Associated Press

Μετά από μακρά περίοδο ηρεμίας, οι αντικατοχικές επιθέσεις αλλά και η βία έχουν κλιμακωθεί και στις κουρδικές περιοχές του βορείου Ιράκ, όπως στη Μοσούλη στη φωτογραφία

Οι πληροφορίες του Χερς διαψεύστηκαν επισήμως κατηγορηματικά. Εντούτοις, οι σκοτεινές του πλευρές, ακόμη και αν δεχτεί κανείς ότι αποτελούν συμπεράσματα που προέκυψαν από τη σύγκριση αποσπασματικών στοιχείων, είναι εξαιρετικά σημαντικές για το σήμερα και το αύριο της εύφλεκτης περιοχής που ονομάζεται, κατά τον Πρόεδρο Μπους, «ευρύτερη Μέση Ανατολή».

Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτές τις πληροφορίες, οι οποίες όπως αναφέρει ο Χερς επιβεβαιώθηκαν από ανώτερο αξιωματούχο της CIA, δεν είχαν περάσει ούτε καν 3 μήνες από την επίσημη κήρυξη της λήξης του πολέμου στο Ιράκ από τον Πρόεδρο Μπους, όταν η ισραηλινή ηγεσία, μέσα από διαύλους των μυστικών υπηρεσιών, κάλεσε τις ΗΠΑ να σφραγίσουν ερμητικά τα σύνορα Ιράκ - Ιράν προειδοποιώντας ότι οι κατοχικές δυνάμεις θα βρεθούν αντιμέτωπες σταδιακά με ένα κλιμακούμενο κύμα αντίστασης.

Οι Ισραηλινοί φέρονται να επέμεναν ότι πίσω από την αντίσταση, κυρίως στις σιιτικές περιοχές, κρύβεται ιρανικός δάκτυλος και άσκησαν σημαντικές πιέσεις στην Ουάσιγκτον να υιοθετήσει εξαρχής σκληρότατη τακτική απέναντι στις, τότε, σποραδικές επιθέσεις. Αξίζει στο σημείο αυτό να υπενθυμιστεί ότι το Ισραήλ υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της επέμβασης στο Ιράκ και φαίνεται ότι ήταν και ένας από τους κύριους φορείς των «πληροφοριών» περί «απαγορευμένου οπλοστασίου».

Αν όντως υπήρξε αυτή η προειδοποίηση, τότε δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες έπεσαν μέσα στην εκτίμησή τους περί κλιμάκωσης της αντίστασης. Αυτό, φυσικά, μπορούσε να το προβλέψει και ένας κοινός νους, ο οποίος μπορούσε να δει την πραγματικότητα της κατοχής και τα αίτιά της.

Η ισραηλινή ηγεσία φέρεται να κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι εξελίξεις στο Ιράκ «δε θα είναι ευνοϊκές για τις ΗΠΑ», γεγονός που «απειλεί να ελαχιστοποιήσει τη στρατηγική σημασία της θέσης του Ισραήλ στην περιοχή αλλά και τη διασφάλιση των ευρύτερων συμφερόντων του». Ως κύριο «πρόβλημα», η ισραηλινή ηγεσία δεν έπαψε ούτε στιγμή να βλέπει το Ιράν και κατά δεύτερο λόγο τη Συρία, τόσο όσον αφορά στη γεωστρατηγική τους θέση όσο και ως προς τη στάση τους απέναντι στο Παλαιστινιακό.

Μάλιστα, ο πρώην πρωθυπουργός, Εχούντ Μπαράκ, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, επισκέφθηκε, επί τούτου, τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Ντικ Τσένεϊ τον οποίο προειδοποίησε ότι: «το Ισραήλ γνωρίζει καλά λόγω εμπειρίας ότι δεν υπάρχει τρόπος να κερδίσεις μια κατοχή. Το ζήτημα είναι να διαλέξεις το εύρος της ταπείνωσής σου, ως κατακτητής».

Υπό αυτό το πρίσμα, η ισραηλινή ηγεσία αποφάσισε να αναθερμάνει τις σχέσεις της με το κουρδικό στοιχείο, δρομολογώντας μια φιλόδοξη και ευρεία επιχείρηση αποστολής πρακτόρων οι οποίοι ανέλαβαν σειρά στρατιωτικών και πολιτικών καθηκόντων. Οι σχέσεις, μάλιστα, του Ισραήλ με τους Κούρδους, δεν είναι κάτι καινούριο.

Στις δεκαετίες του '60 και του '70, υπήρχαν στενές επαφές και το Ισραήλ είχε στηρίξει εξέγερση των Κούρδων του βορείου Ιράκ, στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής του για συμμαχίες με μη Αραβες γείτονες. Και μπορεί η συμμετοχή της Μοσάντ στη σύλληψη του Οτσαλάν να προκάλεσε τριγμούς, αλλά δεν κατέστρεψε τους διαύλους επικοινωνίας.

Αποστολή των Ισραηλινών πρακτόρων φέρεται να είναι η εκπαίδευση των χιλιάδων Κούρδων μαχητών, πεσμέργκα, σε μυστικές επιχειρήσεις δολιοφθοράς, δολοφονιών αλλά και ανίχνευσης, σε κουρδικές περιοχές, κυρίως, στο Ιράν και στη Συρία. Συχνά, μάλιστα, οι άνθρωποι αυτοί δε φέρουν καν ισραηλινό διαβατήριο.

Ο στόχος της ισραηλινής ηγεσίας είναι πολλαπλός: να έχει «μάτια» και δυνατότητα «παρέμβασης» εντός Ιράν, Συρίας αλλά και Ιράκ, καθώς εκτιμά ότι οι πεσμέργκα μπορούν να αποτελέσουν μια πολύ καλή στρατιωτική απάντηση στην αυξανόμενη στρατιωτική δύναμη των σιιτών που πιστεύουν ότι υποστηρίζονται από το Ιράν. Ισως γι' αυτό, από πέρυσι το καλοκαίρι, Ιράν, Συρία και Τουρκία ξεπέρασαν τις διαφορές τους και βρήκαν «κοινό πεδίο» διαλόγου.

Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες θέλουν το έργο των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών να αποδίδει, ήδη, ορισμένους καρπούς. Ισραηλινοί πράκτορες συνοδευόμενοι από πεσμέργκα φέρονται να έχουν εισέλθει στις κουρδικές περιοχές του Ιράν, να έχουν αρχίσει να αναμειγνύονται με τον εκεί κουρδικό πληθυσμό και παράλληλα να έχουν τοποθετήσει όργανα παρακολούθησης σε κομβικές ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Παράλληλα, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που «είδαν ύποπτο γειτονικό δάκτυλο», πίσω από τα αιματηρά επεισόδια που συγκλόνισαν τις κουρδικές περιοχές της Συρίας, στα μέσα Μαρτίου, και κατεστάλησαν βίαια από το συριακό στρατό για να οδηγηθούν οι εκπρόσωποι της συριακής κουρδικής κοινότητας σε συνομιλίες με το Σύρο Πρόεδρο.

Αν αυτά διαδραματίζονται, ίσως, σε Ιράν και σε Συρία, στις κουρδικές περιοχές του Ιράκ φαίνεται ότι «το παιχνίδι χοντραίνει». Οι ηγεσίες των μεγαλύτερων κουρδικών παρατάξεων (Δημοκρατικό Μέτωπο και Πατριωτική Ενωση) άφησαν στο περιθώριο τις, μεταξύ τους, πολύνεκρες αντιπαραθέσεις, και ένωσαν τις δυνάμεις τους διεκδικώντας, κατ' αρχάς, αυτονομία. Οι «εκκαθαριστικές» επιχειρήσεις των πεσμέργκα κατά Αράβων του βορείου Ιράκ δεν είναι μυστικό και έγιναν κάτω από τα μάτια των Αμερικανών κατοχικών. Τους πρώτους μήνες της κατοχής οι Κούρδοι, όντως, εξαργύρωσαν τη συμπαράταξή τους με τους κατακτητές και τη στρατιωτική συμμετοχή τους στην κατοχή.

Η κατοχική διοίκηση, όμως, εν μέσω της κλιμακούμενης αντίστασης, επέλεξε, σταδιακά, μια πιο εξισορροπητική στάση ανάμεσα στις ιρακινές εθνοτικές και θρησκευτικές κοινότητες, δείχνοντας ανοιχτά την προτίμησή της και στη σιιτική πλειοψηφία. Η ολιγόμηνη αυτή διαδικασία εκτιμάται ότι αποκρυσταλλώθηκε στη σύνθεση της δοτής «μεταβατικής» κυβέρνησης, όπου οι Κούρδοι δεν έλαβαν τη μερίδα του λέοντος, όπως επιδίωκαν. Δεν εξασφάλισαν, επίσης, ούτε νομοθεσία που να τους κατοχυρώνει το δικαίωμα να μπλοκάρουν με βέτο, σε περίπτωση διαφωνίας με την κυβερνητική πολιτική, μετά από την έντονη αντίδραση της σιιτικής θρησκευτικής ηγεσίας.

Οι επικεφαλής των κουρδικών παρατάξεων, Ταλαμπανί και Μπαρζανί, με επιστολή τους προς τον ΟΗΕ και την Ουάσιγκτον, εξέφρασαν ανοιχτά τη δυσαρέσκειά τους και άφησαν σαφώς να εννοηθεί ότι θα αποσύρουν την υποστήριξή τους από τη δοτή κυβέρνηση αν συνεχιστεί αυτή η πολιτική σε βάρος τους. Αν υλοποιήσουν την απειλή τους, τότε το χάος που επικρατεί σήμερα στο Ιράκ, σίγουρα θα μοιάζει με παιδικό παιχνίδι, καθώς θα είναι περισσότερο από άμεσος ο κίνδυνος εμφύλιας σύρραξης με τις κατοχικές δυνάμεις να βρίσκονται στο μέσον του κυκλώνα.

Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έσπευσαν να θυμίσουν ότι η ισραηλινή ηγεσία είχε, επανειλημμένως, εκφράσει τη συμπάθειά της προς το πρόσωπο του Αχμάντ Τσαλαμπί, για την πρωθυπουργία ενώ πληθαίνουν τα στοιχεία που δείχνουν ότι ο Τσαλαμπί ήταν από τους βασικότερους διαύλους των ισραηλινών πληροφοριών προς το Πεντάγωνο, πριν τον πόλεμο, ενώ είχε δεσμευτεί να «ανταμείψει» το Τελ Αβίβ με έναν πετρελαιαγωγό από το Κιρκούκ ως τη Χάιφα. Οι σχέσεις του Τσαλαμπί με τις κατοχικές δυνάμεις άρχισαν να κλυδωνίζονται, αμέσως μετά το περασμένο φθινόπωρο και έφθασαν σε ρήξη πριν από ένα μήνα, σχεδόν, όταν κατηγορήθηκε ακόμη και για παροχή πληροφοριών στο Ιράν ενώ παραγκωνίστηκε πλήρως από τη δοτή κυβέρνηση.

Πολλοί είναι οι κακεντρεχείς που δε θεωρούν σύμπτωση το γεγονός ότι οι σχέσεις Τσαλαμπί - κατοχής άρχισαν να φθείρονται την ίδια χρονική περίοδο που οι Ισραηλινοί πράκτορες φέρονται να αναλαμβάνουν δράση στο βόρειο Ιράκ. Ούτε θεωρούν τυχαίο το ότι η ανοιχτή δυσαρέσκεια των Κούρδων, η έξαρση της βίας στην περιοχή τους αλλά και ορισμένες πληροφορίες για αιματηρές σποραδικές συγκρούσεις ανάμεσα σε πεσμέργκα και Αμερικανούς στρατιώτες, συμπίπτουν χρονικά με τον οριστικό παραγκωνισμό του ευνοουμένου του Τελ Αβίβ, Τσαλαμπί.

Ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο όλα αυτά να μην αποτελούν παρά ένα εκπληκτικό σενάριο κατασκοπικής ταινίας. Ουδείς, όμως, μπορεί, μετά βεβαιότητας, να το διαψεύσει. Πόσο μάλλον, που πολλοί ανώνυμοι αξιωματούχοι μυστικών υπηρεσιών (και της Ευρώπης) το επιβεβαιώνουν.

Και εάν έστω και το ελάχιστο από όλα αυτά είναι αλήθεια, τότε το βέβαιο είναι ότι η ισραηλινή ηγεσία εκμεταλλεύτηκε το κουτί της Πανδώρας που άνοιξε η αμερικανική εισβολή στο Ιράκ παρεμβαίνοντας στις κουρδικές περιοχές και μετατρέποντας σε πυριτιδαποθήκη μια περιοχή πολύ ευρύτερη του Ιράκ.

Associated Press

Τουρκικό φυλάκιο στην ιρακινή μεθόριο. Ο κουρδικός πόλεμος αναζωπυρώθηκε τον Ιούνη, με τους αντάρτες να «διεισδύουν» από το Βόρειο Ιράκ

«Αυτή η χώρα δεν πρέπει να γίνει Παλαιστίνη, ούτε Λίβανος. Δεν πρέπει να γίνει Γιουγκοσλαβία. Απευθύνομαι κυρίως στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη: Μην αναγκάσετε το λαό να διχαστεί. Μην τον πνίξετε στο αίμα, προσπαθώντας να τον σύρετε στη δική σας πλευρά. Μια μέρα, αυτό το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας θα βλάψει κι εσάς». Ηταν μέσα Ιούνη, κι η Κούρδισσα πρώην βουλευτής Λέιλα Ζάνα, μιλώντας σε χιλιάδες Κούρδους που την υποδέχονταν στο Ντιάρμπακιρ, φωνάζοντας στα τουρκικά και στα κουρδικά «ζήτω η ειρήνη», μόλις μερικές μέρες αφού δοκίμασε τον αέρα της ελευθερίας, μετά από 10 χρόνια φυλάκισης - μια ελευθερία που δεν είναι πολύ σίγουρο ότι θα διαρκέσει, αφού εκκρεμούν σε βάρος της πολυάριθμες διώξεις με αφορμή ομιλίες της στο παρελθόν - προειδοποιούσε για το τι θα συμβεί αν η τουρκική «μεταρρύθμιση» ελέω ευρωπαζαριών, αυτή η «φιλελευθεροποίηση» όσον αφορά στα μειονοτικά δικαιώματα, μείνει αυτό που αποτελεί έως σήμερα: Μια απόπειρα να μακιγιαριστεί η φρικτή τουρκική πραγματικότητα. Ενα επικοινωνιακό τρικ.

Ουδείς ενδιαφέρεται να ακούσει τέτοιες τοποθετήσεις: Η κυβέρνηση Ερντογάν ζητούσε κι αποσπούσε στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ τη «δέσμευση» των ΗΠΑ για τη «συντριβή» του κουρδικού αυτονομιστικού κινήματος, την ίδια ώρα που ο πόλεμος στην Ανατολία ξανάρχιζε. Από την 1η του Ιούνη, όταν το πρώην ΡΚΚ, που έχει μετονομαστεί σε KONGRA-GEL, ανακοίνωσε τη λήξη της εκεχειρίας που είχε κηρύξει μετά τη σύλληψη του Αμπντουλά Οτσαλάν το 1998, οι μάχες στη Νοτιοανατολική Τουρκία βαίνουν αναζωπυρούμενες, πράγμα που εύλογα ο διεθνής Τύπος επιλέγει να αγνοεί διακριτικά. Ομως, οι αριθμοί του προηγούμενου μήνα παραπέμπουν απευθείας στις μέρες του «πολέμου χαμηλής έντασης» των δεκαετιών του '80 και του '90. Συνολικά, καταγράφηκαν αυτό το μήνα κάπου 40 νεκροί και 21 τραυματίες, σε σχεδόν καθημερινές μάχες.

Η ακόλουθη καταλογογράφηση καταγράφει τα περιστατικά που έγιναν γνωστά, σε φθίνουσα χρονολογική σειρά (στις παρενθέσεις παρατίθενται οι πηγές): 30ή Ιούνη: Δύο αντάρτες νεκροί σε μάχη στην Καχρανμαρμαράς («Reuters», «Ανατολή»). 28η Ιούνη: Τρεις στρατιώτες νεκροί και τρεις τραυματίες στη Βαν από έκρηξη νάρκης («Reuters», Γαλλικό). 26η Ιούνη: Ενας στρατιώτης νεκρός από επίθεση ανταρτών στο Σίιρτ («Cihan News»). 23η Ιούνη: Ενας αντάρτης του KONGRA-GEL νεκρός στο Μπινγκιόλ («Cihan News»). 21η Ιούνη: Πέντε αντάρτες νεκροί και 1 στρατιώτης τραυματίας σε μάχη στο Μαζγκίρτ (Γαλλικό). 19η Ιούνη: Ενας στρατιώτης νεκρός, τρεις τραυματίες από νάρκη στο Μπινγκιόλ (Γαλλικό). 17η Ιούνη: Δύο αντάρτες νεκροί, ένας στρατιώτης τραυματίας σε μάχη στη Μους (Γαλλικό). 15 Ιούνη: Ενας στρατιώτης κι ένας αντάρτης νεκροί, δύο στρατιώτες τραυματίες στο Κατζαρλάλ (Γαλλικό). 11η Ιούνη: 11 στρατιώτες τραυματίες από επίθεση σε φορτηγό στο Τούντζελι (Γαλλικό). 10η Ιούνη: Δύο αστυνομικοί νεκροί σε επίθεση στο Γκερκούς (Γαλλικό). 6η Ιούνη: 4 στρατιώτες νεκροί σε δύο επιθέσεις σε Ντιάρμπακιρ και Τούντζελι («Dozame.org»). 4η Ιούνη: 12 στρατιώτες νεκροί από επίθεση σε στρατόπεδο της στρατοχωροφυλακής («Dozame.org», «Kurdistan Observer») και 4 αντάρτες νεκροί σε επιχείρηση του στρατού (Γαλλικό Πρακτορείο).

Οι αριθμοί δεν αφήνουν αμφιβολίες για το ότι πέρα από το «καρότο» που προσφέρει στη μειονότητα το τουρκικό κράτος - με την «παραχώρηση δικαιωμάτων», την έναρξη εβδομαδιαίων μισάωρων εκπομπών στα κουρδικά από το TRT, την απελευθέρωση της Ζάνα και των τριών άλλων Κούρδων πολιτικών που κρατούνταν επί δέκα χρόνια στα μπουντρούμια, κινήσεις που ούτως ή άλλως δεν επουλώνουν τις πληγές ενός εμφυλίου που μαινόταν για σχεδόν 20 χρόνια -, ο τουρκικός στρατός εμμένει στη χρήση των πρακτικών καταστολής εξεγέρσεων, που, παρά την ασύγκριτη υπεροπλία του, δε μοιάζουν να του εξασφαλίζουν «οριστική» επικράτηση από τακτικής πλευράς - με δεδομένες τις τακτικές ανταρτοπολέμου του ΡΚΚ/KONGRA GEL. Αν η καταγραφόμενη έξαρση των συγκρούσεων συνεχιστεί, η τουρκο- κουρδική κρίση θα έχει «επιστρέψει στην αφετηρία». Ο συντονιστής του τουρκικού προγράμματος του συντηρητικού αμερικανικού ερευνητικού κέντρου Washington Institute, Σονέρ Κανγκαπτάι, και ο ειδικός στην «αντιτρομοκρατία»Αλί Κοκνάρ, το θέτουν δραματικά: «Αν το ΡΚΚ δεν εξουδετερωθεί», έγραψαν σε παρουσίαση του Ινστιτούτου για το Κουρδικό (25 Ιούνη, λίγο πριν τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ), «η δράση του θα σύρει πιθανότατα την Τουρκία στο χάος. Με δεδομένο ότι η οργάνωση έχει τώρα τη βάση της στο Βόρειο Ιράκ, οι Τούρκοι θα κατηγορήσουν κύρια τις Ηνωμένες Πολιτείες για τη βία αυτή, και οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις θα υποστούν σοβαρό πλήγμα. Η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της δεν μπορούν να αντέξουν τίποτα από τα δύο».

Δεν είναι και πολύ βέβαιο, πάντως, ότι το αμερικανικό think-tank (δυναμικό εμπειρογνωμόνων) εκφράζει τις ειλικρινείς προθέσεις της αμερικανικής ηγεσίας και των συμμάχων της. Το σκάνδαλο που ξέσπασε με την «εκπαίδευση Κούρδων από το Ισραήλ», που αν αληθεύει ίσως αποτελεί μέρος μιας προσπάθειας των Ισραηλινών να αποσταθεροποιήσουν το Ιράν και τη Συρία και να προκαταλάβουν τις εξελίξεις στο Ιράκ, έδωσε άλλον ένα λόγο στην ούτως ή άλλως παρανοϊκή όσον αφορά στο Κουρδικό τουρκική πολιτικοστρατιωτική ηγεσία να ανησυχεί, έστω κι αν υπήρξαν οι αναγκαίες διαψεύσεις από Τελ Αβίβ και Αγκυρα. Οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ βαίνουν επιδεινούμενες για πολλούς λόγους - εκ των οποίων ο μάλλον λιγότερο σημαντικός είναι το ότι ο Ερντογάν φέρεται να «αγανάκτησε» με τις νέες ισραηλινές θηριωδίες στις τελευταίες πράξεις της παλαιστινιακής τραγωδίας, που χρησιμοποίησε κυνικά για να υποκρύψει άλλες σκοπιμότητες. Δεν είναι μόνο το νερό - ο δεύτερος πιο πολύτιμος πόρος στη Μέση Ανατολή, που η Αγκυρα θέλει να πουλήσει πολύ ακριβά στο Τελ Αβίβ - η αφορμή της διμερούς έντασης, ούτε η ένταση είναι μόνο διμερής.

Ακόμη κι αν ισχύουν τα δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου και ο Τζορτζ Μπους«δεσμεύτηκε» (πάλι) σε «στέρεα βήματα» για την «αντιμετώπιση» του ΡΚΚ, που ως «τρομοκρατική οργάνωση οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν σοβαρά», όπως δήλωσε, είναι η κατάσταση στο Βόρειο Ιράκ και το μέλλον της υπό κατοχή χώρας που θα κρίνουν τις εξελίξεις. Υπάρχουν, εξάλλου, πληροφορίες ότι μεγάλο μέρος μαχητών του διασπασμένου ΡΚΚ έχουν «ενταχθεί στις ιρακινές κουρδικές οργανώσεις», όπως επισημαίνουν οι Κανγκαπτάι και Κοκνάρ. Αν προστεθεί σε όλα αυτά το ότι οι Αμερικανοί μοιάζουν υπογείως να ευνοούν τα σχέδια περί δημιουργίας «ομοσπονδιακού» κράτους στο υπό κατοχή αλλά με ...αυτόνομη κυβέρνηση Ιράκ, και άρα της ύπαρξης ενός ομόσπονδου κουρδικού κράτους - που η Αγκυρα, αλλάζοντας στάση, δήλωσε την περασμένη βδομάδα ότι αποδέχεται, απεμπολώντας τη θέση της ότι κάτι τέτοιο αποτελούσε casus belli - γίνονται πάρα πολλοί οι παράγοντες εκείνοι που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην πραγμάτωση του χειρότερου εφιάλτη της τουρκικής ηγεσίας, δηλαδή της απειλής απόσχισης εδαφών της ελέω δημιουργίας Κουρδιστάν, σε ρόλο αμερικανικού προτεκτοράτου.

Η προσπάθεια αποφυγής, ακριβώς, του σεναρίου αυτού είναι ένας ακόμη παράγοντας που οδήγησε σε κάποιες «παραχωρήσεις» προς τη μειονότητα, αλλά ούτε οι Ερντογάν και Γκιούλ με τους «ισλαμοδημοκράτες» τους μοιάζουν ικανοί ή διατεθειμένοι να υπερβούν τα όρια που θέτει το στρατιωτικογραφειοκρατικό σύμπλεγμα (το λεγόμενο «βαθύ κράτος»), ούτε η ΕΕ εννοεί, στην πραγματικότητα, τα περί «εκδημοκρατισμού», άλλοθι που χρησιμοποιεί κατά περίσταση.

Επί της ουσίας, όμως, ο χαρακτήρας και οι προσανατολισμοί του τουρκικού κράτους δεν έχουν φυσικά αλλάξει, πράγμα που έδειξε πολύ έντονα ο τρόπος που αντιμετωπίζει τις λαϊκές αντιδράσεις στην ευθυγράμμισή του με τα σχέδια του ΝΑΤΟ στην πρόσφατη σύνοδό του. Εξω από τη φρουρούμενη από 23 χιλιάδες αστυνομικούς και στρατοχωροφύλακες διάσκεψη ο λαός φώναζε «Εξω το ΝΑΤΟ», όσο εντός των τειχών οι κορυφαίοι εκφραστές του ιμπεριαλισμού «δεν κατάφερναν» να γεφυρώσουν τις διαφορές τους, που εκφράστηκαν πολύ έντονα όταν ο Μπους κάλεσε την ΕΕ να «εντάξει την Τουρκία στους κόλπους της», κάτι που ο Γάλλος Πρόεδρος, Ζ. Σιράκ, αντιμετώπισε περίπου ως πολιτικό έγκλημα καθοσιώσεως.

Το σχέδιο «κατευνασμού» της έντασης στη Μέση Ανατολή, έκφανση της οποίας είναι η γενικευμένη αναζωπύρωση του Κουρδικού, μοιάζει να αποτυγχάνει. Μένει να φανεί ποιο θα υιοθετηθεί στη θέση του...