ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τετάρτη 17 Απρίλη 2002
Σελ. /40
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Δωμάτιο... με «θέα»

Αίθουσα του Μουσείου Κανελλοπούλου, στο Μοναστηράκι

ΑΦΟΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΙ

Αίθουσα του Μουσείου Κανελλοπούλου, στο Μοναστηράκι
Σπαράγματα της βυζαντινής και υστεροβυζαντινής περιόδου στην Αθήνα αποκαλύφθηκαν με σωστική ανασκαφή στο οικόπεδο (στη συμβολή των οδών Αρετούσας και Θεωρίας στην Πλάκα), όπου θα επεκταθεί το Μουσείο Κανελλοπούλου.

Συγκεκριμένα, αποκαλύφθηκε τμήμα του Ριζόκαστρου (του βυζαντινού τείχους της Αθήνας), μήκους 8,5 μ. και ύψους 1,5 μ. Οπως γνωμοδότησε, χτες, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, τουλάχιστον τα 6,5 μ. του μνημείου, τα οποία βρίσκονται σε καλή κατάσταση, θα διατηρηθούν, ενώ θα αναζητηθεί και αρχιτεκτονική λύση για τη διατήρηση και του υπόλοιπου τμήματος, το οποίο πάντως δε βρίσκεται στην ίδια καλή κατάσταση και αν δε γίνεται αλλιώς μπορεί να απομακρυνθεί για την επέκταση του μουσείου. Η ύπαρξη του Ριζόκαστρου στο συγκεκριμένο οικόπεδο ήταν αναμενόμενη για τους αρχαιολόγους, αφού τμήματά του είχαν αποκαλυφθεί και στο υπάρχον μουσείο.

Νότια του οικοπέδου αποκαλύφθηκε δωμάτιο υστεροβυζαντινής οικίας, σε πολύ καλή κατάσταση και με καλή τοιχοποιία, στο κέντρο του οποίου βρέθηκε αποχετευτικός πίθος, καταχωμένος στο δάπεδο. Σώζεται επίσης και το μαρμάρινο κατώφλι του δωματίου, ενώ είναι φανερά και τα υποστηρίγματα του ξύλινου πατώματος. Το δωμάτιο θα διατηρηθεί, σε αντίθεση με τη συνέχεια του σπιτιού, που δεν είναι σε καλή κατάσταση διατήρησης. Μάλιστα, στο ΚΑΣ σημειώθηκε, ότι λόγω της καλής διατήρησης του σπιτιού, της εποχής του και της ποιότητας κατασκευής του, μπορεί να αποτελέσει και έκθεμα του μουσείου, κατάλληλα ενταγμένο στην επέκτασή του.

Ο Θεσσαλός... Νεάντερταλ

Το «σπίτι» μιας «οικογένειας» Νεάντερταλ θα μπορούμε να επισκεφθούμε όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες ανάδειξης του προϊστορικού σπηλαίου Θεόπετρας, στο Νομό Τρικάλων. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό αρχαιολογικά σπήλαιο, αφού είναι η μοναδική, μέχρι στιγμής, προϊστορική θέση στον ελλαδικό χώρο, η οποία αποδεικνύει χωρίς αμφιβολία τη συνέχεια του πολιτισμού μας πολύ πριν τη Νεολιθική Εποχή.

Αυτό προκύπτει από τα αποτελέσματα της αδιάλειπτης ανασκαφικής έρευνας στο σπήλαιο από το 1987 από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας του υπουργείου Πολιτισμού, από την οποία προκύπτει η χρήση του σπηλαίου από τη Μέση και Ανώτερη Παλαιολιθική, τη Μεσολιθική και τη Νεολιθική Εποχή, δηλαδή περίπου από το 75.000-3.500 π.Χ.

Μεταξύ των σπουδαίων ευρημάτων που βρέθηκαν στο σπήλαιο (εργαλεία, καρποί κλπ.), είναι και τέσσερα αποτυπώματα ανθρώπινου πέλματος - πιθανώς παιδιού - καθώς και υπολείμματα φωτιάς, που χρονολογείται πριν 25.000 χρόνια. Αυτό που δεν έχει βρεθεί μέχρι στιγμής είναι οστά, λόγω της διάλυσής τους από ένα γεωλογικό φαινόμενο και τις χημικές αντιδράσεις που προκαλεί. Ωστόσο, το φαινόμενο δεν εξαπλώνεται σε όλο το σπήλαιο και οι αρχαιολόγοι αισιοδοξούν ότι θα βρουν σκελετό προγενέστερου ανθρώπινου τύπου και συγκεκριμένα του Νεάντερταλ. Επίσης θα γίνουν και μια σειρά ειδικότερων αναλύσεων, όπως DNA, καρπών κ.ά.

Η πρόταση για την ανάδειξη του σπηλαίου με τη διαμόρφωση περιπάτου κλπ. βρίσκεται στο στάδιο της προμελέτης και πρόκειται να ενταχθεί στο Γ` ΚΠΣ.

«Αναγεννησιακά» νησολόγια

Οι εκδόσεις «Ολκός» έχουν επιδείξει μιαν ιδιαίτερη ευαισθησία σ' ό,τι αφορά στην τοπιογραφία και χαρτογραφία της νησιωτικής Ελλάδας. Χτες, στο Μουσείο Μπενάκη παρουσίασαν το τέταρτο -εξαιρετικά καλαίσθητο (λόγω των εικαστικής εμβέλειας εικόνων που το κοσμούν και λόγω της άψογης καλλιτεχνικής και τυπογραφικής δουλιάς) - βιβλίο μιας σχετικής επιστημονικής εκδοτικής σειράς. Πρόκειται για το πρωτότυπο έργο του ιστορικού ερευνητή Γιώργου Τόλια «Τα νησολόγια (Η μοναξιά και η συντροφιά των νησιών)», με επιλεγόμενα του καθηγητή Νεοελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σπύρου Ασδραχά και καλλιτεχνική επιμέλεια του Δημήτρη Καλοκύρη. Η έκδοση (192 σελ.) - η πρώτη στη διεθνή βιβλιογραφία που παρουσιάζει αυτοτελώς τα νησολόγια του 15ου-17ου αιώνα και η οποία «πλουτίζει τη χαρτογραφική περιουσία μας» - περιλαμβάνει 130 σπάνιους, κυρίως χειροποίητους, χάρτες ελληνικών νησιών, από τους οποίους οι περισσότεροι ανήκουν στη συλλογή της Μαργαρίτας Σαμούρκα, ενώ άλλοι προέρχονται από βιβλιοθήκες και μουσεία της Ελλάδας, της Ευρώπης και των ΗΠΑ.

Οι νησιωτικοί χάρτες αποτελούν ένα ξεχωριστό γεωγραφικό και ιστορικό είδος, το οποίο «ριζώνει στην αρχαιότητα, στα έπη του Ομήρου και του Βιργιλίου και στη γεωγραφική φιλολογία που ξεπήδησε από αυτά», σημειώνει προλογικά ο συγγραφέας. Ουσιαστικά τα νησολόγια είναι περισσότερο καλλιτεχνικά έργα παρά χάρτες, αφού στην εποχή που δημιουργήθηκαν δεν υπήρχαν οι δυνατότητες πιστής γεωγράφησης και χαρτογράφησης ενός τόπου. «Τα νησολόγια είναι πνευματικό προϊόν της Αναγέννησης. Η νησολογία της Φλωρεντίας και της Βενετίας ουσιαστικά είναι λογοτεχνία, η οποία απλώς εισάγει ως βοήθημα τη χαρτογραφία», όπως χαρακτηριστικά τόνισε, στη χτεσινή παρουσίαση του βιβλίου, ο καθηγητής Βασίλης Παναγιωτόπουλος.

Για το βιβλίο μίλησαν ο πρόεδρος του Μουσείου Μπενάκη, Μαρίνος Γερουλάνος, η εκδότρια, Ειρήνη Λούβρου, η ομότιμη καθηγήτρια Μεσαιωνικής Ιστορίας στη Γαλλία, Αικατερίνη Κουμαριανού, ο Δημήτρης Καλοκύρης και ο συγγραφέας, ο οποίος επισήμανε: «Ακολούθησα μια ιδιότυπη μεθοδολογία, προσπαθώντας να αναλύσω την ομορφιά, αλλά και τη μοναξιά των ελληνικών νησιών που άνθισαν σε αλλοτινούς καιρούς και τα οποία, αν και εγκαταλειμμένα, σήμερα ενεργοποιούν τη νόησή μας».

Είναι - δεν είναι η «αρχαία Ελίκη»;

Υπέρ της συνέχισης των ερευνών στην ευρύτερη περιοχή του Αιγίου, εκεί όπου ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν ότι βρίσκεται θαμμένη η αρχαία Ελίκη, γνωμοδότησε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο χτες, μετά από σχετικό αίτημα του Πανεπιστημίου Πατρών και συγκεκριμένα του Γεωλογικού Τμήματός του.

Το ΚΑΣ γνωμοδότησε θετικά για: Γεωλογικές έρευνες, μόνο όπου δε θα υπάρχουν αρχαιότητες και αφού προηγηθούν οι αιτούμενες τομές. Επιφανειακές γεωλογικές έρευνες, επιφανειακή αρχαιολογική έρευνα και έρευνα αν εντοπιστούν αρχαιότητες, αλλά υπό την επίβλεψη της αρμόδιας Εφορείας.

Η εμπλοκή των γεωλόγων στην αναζήτηση της αρχαίας Ελίκης προέκυψε από την αρχή των ερευνών (1988), γιατί από τις αρχαίες πηγές είναι γνωστό ότι η πόλη καταστράφηκε από σεισμό τον 4ο αι. π.Χ. και καταποντίστηκε. Η επιστημονική ομάδα που ξεκίνησε τις έρευνες (συμμετέχουν η αρχαιολόγος Ντόρα Κατσονοπούλου, η Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή και το Πανεπιστήμιο Πατρών) διαπίστωσε ότι η πόλη δε βυθίστηκε στον Κορινθιακό Κόλπο, όπως πιστευόταν, και έτσι οι έρευνες συνεχίστηκαν στη στεριά. Σύμφωνα με την αρχαιολόγο, η οποία παραβρέθηκε στη συνεδρίαση του ΚΑΣ, οι γεωαρχαιολογικές έρευνες (νεότερος επιστημονικός κλάδος της αρχαιολογίας), καθώς και ορισμένα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα έδειξαν πως ό,τι υπήρχε στη συγκεκριμένη περιοχή καταστράφηκε από σεισμό, σε συνδυασμό με παλιρροϊκό κύμα, το οποίο δημιούργησε λιμνοθάλασσα, στο βυθό της οποίας θάφτηκε ό,τι απόμεινε. Η λιμνοθάλασσα βρισκόταν στο κέντρο της σημερινής πεδιάδας. Η αρχαιολόγος πιστεύει πως η πόλη βρίσκεται ακριβώς σ' αυτό το σημείο και ότι πρόκειται για την αρχαία Ελίκη, εκτός των άλλων και λόγω της απόστασης της περιοχής των ερευνών από το Αίγιο (7 χλμ). Ο επιστημονικός αντίλογος που εκφράστηκε στο ΚΑΣ είναι ότι «δεν υπάρχουν ακόμη επαρκή στοιχεία για το αν αυτό που βρέθηκε είναι πόλη, οικισμός ή μεμονωμένες αγροικίες». Οι αρχαιολόγοι είναι βέβαιοι για το όνομα οποιασδήποτε πόλης μόνον αν βρεθούν σχετική επιγραφή ή νομίσματα.

Την Παρασκευή (4μμ-8μμ), το Σάββατο και την Κυριακή (11πμ - 8μμ) στο Πολιτιστικό Στέκι του Ανοιχτού Προγράμματος «Διάβαση» (Σταυροπούλου 29, πλατεία Αμερικής), θα πραγματοποιηθεί πασχαλινό παζάρι. Πρόκειται για γλυκιές λιχουδιές, χειροποίητα δώρα και λαμπάδες, φτιαγμένα με κέφι από τα μέλη των δημιουργικών ομάδων της Πρωινής και Βραδινής Κοινότητας, των Προγραμμάτων Οικογένειας και του Συλλόγου.

Τιμητική βραδιά για τον ποιητή και αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης Κώστα Καραχάλιο, διοργανώνει η Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών (Γενναδίου 8), αύριο (7 μ.μ.). Για το έργο του τιμώμενου, θα μιλήσει ο ποιητής Βασίλης Ασημακόπουλος. Θα συμμετέχουν η Ομοσπονδία Συλλόγων επαρχίας Καλαβρύτων και ο Σύλλογος αποδήμων Πλανητερέων «Χελμός».

Ημερίδα με τίτλο «Μουσεία σε Μνημεία: Μία πρόκληση», οργανώνει το Βυζαντινό Μουσείο, σε συνεργασία με το Ελληνικό Τμήμα του ICOMOS στις 25/4, στο Βυζαντινό Μουσείο, με αφορμή το γιορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μνημείων.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ