Τα θεραπευτικά προγράμματα του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) δεν αποτελούν μόνο την έξοδο απ' το λαβύρινθο των ναρκωτικών. Τα παιδιά - «καθαρά» πια - αποτελούν παραδείγματα γενναιότητας, καθώς αντικατέστησαν την τοξικομανία ως τρόπο ζωής με ένα δημιουργικό σύστημα αξιών τόσο για τους ίδιους όσο και για την κοινωνία. Είναι μια επιλογή με ιδιαίτερη γενναιότητα καθώς σημειώνεται σε μια εποχή που από παντού έρχεται το μήνυμα για περισσότερη χρήση ουσιών και ότι «τίποτε δεν αλλάζει».

Οι πλευρές αυτές αποτυπώνονται πια με «ποσοτικά» και «ποιοτικά κριτήρια» αξιολόγησης των αποτελεσμάτων των θεραπευτικών κοινοτήτων που παρουσιάστηκαν χτες σε εκπαιδευτικό σεμινάριο του ΚΕΘΕΑ. Οπως φαίνεται στον Πίνακα 1 όσοι χρήστες έμειναν στις κοινότητες περισσότερο από ένα χρόνο απεξαρτήθηκαν σε ποσοστό 73,44%. Τα ίδια αποτελέσματα φαίνονται και στον Πίνακα 2, όπου παρουσιάζεται η αξιολόγηση με ποιοτικά κριτήρια. Υποτροπή στην ίδια ουσία είχε το 18,8%, ενώ 11,4% είχε υποτροπή με άλλες ουσίες πλην της κύριας. Ολες οι άλλες κατηγορίες, όπως περιγράφονται στον Πίνακα, είναι είτε απεξαρτημένοι ή βρίσκονται στη διαδικασία απεξάρτησης.

Ιδιαίτερη σημασία στην απεξάρτηση έπαιξε το σύστημα αξιών και η φιλοσοφία των θεραπευτικών κοινοτήτων τονίστηκε στην ημερίδα. Ως αιτίες για την υποτροπή είναι τα επαγγελματικά προβλήματα, η αδυναμία τους να ανταποκριθούν στο ρόλο τους ως γονείς, η αλλαγή της κατοικίας, οι στρατιωτικές υποχρεώσεις, οι δικαστικές εκκρεμότητες, ο θάνατος και ο χωρισμός προσφιλών προσώπων.

Πάντως όπως επισημάνθηκε στο σεμινάριο, οι απεξαρτημένοι νέοι απέκτησαν επαγγελματική απασχόληση και παρουσίασαν ξανά ενδιαφέρον για την εκπαίδευση.

Η έρευνα αφορούσε τους χρήστες που παρακολούθησαν τη διετία 1994-1995 τις έξι - τότε - θεραπευτικές κοινότητες του ΚΕΘΕΑ και έγινε απ' την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας.

Από την 1.1.1994 έως και την 31.12.1995 μπήκαν στις κοινότητες 766 άτομα (650 άνδρες και 116 γυναίκες). Στην έρευνα συμπεριλήφθηκαν ακόμα και όσοι παρέμειναν στη θεραπευτική κοινότητα έστω και για μια μέρα. Το τελικό δείγμα αντιστοιχεί σε 551 άτομα, από τα οποία τα 445 ήταν άνδρες και τα 116 γυναίκες.

Από το δείγμα των 551 ατόμων πραγματοποιήθηκαν 388 συνεντεύξεις (ποσοστό 70,4%). Το 15,4% (85 άτομα) αφορά περιπτώσεις που ο εντοπισμός και η επικοινωνία υπήρξε αδύνατη (λάθος τηλέφωνα, λάθος διευθύνσεις, έλλειψη επικοινωνίας του ατόμου με το συγγενικό του περιβάλλον κ.ά.). Το 7,4% (41 άτομα) περιλαμβάνει άτομα που αρνήθηκαν να πάρουν μέρος στην έρευνα αποτελεσματικότητας ή που επανειλημμένως δεν ήρθαν σε προκαθορισμένη συνάντηση για τη διεξαγωγή της συνέντευξης ή που βρίσκονταν σε μέρη όπου ήταν δύσκολη η πραγματοποίηση συνέντευξης (ψυχιατρικές κλινικές, εξωτερικό κλπ.). Το 6,7% (37 άτομα) είχε αποβιώσει το διάστημα μεταξύ της θεραπευτικής εμπειρίας και της επανεξέτασης.

Η επεξεργασία των παραπάνω στοιχείων αποτελούν την «ποσοτική αξιολόγηση» και περιλαμβάνεται στον Πίνακα 1.

Στον Πίνακα 2 υπάρχει ένα δεύτερο επίπεδο ποιοτικής αξιολόγησης. Απ' τα 388 άτομα που έδωσαν συνεντεύξεις έγινε, με επιστημονικό τρόπο, επιλογή 149 ατόμων (75 άντρες και 74 γυναίκες).

Η υφυπουργός Υγείας Ελπ. Τσουρή, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του σεμιναρίου του ΚΕΘΕΑ, μετέφερε την «υποχρέωση της Πολιτείας να ενισχύσει ποικιλόμορφα τις θεραπευτικές δομές που σήμερα υπάρχουν και να τις διευρύνει ώστε να καλυφθεί το σύνολο των αιτημάτων για θεραπεία αυτών που υπάρχουν σήμερα και αυτών που θα παρουσιαστούν στο μέλλον».

«Εχουμε την υποχρέωση αυτή γιατί αντιμετωπίζουμε το χρήστη ουσιών ως πολίτη, που έχει το δικαίωμα στη θεραπεία» είπε η Ελπ. Τσουρή, προσθέτοντας πως η κυβέρνηση αξιοποιεί τόσο τα συμπεράσματα πολλών επιστημονικών προσεγγίσεων όσο και την εμπειρία άλλων χωρών. Ωστόσο, οι όποιες δεσμεύσεις, για τις οποίες μίλησε η Ελπ. Τσουρή, εντάσσονται στη στενωπό του εθνικού σχεδίου για τα ναρκωτικά, που εκτός απ' τη διαχειριστική λογική αποτελεί και τον οικονομικό βρόχο των θεραπευτικών κοινοτήτων. Το ΚΕΘΕΑ, λόγου χάρη, δεν πήρε ακόμα την (κουτσουρεμένη) επιχορήγηση για το 2001, ενώ για το 2002 προϋπολογίστηκαν μόλις 3,4 δισ. δραχμές, παρά τις δεσμεύσεις του πρωθυπουργού, Κ. Σημίτη, πως θα είναι κοντά στα έξι δισ. Ακόμα δεν εξαιρέθηκε απ' το ΑΣΕΠ για να γίνουν οι απαραίτητες προσλήψεις ώστε να λειτουργήσουν τα υπάρχοντα προγράμματα και να γίνουν νέα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τρία προγράμματα να είναι υπό αίρεση και να μην μπορούν να γίνουν άλλα τρία στην επαρχία για τους εφήβους.

Ο πρόεδρος της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής Μ. Σκουλάκης στο χαιρετισμό του τόνισε την ανάγκη ρήξεων με θύλακες που εμποδίζουν τα προγράμματα, ενώ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι και οι 15 βουλευτές της Διακομματικής έχουν υπογράψει κοινή τροπολογία για την πρόσληψη του προσωπικού στο ΚΕΘΕΑ.

Χαιρετισμό στο σεμινάριο απηύθυνε και ο Φρ. Σαββίδης, υπουργός Υγείας και Πρόεδρος του Αντιναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου.