Κι εκεί που οι αρμόδιες υπηρεσίες διαβεβαίωναν ότι δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας για τους φονικούς ιούς, ήρθε χτες το απόγευμα ο υπουργός Υγείας Αλ. Παπαδόπουλος με μια έκτακτη συνέντευξη Τύπου να ανακοινώσει ότι κατ' αρχήν πρόκειται για επιδημία και να διαβεβαιώσει και πάλι ότι τα μέτρα που πάρθηκαν είναι άκρως προληπτικά.

Ομως ο οποιοσδήποτε προληπτικός χαρακτήρας των μέτρων αναιρείται απ' το γεγονός ότι η εξαγγελία τους δε βασίζεται σε ολοκληρωμένη καταγραφή των στοιχείων μιας επιδημίας που σε γενικές γραμμές διαπιστώνεται απ' το διπλασιασμό των περιστατικών χρονικά ή τοπικά. Μια τέτοια καταγραφή είναι αδύνατη καθώς οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας είναι εντελώς ανύπαρκτες και υπάρχουν μόνο στα χαρτιά.

Οι όποιες καταγραφές έγιναν είναι και αυτές ανεπαρκείς λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων. Ετσι αντί των διαβεβαιώσεων ότι δεν υπάρχουν λόγοι ανησυχίας, εκείνο που καταγράφηκε είναι η αναξιοπιστία των υπαρχουσών δομών του δημόσιου συστήματος.

Αυτή την αναξιοπιστία ήρθαν να ενισχύσουν και οι - με στοιχεία πανικού - εσπευσμένες ανακοινώσεις του υπουργού Υγείας Αλ. Παπαδόπουλου, οι οποίες έχουν σημαντικά στοιχεία αλλά, ταυτόχρονα, συνολικά κρίνονται ως ανεπαρκή μέτρα.

Το σημαντικό στοιχείο των εξαγγελιών μπορεί να εντοπιστεί στο γεγονός ότι με το κλείσιμο των σχολείων περιορίζεται η διασπορά των επικίνδυνων ιών. Ομως τα μέτρα αυτά δεν επεκτείνονται σε κρίσιμες πληθυσμιακές κατηγορίες στην παραγωγή ή τη διαβίωση των κατοίκων.

Και τέτοιες κατηγορίες - όσον αφορά την παραγωγή - είναι ο επισιτισμός, ενώ όσον αφορά τη διαβίωση είναι οι καταυλισμοί, όπως είναι στις περιοχές που επλήγησαν απ' το σεισμό ή τους πρόσφυγες. Για αυτές τις κατηγορίες ο υπουργός Υγείας δεν ανακοίνωσε τίποτε αν και βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των επιπτώσεων.

Και δεν έγινε καμιά αναφορά σε αυτές τις κατηγορίες όταν τα μέτρα της προφύλαξης είναι - δυστυχώς - πολύ απλά, αλλά λόγω της ταξικής θέσης αυτών των ανθρώπων δεν μπορούν να τα εφαρμόσουν και χρειάζονται - όσο κι αν φαίνεται ακατανόητο - τη συνδρομή της συντεταγμένης πολιτείας.

Στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου ο Αλ. Παπαδόπουλος μεταξύ των άλλων είπε: «Δεν είναι επιβεβαιωμένο ότι οι μυοκαρδίτιδες ή περικαρδίτιδες έχουν προκληθεί από τους ύποπτους ιούς. Τα μέτρα είναι άκρως προληπτικά». «Λόγω των αυξημένων περιστατικών και ιδιαίτερα σήμερα (σ.σ. χτες) μπορεί να πει κανείς κατ' αρχάς ναι. Ομως αυτό μένει να επιβεβαιωθεί από τα αποτελέσματα των εξετάσεων. Εκεί θα αποδειχθεί αν πρόκειται για τους ύποπτους ιούς ή για συνήθεις ιούς».

Ερωτώμενος ο υπουργός στο αν υπήρξε καθυστέρηση για τη λήψη προληπτικών μέτρων, αρνήθηκε ότι υπήρξε καθυστέρηση λέγοντας ότι υπήρχε επιδημιολογική παρατήρηση από την πρώτη στιγμή και ότι τα περιστατικά καταγράφτηκαν. «Τώρα που τα κρούσματα αυξήθηκαν κατά 13 λαμβάνουμε άκρως προληπτικά μέτρα», είπε ο υπουργός.

Σε ό,τι αφορά τη μορφή του «ύποπτου» ιού, ο Γ. Σαρόγλου, πρόεδρος του ΚΕΕΛ, εξήγησε ότι υπάρχουν δυο ομάδες ιών που παρουσιάζουν έξαρση κάθε άνοιξη και φθινόπωρο και οι οποίοι προκαλούν το λεγόμενο κοινό κρυολόγημα. Οι περισσότεροι ιοί μεταδίδονται με σταγονίδια από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αλλά υπάρχουν και άλλοι ιοί, όπως για παράδειγμα ο ιός «Coxsackie» οι οποίοι σαν κύριο τρόπο μετάδοσης έχουν τη λεγόμενη στοματοεντερική μορφή, μεταδίδονται κυρίως δηλαδή από το νερό, τα χέρια μας, τις τροφές. Γι' αυτό και τόνισε ότι κυριότερη σημασία έχει να δίνουμε προσοχή στην τήρηση των κανόνων υγιεινής, έτσι ώστε με απλά πράγματα να εμποδίσουμε τη μετάδοση των ιών αυτών. Επισήμανε ότι σε ακραίες περιπτώσεις ιοί που προκαλούν κρυολόγημα μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στους πνεύμονες ή και την καρδιά. «Αυτό που θέλουμε να περιορίσουμε, είπε, είναι τη μεταβίβαση των ιών από τον έναν άνθρωπο στον άλλο με τη στοματοεντερική μορφή».

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τα παιδιά, καθώς τα μέτρα που πάρθηκαν αφορούν κυρίως στα σχολεία, ο καθηγητής Ιων. Τσελέντης του ΚΕΕΛ τόνισε: «Η ίωση αυτή πιάνει και τα παιδιά. Η διαφορά είναι ότι τα συμπτώματα στα παιδιά είναι πολύ πιο ήπια και απ' ό,τι στους ενήλικες. Τα παιδιά όμως αν πρόκειται για εντεροϊό αποβάλλουν με τα κόπρανά τους τον ιό, αυτός αντέχει στο περιβάλλον και όπως οι κανόνες υγιεινής στα παιδιά δεν τηρούνται τόσο αυστηρά, μπορεί να σκορπίσει ο ιός στο περιβάλλον και έτσι να διασπαρεί η λοίμωξη και να μολυνθούν πολύ πιο πολλά άτομα. Γι' αυτό πάρθηκε το συγκεκριμένο μέτρο. Οχι γιατί είναι βαριά τα συμπτώματα, το αντίθετο είναι πολύ πιο ήπια, αλλά γιατί τα παιδιά είναι ένα μέσο που μπορούν αυτά να διασπαρούν στο περιβάλλον».

Ως εκ τούτου, τόνισε ότι και στα παιδιά πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες ατομικής υγιεινής.

Από τις 18 Απρίλη, που άρχισε η καθημερινή καταγραφή, έχουν δηλωθεί 32 περιστατικά με συμπτώματα από το αναπνευστικό και ενδείξεις μυοκαρδίτιδας ή περικαρδίτιδας. Μέχρι 22 Απρίλη 2002 είχαν καταγραφεί 19 περιστατικά και χτες (23.4.2002) προστέθηκαν άλλα 13.

Η γεωγραφική κατανομή τους έχει ως εξής:

• Αθήνα 13
• Κρήτη 6
• Πελοπόννησος 3
• Ηπειρος 2
• Ιόνια Νησιά 3
• Νησιά Αιγαίου 5.

Πέρα από τα τρία αρχικά περιστατικά που κατέληξαν (2 στην Κρήτη και 1 στα Γιάννενα), όλα τα υπόλοιπα αντιμετωπίζονται, όπως αναφέρθηκε, από το Σύστημα Υγείας και έχουν γενικά καλή εξέλιξη.

Στους εντεροϊούς της οικογένειας «Coxsackie» αποδίδονται από τους επιστήμονες τα κρούσματα ιώσεων.

Οι εντεροϊοί μεταδίδονται με τα χέρια και το στόμα σε άτομα όλων των ομάδων, αλλά συχνότερα μολύνονται βρέφη, παιδιά και έφηβοι. Ανιχνεύονται στα εκκρίματα του αναπνευστικού (σάλιο, πτύελο, ρινική βλέννη) και στα κόπρανα, ενώ η μετάδοσή τους μπορεί να γίνει με την απευθείας επαφή με τα εκκρίματα αυτά, τα οποία ενδέχεται να βρίσκονται σε κάποια επιφάνεια με την οποία έρχονται σε επαφή (ποτήρι ή τηλέφωνο). Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που προσβάλλονται από εντεροϊούς δε νοσούν καθόλου ή εκδηλώνουν ήπια συμπτώματα του ανώτερου αναπνευστικού (κοινού κρυολογήματος), δηλαδή πυρετό και μυαλγίες. Πολύ σπάνια επιπλοκή είναι η προσβολή από τον ιό της καρδιάς (μυοκαρδίτιδα) ή του εγκεφάλου (εγκεφαλίτιδα), η οποία οδηγεί σε παράλυση. Πολύ επικίνδυνοι μπορεί να είναι οι εντεροϊοί στα βρέφη, τα οποία σε σπάνιες περιπτώσεις μπορούν να εκδηλώσουν προβλήματα στο ήπαρ ή την καρδιά.

H μυοκαρδίτιδα είναι μία φλεγμονή του καρδιακού μυός και οφείλεται κυρίως σε προσβολή από ιό, φαρμακευτική ουσία, έκθεση σε χημικές ουσίες ή ακτινοβολία, ενώ πιθανός αιτιολογικός παράγοντας είναι ο ρευματικός πυρετός. H πάθηση δεν εμφανίζει συνήθως συμπτώματα και μπορεί να αποκαλυφθεί τυχαία ύστερα από ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθεί με διάχυτο θωρακικό πόνο και δυσχέρεια στην αναπνοή. Στη μεγάλη πλειονότητα των ασθενών, η ίαση είναι πλήρης και είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις, στις οποίες η μυοκαρδίτιδα μπορεί να προκαλέσει το θάνατο του ασθενούς. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν κυρίως τα μικρά και οι έγκυες γυναίκες, όπου μπορούν να υπάρξουν διαταραχές του καρδιακού ρυθμού, καρδιακός αποκλεισμός και καρδιακή ανεπάρκεια, η οποία οδηγεί στο θάνατο.

Περικαρδίτιδα είναι φλεγμονή του περικαρδίου, του χιτώνα, δηλαδή, ο οποίος καλύπτει την καρδιά. Οι συνηθέστερες αιτίες πρόκλησης της συγκεκριμένης φλεγμονής είναι οι ιώσεις και το έμφραγμα του μυοκαρδίου, ενώ ρόλο μπορεί να διαδραματίσουν επιπλοκές άλλων νοσημάτων, όπως ο ρευματικός πυρετός, η νεφρική ανεπάρκεια και ο καρκίνος. Τα συμπτώματα της περικαρδίτιδας είναι πόνος πίσω από το στέρνο, ο οποίος επιδεινώνεται ανάλογα με τη θέση του ασθενούς, με την κατάποση ή τις αναπνευστικές κινήσεις. H περικαρδίτιδα μπορεί να γίνει αντιληπτή από τον γιατρό έπειτα από ακρόαση με στηθοσκόπιο, καθώς η τριβή μεταξύ των δύο στρωμάτων του περικαρδίου προκαλεί ήχο περικαρδικής τριβής. H οξεία φλεγμονή του περικαρδίου προκαλεί προβλήματα στην ομαλή λειτουργία της καρδιάς ή παραγωγή υγρού από το εσωτερικό στρώμα (υγρή περικαρδίτιδα), με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η σταθερή παροχή αίματος προς την κυκλοφορία και να υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης σοκ.

Υστερα από εισήγηση του Κέντρου Ειδικών Λοιμώξεων (ΚΕΕΛ) ο υπουργός Υγείας Αλ. Παπαδόπουλος ανακοίνωσε τα παρακάτω μέτρα:

• Από σήμερα και μέχρι την Παρασκευή (26.4.2002) και «για λόγους άκρως προληπτικούς» θα παραμείνουν κλειστά: Παιδικοί Σταθμοί, Νηπιαγωγεία, Δημοτικά Σχολεία, Γυμνάσια, Λύκεια, ΤΕΙ, Πανεπιστήμια και άλλες Σχολές.
• Συνιστάται η τήρηση των συνήθων μέτρων που λαμβάνονται για την πρόληψη διασποράς ιώσεων, όπως σχολαστική τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής και αποφυγή συνωστισμού σε κλειστούς χώρους.
• Τα Νοσοκομεία της χώρας είναι σε ετοιμότητα λόγω και της αυξημένης προσέλευσης πληθυσμού.
• Θα συνεχιστεί η επιτήρηση σε όλη τη χώρα, μέχρι αποδρομής του φαινομένου.

«Δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας»!

Η δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου Χρ. Πρωτόπαππα έγινε χτες γύρω στη 1 το μεσημέρι και φυσικά αφορούσε το θέμα της ιογενούς μυοκαρδίτιδας. Οι πληροφορίες μας λένε ότι δέκα λεπτά πριν την παραπάνω δήλωση οι Πρωτόπαππας - Παπαδόπουλος είχαν επικοινωνία και συμφώνησαν στη γραμμή του «δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας», την οποία και ανακοίνωσε ο πρώτος.

Δέκα λεπτά αργότερα από τις δηλώσεις του Χρ. Πρωτόπαππα, όμως, ο υπουργός Υγείας επικοινώνησε ξανά με τον υπουργό Τύπου για να του ανακοινώσει ότι «η γραμμή άλλαξε» και πως από το «ουδεμία ανησυχία» περνάμε στο «κατάσταση έκτακτης ανάγκης»...

Αυτά συμβαίνουν «στο κράτος που λειτουργεί», όπως έλεγε χτες σε τηλεοπτικούς σταθμούς ο κ. Παπαδόπουλος...