Ο πρόεδρος της ΕΕΔΥΕ και επίτιμος πρόεδρος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης, Ε. Μαχαίρας, μιλάει στο «Ρ» για το κίνημα ειρήνης στην Ελλάδα και διεθνώς, με αφορμή τη συμπλήρωση 58 χρόνων από τα μεγάλα εγκλήματα της ρίψης από τους Αμερικανούς ατομικών βομβών κατά της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.

Ακολουθεί η συζήτηση που είχαμε μαζί του:

-- Η συμπλήρωση φέτος 58 χρόνων από το μεγάλο έγκλημα που έλαβε χώρα στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι σε ποια κατάσταση συναντάει την ανθρωπότητα;

-- Ο ατομικός βομβαρδισμός της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το μεγαλύτερο βέβαια ήταν η εξόντωση τεσσάρων και πλέον εκατομμυρίων ανθρώπων στα φοβερά γερμανικά στρατόπεδα (Νταχάου, Μπούχελβαντ, Αουσβιτς κλπ.), η οποία όμως συντελέστηκε τμηματικά και σε χρονικό διάστημα τριών-τεσσάρων ετών. Στη Χιροσίμα όμως εξοντώθηκαν 160.000 άνθρωποι μέσα σε μια μέρα ή, ακριβέστερα, μέσα σε ένα λεπτό και στο Ναγκασάκι 80.000 άνθρωποι κατά τον ίδιο τρόπο, ενώ ο πόλεμος κατά του άξονα Βερολίνου-Ρώμης-Τόκιο είχε κερδηθεί και η χρήση πυρηνικών όπλων δεν είχε καμιά δικαιολογία και προκάλεσε τη φρίκη ολόκληρης της ανθρωπότητας. Οι Αμερικανοί όμως θέλησαν να δοκιμάσουν πάνω σε πραγματικούς στόχους το νέο όπλο τους, να τρομοκρατήσουν τη Σοβιετική Ενωση και να εξασφαλίσουν την υπεροχή στο τραπέζι των συμμαχικών διαπραγματεύσεων κατά το τέλος του πολέμου.

-- Μετά το έγκλημα αυτό δεν επαναλήφθηκε η χρήση πυρηνικών όπλων. Ο κίνδυνος σήμερα έχει εκλείψει και πόσο ήσυχη μπορεί να είναι η ανθρωπότητα;

-- Ο αποτροπιασμός της ανθρωπότητας απέναντι στα πυρηνικά όπλα εξακολουθεί να είναι έντονος μέχρι σήμερα, 58 χρόνια μετά το έγκλημα που συντελέστηκε στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, για τον πρόσθετο λόγο ότι οι ατομικές βόμβες έχουν εκατονταπλάσια ισχύ και καθεμιά απ' αυτές μπορεί να καταστρέψει μια πόλη με πολλά εκατομμύρια κατοίκους, ενώ η μαζική χρησιμοποίησή τους μπορεί να καταστρέψει ολόκληρο τον πλανήτη και μάλιστα όχι μόνο μια φορά, αλλά δέκα φορές, όπως υποστηρίζουν οι διασημότεροι πυρηνικοί επιστήμονες.

Επομένως η ανθρωπότητα δεν μπορεί να εφησυχάζει από το γεγονός και μόνον ότι δε χρησιμοποιήθηκε το όπλο αυτό από το 1945 μέχρι σήμερα. Αλλά οι μεγάλες κινητοποιήσεις των λαών εναντίον των πυρηνικών όπλων υποχρέωσαν τους Αμερικανούς να αναζητήσουν «εναλλακτικές» λύσεις. Μια τέτοια εναλλακτική λύση ήταν η απόπειρα παραγωγής της βόμβας νετρονίου, η οποία εξοντώνει μεν τους ανθρώπους, αλλά δεν καταστρέφει τα κτίρια (σπίτια, εργοστάσια) ακόμα και τα έπιπλα και τα μηχανήματα. Ετσι το κέρδος του επιτιθέμενου θα ήταν διπλό: Αφ' ενός η εξόντωση του ανθρώπινου δυναμικού των αντιπάλων, αφ' ετέρου η τεράστια λεία του βιομηχανικού και του τεχνικού εξοπλισμού τους. Η αντίδραση των λαών κατά του νέου αυτού φοβερού όπλου υπήρξε ακαριαία και εντονότατη και υποχρέωσε τις ΗΠΑ σε άτακτη υποχώρηση.

-- Η ανάπτυξη και η απειλή χρήσης των λεγόμενων μικρών πυρηνικών όπλων, όπως και ο μη σεβασμός από τις ΗΠΑ της Συνθήκης περί μη στρατιωτικοποίησης του Διαστήματος, πόσο κοντά φέρνουν την ανθρωπότητα στον πυρηνικό όλεθρο;

-- Οι εγκληματικοί εγκέφαλοι του Πενταγώνου και των απασχολουμένων από την πολεμική μηχανή των ΗΠΑ «επιστημόνων» αναζήτησαν άλλες λύσεις, που δε θα προκαλούσαν τόσο μεγάλη αντίδραση των φιλειρηνικών κινημάτων και γενικότερα των λαών. Δηλαδή την παραγωγή «συμβατών» δήθεν πυρηνικών όπλων, με άλλα λόγια πυρηνικών όπλων μικρότερης ισχύος. Παράλληλα όμως και μυστικά επιδόθηκαν στην παραγωγή χημικών και βακτηριολογικών όπλων. Το 1972 το γερμανικό περιοδικό «Στερν» αποκάλυψε ότι οι Αμερικανοί είχαν συσσωρεύσει στη Δυτική Γερμανία, και συγκεκριμένα στη βάση Φίσμπαχ, 10.000 τόνους δηλητηριωδών αερίων. Από τότε, αρνούμενοι να τηρήσουν την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για την απαγόρευση της παραγωγής χημικών και βιολογικών όπλων, συνέχισαν την παραγωγή διαφόρων χημικών όπλων «δυαδικής τεχνολογίας», όπως τα αέρια προσβολής των ανθρώπινων νεύρων, G.P. και V.X., τα οποία είναι τόσο τοξικά ώστε μόνον 4 χιλιοστά του γραμμαρίου προκαλούν το θάνατο. Επίσης, «τριχοθεσίνες», «μυκητοξίνες» και άλλα πολλά, ακόμα και για την αντιμετώπιση ειρηνικών διαδηλώσεων. Οι διαδηλωτές θα πέφτουν λιπόθυμοι στο έδαφος εισπνέοντας τοξικά αέρια.

-- Η χρήση όπλων απεμπλουτισμένου ουρανίου στους πολέμους κατά του Ιράκ, της Γιουγκοσλαβίας και του Αφγανιστάν σε τι συμπεράσματα οδηγεί;

-- Τα μεν χημικά όπλα δοκιμάστηκαν στον πόλεμο του Βιετνάμ, όχι μόνο σε βάρος των Βιετναμέζων πολεμιστών, αλλά και κατά του φυσικού περιβάλλοντος (Μεγάλες εκτάσεις της ζούγκλας της ασιατικής αυτής χώρας κάηκαν ολοσχερώς). Αλλά και στον πρώτο πόλεμο κατά του Ιράκ, κατά τη διάρκεια του οποίου προσβλήθηκαν από αμερικανικά χημικά όπλα όχι μόνον οι Ιρακινοί στρατιώτες, αλλά και 200.000 Αμερικανοί, πολλοί από τους οποίους υποφέρουν μέχρι σήμερα από ζάλες, λιποθυμίες και άλλα σοβαρότερα συμπτώματα («Σύνδρομο του Κόλπου»). Τα δε «συμβατικά» πυρηνικά όπλα (βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου) χρησιμοποιήθηκαν στους δύο πολέμους κατά της Γιουγκοσλαβίας, με αποτέλεσμα την επικίνδυνη μόλυνση του περιβάλλοντος όχι μόνον του γιουγκοσλαβικού εδάφους, αλλά και του περιβάλλοντος όλων των βαλκανικών χωρών (μόλυνση της ατμόσφαιρας αλλά και των ποταμών και των υπόγειων υδροφόρων στρωμάτων). Το ίδιο έγινε και στον πόλεμο κατά του Αφγανιστάν.

Οι ΗΠΑ δεν παραβιάζουν μόνον τις αποφάσεις του ΟΗΕ για την απαγόρευση των χημικών όπλων, αλλά και τις αποφάσεις παραγωγής πυρηνικών όπλων ιδίως μετά τη μονομερή καταγγελία της Συνθήκης ΑΒΜ, που είχαν υπογράψει με τη Σοβιετική Ενωση για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων. Το χειρότερο όμως είναι ότι προχωρούν στη στρατιωτικοποίηση του Διαστήματος προετοιμάζοντας τον «Πόλεμο των Αστρων». Με την πολύπλευρη προπαγάνδα τους προσπάθησαν να παρουσιάσουν την επέκταση των εξοπλισμών στο Διάστημα σαν ένα αθώο αμυντικό τάχα σύστημα. Οτι δεν κινδυνεύει ο πλανήτης, αλλά μόνον οι «κακοί» που θα επιτεθούν κατά των ΗΠΑ και θα τιμωρηθούν όπως τους αξίζει. Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό, οι πύραυλοί τους θα εξουδετερώνονται στον αέρα με ακτίνες λέιζερ πολύ πριν να φτάσουν την αμερικανική ήπειρο και ύστερα θα πλήττονται με διαστημικά όπλα, χωρίς να μπορούν να προβάλλουν καμιά άμυνα. Υπολογίζεται ότι οι ΗΠΑ θα εγκαταστήσουν στο Διάστημα 18 σταθμούς μάχης (εξέδρες) και ότι κάθε τέτοιος σταθμός «θα στοιχίσει 200 δισεκατομμύρια δολάρια». Δηλαδή οι 18 σταθμοί θα στοιχίσουν εννέα τρισεκατομμύρια δολάρια.

-- Η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση, υπό την αμερικανική ηγεμονία, τι σηματοδοτεί στον τομέα των πυρηνικών όπλων;

-- Η «παγκοσμιοποίηση» υπό την αμερικανική ηγεμονία σηματοδοτεί πλήρη κυριαρχία των ΗΠΑ στον τομέα της κατοχής, παραγωγής και συνεχούς βελτίωσης των πυρηνικών όπλων. Τα οπλοστάσια όλων των άλλων χωρών θα είναι πολύ μικρότερα από το αμερικανικό οπλοστάσιο και κάθε αναμέτρηση θα είναι αδιανόητη. Η μόνη ελπίδα (που δεν είναι αβάσιμη) είναι ότι οι τεράστιες αυτές πολεμικές δαπάνες θα γονατίσουν την αμερικανική οικονομία και κάποια μέρα θ' αρχίσει η διαδικασία διάλυσης της νέας αυτοκρατορίας. Αρκεί να ληφθεί υπόψη ότι ο δεύτερος πόλεμος κατά του Ιράκ στοίχισε 450 περίπου δισεκατομμύρια δολάρια, ένα τεράστιο ποσό, το οποίο αυξάνεται καθημερινά με τις δαπάνες του στρατού κατοχής και μεγαλώνει επικίνδυνα το έλλειμμα του προϋπολογισμού των ΗΠΑ.

-- Η τρομερή εμπειρία της ρίψης των δύο ατομικών βομβών στην Ιαπωνία το 1945 έγινε συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας. Ποιο ρόλο, για την καταστολή αυτού του τρόμου, μπορούν να παίξουν οι ίδιοι οι λαοί με τη συλλογική τους δράση, που πλέον συντονίζεται και σε παγκόσμιο επίπεδο;

-- Η συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας από την τρομερή εμπειρία της ρίψης των δύο ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι διατηρείται ζωντανή αν και πέρασαν 58 χρόνια από τότε. Αυτό αποδεικνύεται από τις μεγάλες φιλειρηνικές κινητοποιήσεις που έγιναν όχι μόνο στις παραμονές πολέμου (κατά του Βιετνάμ, του Ιράκ, της Γιουγκοσλαβίας, του Αφγανιστάν) αλλά και κατά των πυρηνικών εξοπλισμών στις δεκαετίες του '60, του '70 και του '80 και τις σημαντικές επιτυχίες του φιλειρηνικού κινήματος (Εκκληση Στοκχόλμης, Τελική Πράξη του Ελσίνκι, ματαίωση της παραγωγής της βόμβας νετρονίου, απομάκρυνση όλων των πυρηνικών βομβών από το έδαφος της Ευρώπης). Αυτό σημαίνει ότι παρότι δεν υπήρξε ανάλογη επιτυχία, στις περιπτώσεις των παραπάνω πολέμων, δηλαδή οι τεράστιες αντιπολεμικές κινητοποιήσεις δε ματαίωσαν τις πολεμικές επιχειρήσεις, το παγκόσμιο φιλειρηνικό κίνημα μπορεί να γίνει ισχυρότερο και να εμποδίσει παρόμοια εγκλήματα στο μέλλον. Αρκεί τα εκατομμύρια των ανθρώπων που διαδήλωναν κατά του πολέμου στις μεγάλες πόλεις και των πέντε ηπείρων να ενταχθούν στο φιλειρηνικό κίνημα και να συγκροτήσουν ένα παγκόσμιο αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο κατά της «παγκοσμιοποίησης» που επιδιώκουν οι πολεμοκάπηλοι και οι ληστρικές πολυεθνικές εταιρίες, μιας παγκοσμιοποίησης της φτώχειας, της ανεργίας και της άγριας εκμετάλλευσης των λαών.

-- Ποια είναι σήμερα η κατάσταση του φιλειρηνικού-αντιπολεμικού κινήματος, τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκόσμια και τι εμπειρίες αντλούνται από τη δράση του το τελευταίο διάστημα;

-- Το φιλειρηνικό κίνημα ύστερα από μια περίοδο ύφεσης μετά τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου, έχει ανασυνταχθεί και ηγήθηκε των αντιπολεμικών κινητοποιήσεων σε όλο τον κόσμο. Εχει όμως και αδυναμίες, δηλαδή α) οι δυνάμεις του δε βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση και β) οι φιλειρηνικές οργανώσεις των δυτικών χωρών έχουν αποπροσανατολιστεί σε ορισμένα θέματα. Π.χ. ορισμένες οργανώσεις δεν επιμένουν στον αδιάλλακτο αγώνα κατά του ΝΑΤΟ, γιατί θεωρούν ότι είναι δυνατή η εκ μέρους του «διαχείριση κρίσεων» προς αποφυγή τοπικών πολέμων. Η πλειοψηφία όμως των φιλειρηνικών οργανώσεων συντάσσονται με τη συνεπή αντιιμπεριαλιστική γραμμή του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης και με τη διάλυση όλων των στρατιωτικών συμμαχιών, επομένως και του ΝΑΤΟ.

Το ελληνικό φιλειρηνικό κίνημα, το οποίο εκπροσωπείται ουσιαστικά από την ΕΕΔΥΕ, δυναμώνει καθημερινά και από άποψη γραμμής βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση και για το λόγο αυτό η έδρα του ΠΣΕ μεταφέρθηκε στην Αθήνα και ο γενικός γραμματέας της ΕΕΔΥΕ είναι ο εκτελεστικός γραμματέας του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης.

-- Ποιος μπορεί και πρέπει να είναι στις μέρες μας ο ρόλος του φιλειρηνικού κινήματος; Υπάρχουν περιθώρια, με βάση τους συσχετισμούς που έχουν διαμορφωθεί παγκόσμια, για μια αποτελεσματική παρέμβασή του;

-- Ο ρόλος του παγκόσμιου φιλειρηνικού κινήματος είναι να ενσωματώσει στις γραμμές του όλες τις δυνάμεις που αντιτάχθηκαν στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους κατά του Ιράκ, της Γιουγκοσλαβίας και του Αφγανιστάν, α) για να ματαιώσει τους νέους πολέμους που προετοιμάζουν οι ιμπεριαλιστές κατά του Ιράν, της Συρίας, της Λιβύης, της ΛΔ Κορέας, της Κούβας και αργότερα κατά της Κίνας, β) για να πετύχει την αναβάθμιση του ΟΗΕ, να υποχρεώσει τις ΗΠΑ να σέβονται τις αποφάσεις του και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, γ) να ματαιώσει τη στρατιωτικοποίηση του Διαστήματος και να ενδυναμώσει τις προσπάθειες για την απαγόρευση της παραγωγής και κατοχής πυρηνικών, χημικών και βιολογικών όπλων, δ) για τον δραστικό περιορισμό των εξοπλισμών και τη διάθεση των τεράστιων ποσών που θα εξοικονομηθούν για την οικονομική ανάπτυξη των φτωχών χωρών, ε) να ματαιώσει την παγκοσμιοποίηση της φτώχειας, της ανεργίας, τις παραβιάσεις όλων των ανθρωπίνων (πολιτικών και κοινωνικών) δικαιωμάτων, στ) να προωθήσει την ειρηνική συμβίωση των λαών με σεβασμό της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας τους και του δικαιώματος να εκλέγουν το πολιτικό και κοινωνικό τους σύστημα, χωρίς να έχει κανένας το δικαίωμα να επεμβαίνει καθ' οιονδήποτε τρόπο.

-- Τι στόχους βάζει η ΕΕΔΥΕ για το επόμενο διάστημα και πώς θα τους παλέψει;

-- Αυτοί είναι και οι στόχοι της ΕΕΔΥΕ για το επόμενο διάστημα και θα τους επιδιώξει με ενίσχυση των δυνάμεών της (αναδιοργάνωση των επιτροπών που αδράνησαν και ίδρυση νέων επιτροπών εκεί που δεν υπάρχουν) και με τη συνεργασία με κάθε άλλη κοινωνική οργάνωση που επιδιώκει τους ίδιους σκοπούς (ειρήνη, ανεξαρτησία, δημοκρατία, ενδυνάμωση του ΟΗΕ, διάλυση του ΝΑΤΟ και όλων των στρατιωτικών συμμαχιών, ασυμβίβαστος αγώνας κατά του ιμπεριαλισμού και της «παγκοσμιοποίησης»).

Ειδικότεροι σκοποί μας είναι: Η αποχώρηση των στρατών κατοχής από τη Βόρεια Κύπρο, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, επίλυση του Παλαιστινιακού σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ, Κύπρος ενιαία, ανεξάρτητη και αποστρατιωτικοποιημένη.