουργία διακομματικών επιτροπών που συνεργάζονταν με τα ενδιαφερόμενα μέρη, για να ακούσουν τις ανησυχίες τους και να σκεφτούν την εφαρμογή της μεταρρύθμισης με τον καλύτερο τρόπο»...