Ανάλογες παραβιάσεις κατάγγειλε συγκεκριμένα ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων, την περασμένη βδομάδα, για τις επιχειρήσεις «Φωκάς», «Ατλάντικ» (Σούπερ Μάρκετ), «Υβόννη» και άλλες. Στα καταστήματα αυτά έχει καταστρατηγηθεί κάθε έννοια ωραρίου εργασίας, με συνέπεια οι εργαζόμενοι να δουλεύουν μέχρι και τις 10 το βράδυ. Μάλιστα, εκείνοι που διαμαρτύρονται, απειλούνται και με απόλυση!

Πολυεθνικές και κυβέρνηση έχουν συμβάλλει στη διαμόρφωση της άθλιας κατάστασης των εργαζομένων στο εμπόριο και στην περαιτέρω επιδείνωσή της. Οι πρώτες, που έχουν γεμίσει την Αθήνα και τα προάστια με υποκαταστήματα, έχουν πετύχει μέχρι σ' ένα βαθμό την απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας, ενώ μέρα με τη μέρα θέλουν τις εργασιακές σχέσεις, όλο και πιο «ευέλικτες». Γι' αυτό και επιδιώκουν με οποιοδήποτε μέσο την κατάργηση κάθε περιορισμού τους, κάθε εργασιακού δικαιώματος, κάθε προστατευτικού πλαισίου που να λειτουργεί ανασταλτικά, κατά τη γνώμη τους, στην αύξηση των υπερκερδών τους.

Από την πλευρά της, η κυβέρνηση κάνει με κάθε τρόπο «πλάτες» στις πολυεθνικές του χώρου, διευρύνοντας σημαντικά το ωράριο λειτουργίας, αλλά και μη ελέγχοντας τις παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας. Παραβιάσεις, που, ειδικά για το ωράριο εργασίας των εμποροϋπαλλήλων, συνδέονται άμεσα με το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων. Αυτές τις μέρες ειδικότερα, δεν ξενίζουν οι εικόνες υπαλλήλων που φτιάχνουν βιτρίνες σε κεντρικά εμπορικά καταστήματα, σε προχωρημένες βραδινές ώρες ή και στις αργίες.

Παράλληλα, οι μορφές απασχόλησης γίνονται όλο και πιο «ελαστικές» κάτω από την πίεση των εργοδοτών και με συγκεκριμένα μέτρα που προωθεί η κυβέρνηση, η οποία δεν έχει κρύψει ότι στοχεύει σε σημαντική αύξηση του ποσοστού της μερικής απασχόλησης και ωράρια εργασίας που θα προσαρμόζονται εύκολα στις ανάγκες των εργοδοτών. Χαρακτηριστικό είναι, ότι το 40% με 60% των εμποροϋπαλλήλων (αρκετοί απασχολούνται περιστασιακά στις γιορτές) εργάζονται ως ωρομίσθιοι! Πρακτικά, οι εργαζόμενοι αυτοί δεν ξέρουν από πριν ούτε πόσες ώρες θα εργαστούν την κάθε μέρα, ούτε ποιες θα είναι οι αποδοχές τους από μήνα σε μήνα!

Απέναντι στις συνέπειες της αντεργατικής κυβερνητικής πολιτικής και την πραγματικότητα των εργοδοτικών αυθαιρεσιών, βρίσκεται ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας, που μέχρι σήμερα έχει δώσει αλλεπάλληλες μάχες μαζί με τους εργαζόμενους του κλάδου, για να μην περάσουν τα αντεργατικά σχέδια της κυβέρνησης. Ταυτόχρονα, διεκδικεί την κατάργηση του ωρομισθίου και της μερικής απασχόλησης, τη νομοθετική κατοχύρωση της αργίας της Κυριακής, το συγκεκριμένο άνοιγμα - κλείσιμο των καταστημάτων (να είναι κλειστά τα απογεύματα της Δευτέρας - Τετάρτης και του Σαββάτου το αργότερο μέχρι τις 4μμ), καθώς και 35ωρο - 7ωρο - 5ήμερο με βελτίωση αποδοχών και πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα.

Οπως τόνισε στο «Ρ», ο πρόεδρος του Συλλόγου Πέτρος Βαμβακάς, «τα τελευταία δέκα χρόνια με την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων, η ζωή των εργαζομένων, σε όλα τα επίπεδα έχει επιδεινωθεί. Οι περισσότεροι είναι υποαπασχολούμενοι, ωρομίσθιοι, ενώ έχουμε μια μείωση των μισθών κατά το ήμισυ», τονίζει ο συνδικαλιστής. Το αποτέλεσμα όλων αυτών, είναι η ζωή των εμποροϋπαλλήλων να γίνεται μέρα με τη μέρα και πιο δύσκολη. Μισθοί πείνας, εργασιακές σχέσεις «λάστιχο», ενώ οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να ρυθμίσουν την ίδια τη ζωή τους, σε τέτοιο σημείο, ώστε να μην μπορούν να κάνουν ακόμα και παιδιά...

Οπως υπογραμμίζει ο πρόεδρος του σωματείου, σημαντικό ρόλο για τη διαμόρφωση της άσχημης αυτής κατάστασης, έχει παίξει και η στάση που κράτησαν ορισμένες παρατάξεις. «Πρόκειται για την ΠΑΣΚΕ, τη ΔΑΚΕ και την Αυτόνομη Παρέμβαση, όπου σε αντίθεση με την ΕΣΑΚ, εκείνοι μιλούσαν για "ρεαλισμό" των εξελίξεων, που θα εξυπηρετήσει τους εμποροϋπαλλήλους και τις γυναίκες ειδικά, όταν εμείς τονίζαμε ότι όλες αυτές οι αλλαγές θα ήταν καταστροφικές για τους εργαζόμενους. Μόνο η ΕΣΑΚ αντιπαρατέθηκε στη διάλυση των εργασιακών σχέσεων. Και τώρα έρχεται να αντιπροτείνει ότι ο μόνος δρόμος είναι η ανατροπή της άθλιας κατάστασης που έχει διαμορφωθεί. Αλλα περιθώρια δεν υπάρχουν για τους εργαζόμενους, πρέπει να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να ανατρέψουν αυτές τις ηγεσίες», υπογραμμίζει ο Π. Βαμβακάς.

«Οι εμποροϋπάλληλοι έδωσαν μάχες το τελευταίο διάστημα ενάντια στην ανατροπή των εργασιακών σχέσεων και του απελευθερωμένου ωραρίου. Μέσα από τις μάχες είχαμε νίκες, για αυτό και πρέπει όλοι οργανωμένα να αντιπαλέψουμε την πολιτική αυτή. Οι εμποροϋπάλληλοι της Αθήνας θα δώσουν τη μάχη και στις γιορτές, ενάντια στις οποιεσδήποτε παραβιάσεις που θα γίνουν και φυσικά ο αγώνας θα συνεχιστεί μετά τις γιορτές, όπου θα δώσουμε τη μεγάλη μάχη, όσον αφορά τη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας για τον κλάδο», καταλήγει ο πρόεδρος του συλλόγου.

Πόδια πρησμένα από την πολύωρη ορθοστασία. Τα σκαμπό εξαφανίζονται πίσω από τους πάγκους των εμπορικών καταστημάτων. Οι βιτρίνες πρέπει να γίνουν μέσα στο Σαββατοκύριακο. Το 4ωρο γίνεται πολλές φορές 8ωρο και 10ωρο, χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση...

Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν χιλιάδες εργαζόμενοι στο εμπόριο την περίοδο των γιορτών και όχι μόνο. Δίπλα σ' αυτά, βρίσκονται και οι ισχνές αποδοχές, αλλά και η εργασία χωρίς ασφάλιση, χωρίς άδειες, πολλές φορές και χωρίς προοπτική.

Μια βόλτα στα μαγαζιά του κέντρου, στην Ερμού, και μια συζήτηση με πωλήτριες - στα κλεφτά, πάντα μακριά από τα άγρυπνα βλέμματα των υπευθύνων - αρκεί για να καταλάβει κανείς ότι οι μέρες αυτές, δεν είναι και τόσο... «άγιες» και γιορτινές, όσο θέλουν κάποιοι να φαίνονται.

Η Μαρία, πωλήτρια σε μαγαζί γυναικείων ενδυμάτων προσπαθεί όσο μπορεί πιο διακριτικά, να μας μιλήσει. Η δουλιά της πωλήτριας για εκείνη είναι λύση ανάγκης, αφού έχει κάνει σπουδές μάρκετινγκ, και επειδή δε βρίσκει κάτι άλλο, αναγκάζεται και δουλεύει σε μαγαζί. Η κατάσταση όσο περνάει ο καιρός γίνεται χειρότερη - ανοίγουν νωρίς, κλείνουν αργά, υπερωρίες δεν πληρώνονται. Μία ώρα, δύο ώρες παραπάνω, τώρα που είναι γιορτές δουλεύουν οπωσδήποτε, κάθε μέρα. «Τώρα στις γιορτές, η κούραση δεν περιγράφεται. Ερχόμαστε νωρίς να ετοιμάσουμε το μαγαζί, φεύγουμε αργά, ώσπου να καθαρίσουμε. Τις παραμονές, δε, Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς πάμε σπίτια μας πτώματα στην κούραση, δεν έχουμε κέφι να κάνουμε τίποτα, ούτε καν να δούμε τους δικούς μας»!

Η Κατερίνα δουλεύει σε μεγάλο κατάστημα με ανδρικά, γυναικεία και παιδικά. Οι πωλήτριες είναι πάρα πολλές, υπάρχουν αυτές που δουλεύουν κανονικά και οι ...«άλλες», όπως τις λέει και η ίδια. Εκείνη είναι από τις «άλλες». Δουλεύει λίγες ώρες, πέντε με έξι, ανάλογα με τις ανάγκες του μαγαζιού. Τις μέρες των γιορτών οι ανάγκες είναι πολλές, «τρέχουμε και δε φτάνουμε. Ο κόσμος είναι πολύς και όσες πωλήτριες και να είμαστε, άκρη δε βγάζεις». Οταν τη ρωτάμε αν υπάρχουν σκαμπό, αν κάνουν διάλειμμα τώρα που δουλεύουν ωράριο συνεχόμενο, χαμογελάει και μας δείχνει το χώρο. Σκαμπό ή σκαμνί ή κάτι τέλος πάντων για να μπορούν να ξεκουράζονται έστω και ελάχιστα οι πωλήτριες, δεν υπάρχει. «Οταν κουράζομαι πίσω από τον πάγκο μία σηκώνω το ένα πόδι, για να το ξεκουράσω και μία το άλλο. Μου το είχαν πει παλιές πωλήτριες σε άλλο μαγαζί, είναι αποτελεσματικό τρικ για να ξεκουράζεσαι έστω και λίγο...».

Στην οδό Ερμού τα μαγαζιά είναι δεκάδες κι όμως ελάχιστες είναι οι πωλήτριες που θέλουν ή μπορούν να μιλήσουν για τα προβλήματά τους. Επιφυλακτικές, κουρασμένες, προσπαθούν να «κάνουν τη δουλιά τους» και να μη δίνουν αφορμή στους υπεύθυνους για να τις διώξουν με την πρώτη ευκαιρία. Οπως άλλωστε λένε και οι ίδιες, οι δουλιές δεν είναι πολλές και οι ανάγκες είναι μεγάλες.

Το δυσκολότερο για μια πωλήτρια, τις μέρες αυτές είναι - όσο και αν φαίνεται παράξενο - να έχει οικογένεια, παιδιά, σπίτι, που πρέπει να τα φροντίσει. Οι ώρες δουλιάς είναι πολλές και εκείνη αναγκάζεται να γίνεται «λάστιχο» ανάμεσα στο σπίτι και το μαγαζί. «Δεν είναι λίγες αυτές που πάνε τα παιδιά τους στους γονείς τους να τα φροντίζουν για τις γιορτές», λέει η Μαρίνα, υπάλληλος σε κατάστημα με γυναικεία και συνεχίζει: «Ο χώρος του εμπορίου έχει γίνει χειρότερος, όσο περνάνε τα χρόνια. Παλιά δεν υπήρχε υπάλληλος ωρομίσθιος ή με μερική απασχόληση, τώρα στα μεγάλα μαγαζιά, αυτά που έχουν πολλά είδη, γίνεται χαμός. Οι πιο πολλές πιτσιρίκες που δουλεύουν είναι ωρομίσθιες, χωρίς ασφάλεια, χωρίς τίποτα. Δουλιά να είναι και ό,τι να είναι σου λένε και πάνε τα κοριτσάκια να βγάλουν μεροκάματο...».