Πόδια πρησμένα από την πολύωρη ορθοστασία. Τα σκαμπό εξαφανίζονται πίσω από τους πάγκους των εμπορικών καταστημάτων. Οι βιτρίνες πρέπει να γίνουν μέσα στο Σαββατοκύριακο. Το 4ωρο γίνεται πολλές φορές 8ωρο και 10ωρο, χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση...

Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν χιλιάδες εργαζόμενοι στο εμπόριο την περίοδο των γιορτών και όχι μόνο. Δίπλα σ' αυτά, βρίσκονται και οι ισχνές αποδοχές, αλλά και η εργασία χωρίς ασφάλιση, χωρίς άδειες, πολλές φορές και χωρίς προοπτική.

Μια βόλτα στα μαγαζιά του κέντρου, στην Ερμού, και μια συζήτηση με πωλήτριες - στα κλεφτά, πάντα μακριά από τα άγρυπνα βλέμματα των υπευθύνων - αρκεί για να καταλάβει κανείς ότι οι μέρες αυτές, δεν είναι και τόσο... «άγιες» και γιορτινές, όσο θέλουν κάποιοι να φαίνονται.

Η Μαρία, πωλήτρια σε μαγαζί γυναικείων ενδυμάτων προσπαθεί όσο μπορεί πιο διακριτικά, να μας μιλήσει. Η δουλιά της πωλήτριας για εκείνη είναι λύση ανάγκης, αφού έχει κάνει σπουδές μάρκετινγκ, και επειδή δε βρίσκει κάτι άλλο, αναγκάζεται και δουλεύει σε μαγαζί. Η κατάσταση όσο περνάει ο καιρός γίνεται χειρότερη - ανοίγουν νωρίς, κλείνουν αργά, υπερωρίες δεν πληρώνονται. Μία ώρα, δύο ώρες παραπάνω, τώρα που είναι γιορτές δουλεύουν οπωσδήποτε, κάθε μέρα. «Τώρα στις γιορτές, η κούραση δεν περιγράφεται. Ερχόμαστε νωρίς να ετοιμάσουμε το μαγαζί, φεύγουμε αργά, ώσπου να καθαρίσουμε. Τις παραμονές, δε, Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς πάμε σπίτια μας πτώματα στην κούραση, δεν έχουμε κέφι να κάνουμε τίποτα, ούτε καν να δούμε τους δικούς μας»!

Η Κατερίνα δουλεύει σε μεγάλο κατάστημα με ανδρικά, γυναικεία και παιδικά. Οι πωλήτριες είναι πάρα πολλές, υπάρχουν αυτές που δουλεύουν κανονικά και οι ...«άλλες», όπως τις λέει και η ίδια. Εκείνη είναι από τις «άλλες». Δουλεύει λίγες ώρες, πέντε με έξι, ανάλογα με τις ανάγκες του μαγαζιού. Τις μέρες των γιορτών οι ανάγκες είναι πολλές, «τρέχουμε και δε φτάνουμε. Ο κόσμος είναι πολύς και όσες πωλήτριες και να είμαστε, άκρη δε βγάζεις». Οταν τη ρωτάμε αν υπάρχουν σκαμπό, αν κάνουν διάλειμμα τώρα που δουλεύουν ωράριο συνεχόμενο, χαμογελάει και μας δείχνει το χώρο. Σκαμπό ή σκαμνί ή κάτι τέλος πάντων για να μπορούν να ξεκουράζονται έστω και ελάχιστα οι πωλήτριες, δεν υπάρχει. «Οταν κουράζομαι πίσω από τον πάγκο μία σηκώνω το ένα πόδι, για να το ξεκουράσω και μία το άλλο. Μου το είχαν πει παλιές πωλήτριες σε άλλο μαγαζί, είναι αποτελεσματικό τρικ για να ξεκουράζεσαι έστω και λίγο...».

Στην οδό Ερμού τα μαγαζιά είναι δεκάδες κι όμως ελάχιστες είναι οι πωλήτριες που θέλουν ή μπορούν να μιλήσουν για τα προβλήματά τους. Επιφυλακτικές, κουρασμένες, προσπαθούν να «κάνουν τη δουλιά τους» και να μη δίνουν αφορμή στους υπεύθυνους για να τις διώξουν με την πρώτη ευκαιρία. Οπως άλλωστε λένε και οι ίδιες, οι δουλιές δεν είναι πολλές και οι ανάγκες είναι μεγάλες.

Το δυσκολότερο για μια πωλήτρια, τις μέρες αυτές είναι - όσο και αν φαίνεται παράξενο - να έχει οικογένεια, παιδιά, σπίτι, που πρέπει να τα φροντίσει. Οι ώρες δουλιάς είναι πολλές και εκείνη αναγκάζεται να γίνεται «λάστιχο» ανάμεσα στο σπίτι και το μαγαζί. «Δεν είναι λίγες αυτές που πάνε τα παιδιά τους στους γονείς τους να τα φροντίζουν για τις γιορτές», λέει η Μαρίνα, υπάλληλος σε κατάστημα με γυναικεία και συνεχίζει: «Ο χώρος του εμπορίου έχει γίνει χειρότερος, όσο περνάνε τα χρόνια. Παλιά δεν υπήρχε υπάλληλος ωρομίσθιος ή με μερική απασχόληση, τώρα στα μεγάλα μαγαζιά, αυτά που έχουν πολλά είδη, γίνεται χαμός. Οι πιο πολλές πιτσιρίκες που δουλεύουν είναι ωρομίσθιες, χωρίς ασφάλεια, χωρίς τίποτα. Δουλιά να είναι και ό,τι να είναι σου λένε και πάνε τα κοριτσάκια να βγάλουν μεροκάματο...».