Σαφή και ξεκάθαρη απάντηση πήραν από τους βουλευτές του ΚΚΕ οι κυβερνητικοί κομπασμοί περί μείωσης της ανεργίας και φροντίδας των ανέργων, κατά τη διάρκεια της χτεσινής συζήτησης Επερώτησης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Κόμματος στη Βουλή για την ανεργία, με αφορμή τις πρόσφατες μαζικές απολύσεις.

Κατά τη συζήτηση - στην οποία παρενέβη και η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλ. Παπαρήγα - με συγκεκριμένα παραδείγματα κατά περιοχή, αναδείχτηκε το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος, αλλά και οι αιτίες που δημιουργούν το πρόβλημα, που δεν είναι άλλες από το ίδιο το σύστημα.

Ο υπουργός Εργασία, Δ. Ρέππας, που κλήθηκε να απολογηθεί για την κυβερνητική πολιτική, προσπάθησε να ωραιοποιήσει την κατάσταση κινούμενος στα χνάρια του πρωθυπουργού, που λίγες μόλις μέρες πριν στη Βουλή ισχυριζόταν προκλητικά ότι η ανεργία μειώνεται, την ίδια στιγμή που σε όλη τη χώρα «πετάγονταν στο δρόμο» χιλιάδες εργαζόμενοι επιχειρήσεων, που έκλειναν ή μετανάστευαν σε άλλες χώρες.

Δίνοντας το στίγμα της πολιτικής του Κόμματος, η Αλ. Παπαρήγα τόνισε, στην παρέμβασή της, ότι «στις σημερινές συνθήκες, πέρα από το να δουλεύουμε για να δημιουργηθούν προϋποθέσεις ριζικότερων αλλαγών, είμαστε υποχρεωμένοι επιθετικά να διεκδικούμε μέτρα προστασίας των ανέργων και ταυτόχρονα να διεκδικούμε προσλήψεις σε τομείς που μπορεί το κράτος να παρέμβει».

Από την συγκέντρωση του ΠΑΜΕ για την ανεργία

Με την επισήμανση αυτή άρχισε χτες στη Βουλή η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλ. Παπαρήγα την παρέμβασή της στη συζήτηση Επερώτησης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Κόμματος για το πρόβλημα της ανεργίας, με αφορμή τις πρόσφατες ομαδικές απολύσεις σε μια σειρά επιχειρήσεων. Και πρόσθεσε:

«Βεβαίως, θέσεις εργασίας δημιουργούνται γιατί δεν μπορεί η μηχανή να σταματήσει. Ομως η τάση είναι φανερή και θα έλεγα νομοτελειακή: Διαμορφώνεται πλεόνασμα εργατικής δύναμης. Το καινούριο που έχουμε σε αυτές τις συνθήκες είναι ότι χάρη στις αλλαγές που γίνονται στην παραγωγική διαδικασία, στην οργάνωση της εργασίας και ιδιαίτερα χάρη στην πρόοδο της επιστήμης και της τεχνικής είναι δυνατόν σήμερα να μοιράζεται η ανεργία. Δηλαδή, να διαμορφωθεί μια ευκίνητη εργασιακή δύναμη, η οποία μπορεί να εναλλάσσεται, κάτι που δεν μπορούσε να γίνει πριν 15, 20, 30 και 40 χρόνια, όταν το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, της επιστήμης και της τεχνικής δεν ήταν τέτοιο που να το επέτρεπε. Η αναγκαιότητα τότε να υπάρχει ένα σταθερό εργατικό δυναμικό με κατακτημένο επτάωρο και οκτάωρο δημιουργούσε μόνιμους ανέργους».

«Σήμερα το μόνο που μπορεί να επιτύχουν οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η δική σας, αλλά και οι πολιτικές γενικά που ξεκινάνε σαν ένα το κρατούμενο για την υπεράσπιση της σημερινής κοινωνίας, είναι να μετακινούν το πρόβλημα. Δηλαδή, να έχουμε ολιγόμηνη απασχόληση ανέργων, εναλλαγή, λίγους μήνες στη δουλιά και λίγους μήνες στην ανεργία. Και αυτή η πολιτική, επίσης, έχει τα όριά της. Και θα μπαίνουν εμπόδια σε σχέση με την ειδίκευση, σε σχέση με τη συνέχεια.

Εχω υπόψη μου ορισμένες μελέτες που έγιναν στην Ισπανία - και δε νομίζω μόνο στην Ισπανία - που απέδειξαν ότι οι ελαστικές εργασιακές σχέσεις βολεύουν, διότι και χειραγωγείται το εργατικό δυναμικό και αμείβεται λιγότερο, αλλά από την άλλη μεριά μπαίνουν εμπόδιο στην ανάπτυξη της παραγωγικότητας της εργασίας. Οσο και αν η μηχανή αντικαθιστά ένα μέρος της ζωντανής εργασίας, όσο και εάν τυποποιείται η εργασία, δεν καταργείται η σημασία του ανθρώπινου, του προσωπικού παράγοντα, η σημασία του ανθρώπινου μυαλού και γενικά η ετοιμότητά του και η ικανότητά του να αποδίδει καλύτερα στη δουλιά του.

Επομένως, και αυτά τα μέτρα που εφαρμόζονται από την ΕΕ και από εσάς, μπορεί για πέντε, δέκα, δεκαπέντε χρόνια, όχι να λύσουν το πρόβλημα, απλά να το κουκουλώσουν, αλλά μετά από είκοσι χρόνια μάλλον το πλεόνασμα της εργατικής δύναμης θα μείνει σταθερό και μάλλον θα χρειαστεί να ξαναγυρίσουν στη χρησιμοποίηση παλιών συστημάτων. Δηλαδή, να υπάρχει ένα ποσοστό σταθερό στη δουλιά και ένα λιγότερο ευκίνητο, αλλά βέβαια με όρους δραματικούς. Αυτό κρατήστε το, γιατί δεν ξέρω αν έχει σημασία για το σήμερα, αλλά εν πάση περιπτώσει, όταν μιλάμε εδώ, πρέπει να μιλάμε για την αποτελεσματικότητα και τη μακροβιότητα πολιτικών, πέρα από τα ιδεολογικά και πολιτικά ζητήματα, τα οποία οπωσδήποτε έχουν μεγάλη σημασία και στη Βουλή και έξω από αυτήν».

Ακόμα και στη μεταπολεμική Ελλάδα, που υπήρχε μία εκτατική ανάπτυξη, αν δεν είχαμε ένα εκατομμύριο μετανάστες, θα ήταν ένα εκατομμύριο άνεργοι μέσα στην Ελλάδα. Επομένως, το πρόβλημα είναι οπωσδήποτε σύμφυτο με το σύστημα. Και μη νομίζετε ότι μπορείτε να βρείτε κάποιους τρόπους μαγικούς να το αντιμετωπίσετε. Τρόπους για να κοροϊδέψετε μπορεί να βρείτε. Τρόπους για να δημιουργήσετε ψευδαισθήσεις στους εργαζόμενους μπορείτε να βρείτε. Θα πω πιο συγκεκριμένα πως η ανάπτυξη εδώ και πάρα πολλά χρόνια - και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια - είναι εντατική ανάπτυξη, που σημαίνει λιγότερη εργατική δύναμη. Εντατική ανάπτυξη με διατήρηση της αντίληψης και της πρακτικής για τον εργάσιμο χρόνο. Εντατική ανάπτυξη, όχι καθολική σε όλους τους τομείς, αλλά εντατική ανάπτυξη εκεί που συμφέρει περισσότερο.

Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι ακόμα και σοσιαλισμό να είχαμε σήμερα στην Ελλάδα - όχι τον ΠΑΣΟΚικό - η απορρόφηση του εργατικού δυναμικού δε θα μπορούσε να γίνει με τον ίδιο τρόπο που έγινε στις σοσιαλιστικές χώρες μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση ή μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, γιατί δε θα χρησιμοποιήσεις τόση χειρωνακτική δουλιά. Ομως θα είχες εντατική και εκτατική ανάπτυξη μαζί, θα είχες κοινωνική αντίληψη αξιοποίησης και όχι φορτώματος σε ένα μέρος των εργαζομένων των όποιων προβλημάτων και αργών διαδικασιών που συνεπάγεται μια πραγματική ανάπτυξη.

Ας μιλήσουμε όμως σε σχέση με τα δικά μας δεδομένα. Η ανάπτυξη που συντελείται σήμερα είναι εντατική, αλλά θέλει λιγότερα εργατικά χέρια. Αυτό δεν είναι θέμα παιδείας. Εδώ είναι αριθμός θέσεων εργασίας προς αριθμό πληθυσμού και μάλιστα ενός πληθυσμού που γερνάει στην Ελλάδα. Σκεφθείτε αν δεν είχαμε και την υπογεννητικότητα τι θα γινόταν. Οχι, βέβαια, πως είμαστε υπέρ της υπογεννητικότητας, για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ανεργίας.

Το δεύτερο ζήτημα είναι το εξής: Σε προηγούμενες φάσεις, ιδιαίτερα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για διάφορους λόγους - δεν είναι της ώρας να το αναπτύξω - υπήρχε άμεση επιχειρηματική δραστηριότητα του κράτους και, μάλιστα, διεύρυνση και διόγκωσή της. Επομένως, υπήρχε δυνατότητα στο κράτος να απορροφά ένα μέρος των ανέργων στις κρατικές, τις δημόσιες επιχειρήσεις. Βέβαια, από εκεί και πέρα διαμορφώθηκαν και οι άλλες σχετικές πελατειακές σχέσεις, αλλά υπήρχε πραγματική ανάγκη και δυνατότητα να το κάνει.

Σήμερα, τα πράγματα δεν είναι έτσι. Σήμερα δεν μπορεί μια κυβέρνηση να πει "ξέρεις για λόγους φιλανθρωπίας" - ας πούμε όχι για λόγους ρουσφετολογίας - "μπορώ να εξασφαλίσω θέσεις εργασίας". Δεν μπορεί να το κάνει. Εδώ και ο δημόσιος τομέας μπαίνει υπό άλλο καθεστώς.

Το τρίτο θέμα είναι το εξής: Υπήρχαν, για παράδειγμα, οι μεταπολεμικές καταστροφές στην Ευρώπη και το σχέδιο Μάρσαλ που για διάφορους λόγους ήρθε εδώ και υπήρχαν κατασκευές και ανοικοδόμηση. Επομένως, υπήρχαν περίοδοι που η ανεργία "χαλάρωνε", έπεφτε, όπως συμβαίνει και εδώ με τις κατασκευές, με τα Ολυμπιακά έργα. Ο κλάδος των οικοδόμων, για παράδειγμα, είχε απασχόληση. Τα τελευταία χρόνια δεν είχαμε ανέργους οικοδόμους, όπως είχαμε πριν.

Το θέμα όμως είναι για πόσο διάστημα, γιατί οι κατασκευές έχουν όρια. Δεν μπορεί η ατμομηχανή μιας οικονομίας να είναι οι κατασκευές, ούτε ο τουρισμός, γιατί και η ροή των τουριστών, όπως έχει τώρα "παγκοσμιοποιηθεί" - όπως λέγεται - η ζωή, δεν πάει μόνο με βάση το ότι η Ελλάδα έχει ωραίο ήλιο, αλλά καθορίζεται από την τσέπη των Ευρωπαίων και των άλλων και από τους τουρ οπερέιτορς, αναλόγως με το πού κατευθύνονται τα μεγάλα συμφέροντα του τουρισμού για πολιτικούς και άλλους λόγους».

«Στέκομαι σε αυτά», συνέχισε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, «για να πω το εξής: Δε μας έχετε πείσει, ούτε με τα κριτήρια της δικής σας πολιτικής, χωρίς να αλλάξετε δηλαδή την πολιτική σας, αλλά με αυτά τα κριτήρια πολιτικής που έχετε, ότι μπορείτε να μειώσετε την ανεργία. Τυπικά, στατιστικά, μπορείτε να το κάνετε, αλλά μιλάμε για την πραγματικότητα.

Εμείς ως κόμμα έχουμε καταθέσει μια πρόταση, με την οποία διαφωνείτε και σωστά διαφωνείτε, γιατί αν συμφωνούσατε μαζί μας, τότε θα έρχονταν τα πάνω - κάτω. Ομως η πρότασή μας τουλάχιστον, η οποία βεβαίως είναι δύσκολη, σύνθετη και αποτελεί μια βασανιστική, αγωνιστική διαδικασία - δεν είναι απλώς μια διανοητική διαδικασία - έχει μια λογική και μια εσωτερική συνοχή, δεν είναι παράλογη. Δε λέμε, δηλαδή, ότι εμείς θα ψηφίζαμε το Μάαστριχτ, θα ακολουθούσαμε την ΟΝΕ και θα λύσουμε και την ανεργία.

Εμείς βάζουμε ζήτημα αλλαγής οργάνωσης ολόκληρης της κοινωνίας, ταυτόχρονα όμως δεν καθόμαστε με σταυρωμένα χέρια, γιατί οπωσδήποτε σαν κόμμα σήμερα δουλεύουμε και η αλλαγή του συστήματος οργάνωσης της κοινωνίας δεν είναι θέμα θέλησης του ΚΚΕ, αλλά της πλειοψηφίας του λαού.

Ομως ξεκινάμε από την εξής λογική: Δεν ερχόμαστε μαζί σας να πούμε "ενισχύστε τους βιομήχανους και τους άλλους εφοπλιστές, για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας", γιατί αυτό - πέρα από το ότι είμαστε εκ φύσεως αντίθετοι με το μεγάλο κεφάλαιο - είναι επιστημονικά παράλογο και αναποτελεσματικό. Αφήστε το ιδεολογικό στοιχείο. Οσο ενισχύονται, τόσο θα συσσωρεύεται το κεφάλαιο και συσσώρευση κεφαλαίου σημαίνει και συσσώρευση δυνατοτήτων για λιγότερη χρησιμοποίηση της εργατικής δύναμης στα πλαίσια του συστήματος που ζούμε.

Θεωρούμε, λοιπόν, ότι η πρότασή σας πέρα από το ότι είναι ιδεολογικά και πολιτικά αντίθετη με εμάς, δεν έχει αντικειμενική βάση. Το ίδιο, βεβαίως, ισχύει και για την πρόταση της ΝΔ και για τα κόμματα εκείνα τα οποία στηρίζουν τη λογική, ας πούμε, να έχουμε έναν πιο ανθρώπινο καπιταλισμό ή να έχουμε ένα σοσιαλισμό με καπιταλιστικές βάσεις».

«Προηγουμένως», παρατήρησε η Αλ. Παπαρήγα, «άκουσα για φύλακες σχολείων. Δηλαδή το καπιταλιστικό σύστημα που έχετε δεν μπορεί να λύσει ούτε αυτό το ζήτημα; Το λέω, γιατί οι θέσεις φύλαξης σχολείων είναι σημαντικές. Αντί να τρέχουμε στον αστυνόμο της γειτονιάς και στους άλλους χαφιέδικους μηχανισμούς, γιατί να μην είναι κατοχυρωμένα τα σχολεία όχι με μηχανισμούς από έξω, αλλά με μηχανισμούς ενταγμένους μέσα στο σύνολο της κοινότητας των σχολείων;

Υπάρχουν τέτοια ζητήματα που είναι μέσα στις συνθήκες αυτού του συστήματος, μπορούν να λυθούν, αλλά δεν τα λύνετε, γιατί θέλετε να χτυπήσετε το κατοχυρωμένο δικαίωμα της μόνιμης εργασίας. Αυτό τους "παίρνει μπάλα" όλους και γενικεύεται το πρόβλημα, έτσι που φαίνεται παράλογο να μειώνονται οι θέσεις εργασίας ή να υπάρχει μερική απασχόληση σε τομείς που θα μπορούσε να υπάρχει σταθερή και μόνιμη.

Εμείς, λοιπόν, αμυνόμαστε και η άμυνα - όταν η ριζική αλλαγή στις μέρες αυτές δεν είναι άμεσα, πρακτικά εφαρμόσιμη - έχει σημασία, αλλά ταυτόχρονα διεκδικούμε σε έναν τομέα, που κατά τη γνώμη μας μπορεί το κίνημα να επιδράσει, κοινωνικά μέτρα προστασίας των ανέργων, της ζωής τους, της υγείας τους, της οικογένειάς τους.

Μακάρι να φτάσει η στιγμή που τα κοινωνικά μέτρα προστασίας των ανέργων να χρειαστεί να εκλείψουν, γιατί δεν είναι το δημιουργικό στοιχείο αυτό.

Αλλά στις σημερινές συνθήκες - και εμείς ως ΚΚΕ δεν έχουμε άλλη λύση πέρα από το να δουλεύουμε για να δημιουργηθούν προϋποθέσεις ριζικότερων αλλαγών - είμαστε υποχρεωμένοι επιθετικά να διεκδικούμε μέτρα προστασίας των ανέργων και ταυτόχρονα να διεκδικούμε προσλήψεις σε τομείς που εν πάση περιπτώσει μπορεί το κράτος να παρέμβει. Αυτό πρέπει να γίνει σε αυτόν το μισο-ιδιωτικοποιημένο τομέα της υγείας και της παιδείας, γιατί και αυτοί έχουν αποχαιρετήσει ορισμένα θετικότερα στοιχεία, όχι πλήρως, που είχαν στο παρελθόν.

Ξαναλέω, για άλλη μια φορά, κύριε υπουργέ, ότι πραγματικά θα ήθελα να μου πείτε πού στηρίζετε αυτήν την αισιοδοξία σας ότι θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, παίρνοντας υπόψη τις πραγματικές τάσεις της κοινωνίας».