Την ανάδειξη του σημαντικότερου, ίσως, στοιχείου της οικονομίας της αρχαίας Αθηναϊκής Δημοκρατίας - και κατ' επέκταση του λεγόμενου «Χρυσού Αιώνα» - τα αρχαία μεταλλεία Λαυρίου, αποφάσισε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, εγκρίνοντας σχετική προμελέτη.

Η μελέτη αφορά σε ένα μικρό μέρος της τεράστιας μεταλλοφόρου περιοχής (έκτασης 200.000 στρεμμάτων), της οποίας η εκμετάλλευση άρχισε στη Νεολιθική περίοδο (περίπου 3.200 π.Χ.), ενώ συνεχίστηκε σχεδόν αδιάκοπα μέχρι και τον 6ο αι. μ.Χ. Η καταστροφική επανέναρξη της εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου της Λαυρεωτικής κατά τον 19ο αιώνα και η έλευση της γαλλικής αποικιοκρατικής εταιρίας είναι μια άλλη ιστορία. Ο χώρος είναι κηρυγμένος ως Ζώνη Α' (αδόμητη) και βρίσκεται στα όρια του κηρυγμένου μεν, καμένου δε, Εθνικού Δρυμού Σουνίου.

Τα αρχαία μεταλλεία Λαυρίου αποτελούν ένα εκπληκτικό σύνολο ευφυούς αρχιτεκτονικής, μηχανικής, μηχανολογικής, υδρευτικής και υδραυλικής εκμετάλλευσης του χώρου, ενώ δίνουν σημαντικές πληροφορίες για την πολιτική, κοινωνική και οικονομική δομή της Αθήνας του 5ου αι. π.Χ. Τα ευρήματα αυτής της περιόδου αποτελούν «επίκεντρο» της μελέτης, η οποία διακρίνεται για τη λιτή προσέγγιση της ανάδειξης, με έμφαση στην προστασία των ευρημάτων, αλλά και των επισκεπτών (πρόκειται για στοές και πηγάδια, μεταξύ άλλων) και στην εύληπτη αναγνώριση της ιστορικότητάς τους από τους επισκέπτες.

Σύμφωνα με την έκθεση του ανασκαφέα, Ευ. Κακαβογιάννη, κατά τους κλασικούς χρόνους, «η έκταση και ένταση των έργων, η εξέλιξη της μεταλλευτικής και μεταλλουργικής τεχνολογίας, η εκ μέρους του κράτους οργάνωση της λειτουργίας των αργυρίων, η εξειδίκευση της εργασίας και τα παραγωγικά μεγέθη έφθασαν στο απόγειο, με καταπληκτικά παραγωγικά αποτελέσματα». Η ιδιοκτησία, οι κοινωνικές και παραγωγικές σχέσεις και η εξειδίκευση είναι τα «κλειδιά», για να ερμηνεύσει κάποιος αυτή την ακμή. Ο κύριος ιδιοκτήτης, η Αθηναϊκή Δημοκρατία, νοίκιαζε στους ελεύθερους πολίτες της τα μεταλλεία, αλλά όχι πάνω από τρία χρόνια, με την υποχρέωση από μέρους των τελευταίων, όχι μόνο την καταβολή ενοικίου αλλά και μέρους της παραγωγής. Παράλληλα, το κράτος είχε τη φύλαξη των εργοταξίων και τη θέσπιση σχετικής νομοθεσίας, η οποία, σύμφωνα με τον κ. Κακαβογιάννη αποτελεί «το λίκνο του ευρωπαϊκού μεταλλευτικού Δικαίου».

Ολα αυτά, βέβαια, στηρίχτηκαν στην εργασία των δούλων, ωστόσο, δεν έχουν διασωθεί μαρτυρίες για εξεγέρσεις κατά τη συγκεκριμένη περίοδο (χωρίς να σημαίνει αναγκαστικά ότι δεν υπήρχαν), σε αντίθεση με την περίοδο των Ρωμαίων κατακτητών. Διάφορα ευρήματα συνηγορούν στο ότι ο εργοδότης «πρόσεχε» - στα μέτρα της εποχής πάντα - τους δούλους του περισσότερο από ό,τι στα αντίστοιχα μεταλλεία της Αιγύπτου παραδείγματος χάρη. Αυτό συνέβαινε ακριβώς λόγω της «διάχυσης» της ιδιοκτησίας από την Αθηναϊκή Δημοκρατία, η οποία δεν επέτρεπε σπατάλη πόρων από τους εργοδότες. Οχι γιατί «σέβονταν» τους δούλους τους, αλλά γιατί χρειάζονταν την εμπειρία τους. Γι' αυτό και βρέθηκαν τάφοι εργατών, με σεμνά μεν, αλλά υπαρκτά μικρά αγγεία και άλλα ταφικά αντικείμενα.

Αυτό που οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ως «ορόσημο στην εξέλιξη της τεχνολογίας για τη μεταλλουργία του αργύρου» ήταν η επινόηση, κατά τον 5ο αι. του «πλυντηρίου μεταλλεύματος». Μέθοδος που εκτίναξε την παραγωγικότητα στα ύψη, σε μια κρίσιμη περίοδο κατά την οποία οι μεταλλουργοί εκμεταλλεύονταν μόνο τα πλούσια κοιτάσματα, ενώ τα φτωχά - αλλά πολύ περισσότερα - δεν μπορούσαν να τα επεξεργαστούν. Με την κατασκευή ενός εντυπωσιακού συστήματος τεχνητών και συγκοινωνούντων «λιμνών» κατάφεραν να απομονώσουν τις άχρηστες προσμείξεις και να εκμεταλλευτούν σχεδόν πλήρως το μετάλλευμα. Ετσι, υπερ-πολλαπλασιάστηκε ο εκμεταλλεύσιμος ορυκτός πλούτος, αποφέροντας τεράστια οικονομική δύναμη στο αθηναϊκό κράτος. Μεταξύ σοβαρού και αστείου, από αυτό το «πλυντήριο»... «βγήκε» ο «Χρυσούς Αιών» και τα εκπληκτικά επιτεύγματα του εποικοδομήματος της κλασικής Αθήνας.

Το έργο «True West» του Σαμ Σέπαρντ, που απομυθοποιεί το «αμερικάνικο όνειρο», ανεβάζεται σήμερα, στο «Υπόγειο» του «Θεάτρου Τέχνης - Κ. Κουν», σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μαυρίκιου. Τον εικαστικό συντονισμό και τα κοστούμια υπογράφει ο Γιώργος Ζιάκας, τα σκηνικά ο Δημήτρης Πολυχρονιάδης, τη μουσική ο Στάθης Σκουρόπουλος, την κίνηση η Βάλια Παπαχρήστου, τους φωτισμούς ο Λευτέρης Παυλόπουλος.

Σύγχρονοι Κάιν και Αβελ, οι ήρωες του έργου, ένας νέος σεναριογράφος, προστατευόμενος ενός παραγωγού του Χόλιγουντ, και ο μεγαλύτερος, τυχοδιώκτης, διαρρήκτης, αδελφός του, που συναντιούνται έπειτα από χρόνια στο σπίτι της μητέρας τους. Η σύγκρουση είναι βίαιη. Το έργο αναλύει τις οικογενειακές σχέσεις και επαναπροσδιορίζει την έννοια της καλλιτεχνικής δημιουργίας, φανερώνοντας ότι η τέχνη δεν είναι προνόμιο των καλλιτεχνών, αλλά κάθε ανθρώπου που φλέγεται από την αυθεντική ανάγκη της δημιουργίας.

Παίζουν: Νίκος Καραθάνος, Γιάννης Κότσιφας, Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Γιάννης Ζαβραδινός, Μανώλης Σκιαδάς, Αλέξανδρος Κλημόπουλος και Παναγιώτης Μπενέκος.