Associated Press |
Τον Ιούλιο του 2003, η Υπηρεσία για τα Ναρκωτικά και το Εγκλημα του ΟΗΕ (UNODC) υπολόγιζε σε έκθεσή της τους κατώτερους αριθμούς χρηστών ουσιών μόνο στην Καμπούλ ως εξής: 23.995 χρήστες χασίς, 14.298 χρήστες φαρμάκων (ηρεμιστικών, αναλγητικών, κ.ά.), 10.774 χρήστες οπίου, 7.008 χρήστες ηρωίνης, 6.568 αλκοολικοί. Στην πραγματικότητα, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη. Υπολογίζεται ότι στο Αφγανιστάν σήμερα ζουν 1 εκατομμύριο εξαρτημένοι από ναρκωτικά. Στην πλειοψηφία τους, οι εξαρτημένοι είναι ανάμεσα στα 3 εκατομμύρια πρόσφυγες που επέστρεψαν από το Πακιστάν και το Ιράν. Οι συνθήκες της ζωής στη χώρα που κάθε άλλο «απελευθερωμένη» και «εν ειρήνη» είναι, εντείνουν το πρόβλημα.
Η επιστροφή των προσφύγων τα δύο τελευταία χρόνια είναι ο ένας παράγοντας που συνέτεινε στην έκρηξη του προβλήματος στο κατεστραμμένο από 23 χρόνια πολέμου Αφγανιστάν (από το μηδέν, σχεδόν, στο 4% του πληθυσμού). Ο δεύτερος παράγοντας, φυσικά, είναι όχι μόνο η έκρηξη της παραγωγής οπίου στη χώρα, αλλά και η αύξηση του επιπέδου εξειδίκευσης των βαρόνων των ναρκωτικών, που πλέον διυλίζουν πιο πολλή ηρωίνη από το όπιο που προκύπτει από τις καλλιέργειες παπαρούνας, στις οποίες, σύμφωνα με την UNODC, εμπλέκονται 264.000 οικογένειες, που το 2003 παρήγαγαν 3.600 τόνους οπίου διαθέσιμους προς εξαγωγή. Συνολικά, η ηρωίνη του Αφγανιστάν δημιουργεί ετήσιο τζίρο 100-200 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εκ των οποίων στο Αφγανιστάν μένουν 2,3 δις δολάρια ή κάπου το μισό ΑΕΠ της χώρας. Οι σύμμαχοι των Αμερικανών πολέμαρχοι είναι οι βασικοί αποδέκτες των χρημάτων αυτών. Η ισχύς τους είναι τεράστια, η συνενοχή των «αρχών» εξασφαλισμένη: όπου οι ίδιοι δεν είναι ο νόμος, προσλαμβάνουν το στρατό και την αστυνομία. Μια από τις εφόδους εναντίον φυτειών παπαρούνας πέρσι έγινε στην αυλή αστυνομικού επιθεωρητή, έγραψε αρκούντως γλαφυρά ο Economist, ενώ η Christian Science Monitor πρόσφατα κατέγραφε την περίπτωση ενός λοχαγού που συνελήφθη με 167 κιλά ηρωίνης στην καρότσα του αυτοκινήτου του. Η «σοδειά» του ερχόμενου Απριλίου θα είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία.
Από πύρινες καταγγελίες και υποκριτικές κορόνες που καλούν σε δυναμικές παρεμβάσεις, άλλο τίποτα. Ο Πίτερ Μπρουκς του Heritage Foundation αξίωνε τις προάλλες απ' τον Μπους διά της New York Post να στείλει «αμέσως» στο Αφγανιστάν την DEA και να εμπλέξει περισσότερο το Πεντάγωνο, για να μην εξελιχθεί η χώρα «σε νέα Κολομβία». Ενδιαφέρων ο συνειρμός, διότι ουσιαστικά αποκαλύπτει, προσπαθώντας να κρύψει, μέρος της αμερικανικής στρατηγικής: όπως και στην Κολομβία, όπου η ακροδεξιά AUC χρηματοδοτείται από τα έσοδα της κοκαΐνης, και, νωρίτερα, στη Νικαράγουα (Κόντρας), έτσι και στο Αφγανιστάν τα ναρκωτικά χρηματοδοτούν συμμάχους - κλειδιά για τις ΗΠΑ.
Το να στραφούν οι Αμερικανοί κατά των συμμάχων τους - αρχόντων του εμπορίου ναρκωτικών, στο οποίο ουδέποτε κυριάρχησαν «οι Ταλιμπάν και η αλ Κάιντα», όπως υποστήριζε αυτογελοιοποιούμενο το τηλεοπτικό δίκτυο ABC το Σεπτέμβριο - μοιάζει δύσκολο. Αν μη τι άλλο, κάγχαζε στις αρχές Δεκεμβρίου η Ιζαμπέλ Χίλτον γράφοντας για το θέμα στην Guardian, «θα περιέπλεκε τον πόλεμο του δυνάμεων του καλού εναντίον του κακού». Ο Αντόνιο Κόστα προειδοποιούσε στον πρόλογο της τελευταίας έκθεσης της UNODC (Afghanistan Opium Survey, Οκτώβριος 2003) ότι αν δεν αντιμετωπιστεί, «ο καρκίνος των ναρκωτικών στο Αφγανιστάν θα συνεχίσει να εξαπλώνεται, προκαλώντας μεταστάσεις, διαφθορά, βία και τρομοκρατία εντός κι εκτός των συνόρων της χώρας».
Οι Αμερικανοί και οι «σύμμαχοί» τους, που μετέχουν στη μερική κατοχή του Αφγανιστάν υπό διοίκηση του ΝΑΤΟ (ανάμεσά τους και η ελληνική κυβέρνηση, για να μην ξεχνιόμαστε) δεν έχουν καμία διάθεση να ακούσουν. Οι αιματηρές επιθέσεις αυτοκτονίας στην Καμπούλ αυτήν την βδομάδα επισήμαναν ξανά ότι ο πόλεμος κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει. Η Chicago Tribune, στο μεταξύ, την Τετάρτη που μας πέρασε, σε άρθρο της βασισμένο σε πηγές του Πενταγώνου προέβλεψε «μεγάλες επιχειρήσεις» των δυνάμεων των ΗΠΑ την άνοιξη στο Αφγανιστάν, ακόμα και εισβολή βαθιά στις αυτόνομες επαρχίες του Πακιστάν, για να διαλυθούν «κρησφύγετα» της αλ Κάιντα και των Ταλιμπάν.
Οι πολέμαρχοι αναμφίβολα θα ξεσπάσουν σε πανηγυρισμούς: οι Αμερικανοί θα βγάλουν από τη μέση αρκετούς Πακιστανούς ανταγωνιστές τους. Ετσι, θα έχουν ακόμη περισσότερα χρήματα για να αγοράσουν πολιτική επιρροή στις εκλογές, που υποτίθεται ότι θα γίνουν τον Ιούνιο, αν και μάλλον θα μετατεθούν για αργότερα.
Θιασώτες αυτών των σκανδάλων τα δύο εναλλασσόμενα κόμματα εξουσίας, ΠΑΣΟΚ - ΝΔ, που έχουν ταχθεί συνειδητά να υπερασπίζονται το κρατούν κοινωνικό και πολιτειακό καθεστώς. Το ένα, το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση, κρατά τη σημαία κι από πίσω το άλλο, η ΝΔ ως αξιωματική αντιπολίτευση ακολουθεί, προσδοκώντας τη σειρά του.
Κι όμως, να σκεφτεί κανείς ότι ο πρωθυπουργός κ. Κώστας Σημίτης χρησιμοποίησε την κινητικότητα του Κυπριακού ως κατ' εξοχήν πρόβλημα εξωτερικής πολιτικής, για να δικαιολογήσει τη δίμηνη, περίπου, επίσπευση των εκλογών στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κωστή Στεφανόπουλο. Παρά την παρατηρούμενη, ωστόσο, κινητικότητα του Κυπριακού, αυτή χάνεται στην οξύτητα των εσωτερικών προβλημάτων που μαστίζουν την καθημερινή ζωή της ελληνικής κοινωνίας. Από αυτή την άποψη το σκάνδαλο της «τροπολογίας Χαλκιδικής» μοιάζει σαν μια εξ ουρανού σανίδα σωτηρίας για την κυβέρνηση που παραπαίει ανήμπορη στην έρημο της λαϊκής ανέχειας. Μπροστά στις επικείμενες εκλογές και στο φόβο μιας λαϊκής ανάτασης ομολογούν και υπόσχονται άπαντες της εξουσίας μια «νέα εποχή» με μια «νέα αρχή».
Το ίδιο και οι ΗΠΑ που βλέπουν την οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα, κρατώντας για τον εαυτό τους τη μιλιταριστική της πλευρά να τη χρησιμοποιούν στα επεκτατικά τους σχέδια στην περιοχή. Η υπαρκτή Ευρωπαϊκή Ενωση, παραμένοντας στο μοτίβο του δεύτερου ρόλου στον ευρω-ατλαντισμό, προσδοκά στον οικονομικό, κυρίως, επεκτατισμό με μερίδιο στις γύρω αγορές.
Διαπιστώνεται ότι μέσα από διαφορετικές παραμέτρους επιτυγχάνεται μια σχετική ισορροπία αποδοχής της τύχης του Κυπριακού. Η ελληνική πολιτική παρουσία σταυροκοπιέται κι εύχεται το Κυπριακό να «κλείσει» μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ελπίζοντας ότι έτσι θα απαλλαγεί από ένα δυσάρεστο βάρος. Εχει, άλλωστε, να μπει σε μια καινούρια περιπέτεια, αυτή της τακτοποίησης των ελληνοτουρκικών διαφορών με πιθανή κατάληξη στο ΔΔ της Χάγης. Είναι κάτι που δεν τη χαροποιεί, που όμως επιβάλλεται να το διεκπεραιώσει. Η αμερικανική, κυρίως, πίεση αυξάνεται κι εδώ με ανάλογες υποδείξεις στο Αιγαίο.
Μπροστά στον υπόλοιπο προεκλογικό χρόνο των σαράντα πέντε περίπου ημερών το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά πιθανολογείται να μπουν στην επιθανάτια κλίνη του Προκρούστη. Δυο καίρια προβλήματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής δοκιμάζονται στο φόντο προγενεστέρων ελληνο-τουρκικών συμφωνιών «περί τουρκικών ζωτικών συμφερόντων και ενδιαφερόντων» στο Αιγαίο κι ενός αρνητικού «σχεδίου Ανάν» χαλκευμένου στα ιμπεριαλιστικά κέντρα.