Τι πραγματικά συμβαίνει στην Αϊτή, την πιο φτωχή χώρα της αμερικανικής ηπείρου, με την αιωνίως ταραχώδη και αιματηρή ιστορία; Δεν είναι λίγοι όσοι τονίζουν ότι η ένταση που επικρατεί το τελευταίο διάστημα αποτελεί ένα ακόμη επεισόδιο της γνωστής ιστορίας των ένοπλων και αμόρφωτων ορδών που επιλύουν τις διαφορές τους βιαίως.

Ομως, η Αϊτή που σε λίγο καιρό θα συμπληρώσει δύο αιώνες ανεξαρτησίας - καθώς είναι η πρώτη χώρα αμιγώς σκλάβων που κέρδισε την ανεξαρτησία της και η πρώτη ανεξάρτητη χώρα με μαύρο πληθυσμό - από τον περασμένο Σεπτέμβρη βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού.

Οι «New York Times» τονίζουν χαρακτηριστικά «ότι η Ουάσιγκτον νιώθει "κούραση" από την Αϊτή» και το άρθρο τελειώνει με μια απροκάλυπτα αισχρή «προληπτική» πρόταση: «Μία δεκαετία πριν, μετά τη βίαιη διακοπή της πρώτης θητείας του Αριστίντ, τα αμερικανικά στρατεύματα επενέβησαν για να τον αποκαταστήσουν στην εξουσία. Δεδομένων των απομειναριών δημοκρατίας υπό την εξουσία του, η δημοκρατία εξαρτάται από την εξασφάλιση ελεύθερων εκλογών το 2005»...

Δεν είναι η πρώτη φορά, που τα αμερικανικά ΜΜΕ ασχολούνται με το «πρόβλημα της Αϊτής», κατηγορώντας τον Πρόεδρο Ζαν Μπερτράν Αριστίντ και το κόμμα Lavalas για «αυταρχισμό». Ουσιαστικά, η παραπληροφόρηση βασιλεύει... κυρίως εντός της Αϊτής.

«Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κυρίως "Radio Metropole", "Radio Vision 2000", "Radio Kiskeya", "Radio Caribe Tele - Haiti", ακόλαστα εκπορνεύονται στην καμπάνια δημιουργίας σύγχυσης και πανικού», τονίζει ο Κέβιν Πίνα, αρχισυντάκτης του «Blackcommentator», προσθέτοντας ότι η «σφυρηλατημένη από τις Ηνωμένες Πολιτείες αντιπολίτευση αναδύεται καθημερινά ολοένα πιο αναιδής, ενώ οι πρώην αξιωματικοί, που ηγήθηκαν του πραξικοπήματος, σύρουν το χορό χέρι χέρι με την παραδοσιακά οικονομική και επιχειρηματική ελίτ, τους διανοούμενους και καλλιτέχνες. Η μαύρη εξαθλιωμένη πλειοψηφία, που δεν μπορεί καν να διαβάσει ή να γράψει και εξακολουθεί να στηρίζει τη συνταγματική κυβέρνηση του Προέδρου Αριστίντ, συστηματικά εξαθλιώθηκε στο πλαίσιο της προσπάθειας να στραφούν εναντίον των ίδιων των συμφερόντων τους».

Πράγματι, η εξουσία που εγκαθίσταται τον Οκτώβρη του 1994 - με τη βοήθεια του στρατού των ΗΠΑ - αν και δημιούργησε ελπίδες, είχε πάνω από όλα την έγκριση της «διεθνούς κοινότητας» και πολύ γρήγορα υπογράφει μια συμφωνία με το ΔΝΤ και δέχεται να εφαρμόσει τα νεοφιλελεύθερα μέτρα που απαιτεί. «Η Αϊτή επιστρέφει στους κόλπους των υπουργών Οικονομικών. Αλλά αυτοί οι υπουργοί Οικονομικών ξεχνούν την Αϊτή», τονίζει ο Νταμιέν Μιγιέτ στην εφημερίδα «Rouge» και προσθέτει ότι τη στιγμή που η πρωτοβουλία προς όφελος των πολύ χρεωμένων φτωχών χωρών (PPTE) μπαίνει σε εφαρμογή το 1996, η Αϊτή εξαιρείται από τον κατάλογο. «Ετυμηγορία: Πολύ φτωχή, αλλά όχι αρκετά χρεωμένη!».

Οι φτωχοί νιώθουν πολύ γρήγορα τις συνέπειες της πολιτικής των διαρθρωτικών προσαρμογών, η οποία θέτει τους διαθέσιμους πόρους στην αποπληρωμή του χρέους. Ο λαός της Αϊτής βυθίζεται στην ανέχεια ακόμα πιο πολύ: Τέσσερις στους πέντε Αϊτινούς ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, λιγότερο από ένας στους δύο έχει σταθερή πρόσβαση σε πόσιμο νερό, ένας ενήλικος στους δύο είναι αναλφάβητος. Παρ' όλα αυτά, μεταξύ 1995 και 2001, η εξυπηρέτηση του χρέους άγγιξε τα 321 εκατομμύρια δολάρια. Το εξωτερικό χρέος της Αϊτής, που οικοδομήθηκε πάνω στο χρέος της ανεξαρτησίας και δεκαπλασιάστηκε από διάφορα διεφθαρμένα και αυταρχικά καθεστώτα, εξακολουθεί να αποπληρώνεται. Ο Αριστίντ, ένας πρώην κληρικός, που ανήλθε στην πολιτική σκηνή στα τέλη της δεκαετίας του '80 ως ο κύριος εκπρόσωπος της θεολογίας της απελευθέρωσης και λάβρος κατήγορος του αμερικανικού ιμπεριαλισμού... απλά υποτάχθηκε πλήρως.

Ουδείς μπορεί να υπερασπιστεί πια τον Αριστίντ. Η ένταση που επικρατεί έχει τις ρίζες στην αδικία και την εξαθλίωση. Εντούτοις, η «αντιπολίτευση», που επιθυμεί την άμεση απομάκρυνσή του, είναι και έχει μία διαφορετική ιστορία, παρά το γεγονός ότι ήδη έχει καταλάβει το βορειοδυτικό τμήμα της χώρας και πόλεις, όπως η Γκονέβ και το Σεντ Μαρκ.

Κατά τον Ρίτσαρντ Ντιφούρ, «περιλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα του επιχειρηματικού κατεστημένου, υπολείμματα των πολιτικών μηχανισμών των δικτατοριών Ντιβαλιέ και Σεντράς και απογοητευμένους οπαδούς του Αριστίντ». «Ενοπλες εγκληματικές συμμορίες», σύμφωνα με την καναδική εφημερίδα «La Presse», χέρι χέρι με τους «φοιτητές», αλλά και την αστυνομία που δρουν, σύμφωνα με αποκαλύψεις «Haiti en Marche», αλλά και του ραδιοφωνικού σταθμού «Pacifica», υπό μυστικό σχέδιο της CIA, οι οποίες είχαν προσπαθήσει να ανατρέψουν τον Αριστίντ και τους τελευταίους μήνες του 2003, ενώ η καταληκτική ημερομηνία του σχεδίου ήταν η 5η Δεκέμβρη. Αραγε, γιατί; Μήπως γιατί βρίσκεται στην καρδιά της Καραϊβικής και μόλις λίγα μίλια από την Κούβα;

Η Ανα Ελίζα Οσόριο Γκρανάδο είναι υπουργός Περιβάλλοντος και Φυσικών Πηγών Πρώτων Υλών της κυβέρνησης της Βενεζουέλας. Προσκαλεσμένη της «Διάσκεψης Ρόζας Λούξεμπουργκ» στο Βερολίνο - στις 15 Γενάρη - εκφώνησε ενδιαφέρουσα ομιλία για την κατάσταση στη χώρα, από την οποία δίνουμε μια σύντομη περίληψη:

«Εδώ και πέντε χρόνια βρίσκεται στη Βενεζουέλα, στην κυβερνητική ευθύνη, μια πολιτική εμπροσθοφυλακή, που ζητάει τη δραστήρια σύνδεση του λαού με τις πολιτικές διαδικασίες και το σεβασμό του Συντάγματος μέσα σε μια συζήτηση για μεταρρυθμίσεις ή επανάσταση. Ως τώρα μπόρεσε να επικρατήσει η θέση της ειρηνικής και δημοκρατικής επανάστασης με το δρόμο των εκλογών. Πάνω σ' αυτή τη βάση, σχηματίστηκε πριν από χρόνια η εκλογική πλατφόρμα του «Δημοκρατικού Πόλου», ο οποίος στις εκλογές του Δεκέμβρη του 1998 μπόρεσε να συγκεντρώσει 52% των ψήφων και βοήθησε την μπολιβαριανή επανάσταση να καταγάγει μια τεράστια νίκη.

Αυτή η πολιτική επιτυχία φαίνεται ακόμα μεγαλύτερη, όταν κοιτάμε όλη την εγκληματική δραστηριότητα, με την οποία οι παλιές ελίτ προσπαθούν να κρατηθούν στην εξουσία: Εκλογική απάτη, εκβιασμοί και η κλεψιά ψήφων είναι μερικές μόνο από τις μεθόδους τους. Ομως, η διαδικασία της πολιτικής χειραφέτησης (σ.σ. των μαζών) δείχνει πως διαμορφώνεται μέσα στον ταξικό αγώνα η ιδεολογική συνείδηση και πως, συμβαδίζοντας μ' αυτό διαμορφώνεται μια νέα πολιτική ηγεσία».

Η υπουργός εξήγησε ότι η πρώτη ενέργεια του προέδρου Ούγκο Τσάβες ήταν να αφήσει το λαό να αποφασίσει με δημοψήφισμα, αν είναι υπέρ ενός νέου συντάγματος. Μόνο 20% ψήφισαν εναντίον και αυτοί ήταν οι άνθρωποι του ανώτερου κοινωνικού στρώματος, που φοβούνταν να χάσουν τα προνόμιά τους. Αυτό το στρώμα είναι και σήμερα ο κινητήρας των κινητοποιήσεων κατά της κυβέρνησης και δε θα σταματήσει να είναι παρόν και σε μελλοντικές ψηφοφορίες. Ετσι, λοιπόν, το δημοψήφισμα αποτέλεσε το θεμέλιο λίθο για την μπολιβαριανή επανάσταση, που είχε πάρει το 80% των ψήφων.

Για το νέο σύνταγμα, η υπουργός Γκρανάδο είπε ότι όχι μόνο συζητήθηκε ευρύτατα δημόσια, αλλά ότι έγιναν και σχετικές προτάσεις από διάφορες πλευρές της κοινωνίας. Αυτό το δημοκρατικό σύνταγμα είναι η βάση για τη δραστηριότητα του λαού και της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας, και, όπως υπογράμμισε η υπουργός, και «πρότυπο για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική».

Οι προοδευτικοί και φιλολαϊκοί νόμοι που ψηφίστηκαν προκάλεσαν την αντίδραση αυτών των οποίων θίγονταν τα συμφέροντα.

Η κυρία Γκρανάδο ανέφερε λεπτομέρειες των νόμων αυτών π.χ. για τα ορυχεία, που παραχωρεί στο κράτος το δικαίωμα εκμετάλλευσης, αυξάνει τη φορολογία των διεθνών επιχειρήσεων και μειώνει τις παραχωρήσεις σε αμερικανικές και ντόπιες επιχειρήσεις ή το νόμο για τη γη που βοηθάει τους αγρότες να αποκτήσουν γη, ενώ ταυτόχρονα τους δίνονται πιστώσεις και τεχνική βοήθεια.

Σύμφωνα με την υπουργό: «Μερικοί απ' αυτούς τους νόμους δε σήμαιναν ριζικές αλλαγές, αλλά απλούστατα έβαζαν τάξη στις νομικές βάσεις της χώρας. Πρέπει, όμως, να γίνει κατανοητό ότι η αστική τάξη στη χώρα μας έκοβε τους νόμους στα μέτρα της ή πάντα έβρισκε νομική δυνατότητα για να αποφεύγει την εφαρμογή τους. Ακόμα και σήμερα, υπολογίζει ότι «δικαστές θα αποφασίσουν υπέρ των συμφερόντων τους».

Η κυρία Γκρανάδο υπογράμμισε ότι στο «Επαναστατικό Μπολιβαριανό Κίνημα» - εκτός των άλλων - είναι και «κριτικοί στρατιωτικοί», που το θεωρητικό τους πρόγραμμα στηρίζεται ουσιαστικά στις σκέψεις ιστορικών μορφών όπως ο Σιμόν Μπολίβαρ, ο Εζεκιέλ Ζαμόρα ή ο Σιμόν Ροντρίγκεζ. Ο καθένας απ' αυτούς, είπε, εκπροσωπεί μια ορισμένη πολιτική σχολή και μια καθορισμένη στρατηγική για την υπεράσπιση των συμφερόντων της εργατικής τάξης και της πλειοψηφίας του λαού της Βενεζουέλας. «Γι' αυτό μιλάμε για το δέντρο με τις τρεις ρίζες».

Αυτή την ενεργό δράση των στρατιωτικών αρκετοί, ακόμα και αριστεροί, στο εξωτερικό την είδαν στην αρχή σαν ένα είδος δικτατορίας, αλλά σήμερα οι λαοί «που αγωνίζονται για μια αλλαγή του συστήματος και του πολιτισμού» είναι αλληλέγγυοι με τη διαδικασία της Μπολιβαριανής Επανάστασης.

Η ομιλήτρια αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην αλληλεγγύη του κουβανικού λαού και της κουβανικής κυβέρνησης και υπογράμμισε: «Οι λαοί της Αργεντινής, της Βολιβίας, της Ουρουγουάης, του Εκουαδόρ, της Δομινικανής Δημοκρατίας, του Ελ Σαλβαδόρ, της Κολομβίας και άλλοι, που είναι μέσα στον αγώνα, για να σταματήσουν τα νεοφιλελεύθερα κύματα παίρνουν θάρρος από την εμπειρία μας».

Το συμπέρασμά της ήταν:

«Είμαστε πεισμένοι ότι η πρόοδος της Μπολιβαριανής Επανάστασης επηρεάζεται ισχυρά από την πρόοδο της αντίστασης και του αγώνα πολλών λαών του κόσμου. Η επέμβαση δυνάμεων των ΗΠΑ στη χώρα μας θα ήταν πολύ πιο επιθετική, αν δεν είχε υπάρξει ο αγώνας του ηρωικού λαού του Ιράκ, ενάντια στην εισβολή των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Γνωρίζουμε ότι οι πρόοδοι της Μπολιβαριανής Επανάστασης δεν αρέσουν στον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ. Αλλά γνωρίζουμε επίσης - και το γνωρίζουν αυτό και εκείνοι - ότι ο παγκόσμιος αγώνας των λαών κατά του ιμπεριαλισμού δυναμώνει και δεν μπορεί να συγκρατηθεί».

Στις 28 και 29 του Γενάρη παρέλυσαν, κυριολεκτικά, όλες οι παραγωγικές, εμπορικές δραστηριότητες στη Δομινικανή Δημοκρατία, ως αποτέλεσμα της γενικής απεργίας που κήρυξε η Συντονιστική Ενότητας και Αγώνα, όπου συμμετέχουν συνδικάτα, κοινωνικές οργανώσεις καθώς και αριστερά κόμματα, με αιτήματα όπως η αύξηση των μισθών όλων των εργαζομένων, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα, πάγωμα των τιμών στα βασικά είδη και μείωση των καυσίμων. Ακόμα, το λαϊκό, μαζικό κίνημα της χώρας θέλησε, με την απεργιακή κινητοποίηση να εκφράσει, και τη ριζική αντίθεσή του στις πρόσφατες συμφωνίες που υπέγραψε η δομινικανή κυβέρνηση με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στη διμερή συμφωνία Ελευθέρου Εμπορίου με τις ΗΠΑ, στα πλαίσια της κεντροαμερικανικής CAFTA, καθώς και την αντίθεσή του στη νεοφιλελεύθερη πολιτική στο σύνολό της, που ακολούθησε η κυβέρνηση του Ιπολίτο Μεχία και που οδήγησε τη χώρα στη μεγαλύτερη πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση στην πρόσφατη ιστορία της.

Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές του Μεχία, ακολουθώντας πιστά τις επιταγές του ΔΝΤ, έφεραν τη δομινικανή οικονομία στη χρεοκοπία και μετέτρεψαν σε φοβερή αγωνία την ολοκληρωτική εξάρτησή της από το εισαγόμενο πετρέλαιο, κυρίως από τη Βενεζουέλα. Να θυμίσουμε, ότι η αύξηση των τιμών του συναλλάγματος και μία διπλωματική κρίση μεταξύ της Δομινικανής Δημοκρατίας και της Βενεζουέλας είχε ως αποτέλεσμα να κοντέψουν να μείνουν οι Δομινικανοί, πριν από τρεις μήνες, χωρίς ούτε ένα βαρέλι πετρελαίου. Η αιτία ήταν η άρνηση του Προέδρου Μεχία να σταματήσει να στηρίζει τον πρώην Πρόεδρο της Βενεζουέλας, Κάρλος Αντρές Πέρες στις προσπάθειές του, από την παραδεισένια του εξορία στον Αγιο Δομίνικο, να ανατρέψει τον σημερινό, νόμιμο Πρόεδρο, Ούγκο Τσάβες. Να πούμε ακόμα, ότι πριν τις πρόσφατες συμφωνίες με το ΔΝΤ, είχαν προηγηθεί δραστικά μέτρα αναπροσαρμογής όπως η αύξηση του ΦΠΑ και των καυσίμων κατά 50%, η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, πέσο, που από 16 ανά δολάριο το 2000, έφτασε στα 55 το Γενάρη του 2004 και μια σειρά άλλων μέτρων, όπως η ιδιωτικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων (της ηλεκτρικής ενέργειας, της βιομηχανίας ζάχαρης μεταξύ πολλών άλλων) η κοινωνική ασφάλιση που πέρασε στα χέρια τραπεζών, τρεις από τις οποίες στη συνέχεια χρεοκόπησαν επηρεάζοντας αρνητικά ολόκληρη την εθνική οικονομία. Με τον πληθωρισμό να καλπάζει πάνω από 40%, το εξωτερικό χρέος να έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία τρία χρόνια, ενώ οι τόκοι του εκπροσωπούν (σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ) το 6% του ΑΕΠ και το 46%του κρατικού προϋπολογισμού, με τα νοσοκομεία χωρίς φάρμακα, τα παιδιά χωρίς σχολεία, με τα υψηλά τιμολόγια του ηλεκτρικού και τις διακοπές ρεύματος από 10 μέχρι και 20 ώρες, που επιβάλλουν οι ιδιωτικοποιημένες εταιρίες, η χώρα βρίσκεται πια στο χείλος της αβύσσου.

Η πείνα θερίζει τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα (πάνω από το 50% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας), ενώ και η λεγόμενη μεσαία τάξη φτωχαίνει συνεχώς. Στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν από το χάος και την εξαθλίωση, χιλιάδες Δομινικανοί, μέσα στην απόγνωσή τους, παίρνουν το δρόμο της ξενιτιάς, μεταναστεύοντας στις ΗΠΑ, το Πουέρτο Ρίκο ή την Ισπανία.

Πολλοί άλλοι, πάλι, έχουν αποφασίσει ότι μόνο με τον αγώνα έχουν ελπίδες να αλλάξουν προς το καλύτερο τα πράγματα. Ετσι, τους τελευταίους μήνες, η χώρα συγκλονίζεται και πάλι, από λαϊκές κινητοποιήσεις, που διαδέχεται η μία την άλλη, πολλές από τις οποίες είχαν αιματηρή κατάληξη, όπως αυτή του περασμένου Νοέμβρη, όπου έχασαν τη ζωή τους πάνω από οκτώ άτομα.

Η δομινικανή κυβέρνηση και η αξιωματική αντιπολίτευση συμφωνούν σε ένα βασικό ζήτημα, να προστρέχουν, δηλαδή, στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την «πειθάρχηση» της οικονομίας, ξεχνώντας ότι στη δομινικανή περίπτωση, η λεγόμενη χαμένη δεκαετία και η συνεχώς αυξανόμενη μαζική φτώχεια φέρουν την υπογραφή των συμφωνιών με το ΔΝΤ το 1982, που πυροδότησαν το Απρίλη του 1984 τον πρώτο λαϊκό ξεσηκωμό, που γνώρισε ο κόσμος, ενάντια στο ΔΝΤ, όπου πάνω από 100 Δομινικανοί σφαγιάστηκαν στους δρόμους της χώρας.

Οι πρόσφατες συμφωνίες με το ΔΝΤ προκάλεσαν, εν νέου, τη λαϊκή αγανάκτηση και κινητοποίηση, που όπως αναφερθήκαμε και στην αρχή, κατέληξε στην πολύ επιτυχημένη γενική απεργία στα τέλη του Γενάρη, που όμως, και αυτή τη φορά, δεν έληξε αναίμακτα.

Η Συντονιστική Ενότητας και Αγώνα, με τη λήξη της πρώτης μέρας της απεργίας που εξελισσόταν ειρηνικά μέχρι εκείνη τη στιγμή, την εκτίμησε ως πολύ πετυχημένη και εξήγγειλε τη συνέχισή της για μία ακόμα μέρα. Ταυτόχρονα, κατήγγειλε την αυξανόμενη παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων στους δρόμους της χώρας και τη σύλληψη πάνω από 150 στελεχών των λαϊκών οργανώσεων, μεταξύ των οποίων και ο Ραμόν Αλμασάρ, υποψήφιο του συνασπισμού 11 αριστερών ομάδων «Ενότητα του Λαού» για τις προεδρικές εκλογές, που θα διεξαχθούν στις 16 Μάη.

Ηταν η σταγόνα που ξεχείλισε τη λαϊκή οργή, που ως ορμητικό ποτάμι ξεχύθηκε στους δρόμους απαιτώντας την άμεση απελευθέρωση των συλληφθέντων. Η απάντηση της κυβέρνησης ήρθε ακαριαία με άγρια καταστολή και πυροβολισμούς στο ψαχνό, με αποτέλεσμα τουλάχιστον δέκα νεκρούς, εκατοντάδες τραυματίες και περίπου 500 συλλήψεις.

Τραγικές στιγμές για τη μικρή αυτή χώρα της Καραϊβικής, που δεν έχει καμία σχέση με την ειδυλλιακή εικόνα που πουλούν τα τουριστικά γραφεία.

Η τελευταία αυτή γενική απεργία μπορεί να σημάνει ένα σημείο καμπής σε μία όλο και πιο σοβαρή και αφόρητη κοινωνική κατάσταση, ενώ σηματοδοτεί μία ενθαρρυντική προώθηση του δομινικανού λαϊκού κινήματος απέναντι σε ένα καθεστώς που δεν είναι σε θέση, αλλά και δε θέλει, να δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις στα αιτήματά του.