«Στο ίδιο έργο θεατές». Ο γνωστός στίχος περιγράφει απόλυτα όσα και πάλι συμβαίνουν γύρω από το επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Οπως σχεδόν κάθε χρονιά, με παρεμφερείς λόγους, αν όχι ίδιους, έτσι και φέτος εξελίσσεται ένα κακοστημένο σίριαλ. Οι επιχειρηματίες κοντράρονται με την κυβέρνηση. Οι μεν (ξανα)απαιτούν, οι δε προσωρινά απορρίπτουν. Ο καθένας κάνει το «κομμάτι» του και τελικά οι συνέταιροι, ως είθισται, θα τα βρουν και όλοι θα πορευτούν ευχαριστημένοι. «Παιχνίδι» συμφερόντων να γίνεται...

Μας θεωρείτε κακόπιστους; Παρασυρθήκατε από τις εκατέρωθεν βαρύγδουπες δηλώσεις και «χάψατε» ότι υπάρχει ριζική διαφωνία; Λάθος. Και επειδή εμείς, όπως μάλλον πολλοί και από εσάς, βαρεθήκαμε το παραμύθι ας θυμηθούμε αλήθειες. Και μάλιστα τις περισσότερες από αυτές διατυπωμένες από «μη κακόπιστους». Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή, για να διαπιστώσουμε, στηριγμένοι (δειγματοληπτικά) σε γεγονότα αν, όπως τραγούδησε ο Β. Παπακωνσταντίνου, «...το "ντέρμπι" είναι στημένο και από πριν ξεπουλημένο».

Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο δημιουργήθηκε σε συγκεκριμένες συνθήκες, με πολύ καθορισμένους ρόλους και στόχους. Το μοντέλο αναπτύχθηκε από και για το σύστημα. Οι συνεταίροι-δημιουργοί-συντηρητές του είναι η κυβέρνηση (με την εκάστοτε έκφρασή της) και οι επιχειρηματίες. Στόχος τους όχι η επίφαση που αλλεπάλληλα χρησιμοποιούν, δηλαδή το καλό του αθλήματος, αλλά το δικό τους πολυεπίπεδο όφελος, που σπάνια συναντιέται με αυτό του ποδοσφαίρου. Σ' αυτό το πλαίσιο κινήθηκαν, κινούνται και θα κινούνται. Παρά τις όποιες αντιθέσεις πάντα θα στηρίζουν το μοντέλο. Για τους εξής δύο «απλούς» λόγους: Αφ' ενός για να μη χάσουν τα οφέλη τους, αφ' ετέρου για να μη χρεωθούν την αποτυχία του.

Ποιοι είναι λοιπόν οι παίχτες; Η κυβέρνηση και οι επιχειρηματίες. Αλληλοκατηγορούνται και υποτίθεται ότι «κόπτονται» για το καλό του αθλήματος αλλά και τη νομιμότητα. Μήπως τελικά όμως «κόρακας κοράκου μάτι δε βγάζει»; Οσα επικαλούνται συμβαδίζουν με τις πράξεις τους ή μας... επεξεργάζονται; Το ποδόσφαιρο αποτελούσε το λαϊκότερο των αθλημάτων. Πλέον όταν ασχολείσαι με την προσέλευση φιλάθλων, διαπιστώνεις την ορθότητα του «κάθε πέρσι και καλύτερα»... Ενώ οι εργαζόμενοι εξαναγκάζονται σε χρόνια λιτότητα, στους επιχειρηματίες δίνονται από τον κρατικό κορβανά αφειδώς εκατομμύρια ευρώ... Οποιος βιοτέχνης ή έμπορος χρωστάει και «μια δραχμή» στο δημόσιο δεινοπαθεί. Αντίθετα, στις ΠΑΕ έχουν γίνει απανωτές ρυθμίσεις-χαρίσματα χρεών... Ο κατάλογος γεγονότων δεν έχει τελειωμό.

Και αν στη λογική του παραλόγου, γιατί μόνο μ' αυτή αντιμετωπίζονται πλέον τα δρώμενα στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο, δεχτούμε ότι οι επιχειρηματίες «τη δουλιά τους κάνουν», με την κυβέρνηση τι γίνεται; Στην υποκρισία και στην κοροϊδία έχει κατακτήσει... ένα τσουβάλι μετάλλια. Οι εκπρόσωποί της ισχυρίζονται συνεχώς ότι αδιαπραγμάτευτη κυβερνητική απόφαση και βασική προϋπόθεση για όλα είναι η τήρηση των νόμων. Τι εννοούν;

Εφημερίδα «Βήμα» 14ης του Σεπτέμβρη 2001. Ο δημοσιογράφος Γ. Γεωργάκης αναφέρει στο ρεπορτάζ του: «Ο έλεγχος τον οποίον πραγματοποίησε προσφάτως το Ελεγκτικό Συμβούλιο (δική μας σημείωση Ε.Σ.) σε 50 Ποδοσφαιρικές Ανώνυμες Εταιρίες έφερε στην επιφάνεια σωρεία παραβάσεων, κυρίως οικονομικών διατάξεων του νόμου 2725/99. Από τις 14 ΠΑΕ της Α΄ Εθνικής, ένδεκα κινδυνεύουν με αποβολή από το πρωτάθλημα για άρνηση παροχής πληροφοριών και στοιχείων προς το Ε.Σ.». Οπως τονίζει και ο συντάκτης, η συγκεκριμένη παράβαση διώκεται ποινικώς. «Με αφαίρεση των βαθμών μιας νίκης για κάθε αγώνα πρωταθλήματος και για όσο διαρκεί η παράβαση κινδυνεύουν 24 ΠΑΕ, είτε γιατί δεν εξόφλησαν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις τους είτε επειδή δεν υπέβαλαν στο Ε.Σ. πίνακες εσόδων-εξόδων ανά τρίμηνο, όπως ορίζει το άρθρο 78 του νόμου 2725/99». Τι έγινε;

Περίπου 7 μήνες αργότερα ρεπορτάζ του Α. Πετσίνη στην εφημερίδα «ΗΜΕΡΗΣΙΑ»: «Είκοσι ΠΑΕ κινδυνεύουν, στην "καλύτερη" περίπτωση, να τιμωρηθούν με αφαίρεση βαθμών και υποβιβασμό και στη χειρότερη με... αφαίρεση της "άδειας σύστασής τους", δηλαδή με διάλυση, καθώς παραβιάζουν συστηματικά και ασύστολα τις διατάξεις του νόμου 2190 περί ανωνύμων εταιριών και του αθλητικού νόμου 2725/99! Αυτό αποκαλύπτεται από την έκθεση που υπέβαλε πρόσφατα στους συναρμόδιους υπουργούς Ανάπτυξης, Ακη Τσοχατζόπουλο, Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλο και Οικονομικών, Νίκο Χριστοδουλάκη, η αρμόδια διεύθυνση ελέγχου των αθλητικών εταιριών»... Ας δούμε και ορισμένα αποσπάσματα της έκθεσης, που αφορούν στις ΠΑΕ: «Δεν έχουν υποβάλει, στην υπηρεσία μας, τις οικονομικές τους καταστάσεις καθώς και τα λοιπά προβλεπόμενα από το νόμο δικαιολογητικά που είχαν υποχρέωση να υποβάλουν, τουλάχιστον είκοσι μέρες πριν από την τακτική τους Γ.Σ. Από τα στοιχεία των οικονομικών καταστάσεων της 30/6/01 που υπέβαλαν οι ΠΑΕ προκύπτουν τα εξής: Ολες είναι ζημιογόνες. Οι περισσότερες ΠΑΕ εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 48 παρ. 1, εδάφιο γ του Κ.Ν. 2190/20, δηλαδή τα ίδια κεφάλαιά τους είναι κατώτερα του 1/10 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου τους και επομένως συντρέχει λόγος ανάκλησης της άδειας σύστασής τους. Λαμβάνοντας υπόψη την αξία των ποδοσφαιριστών εμπίπτουν πλέον στις διατάξεις τουλάχιστον 20 από τις 33 ΠΑΕ. Εφόσον ληφθούν υπόψη και οι παρατηρήσεις των ορκωτών λογιστών στα πιστοποιητικά ελέγχου των ισολογισμών, επιβαρύνεται επιπλέον η συνολική οικονομική κατάσταση και ορισμένων άλλων ΠΑΕ. Ως προς την εφαρμογή των διατάξεων η υπηρεσία είναι έτοιμη να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για την ανάκληση της άδειας σύστασης όσων Α(θλητικών) Α(νωνύμων) Ε(ταιριών) εμπίπτουν στις ως άνω διατάξεις, πλην όμως θεωρούμε ότι, λόγω της σοβαρότητας του θέματος, θα πρέπει να γίνει συνεννόηση και με το συναρμόδιο υπουργείο Πολιτισμού (Γενική Γραμματεία Αθλητισμού). Παρακαλούμε να έχουμε τις οδηγίες σας». Προφανώς ακόμα περιμένουν...

Το αλισβερίσι όμως επιβεβαιώνουν και κάποιοι από τους συνενόχους. Πρόσφατα, ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κ. Κουλούρης δήλωσε στο ραδιοσταθμό «ΣΚΑΪ»: «Ημουν ο πρώτος γενικός γραμματέας Αθλητισμού μαζί με τον Κώστα Λαλιώτη, όταν είχαμε δεχτεί να δώσουμε τα πρώτα δέκα εκατομμύρια από το ΠΡΟΠΟ. Επειτα μπήκαν σε καινούριες αιτήσεις και έχουν φτάσει σήμερα ουσιαστικά να είναι συνεταίροι του ΠΡΟΠΟ. Κάθε δυο και τρεις χτυπούν την πόρτα, για να τους τακτοποιήσουμε τα χρέη, τα φορολογικά, τα του ΙΚΑ και συγχρόνως προσφέρουν ένα κακό θέαμα, ένα πρωτάθλημα που έχει πάρα πολλές αμφισβητήσεις και μια οικονομική διαχείριση που δεν ξέρω πού στηρίζεται»... Στον ίδιο σταθμό ο Γ. Φλωρίδης παραδέχτηκε: «Ξέρω πολλούς που οι ομάδες τους πάνε από το κακό στο χειρότερο, οι παίκτες τους μένουν συνεχώς απλήρωτοι και αυτοί περνάνε μια χαρά χωρίς να έχουν κάποιο ιδιαίτερο επάγγελμα από το οποίο να κερδίζουν χρήματα». Και όμως κάλεσε τους ποδοσφαιροπαράγοντες «να πάψουν να εμφανίζονται ως επιζητούντες, άρπαγες δημόσιας περιουσίας»...

Ο υπουργός Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλος, και ο υφυπουργός Γ. Λιάνης συνεχώς κάνουν λόγο για σταμάτημα των «λαθών». Κατακεραυνώνουν τους «κακούς» και παρουσιάζονται ως εκπρόσωποι της κυβερνητικής πολιτικής, «βράχοι» στις θέσεις τους. Χαρακτηριστικά ο Γ. Λιάνης είχε δηλώσει πρόσφατα: «Τέρμα τα δίφραγκα». Αμ δε. Λίγο πριν τη συζήτηση στη Βουλή του νέου νόμου ο υπουργός Πολιτισμού είχε δηλώσει (αναφορικά με την πιθανότητα νέας ρύθμισης χρεών): «Αν το υπουργείο Οικονομικών κάνει γενικού χαρακτήρα διατάξεις για τις επιχειρήσεις θα συμπεριλάβει κι αυτές (σ.σ. ΠΑΕ). Είναι κάτι που το συζητούν όλες οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις με το υπουργείο Οικονομικών»...

Πριν από κάμποσα χρόνια ο Κώστας Χατζής απέδωσε ένα από τα σημαντικότερα, κατά την ταπεινή άποψη του (μη ειδικού) υπογράφοντος, τραγούδια στην ιστορία. Μεταξύ άλλων στους στίχους αναφερόταν: «...Γυφτάκι χόρεψέ μας τσιφτετέλι, να φας ένα κομμάτι από το καρβέλι, Γυφτάκι δύο πήχες όλο και όλο, ποιος σου 'μαθε της ζητιανιάς το ρόλο;... Αφέντη που με βάζεις και χορεύω, εσύ με έμαθες να ζητιανεύω...». Σας θυμίζει τίποτα από τη σχέση «επενδυτών» ποδοσφαίρου και πολιτείας;

Σχεδόν με εθιμοτυπική λογική έχει καθιερωθεί, κάθε χρόνο, το ποδόσφαιρο να ταλανίζεται από προβλήματα (λίγο ή πολύ) ίδια. Οι ταγοί (;) του εξαγγέλλουν, υπόσχονται και κυρίως αποποιούνται κάθε ψήγματος ευθύνης, αποδίδοντάς το σε όποιον άλλο, εκτός, φυσικά, από τους ίδιους. Στο τέλος βέβαια, «όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλα τα ίδια μένουν». Μας θεωρείτε υπερβολικούς; Το κείμενο που ακολουθεί, με τον τίτλο «Κρίση στο ποδόσφαιρο», συντάχθηκε από έναν εργάτη και βαθύ γνώστη του ποδοσφαίρου. Τον Μάκη Τσολακίδη (πτυχιούχο Παντείου), από τα ιδρυτικά μέλη, αλλά και κάποια περίοδο γενικό γραμματέα του Πανελληνίου Συνδέσμου Αμειβομένων Ποδοσφαιριστών. Επίσης διατελέσαντα και μέλος του ΔΣ της ΕΠΟ. Το εκπληκτικό είναι ότι το πόνημά του πήρε μορφή πάνω σε χαρτί το 1990, πριν, δηλαδή, από 12 χρόνια. Το εκπληκτικότερο είναι πως παραμένει επίκαιρο...

«Είναι γενικά παραδεκτό ότι, στο χώρο του ποδοσφαίρου, κυριαρχεί η άποψη ότι το άθλημα διέρχεται κρίση. Οι μόνιμες αιτίες που παρουσιάζονται είναι η έλλειψη αθλητικής παιδείας, οργάνωσης, προγραμματισμού, υλικοτεχνικής υποδομής, νομοθετικού πλαισίου. Η άγνοια, η κακή νοοτροπία, η διαιτησία, ο Τύπος, οι παράγοντες, οι ποδοσφαιριστές, οι προπονητές, η βία, οι δωροδοκίες κ.ά. Κάνοντας μια προσεκτικότερη ταξινόμηση και ανάλυση, μπορούμε να διατυπώσουμε ότι η κρίση που πραγματικά υπάρχει, δεν προέρχεται από το ίδιο το άθλημα, αλλά είναι αποτέλεσμα της κρίσης που διέρχεται η κοινωνία μας. Κρίση θεσμών, αξιών, αντιλήψεων, νοοτροπίας, προτύπων κλπ. Είναι αποτέλεσμα της ενασχόλησης ατόμων (σ' όλες τις εκφράσεις και τα επίπεδα του αθλήματος) που διακατέχονται από τάσεις κυριαρχικές, επιδειξιομανίας, προβολής, κοινωνικής καταξίωσης, κερδοσκοπίας. Και βέβαια άγνοια, αφού πολλοί από αυτούς δεν προέρχονται από το χώρο του ποδοσφαίρου. Οι πανανθρώπινες αξίες του αθλητισμού (ευγενική άμιλλα, συμμετοχή, καλώς αγωνίζεσθαι κ.ά.) έχουν μεταβληθεί σε αρρωστημένο πρωταθλητισμό, νίκη πάση θυσία και όλα τα παράγωγά τους, όπως βία, δωροδοκίες, κρίση των αγώνων έξω από τους αγωνιστικούς χώρους, δικαστήρια.

Αυτονόητο θεωρείται, λοιπόν, ότι η κρίση είναι μεταφερόμενη. Μπροστά σ' αυτήν τη διαμορφωμένη κατάσταση, εύλογα, ανακύπτουν ορισμένα ερωτήματα: Πού οδηγείται το ποδόσφαιρο; Ποια είναι η προοπτική του; Εχει μέλλον ή θ' ακολουθήσει το δρόμο προς τον οποίο το οδηγούν, συνειδητά ή ασυνείδητα, όσοι το βάλλουν; Κατά την άποψή μας, το ποδόσφαιρο έχει μια τέτοια δυναμική, που στο τέλος θα κατορθώσει να ξεπεράσει την κρίση που του έχει μεταφερθεί και επισυσσωρευθεί επικίνδυνα. Και βέβαια, ο καθένας που καλοπροαίρετα ενδιαφέρεται για το άθλημα, θα θέσει το επόμενο ερώτημα. Πώς;

Αποτελεί πλέον αναγκαιότητα άμεσα να στρατευτούν όλοι αυτοί που αγαπούν το ποδόσφαιρο, ν' αναλάβουν τις ευθύνες τους και να το καθοδηγήσουν εκεί που του αρμόζει. Μέσα στα πλαίσια της ευγενούς άμιλλας και του καλώς αγωνίζεσθαι, αποδεχόμενοι και σεβόμενοι το όποιο αποτέλεσμα των αγώνων. Αναγνωρίζοντας ότι τα λάθη γίνονταν, γίνονται και θα γίνονται από όλους όσοι εμπλέκονται με το χώρο (ποδοσφαιριστές, προπονητές, διαιτητές, παράγοντες κλπ.). Δίνοντας βάση στην καλλιέργεια και ανάπτυξη του αθλήματος, διευρύνοντας τις παιδικές εφηβικές ομάδες, ώστε να μειωθούν στο ελάχιστο και οι μεταγραφές. Και, παράλληλα, μεταβάλλοντας τα σωματεία σε χώρους μόρφωσης, πνευματικής καλλιέργειας και διαπαιδαγώγησης της νεολαίας μας (που τόσο βάλλεται από παντού και βέβαια δεν ευθύνεται για όλα όσα της καταλογίζονται) να απαλείψουν το συντομότερο δυνατόν, όλες εκείνες τις λαθεμένες αντιλήψεις και πρακτικές που το ταλανίζουν και το υποβαθμίζουν.

Κυρίαρχο ρόλο σ' αυτήν τη διαδικασία μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει (και θα διαδραματίσει) το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο. Η τεράστια δυναμική που εμπεριέχει ο αιμοδότης του ελληνικού ποδοσφαίρου, με τα περίπου 4.000 σωματεία και το πλήθος των ανθρώπων που μοχθούν καθημερινά για να το στηρίζουν, πέρα και έξω από παχυλές αμοιβές και σκοπιμότητες, εγγυάται ότι μέσα από αυτόν το χώρο θα προχωρήσει η αναγέννηση του αθλήματος, σε πείσμα όλων αυτών που το πολεμούν. Αναμφίβολα, καθοριστικό στοιχείο αποτελεί ο χρόνος εκκίνησης της διαδικασίας ενοποίησης όλων εκείνων των παρήγορων φωνών που συχνά ακούγονται.

Οι καιροί "ου μενετοί..."».