Ο Σ. Αλιέντε με τον Φ. Κάστρο, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Κουβανού ηγέτη στη Χιλή το 1972

Ο Αλιέντε δολοφονήθηκε και δόθηκε ίσως το πιο φρικαλέο και αιματηρό τέλος στις 1.000 μέρες διακυβέρνησης της Λαϊκής Ενότητας. Από τις πρώτες μέρες η χούντα έδωσε δείγματα γραφής τέτοια, που είναι συγκρίσιμα μόνο με τις πιο αιματηρές μνήμες της οικουμένης, όπως τη ναζιστική περίοδο ή τις δολοφονίες εκατομμυρίων κομμουνιστών και προοδευτικών από το Σουχάρτο το 1965. Χιλιάδες οι νεκροί, χιλιάδες οι αγνοούμενοι, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο εξόριστοι για περισσότερο από 17 χρόνια. Η χώρα βυθισμένη στο φασιστικό σκοτάδι, ενώ το «οικονομικό θαύμα της Χιλής» εμπνεύσεως της Σχολής του Σικάγο και του Μίλτον Φρίντμαν, διέλυε τα πάντα στο πέρασμά του.

Το 1990 ο Πινοσέτ παρέδωσε την «εξουσία» και άρχισε επισήμως η «μεταπολίτευση». Τίποτα δεν άλλαξε όμως, αφού η μετάβαση στη «δημοκρατία» δεν ήταν τίποτα άλλο από μια βρόμικη συναλλαγή ανάμεσα στον Πινοσέτ και τις δυνάμεις που τον διαδέχτηκαν και συνεχίζουν να κυβερνούν τη Χιλή, όπως το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα και το Σοσιαλιστικό Κόμμα, που σε συνασπισμό αποφάσισαν να κρατήσουν άθικτους τους μηχανισμούς της δικτατορίας και να εξασφαλίσουν την εξουσία.

Σήμερα που συμπληρώνονται 30 χρόνια από την εκδήλωση του πραξικοπήματος κατά της κυβέρνησης της Λαϊκής Ενότητας, δεκάδες εκδηλώσεις μνήμης και τιμής οργανώνονται σε όλο τον κόσμο, με αυτές που λαμβάνουν χώρα στην ίδια την αμερικανική ήπειρο να χρήζουν ιδιαίτερης μνείας. Από το Μόντρεαλ έως το Μπουένος Αϊρες, η βδομάδα αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί βδομάδα Χιλής, με εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν συζητήσεις, προβολή βίντεο και ταινιών, συζητήσεις...

Στο Βέλγιο διαδηλωτές επέδωσαν επιστολή διαμαρτυρίας για την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Χιλής, το οποίο έκρινε αντισυνταγματική την επικύρωση της «Διαμερικανικής Σύμβασης για τη βίαιη εξαφάνιση ανθρώπων» που είχε εγκριθεί από την ετήσια συνέλευση του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών στις 9 Ιούνη 1994 στο Μπελέμ δε Πάρα της Βραζιλίας, τέθηκε σε ισχύ στις 28 Μάρτη 1996 και εγκρίθηκε και από τη Γερουσία της Χιλής.

Ομως, όπως μετέδωσε το ιταλικό ειδησεογραφικό πρακτορείο AGI, την παραμονή της 30ής επετείου του πραξικοπήματος, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Χιλής αποδέχτηκε την προσφυγή της χιλιανής αντιπολίτευσης και απέρριψε την επικύρωση της Διαμερικανικής Σύμβασης για τους Desaparecidos, που είχε εγκριθεί στις 30 Ιούλη από τη Γερουσία.

Ενα ακόμη δείγμα γραφής της χιλιανής εξουσίας 30 χρόνια μετά, αυτή τη φορά εκ μέρους της κυβέρνησης του σοσιαλιστή Ρικάρντο Λάγος, που απέρριψε το αίτημα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Χιλής το οποίο ζήτησε από την κυβέρνηση της χώρας, την προηγούμενη Πέμπτη, να επιτρέψει τις διαδηλώσεις στις 11 Σεπτέμβρη, με αφορμή την 30ή επέτειο από το αιματηρό πραξικόπημα. Σκεπτικό της κυβέρνησης... δεν πρόκειται να επιτρέψει μεγάλες διαδηλώσεις, προκειμένου να αποφύγει την επανάληψη των επεισοδίων βίας που έχουν σημειωθεί τα προηγούμενα χρόνια. Πάντως, επέτρεψε τις εκδηλώσεις «περιορισμένης έκτασης» στο μνημείο κοντά στο Λα Μονέδα, που είναι αφιερωμένο στο Σαλβαδόρ Αλιέντε.

Εντούτοις, από τις αρχές του μήνα οι διαδηλώσεις διαδέχονται η μία την άλλη. Στις αρχές της βδομάδας χιλιάδες Χιλιανοί κατέβηκαν στους δρόμους του Σαντιάγο ζητώντας «αλήθεια και δικαιοσύνη» για τους περισσότερους από 3.000 που θεωρούνται ακόμη αγνοούμενοι. Η πορεία διαμαρτυρίας κατευθύνθηκε προς το προεδρικό μέγαρο της Μονέδα, όπου οι οργανωτές της διαδήλωσης καθώς και εκπρόσωποι οργανώσεων υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επέδωσαν επιστολή προς τον πρόεδρο της Χιλής, Ρικάρντο Λάγος, με την οποία ζητούν να επέμβει, ώστε να πρυτανεύσει η αλήθεια και η δικαιοσύνη όσον αφορά την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων την εποχή της διακυβέρνησης της χώρας από το δικτάτορα Πινοσέτ.

Ομως η πιο κορυφαία στιγμή θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν η συναυλία που διοργανώθηκε στις 5 και 6 του Σεπτέμβρη στο «μαρτυρικό Στάδιο» του Σαντάγιο, το οποίο από την πρώτη μέρα εκδήλωσης του πραξικοπήματος χρησιμοποιήθηκε ως «στρατόπεδο συγκέντρωσης». Περισσότεροι από 10.000 πέρασαν από το Στάδιο του Σαντιάγο, ενώ ουκ ολίγοι μαρτύρησαν και άφησαν σε αυτό την τελευταία τους πνοή, όπως ο Βίκτορ Χάρα, ο Χιλιανός τραγουδιστής. Παρόντες οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι της λατινοαμερικανικής μουσικής, από την Αργεντινή, τη Βραζιλία, την Κούβα, το Μεξικό και την Ουρουγουάη, αλλά και από την Ινδία που ένωσαν τις φωνές τους με τους Χιλιανούς συναδέλφους τους, τιμώντας τη μνήμη του Προέδρου Αλιέντε.

Οταν το συγκρότημα «Κιλαπαγιούν», που τα χρόνια της κυβέρνησης της Λαϊκής Ενότητας αποτελούσε έναν από τους «πολιτιστικούς πυλώνες της επανάστασης» και τα μέλη του για δύο δεκαετίες ζούσαν στην εξορία, ανέβηκε στη σκηνή, οι δεκάδες χιλιάδες Χιλιανοί ξεσηκώθηκαν. «Βρισκόμαστε εδώ για να ολοκληρώσουμε τον κύκλο της μνήμης», είπε ο ιδρυτής του συγκροτήματος Εδουάρδο Καράσκο Πιράρ, καθηγητής, σήμερα, Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Χιλής. «Το όνειρο εξακολουθεί να υπάρχει και όπως όλα τα όνειρα είναι φτιαγμένο απ' όλα όσα ζήσαμε». Παρών και ο υπουργός Πολιτισμού της Βραζιλίας, ο μουσικός Ζιλμπέρτου Ζιλ, αλλά και ο Κουβανός τραγουδιστής Σίλβιο Ροντρίγκες.

Το Εθνικό Στάδιο του Σαντιάγο, σείστηκε όταν ο Ροντρίγκες ζήτησε να δοθεί αμνηστία σε 5 Κουβανούς, οι οποίοι κρατούνται στις HΠA με την κατηγορία της κατασκοπίας και τινάχτηκε στον αέρα από τις αποδοκιμασίες στο άκουσμα της λέξης «HΠA», χειροκροτώντας τον Ροντρίγκες με τέτοιο ενθουσιασμό, που τελικώς του επιτράπηκε να τραγουδήσει ένα ακόμη τραγούδι.

«Κλείνουν σήμερα 30 χρόνια από το στρατιωτικό πραξικόπημα στη Χιλή, που ανέτρεψε τη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας, με τον Σαλβαδόρ Αλιέντε επικεφαλής, βάζοντας έτσι βίαια τέλος στις προσπάθειες των λαϊκών και προοδευτικών δυνάμεων για την οικοδόμηση μιας ελεύθερης και δίκαιης κοινωνίας», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Ελληνική Επιτροπή Διεθνούς Δημοκρατικής Αλληλεγγύης (ΕΕΔΔΑ) με αφορμή τη συμπλήρωση των 30 χρόνων από το πραξικόπημα. Και η ανακοίνωση καταλήγει: «Η απόδοση δικαιοσύνης και το ξερίζωμα όλων των αντιδημοκρατικών νόμων που επέβαλε η φασιστική δικτατορία είναι σήμερα αίτημα όλων των προοδευτικών δυνάμεων και ολόκληρου του χιλιάνικου λαού. Στον αγώνα του αυτό ο λαός της Χιλής έχει την αμέριστη συμπαράσταση και υποστήριξη των λαών της Λατινικής Αμερικής και ολόκληρου του κόσμου. Οι 1.000 μέρες διακυβέρνησης της χώρας από τη Λαϊκή Ενότητα και τον Σαλβαδόρ Αλιέντε αποτελούν την καλύτερη κληρονομιά για τους αγώνες του».

• Από την ερχόμενη Κυριακή, 14 του Σεπτέμβρη, ο «Ριζοσπάστης» ξεκινά το αφιέρωμά του για τα 30 χρόνια από το πραξικόπημα στη Χιλή.

Μήνυμα αγωνιστικής αλληλεγγύης από την ΚΕ του ΚΚΕ προς την ΚΕ του ΚΚ Χιλής «με την ευκαιρία των 30 χρόνων από το αμερικανοκίνητο φασιστικό πραξικόπημα που ανέτρεψε τη νόμιμη, δημοκρατική κυβέρνηση του Προέδρου Σαλβαντόρ Αλιέντε και της Λαϊκής Ενότητας» αλλά και την Κομμουνιστική Νεολαία, στους εργάτες, τη νεολαία και τους φοιτητές, τις οικογένειες, τους συντρόφους και φίλους των μαρτύρων και εξαφανισμένων, σε όλο το χιλιάνικο λαό στο οποίο τονίζεται ακόμη ότι «στεκόμαστε αλληλέγγυοι με τα θύματα της δικτατορίας που ακόμα διεκδικούν την αλήθεια και την απόδοση δικαιοσύνης».

Το μήνυμα συνεχίζει: «Η λαϊκή πάλη στη Χιλή, με την αποφασιστική συμβολή των κομμουνιστών, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τα προοδευτικά κινήματα και την τέχνη σε όλο τον κόσμο. Οπως γνωρίζετε εκείνη την περίοδο στην Ελλάδα αγωνιζόμασταν ενάντια στην αμερικανοκίνητη στρατιωτική χούντα. Ο αντίκτυπος και η συμβολή στην επαναστατική πολιτιστική δημιουργία και τον αγώνα στη χώρα μας του "Γενικού Ασματος" και άλλων έργων του Πάμπλο Νερούντα, του Βίκτορ Χάρα και πολλών άλλων, υπήρξαν και εξακολουθούν να είναι εξαιρετικής σημασίας. Η ιμπεριαλιστική επέμβαση, η προδοσία και το στρατιωτικό πραξικόπημα, διέκοψαν αυτή τη διαδικασία αλλά δεν κατόρθωσαν να διαλύσουν τις λαϊκές προσδοκίες που συνδέθηκαν με αυτή».

Και το μήνυμα καταλήγει: «Θέλουμε για άλλη μια φορά να εκφράσουμε τη διεθνιστική μας αλληλεγγύη με τους κομμουνιστές και τις λαϊκές δυνάμεις της Χιλής που αγωνίζονται σήμερα ενάντια στον Αμερικάνικο Ιμπεριαλισμό και την ALCA (Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου της Αμερικής), ενάντια στη νεοφιλελεύθερη πολιτική, για ένα μέλλον δικαιοσύνης και αξιοπρέπειας για το λαό.

Με την πεποίθηση πως η στενή συνεργασία των Κομμουνιστικών Κομμάτων, ο συντονισμός και η αλληλεγγύη μεταξύ των αντιιμπεριαλιστικών λαϊκών κινημάτων μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά σε μια λαϊκή διέξοδο εναλλακτική στην ιμπεριαλιστική νέα τάξη, δεχτείτε αγαπητοί σύντροφοι τους αδελφικούς μας χαιρετισμούς».